Akkoord PvdA en
CDA over media
Belgische bierliefhebbers
willen botteldatum op fles
EG plaveit weg voor commerciële tv
EG helpt Polen en Hongarije
Cafeïne snel opgenomen
Kinderbestek zonder versiering
Beperkte ruimte voor commerciële zenders
Alleen VPRO en TROS voldoen aan mediawet
Cable One ontslaat gros personeel
WOENSDAG 4 OKTOBER 1989
IIIWIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIBIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII llllll IIIIIHIHIIIIIIIIII 111 III I III Hlllllll llllllllillll II
PAGINA 11
Nederlanders zijn stevige
koffiedrinkers. Met gemiddeld
4,5 koppen per dag per persoon
(9,1 kilo of 203 liter per jaar per
persoon) is koffie een van de
meest gedronken dranken. Na
de Finnen, Zweden, Denen en
Noren behoren wij tot de vijf
grootste koffiedrinkers ter
wereld.
Door
Ineke Volkers
In koffie zit cafeïne, ongeveer 75
mg per kopje. Op zich is deze
stof niet schadelijk, maar ze
verdrijft het gevoel van
vermoeidheid. Cafeïne werkt
stimulerend op de hersenen, de
nieren, maag en darmen.
Overigens zit cafeïne niet alleen
in koffie maar ook in thee (zo'n
30 mg per kopje) en in cola (35
mg per glas). Cafeïne wordt snel
opgenomen in het bloed. Drie
tot vier minuten na consumptie
is de helft door het lichaam
opgenomen. Ongeveer 2,5 uur
na inname is het effect van
cafeïne het grootst.
Sommige mensen zijn gevoelig
voor cafeïne en hebben last van
slapeloosheid wanneer zij 's
avonds koffie drinken. De
gevoeligheid voor cafeïne is zeer
verschillend. Gewenning speelt
een belangrijke rol. Hoe meer
koffie men drinkt, hoe minder
gevoelig men is voor de werking
van cafeïne. Het
Voorlichtingsbureau voor de
Voeding adviseert mensen met
slaapproblemen cafeïnevrije
koffie te proberen.
Het aandeel van cafeïnevrije
koffie in het totale verbruik is
ruim zes procent. Er zijn
verschillende technieken om de
cafeïne uit de koffie te halen. Bij
het meest gebruikte procédé
worden de nog groene,
ongebrande koffiebonen
schoongemaakt met water en
waterdamp. Vervolgens wordt
de koffie gemengd met een
oplosmiddel waarin de cafeïne
wel oplost maar de andere
bestanddelen van de koffie niet.
Nadat de cafeïne is opgelost,
wordt de vloeistof met cafeïne
verwijderd. Hierna worden de
restanten van het oplosmiddel
met behulp van stoom van de
koffie verwijderd. Ten slotte
worden de bonen gedroogd en
op normale wijze gebrand.
Er kan een restje oplosmiddel in
de cafeïnevrije koffie
achterblijven. Dit is echter heel
weinig: minder dan 0,001 mg per
kilo koffie. Dit gehalte ligt ver
onder de hoeveelheid die
schadelijk zou kunnen zijn voor
de gezondheid.
Het verwijderen van de cafeïne
heeft geen invloed op de smaak.
Cafeïne is geen smaakmaker.
De groene boon, die wel cafeïne
bevat, heeft kraak noch smaak.
De smaak wordt verkregen bij
het branden van de koffie.
Ineke Volkers is diëtist bij het
Voorlichtingsbureau voor de
Voeding
Peter Crombecq, voorzitter van de Ojectieve Bierproevers, nipt van een
Chimay Blauw uit 1972.
door
Rien van Reems
Henckels Zwillingswerk heeft een kinderbestek op de markt gebracht zon
der konijntje, beertje of hertje. Het voordeel hiervan is, dat het groter wor
dende kind niet met een kinderachtig couvert opgezadeld zit. Het bestek is
wel op peutermaat maar wijkt verder niet af van de 'volwassen' serie Jessi
ca. Door zijn neutraliteit is dit kinderbestek ook aardig voor bijvoorbeeld
grootouders die de kleinkinderen als ze daar eten op maat kunnen bedie
nen, maar bij andere gelegenheden onderdelen van het bestek ook kunnen
gebruiken. Het kost 29,95 gulden is verkrijgbaar bij Henckels Zwillings
werk (tel 05498-41815) (fotoGPD)
Onlangs kreeg ik in Brugge, in
Bierhuis 't Brugs Beertje, een
Brand Up gepresenteerd. Het
was een pilsje van drie jaar
oud en dat krijg je niet elke
dag voorgezet.
'In het Antwerpse Bierhuis De
Kulminator kijken ze niet op
van dit soort dingen. Dirk van
Dijk schenkt er al jaar en dag
bieren van vele jaren oud. Hij
heeft kratten vol met krasse
oudjes. Je moet er een
liefhebber van zijn, want in
zo'n bier van 15 jaar oud is het
oorspronkelijke produkt
vrijwel nooit meer te
herkennen. Een klus voor
kenners die er prat op gaan
dat zij geblinddoekt acht van
de tien bieren feilloos weten
te determineren.
Ingewijden weten het al lang: bier
kan, mits goed behandeld en be
waard, stokoud worden en nog met
smaak worden gedronken. Ook de
brouwers weten het. In veel brou
werijen staan in donkere kelder
hoekjes bakken met bier langzaam
te rijpen. Als ze geopend worden is
dat bij bijzondere gelegenheden.
Brouwmeester Rose Blancquaert
van Liefmans drinkt 25 jaar oude
kriekjes en Chris Bauweraerts van
Achouffe tovert van tijd tot tijd een
stoffige fles Mac Chouffe tevoor
schijn. Onbeperkt houdbaar is geen
loze kreet op flessen Trappist en
Gouden Carolus.
Maar nu dreigt iets heel verve
lends. We naderen 1992 en dan moet
alles in de EG met hetzelfde sop zijn
overgoten. Dat geldt ook voor de
biercultuur. Dat betekent dat straks
de vermelding van een houdbaar
heidsdatum op bieretiketten ver
plicht zal worden tenzij de verant
woordelijke bewindslieden tijdig
tot inkeer worden gebracht.
Zuipen
Vroeger was het in België heel ge
woon dat de uitbater van een stami
nee zelf bepaalde wanneer een bier
rijp was om geschonken te worden.
Soms verkocht hij zelfs nee als het
bier in de kelder nog maar een jaar
of wat jong was, de gast moest dan
gewoon een paar maanden wachten
voordat hij zijn favoriete brouwsel
te drinken kreeg.
Peter Crombecq van de consu
mentenvereniging De Objectieve
Bierproevers in Antwerpen herin
nert zich die tijd: "In 't Moortgat
gingen we altijd een Duvel drinken.
Alleen maar als 'Moeke' vond dat hij
'goed' was, en goed wilde voor haar
zeggen: "Minstens drei joar h'e
manneke, anders is da toch nie te
zuipe!"
Pas in 1960 verplichtte de wet in
België voor levensmiddelen inclu
sief bier de vermelding van een
houdbaarheidsdatum. Een eerste
uitzondering werd gemaakt voor
wijn en sinds 1986 ook voor bieren
met hergisting op fles en verzuring
op fles.
Op het ogenblik is het zo dat be
halve de laatstgenoemde uitzonde
ringen ook bieren met meer dan
tien procent alcohol en bieren met
een door de brouwer aangegeven
houdbaarheid van meer dan acht
tien maanden niet verplicht zijn een
houdbaarheidsdatum te voeren. In
Nederland is een houdbaarheidsda
tum verplicht tenzij een houdbaar
heid van meer dan achttien maan
den gegarandeerd wordt. De wet
kan tot grote dwaasheden leiden.
Twee jaar geleden verbood de Keu
ringsdienst voor Waren de Amster
damse brouwerij 't Y om op haar eti
ketten te vermelden: 'Houdbaar tot
St. Juttemis'. De Fryske Bierbrou
werij vermeldt met toestemming
van de regionale Keuringsdienst
uitsluitend een botteldatum op het
etiket, maar Belgische brouwers die
hun bier met botteldatum naar Ne
derland exporteren, krijgen van de
importeur te horen dat de Keurings
dienst een waarschuwing heeft uit
gedeeld.
Geen bederf
Bier bederft niet, dat heeft een door
de Objectieve Bier Proevers geënta
meerd onderzoek door het laborato
rium van Stella Artois uitgewezen.
Bier met nagisting op fles vormt es
ters en hogere alcoholen. Na vijf
jaar smaakt het bier minder zoet,
aromatischer en sterker. Bier met
verzuring op fles (de vlaamse brui
ne bieren bijvoorbeeld) ontwikkelt
melkzuur en wordt zuurder. Na de
periode van vijf jaar treedt in beide
gevallen en bij gepasteuriseerde en
gefilterde bieren al direct oxidatie
Dirk van Dijk reisde in 1978 naar Engeland om Thomas Hardy Ale te ha-
op die leidt tot een zekere maderisa-
tie: het bier krijgt eerst een port-
achtige en later (soms na tien jaar)
een sherry-achtige smaak.
De Objectieve Bier Proevers be
pleiten afschaffing van de houd
baarheidsdatum waarmee slechts
de consument wordt bedot en de
brouwer die graag zijn bier ziet
doorstromen in de kaart gespeeld.
In plaats daarvan zou er een bottel
datum moeten komen, zodat de
consument zelf kan bepalen hoe
oud hij zijn bier wenst te drinken.
Chimay van 1972
De Objectieve Bier Proevers onder
streepten hun gelijk door in de Kul
minator een proeverij te organise
ren met Trappist Chimay (blauwe
dop) van 1979 tot 1989 en van 1972
en 1974. De Chimay van 1972 gaf
een sterk mondgevoel en had een
wijnachtige, volle rozijnensmaak.
De ontwikkeling was duidelijk
langzamer gegaan dan bij de acht
jaargangen Hoegaarden Grand Cru
die eveneens werden uitgeschon
ken.
De 76er van Hoegaarden was
sherry-achtig en licht zurig. Stuk
voor stuk heerlijke bieren om te
drinken, maar dat was ook het 23
jaar oude biertje van de Antwerpse
brouwerij Matthieu die in 1966 sloot
en de 28 jaar oude Westmalle Triple
die een robijnrode kleur had aange
nomen. Brouwerij Marine in Brus
sel sloot in 1978 de deuren maar het
25 jaar oude flesje Navy's Christmas
Ale smaakte als nectar en had zelfs
een behoorlijke dosis zoet weten te
behouden.
Dirk van Dijk: "In 1978 reisde ik
naar Engeland om wat flesjes Tho
mas Hardy Ale te veroveren. Het eti
ket vermaande het flesje niet te ope
nen voor 1988. Maar Michael Jack
son adviseert in zijn standaardwerk
over bier om het pas na 25 jaar te
drinken. Zo zie je, in Engeland zijn
ze nog straffer dan in België".
BINNENLAND BUITENLAND
DEN HAAG (ANP/GPD) Naast de drie bestaande Nederlandse tv-netten voor de tradi
tionele omroepen moet er ruimte komen voor een beperkt aantal commerciële stations.
Deze krijgen echter geen apart vierde net, maar moeten gewoon ergens op de kabel. Hoe
veel die toelating gaat kosten, is nog een kwestie van onderhandelen met de liefhebbers.
Véronique en TV 10 krijgen daarbij geen voorkeursbehandeling.
Zo luidt de kern van het akkoord
dat CDA en PvdA hebben bereikt
over het mediabeleid. De fracties
van beide partijen gaven gisteren
het groene licht aan het akkoord dat
De Vries en Kok eerder in de forma
tiebesprekingen bereikten. Beide
partijen stelden gisteren dat nieuwe
mediawetgeving er over een half
jaar kan zijn.
De opstelling van de fracties was
van belang voor het mondeling
overleg vanmorgen in de Tweede
Kamer met demissionair minister
Brinkman (WVC). De Kamer pra^t
over de brief van Brinkman waarin
de bewindsman stelt dat de huidige
mediawet sterk genoeg is om com
merciële stations als Veronique en
TV 10 van de kabel te houden. Zo
wel CDA-kamerlid Beinema ('Je
hoort mij niet zeggen dat Veronique
binnen een paar dagen van de kabel
af is') als PvdA-woordvoerster Van
Nieuwenhoven vinden dat de brief
voldoende gespreksstof biedt.
De bewindsman vraagt bijvoor
beeld zijn beide wetswijzigingen -
verruiming van het STER-regime
en uitbreiding reclamezendtijd en de Nederlandse kabel kunnen wor-
aanpassing van de voorwaarden den doorgegeven - te behandelen,
waaronder buitenlandse zenders op Maar tevens laat hij doorschemeren
dat hij zonder machtiging van de
Kamer geen zinvolle initiatieven
kan ontwikkelen om tot een duaal
bestel in Nederland te komen.
Na afloop van het formatieover
leg zei De Vries gisteren het het
meest waarschijnlijk te achten dat
het aantal concessies voor commer
ciële zenders beperkt zal zijn. In
principe kunnen alle gegadigden
zich melden. Maar volgens De Vries
krijgen TV 10 en Véronique geen
voorkeursbehandeling wegens 'de
voorsprong van hun illegaliteit'. Hij
meent dat ook Véronique op dit mo
ment geen legale status heeft en van
de kabel moet.
De Vries gaf aan dat het bestel
zoals dat de beoogde coalitiepart
ners voor ogen staat eerst maar eens
'netjes' in wetgeving moet worden
vastgelegd. Daarin zullen de voor
waarden worden verankerd op
grond waarvan de twee huidige
commerciële omroepbedrijven
eventueel tot de kabel zullen wor
den toegelaten. Overigens geldt ook
voor de publieke omroepen TROS,
AVRO en Veronica dat zij in het
nieuwe bestel geen voorrang krij
gen voor een commerciële conces-
LUXEMBURG - Met de aan
vaarding van de Europese tele
visie-richtlijn heeft de EG-mi-
nisterraad gisteren in principe
de weg vrijgemaakt voor com
merciële televisie in Nederland.
Binnen twee jaar moet de Ne
derlandse mediawet worden
veranderd om commerciële tele
visie mogelijk te maken. Maar
dat betekent niet dat de com
merciële omroepen nu vrijuit
hun gang kunnen gaan.
door
Hans de Bruijn
De richtlijn geeft de Nederland
se regering namelijk ook het
recht strengere, verdergaande
maatregelen te treffen op televi
siegebied. Dat betekent volgens
de regering dat alleen commer
ciële omroepen worden toegela-
ten, die voldoen aan de eisen die
in die nieuwe mediawet worden
opgenomen. In die visie is geen
plaats voor omroepen als Vero
nique en TV10, die 'via de ach
terdeur' de ether binnenkomen.
"Als je de richtlijn naar de let
ter en geest uitvoert, betekent
zij dat je commerciële tv niet
volledig buiten de deur kan hou
den", zei minister Van den
Broek (buitenlandse zaken) gis
teren. Maar dat betekent vol
gens hem niet dat er nu een situ
atie van 'vrijheid blijheid' voor
commerciële zenders ontstaat.
Ook minister Brinkman rea
geerde gisteren in die trant.
Er zal volgens Van den Broek
een nationale mediawetgeving
blijven bestaan en de Raad van
State zal zich op de mediawet
kunnen blijven beroepen. "We
moeten hopen dat nu ernst
wordt gemaakt met de nationale
discussie", zei de bewindsman.
"Daarbij moeten we proberen
de handhaving van ons pluritor-
me omroepbestel te verzoenen
met de legitieme vraag naar
commerciële televisie".
Veronique
Wat de aanvaarding van de
richtlijn op korte termijn voor
gevolgen zal hebben voor Vero
nique en TV10 is nog onduide
lijk. Volgens Van den Broek
moet in laatste instantie net Eu
ropees Hof van Justitie uitma
ken of deze zenders zich schul
dig maken aan ontduiking van
de EG-regels. Nederland stem
de voor de richtlijn, omdat de
Europese Commissie bereid
was een verklaring uit te geven,
waarin zij zegt dat zij zal waken
tegen oneigenlijk gebruik van
de richtlijn, en daarbij rekening
zal houden met de jurispruden
tie van het Europees Hof in ver
gelijkbare zaken. Daarmee
spreekt de Commissie zich vol
gens Van den Broek uit tegen de
zogenaamde 'U-bochtconstruc-
tie', waarbij omroeporganisaties
die in een land (Nederland) ge
vestigd zijn hun programma's
vanuit een ander EG-land
(Luxemburg) uitzenden, om zo
doende de nationale media-wet
geving te ontduiken.
De verklaring heeft overigens
geen juridische betekenis. Het
is niet meer dan een politieke
verklaring. Maar op grond daar
van meent de regering dat zij
kan optreden tegen Veronique
en TV10. Of sprake is van onei
genlijk gebruik van de wet, kan
in laatste instantie alleen het Eu
ropees Hof uitmaken. Het Hof
zal daarbij volgens Van den
Broek niet alleen rekening moe
ten houden met de letter van de
EG-richtlijnen, maar ook met de
bedoelingen die de twaalf lidsta
ten daarmee gehad hebben. En
bij het bepalen van die bedoe
ling zal de verklaring van de
Commissie zeker een rol spelen.
Overigens kan het Hof zich zo
lang de EG-richtlijn nog niet
door de parlementen in alle
twaalf landen is goedgekeurd,
formeel niet op de tekst ervan
beroepen. Het zal dan moeten
teruggrijpen op het EG-verdrag,
dat in artikel 59 slechts de vrije
handel in goederen en diensten
regelt.
De concrete situatie rond Ve
ronique en TV10 is in de Eu
ropese Commissie overigens
nog nooit ter sprake geweest. De
Luxemburgse EG-commissaris
voor mediazaken, Jean Donde-
linger, zei dat de Commissie pas
in actie komt als er een verzoek
daartoe op tafel ligt. En dat is
nog altijd niet gebeurd.
liedjesprogramma 'Los Vast' van de
NCRV ook tot cultuur gerekend.
Aldus de cijfers van een onder
zoek van het Commissariaat voor de
Media naar de naleving van de re
gels over het vorige jaar. De media
wet schrijft de volgende minimum
eisen voor: cultuur: 20 procent; in
formatie: 25 procent; educatie: 5
procent en verstrooiing: 25 procent.
Het Commissariaat ziet overigens
geen reden tot maatregelen. De me
diawet is pas vorig jaar aangeno
men en de omroepen moeten een
ruime overgangstermijn krijgen, al
dus het Commissariaat.
LUXEMBURG (GPD) - De EG-
landen zijn bereid volgend jaar min
stens 700 miljoen gulden uit te trek
ken voor economische hulp aan Po
len en Hongarije. De ministers van
buitenlandse zaken van de twaalf
spraken zich gisteren in Luxem
burg uit voor een voorstel hierover
van de Europese Commissie.
De Europese Commissie heeft
een actieprogramma opgesteld, dat
totaal 1,4 miljard gulden omvat. De
resterende 700 miljoen gulden zul
len moeten worden opgebracht
door de twaalf niet-EG-landen uit
de 'Groep van 24' rijke, westerse
landen, waaronder de Verenigde
Staten en Japan.
De Nederlandse Minister Van
den Broek (buitenlandse zaken) zei
gisteren grote waardering te heb
ben voor de initiatieven van de Eu
ropese Commissie. Hij zei te ver
wachten dat nu ook de niet-EG-lan
den hun steentje aan de hulp aan
Polen en Hongarije zullen bijdra
gen. Van den Broek noemde de
westerse financiële hulp zeer be
langrijk voor het welslagen van de
veranderingen in vooral Polen.
Van den Broek aarzelt over het
verlenen aan Polen van speciale
handelstarieven voor de export. De
EG kent dergelijke 'preferenties'
een groot aantal
ontwikkelingslanden en er zijn
pleidooien om ook Polen en Honga
rije van die voorkeursbehandeling
te laten profiteren.
Het risico is echter dat dan ook al
lerlei andere landen die zulke tarief
voordelen nu niet kennen, zoals de
Latijnsamerikaanse, bij de EG zul
len aankloppen. Nederland is wel
voorstander van afschaffen van de
beperkingen op de aantallen goede
ren die uit Polen en Hongarije naar
de EG worden geëxporteerd.
De Democratische meerderheid
in het Amerikaanse Congres wil
omvangrijke hukp aan Polen bie
den: onder meer 887 miljoen dollar
aan voedselhulp en andere econo
mische steun, geldend voor de ko
mende drie jaar. De democraten
stellen verder een bevriezing van
vijfjaar voor van de schuld van 2,5
miljard dollar die Polen heeft bij
Amerikaanse banken en van 1,4*
miljard dollar aan leningen bij inter
nationale bankinstellingen. Zij heb
ben ook de Poolse leider Walesa uit
genodigd. De regering-Bush ging
tot dusver niet verder dan een toe
zegging van 225 miljoen dollar aan
steun voor Polen en Hongarije.
HILVERSUM (GPD) - Alleen de
VPRO en de TROS brengen een
programma, zoals dat in de media
wet wordt woorgeschreven. KRO,
NCRV en VARA voldoen geen van
drieën aan de eis dat minstens 25
procent van de totale zendtijd aan
informatieve programma's moet
worden besteed. Deze drie omroe
pen houden zich ook niet aan de
verplichting dat minstens de helft
van de zendtijd met eigen produk-
ties moet gevuld worden.
Geen enkele omroep blijkt pro
blemen te hebben met de mini
's van 25 procent voor amuse
ment: de EO besteedt de minste
aandacht aan deze categorie (34,9
procent), de VARA het meeste (73,4
procent).
AVRO en Veronica halen met
hun programma's niet het voorge
schreven miniumum van vijf pro
cent educatieve programma's. On
voldoende aandacht voor cultuur
tonen Veronica, EO en AVRO. De
andere omroepen komen nét bóven
de minumumeis van twintig pro
cent uit. Met uitzondering van de
VPRO, die ruim het dubbele haalt.
Overigens wordt het begrip cultuur
ruim geïnterpreteerd. Zo wordt het
HILVERSUM (GPD) Het commerciële radiostation
Cable One ontslaat 25 van de 30 medewerkers, nu het
van de kabel is verdwenen. Volgens woordvoerder
Tom Mulder gaat de ingekrompen groep voorlopig
verder met het maken en uitzenden van programma's.
Vooral in België en Westduitsland luisteren veel men
sen (circa 1 miljoen) naar het radiostation.
De medewerkers van Cable One kregen maandag te
horen dat er 25 mensen moeten afvloeien. De aandeel
houders, waaronder Philips, Aegon, NMB en Willem
van Kooten, besloten afgelopen weekeinde tot de in
krimping. Wanneer Cable One weer op de kabel wordt
toegelaten, kunnen de ontslagen werknemers weer in
dienst komen.
Volgens Mulder betekenen de ontslagen niet het de
finitieve einde. "Ik ben er voor honderd procent van
overtuigd dat we volgend jaar weer terug zijn. Of zo
snel als de politiek zich aanpast, of wij ons aanpassen
aan de politiek", aldus Mulder.
Het is overigens nog de vraag of Cable One weer op
de kabel mag. De commerciële radio-omroep mocht
van de Raad van State niet op de kabel omdat de U-
bocht constructie (hoofdkantoor in Londen maar uit
zendingen vanuit Nederland) was opgezet om de me
diawet te omzeilen. Het Commissariaat voor de Media
had Cable One wél willen toelaten, maar werd terugge
floten door de Raad
State.
