De sfeer bij het ANP is
al jaren totaal verziekt
Dierendag met een
gulle lach!
Predikantenopleiding Kampen en VU nog
Persbureau sleept zich van conflict naar conflict
Noriega: kat met negen levens
PAGINA 2
WOENSDAG 4 OKTOBER 1989
Er heerst een grimmige stemming op de
redactie van het ANP. Nooit eerder wa
ren de journalisten zo vastberaden.
Vastbesloten zijn zij om het werk neer
te leggen als de directie van het Alge
meen Nederlands Persbureau niet tege
moet komt aan hun looneis. Het is hun
menens. Dat bleek heel goed uit de una
nieme afwijzing van een voorzichtig
voorstel van de journalistenvakbond
NVJ om acties te beginnen met een
werkonderbreking van twee uur. Zolang
duurt een computerstoring ook, zeiden
de redacteuren, dat merkt de directie
amper.
Een stop van zes uur was de strijdlus
tige journalisten eveneens te kort. En zo
ontving de directie van het ANP vorige
week een ultimatum, waarin geëist
werd voor vandaag een loonsverhoging
toe te zeggen, omdat anders de boel voor
twaalf uur plat gaat. Als die actie de di
rectie nog niet op andere gedachten
brengt, zal de ANP-telex morgen gedu
rende veertien uur niet ratelen.
De dreigende staking heeft niet alleen
maar te maken met poen. Het is meer
een uiting van een al langer levende on
vrede. De laatste jaren lijkt het ANP
zich voort te slepen van het ene conflict
naar het andere. Het is nog maar kort ge
leden dat de redactie gebukt ging onder
een enorme ruzie in de top van het be
drijf. Nadat daarvoor een oplossing was
gekomen, sprak iedereen met elkaar af
dat het een tijdje rustig moest zijn. Daar
is dus niets van terecht gekomen. De
sfeer was verziekt en dat bleef zo.
DEN HAAG Eén van de belang
rijke oorzaken van de voortdurende
narigheid bij het persbureau is de
wijze waarop het is georganiseerd.
Het persbureau is eigendom van de
Nederlandse dagbladen; alle om
roepen zijn mede-finan cier. De
kranten en de omroepen zijn ook de
afnemers van de ruim 70.000 berich
ten en 10.000 foto's die jaarlijks wor
den verspreid.
Bij het ANP is de baas dus tegelij
kertijd klant. De eigenaren en de
omroep, die een belangrijk deel van
de ongeveer 35 miljoen omvattende
begroting voor haar rekening
neemt, vormen de raad van beheer,
het bestuur van het ANP. Die raad
heeft er alle belang bij het ANP kort
te houden.
door
Weert Schenk
Het persbureau moet goed zijn,
maar niet heel goed. Een optimale
nieuwsvoorziening zou een te grote
concurrentie betekenen voor de
kranten en de omroepen. Daarbij
mag het ANP ook weer niet te duur
zijn. En dat kan, want de raad van
beheer stelt zelf de tarieven vast.
Bedrijfseconomisch is dat een zotte
situatie. Redacteuren wijzen er op
dat de prijzen die een persbureau
als Reuter berekent, astronomisch
zijn vergeleken bij die van het ANP.
Het krappe budget heeft grote ge
volgen voor het personeels- en sala-
risbeleid.
Het verloop bij het ANP is vrij
groot. Veel journalisten zijn laag in
geschaald en hun vooruitzicht op
een financiële verbetering is niet
grandioos. Ze proberen hun heil el
ders te zoeken. Dat geeft een con
stante onrust op een redactie die al
onderbezet is en op de toppen van
de tenen moet lopen om het dage
lijkse nieuws bij te houden. Door
het vele overwerk is er een stuw
meer aan compensatiedagen opge
bouwd. Journalisten met een te
goed van meer dan 100 dagen zijn
geen uitzondering.
Bestaande vacatures mogen wor
den opgevuld, maar voor extra
mankracht is geen geld. De redactie
vreest met de huidige bezetting niet
langer een kwalitatief goed basis-
produkt te kunnen garanderen. Zo
liep een ook door de hoofdredactie
noodzakelijk geachte reorganisatie
van de parlementaire redactie stuk,
doordat geen extra verslaggevers
mochten worden aangetrokken.
Voor de wens van de redactie om
meer te doen aan het nieuws dan al
leen persconferenties aflopen en
rapporten uitwerken, is al helemaal
geen ruimte. Het ANP kan de trend
van de landelijke dagbladen niet
volgen die steeds meer specialisten
aantrekken voor een bepaald deel
gebied van het nieuws. Voor de bui
tenlandredacteuren is niet eens
geld om zelf eens te kijken in de lan
den waar ze over schrijven.
Frustratie
In zo'n klimaat nemen de frustaties
onder de ANP-journalisten steeds
meer tpe. Maar er is meer dat hun
ADVERTENTIE
-j'JrJ.T.l.MX'l
André van Duin
presenteert Animal
Crackers! Een 60 min.
durende aaneen
schakeling van de
meest bekende
hoogtepunten uit de
populaire TV-serie.
Dolle pret voor jong
en oud. Nü als video
première
bij V&D. Z/J7
ongenoegen versterkt. De redacteu
ren vinden dat directie en hoofdre
dactie hun belangen niet goed be
hartigen bij de raad van beheer. Bo
vendien is de dagelijkse leiding van
het bedrijf zelf een bron van conflic
ten. De laatste vijftien jaar is er
steeds heibel geweest in de top,
waardoor drie achtereenvolgende
hoofdredacteuren opstapten. De
laatste keer dat dit gebeurde, in
1986, stonden directeur Van Dits-
huizen en hoofdredacteur Lichten-
veldt elkaar zo ongeveer naar het le
ven. De ANP-redactie raakte volle
dig gedemotiveerd.
De ruzies worden min of meer uit
gelokt door de ook al vrij bijzondere
structuur van de leiding. Lange tijd
had de directeur het voor het zeg
gen en was de hoofdredacteur on
dergeschikt aan hem. Voor het ANP
was dat een vreemde constructie,
omdat het een journalistiek bedrijf
is zonder commerciële afdelingen.
De ANP-directeur maakte dus uit
eindelijk de dienst uit en had de nei
ging zich steeds met de journalis
tiek te bemoeien. Dat gaf wrijvin
gen. In 1982 besloot de raad van be
heer daaraan een eind te maken
door een tweehoofdige leiding aan
te stellen.
De nieuwe hoofdredacteur
Lichtenveldt en algemeen directeur
Van Ditshuizen kregen samen de
leiding over de 130 journalisten en
het ongeveer even zo grote aantal
medewerkers van boekhouding, ad
ministratie en techniek. Het werkte
niet. Hoewel op papier de taken
goed waren verdeeld, vochten de
twee heren elkaar de tent uit. In
1985 liep de zaak zo hoog op, dat de
raad van beheer het duo onder cura
tele stelde. Een onderzoek volgde
naar hun functioneren. Daarom
heen raakte de redactie verwikkeld
in allerlei juridische procedures. De
sfeer zakte tot beneden alle peil.
Uiteindelijk legde Lichtenveldt
begin 1987 zijn functie uit eigen be
weging neer. De raad van beheer
herstelde daarop de structuur van
voor 1982: Van Ditshuizen als eerste
man en daaronder de vorig jaar aan
gestelde hoofdredacteur Richard
Meijer.
Duimschroeven
Redacteuren klagen anoniem dat
de rechtlijnige directeur Van Dits
huizen niets op heeft met de redac
tie, nog minder dan voorheen. Hij
geeft hen het gevoel dat de redactie
het minst belangrijke deel van het
bedrijf is. Gezegd wordt dat de
chefs van de afdelingen personeels
zaken en boekhouding meer in
vloed krijgen, terwijl de zwak ge
noemde hoofdredacteur Meijer
geen ruimte weet te scheppen voor
eigen beleid. Van Ditshuizen zou uit
een soort wraak nu de duimschroe
ven aandraaien. Hij wil de journalis
ten hun plaats laten voelen. Van
hem komen nu strenge memo's
over de onkostenvergoedingen en
de registratie van compensatie
dagen levert eveneens veel gedon
der op. Dat soort zaken wekt irrita
tie en leidt er toe dat de in ploegen-
niet zeggen dat met de vuist op tafel
slaan succes zou garanderen.
In elk geval is Van Ditshuizen de
man die nu al zes maanden 'nee'
zegt tegen bijna alle voorstellen
voor een ANP-cao 1989: geen alge
mene loonsverhoging van 3,5 pro
cent, verbetering van de financieel
laag ingeschaalde redacteuren
vindt hij niet nodig, geen eigen in-
tiatief voor kinderopvang, geen vrij
willige maar een verplichte verla
ging van de vut-leeftijd van van 61
naar 60 jaar, geen toezegging over
instroom van journalisten uit etni
sche minderheden en geen erken
ning van het onregelmatige werk
patroon van de fotografen.
Hans Verploeg, onderhandelaar
van de journalistenvakbond NVJ,
zegt dat de werkgever alleen een
loonsverhoging biedt van twee pro
cent. "Daarmee blijven we op nul
staan, want die twee procent zijn we
al kwijt aan de verhoging van de
vut-premie en inflatie. De mensen
hebben recht op meer. Er wordt
zeer hard gewerkt en er is een stij
ging van de produktiviteit".
Ondernemingsraadvoorzitter
Paul Brader vindt de eisen van de
redacteuren gerechtvaardigd. "Ja
renlang is gezegd dat er niet veel
kon, omdat een hoop dagbladen in
problemen verkeerden. Dat argu
ment is toen erkend. De situatie is
nu anders. De uitgevers maken to
renhoge winsten en er zijn nog maar
weinig kranten in de gevarenzone.
Na een periode van matiging is dit
beslist geen overdreven looneis".
Bradér zegt op de ANP-redactie nog
nooit eerder zo'n grote actiebereid
heid te hebben meegemaakt. "Een
staking is heel wat, zeker voor het
ANP, de centrale toeleverancier
i het
De
die e
voor zorgen dat de staking er komt,
laden een grote, verantwoordelijk
heid op zich".
Hij begrijpt niet waarom de raad
van beheer het zover laat komen.
"Na de ruzies tussen Van Ditshui
zen en Lichtenveldt was er een heel
broze sfeer ontstaan. De raad van
beheer verpest die nu helemaal. Dat
is dom, heel erg dom"
*C. Van Ditshuizen
(foto ANP)
dienst werkende redacteuren het
ook als kwade wil beschouwen dat
de technische afdeling de koffiema
chine niet in het weekeinde repa
reert.
De communicatie tussen hoofd
redacteur Meijer en zijn redactie
wordt slecht genoemd. Hij heeft het
overleg met de chefs anders ge
structureerd. Vroeger vergaderden
eens in de zes weken alle chefs van
de redacties binnenland, buiten
land, sport, parlement, Rotterdam,
Amsterdam, Utrecht, sport en eco
nomie met elkaar. Meijer wil nu al
leen nog vergaderen met de chefs
buitenland en sport en de chef bin
nenland die formeel ook de zeggen
schap over de andere redacties
heeft. Die ambtelijke houding heeft
kwaad bloed gezet. Daarbij heeft de
hoofdredacteur de chefs, die zelf
ook niet allemaal even geweldig
functioneren, gepasseerd in een
aantal sollicitatieprocedures. Uiter
aard heeft al dat soort zaken een ne
gatieve invloed op de werksfeer.
De redactie verwijt Meijer teveel
standpunten te delen met Van Dits
huizen. Volgens de redacteuren
zegt hij bij voorbeeld net als de alge
meen-directeur dat het wel meevalt
met de onderbezetting. Tenslotte
heeft Meijer bij zijn aanstelling van
de raad van beheer twee extra for
matieplaatsen gekregen. Die uit
breiding is onvoldoende, zeggen re
dacteuren die echter ook inzien dat
het voor de hoofdredacteur weinig
zinvol is steeds om meer mensen te
vragen als hij toch nul op het rekest
krijgt. Meijer is voor een reactie on
bereikbaar.
Van Ditshuizen heeft natuurlijk
hetzelfde probleem als Meijer. Hij
zit eveneens klem tussen raad van
beheer en personeel, ook al is niet
duidelijk of hij dat zelf precies zo er
vaart. Hij zegt geen tijd te hebben
voor een toelichting op de proble
men. Redacteuren geloven dat Van
Ditshuizen als ondergeschikte van
de raad van beheer niet de neiging
heeft te overvragen. Dat wil echter
Panamese leider overleefde al vele aanslagen en coups
Het heeft opnieuw niet mogen
zijn. Generaal Manuel Antonio
Noriega blijkt meer levens dan
een kat te hebben. Al sinds twee
jaar spannen de Verenigde Sta
ten zich in om de 'sterke man'
van het Panamese bewind te
wippen. Maar Noriega is op
nieuw onaantastbaar gebleken.
Met een brede grijns op zijn
pokdalige gezicht verscheen de
dictator op de lokale televisie
om aan alle twijfels over de af
loop van de opstand een eind te
maken. Noriega werd buiten,
voor zijn hoofdkwartier, geïn
terviewd.
door
Rob Sprenkels
De Amerikaanse regering heeft
er twintig jaar voor nodig gehad
om Noriega als een grote schurk
te bestempelen. Er zijn documen
ten die bewijzen dat Noriega al in
1966 door de CIA, de Amerikaan
se inlichtingendienst, was geron
seld. En ook al waren er steeds
meer verdenkingen en bewijzen
tegen de Panamese militair, elke
keer opnieuw was er wel een in
stantie in Washington die het
voor hem opnam. Want ondanks
alles was Noriega toch een handi
ge en vaak effectieve handlanger.
Binnen de Amerikaanse drugs
bestrijdingsdienst DEA was No
riega al in 1972 als een 'drugs
smokkelaar' bestempeld. De
DEA ontwikkelde destijds zelfs
een plan om Noriega te vermoor
den. Maar dergelijke ideeën wer
den van tafel geveegd door de
CIA. Binnenshuis was die kwes
tie na een intern onderzoek nog
maar net boven water getild, toen
George Bush in 1976 door de
toenmalige president Jimmy Car
ter tot direkteur van de CIA werd
benoemd. Maar Bush zegde de sa
menwerking met Noriega niet op.
Oud CIA-agenten beweerden la
ter, dat huidige Amerikaanse pre
sident zich destijds meer zorgen
over maakte het feit dat Noriega,
op dat moment chef van de Pana
mese spionage, ook handel dreef
met geheime informatie van de
CIA. Deze verkreeg hij door Ame
rikaanse agenten om te kopen.
De opvolger van Bush bij de
CIA, Stanfield Turner, beweert
dat hij degene is geweest die No
riega van de loonlijst heeft ge
schrapt. Maar toch werd de Pana
mese generaal ook daarna nog
voor hand- en spandiensten inge
zet. Zo speelde hij onder meer een
rol bij het Iran-Contraschandaal.
De echte breuk kwam pas begin
1987. Noriega was toen door één
van zijn vroegere medewerkers,
kolonel Roberto Diaz, ontmas
kerd als moordenaar en drugs
handelaar. De Amerikanen gre
pen die gelegenheid aan om No
riega de oorlog te verklaren.
Een paar maanden later, in juni,
werd de 'sterke man' van het Pa
namese bewind formeel voor een
gerechtshof in de staat Florida be
schuldigd van verschillende vor
men van dienstverlening aan de
Colombiaanse drugsmafia. Iro
nisch genoeg had Noriega amper
twee weken eerder nog een felici
tatie-brief gekregen van de direc
teur van de DEA, de Amerikaanse
drugsbestrijdingsdienst.
Sindsdien heeft Washington
van alles geprobeerd om de gene
raal weg te krijgen. In het groot
ste geheim werden er onderhan
delingen gevoerd. Noriega kreeg
tal van garanties toegezegd. Eind
1987 zou er een akkoord hebben
bestaan. Maar op het allerlaatste
moment besloot hij toch gewoon
zijn eigen weg te gaan. Daarna
werd president Eric Delvalle
overreed om Noriega met ontslag
te sturen. Maar in plaats van No
riega verdween Delvalle zelf. Het
antwoord van de Amerikanen
was vergaande economische
sancties en toenemende militaire
pressie.
Vorig jaar maart overleefde No
riega een eerste staatsgreeppo
ging. In juni werd zijn vliegtuig
gesaboteerd, maar de piloot zag
kans om tijdig een noodlanding te
maken. Vervolgens zette Was
hington alle hoop op de verkiezin
gen van dit jaar mei. Maar toen
het duidelijk was dat de oppositie
had gewonnen, besloot Noriega
om de stembusslag te annuleren.
Waarom de Amerikanen niet
zelf optreden? Noriega was dins
dag tijdens het interview na de
mislukte coup een eenvoudige
prooi geweest voor een scherp
schutter in een van de Ameri
kaanse helikopters. Maar juist de
massale aanwezigheid van het
Amerikaanse leger in de kanaal
zone, maakt Noriega zo sterk.
Een direct treffen zou Washing
ton miljarden dollars kosten. Alle
ultra-moderne installaties, van
waaruit heel Latijns-Amerika in
de gaten wordt gehouden, bevin
den zich binnén het bereik van
het geschut van het Panamese le
ger. Ook is er het grote risico dat
Noriega het van onschatbare
waarde zijnde P-anama-kanaal op
blaast. De regering-Bush kan
daarom niet veel meer doen dan
dissidente groepen binnen het
Panamese leger aanmoedigen.
Maar daarover, zo is opnieuw ge
bleken, heeft Noriega nog altijd
voldoende contr<?le.
De gereformeerde synode
blijft voorstander van een nau
were samenwerking tussen de
theologische universiteit in
Kampen en de theologische fa
culteit van de Vrije Universi
teit. Maar zij heeft gisteren de
besturen van beide instellingen
niet onder druk gezet.
De synode besprak de rappor
ten over de Kamper Universiteit,
de ambtsopleiding van de Gere
formeerde Kerken, en over de
theologische faculteit van de VU,
die ook gereformeerde predikan
ten opleidt, maar zelfstandig van
de Gereformeerde Kerken is.
Naar aanleiding van het rapport
van de verkenningscommissie
godgeleerdheid heeft Kampen de
VU eind mei dit jaar een vodrstel
voor verregaande samenwerking
gedaan, maar de VU hield de boot
af.
Volgens ingewijden vreest de
VU vooral invloed van de Gere
formeerde Kerken op het beleid
van de faculteit. De verkennings
commissie stelde voor dat de
theologische faculteit van de VU
haar ambtsopleiding kwijtraakt
en met de theologische faculteit
in Leiden samenwerkt. Kampen
zou moeten opgaan in een nog te
vormen Hervormde instelling
voor theologisch onderwijs, die
aan de theologische faculteit te
Groningen zou worden verbon
den. Dit voorstel was voor de ge
reformeerde synode onaanvaard
baar.
In het Hoger Onderwijs en On
derzoek Plan (HOOP), dat vorige
maand werd gepubliceerd, neemt
oud-minister Deetman het voor
stel van de verkenningscommis
sie niet zonder meer over. Wel
heeft hij de VU en Kampen uitge
nodigd op korte termijn samen
voorstellen te doen over de aan
bevelingen van de verkennings
commissie.
Volgens de decaan van de theo
logische faculteit van de VU, prof.
drs. H. Leene, is er "met veel wijs
heid, overleg en geduld" mis
schien in 2001 één theologische
opleiding mogelijk. Hij schetste
het belang van een volwaardige
theologische faculteit voor een
universiteit als de VU en wees er
op dat de theologie het gesprek
met wetenschap en cultuur moet
blijven voeren. "Wij behoren God
ook lief te hebben met ons ver
stand; we doen hem tekort, als we
niet wetenschappelijk over hem
nadenken".
De president-curator van de
theologische universiteit, mr. J.
de Ruiter-Been, noemde de tijd
voor vrijblijvende samenwerking
met de VU voorbij. Zij wees on
der meer op het dalend aantal stu
denten in Kampen (tussen 1977
en 1987 met 10 procent). Dat komt
onder meer omdat veel gerefor
meerde studenten gaan studeren
aan de theologische faculteiten
van de Rijksuniversiteiten. Zo
studeren er in Utrecht 70 gerefor
meerden. Aan de VU daalde tus
sen 1977 en 1987 het aantal theolo
giestudenten met niet minder
dan 46 procent.
Kampen zal binnenkort de VU
opnieuw een aanbod voor verre
gaande samenwerking doen. Uit
woorden van Leene kan worden
afgeleid, dat dit aanbod weinig
kans van slagen heeft.
De synode wil een onderzoek
naar het benoemingenbeleid in
Kampen. De indienster van het
voorstel, ouderling C. P. Punt-
Voorbij (Koudekerke), maakt
zich zorgen over het wetenschap
pelijk niveau van Kampen, dat in
het rapport van de verkennings
commissie als wetenschappelijk
zwak wordt omschreven.
Volgens haar is de synode me
deschuldig aan het gebrekkige ni
veau. De synode laat de pastorale
ervaring van toekomstige docen
ten prevaleren boven hun weten
schappelijke kwaliteit. Boven
dien had Punt-Voorbij, die sinds
1985 zitting in de synode heeft, tot
haar verbijstering gemerkt dat de
synode zich bij stemmingen soms
laat leiden door persoonlijke
sympathie of door gevoelens van
Geloofsbrief
"Wij roepen ieder mens op met
hoofd en hart te blijven geloven
in het koninkrijk en daarom van
harte te werken aan een wereld
waarin kinderen en grijsaards
spelen en leven, vissen en vogels
spartelen en zweven, planten en
bomen groeien en wuiven, een
wereld waarvan gezegd kan wor
den: 'En zie, het is zeer goed'
Zo eindigt de 'geloofsbrief die
door de Raad van Kerken in
Noordwijk is opgesteld, naar aan
leiding van een seizoen gespreks-
avonden over de thema's van het
conciliair proces: gerechtigheid,
vrede en behoud van de schep
ping. De 'geloofsbrief is een
plaatselijk antwoord op de ver
klaringen die landelijk over het
conciliair proces zijn afgelegd.
In de geloofsbrief wordt niet al
leen geconstateerd dat het leven
en de wereld van allerlei kanten
wordt bedreigd, maar staat te
vens de erkenning "dat wijzelf
mede-schuldig zijn aan onrecht,
dat wijzelf voortdurend weigeren
vrede te be-oefenen, dat wijzelf
mede-vervuilers 'zijn, de schep
ping niet respecteren".
Verder bevat de geloofsbrief de
belijdenis dat, "ondanks een
angstaanjagende werkelijkheid,
we de hoop op het heil van het ko
ninkrijk niet kunnen en niet mo
gen opgeven". Het is de bedoe
ling dat over de inhoud van de ge
loofsbrief in dit seizoen de lidker
ken van de Noordwijkse Raad
van Kerken van gedachten wisse
len.
Schepping. Het Leidse theo
logisch dispuut 'JHWH Missi' or
ganiseert ter gelegenheid van het
21ste lustrum morgenmiddag een
symposium met als thema: 'En
zie, het was zeer goed; creatieve
gedachten rondom schepping'.
Op het symposium, dat om twee
uur begint in de Lokhorstkerk,
spreken dr. R. Zuurmond en dr.
H. W. M. Rikhof.
DDR. In de Gethsemanekerk
in Berlijn wordt sinds maandag
avond een demonstratieve wake
gehouden als protest tegen de ar
restatie van deelnemers aan de
wekelijkse vredesdiensten in
Leipzig. In de Verzoeningskerk
in Leipzig is een week van vasten
en gebed begonnen. Na het vre
desgebed dat maandagavond in
enkele kerken werd gehouden,
hebben naar schatting 10.000
mensen voor democratie en her
vormingen in de DDR betoogd.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Epe C. J. G. Keijzer Haarlem-
Schoten, te Hazerswoude E. van
den Ham Brakel, te Pijnacker M.
J. G. Smith Alblasserdam, te
Heerhugowaard F. J. Hirs Naar-
den, te Vollenhove J. B. Kamp
kand. Elspeet; aangenomen het
beroep van classes Tiel tot geeste
lijk verzorger van verpleeghuis
Nieuw-Vrijthof P. A. Baars Deil
en Enspijk; bedankt voor Goede
reede C. van Duijn Hei- en Boei-
cop, voor Nieuwe Pekela J. B.
Kamp kand. Elspeet.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen als geestelijk verzorger
van verpleeghuis De Weerde
Eindhoven (parttime) mevr. drs.
G. F. Struys Nuenen, naar Noord-
bergum in combinatie met
Eestrum drs. J. H. W. Kijzer kand.
Noordbergum, naar Utrecht-west
(herv.-geref.) drs. J. W. Th. Mun
tendam Putten; bedankt voor
Zuidland A. A. R. Kamermans te
Scharendijke.
Geref. Kerken vrijgemaakt:
beroepen te IJmuiden K. de Vries
IJsselmuiden-Grafhorst, te En-
schede-oost E. A. de Boer Am
sterdam, te Leek P. W. van der
Kamp laatselijk zendingspredi
kant te Brazilië Assen.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Boskoop P. Honkoop
Kampen, te Haarlem L. Huisman
laatselijk zendingspredikant te
Zuid-Afrika Vlaardingen, te Zoe-
termeer D. Hakkenberg te Gro
ningen..
Baptistengemeente: beroepen
te Leeuwarden W. P. van Berkel
Stadskanaal-zuid, te Sneek K. M.
Gerritsen Winschoten; aangeno
men te Emmen als tijdelijk voor
ganger K. Stap Musselkanaal.
