f i Schilderen voor een volle tent Subsidieverhoging voor Holland Festival onzeker Krasjes en schaaf- wondjes nn Dijenkletsen met Tsjaikovski Humor als dekmantel Banale poëzie-avond Schulmayer weg bij Filmdagen Zweedse Cullberg-Ballet danst Zwanenmeer Delftse techniek en lamst Eerste 'Art en direct'-manifestatie in Leiden geslaagd LEIDEN 'Art en direct' is in Leiden een succes gewor den. De manifestatie, die gisteren werd gehouden in een tent op het Leidse Arse naalplein, werd druk be zocht door de Leidse kunst liefhebbers. Zij zagen daar hoe vijftien Leidse beelden de kunstenaars, onder wie Fred Hansen, Frank Enge len en Kees Snikkers, werk ten. Na afloop werd het pu bliek in de gelegenheid ge steld de vervaardigde wer ken tijdens een veiling te kopen. Sponsor Ruud Ken ter en LAK-directeur Rol and Helmer hebben plannen om van dit 'Art en direct'- project een regelmatig te rugkerende gebeurtenis te maken. door Cees van Hoore Het leek er gisteren bijna even op of de Leidse bevolking van haar kunstenaars houdt. De tent op het Arsenaalplein was om tien uur 's avonds nog behoorlijk gevuld met belangstellenden en mensen Concert door het Leiden English Chamber choir onder leiding van Malcolm Davies, met medewerking van Hiltje La Grouw-so- praan, Otto Bouwknegt-tenor, Harjo Pas veer-bas en Chris Farr-orgel: Werken van Schubert. Britten en diverse Engelse com ponisten. Muzikale begeleiding: Leiden English Chamber Orchestra. Gehoord op 1 oktober in de Lokhorstkerk. LEIDEN Véél zorg moet een dirigent besteden aan de op bouw van zijn concert-program ma. Het moet afwisseling verto nen in bezetting en stijl. Al te lang mag het niet duren en om de spanning erin te houden werkt het geleidelijk aan naar een climax toe. Dirigent Mal colm Davies had overal aan ge dacht. Vóór de pauze gold als motto: eenheid in verscheiden heid. Zelden uitgevoerde liede ren van zestiende- en zeventien de eeuwse Engelse componis ten als Vautor, Weelkes en Loc ke. Met een welige, voortvaren de, klank opende het koor zijn concert, waarbij de liederen met een tastbare, concrete bood schap ('I will have a husband': Vautor) iets duidelijker uit de verf kwamen dan de wat inge wikkelder getoonzette teksten ('Thule': Weelkes). Bij de Motet ten van M. Locke voegde zich de begeleiding van een elftal strij kers plus orgel om het solis tentrio te laten schitteren. Voor al de samenzang van Hiltje La Grouw, Otto Bauwknegt en Harjo Pasveer in 'Ad te levavi oculos meos' was roerend mooi. Eerdere soli klonken af en toe wat erg doordacht alsof ze zich niet van de plaats durfden te verheffen. Een aparte vermelding ver dient toch organist Chris Farr, die na afloop jammer genoeg niet beneden verscheen. De or- gel-intermezzi van Tomkins en Locke weiden gespeeld alsof het improvisaties waren; alsof Farr ter plekke nieuwe invallen aan zijn instrument uitwerkte. Dit had een levendige èn span nende uitvoering tot resultaat, heel boeiend om te volgen. In de pauze hernieuwde men zijn krachten voor de uitvoering van Brittens 'Hymn to St. Ceci lia' een prachtig werk, rijk aan afwisseling en voorzien van ver borgen klippen in de vorm van moeilijk trefbare akkoorden en nauw luisterende ritmes. Alhoe-, wel het koor niet helemaal zon der averij door het werk heen kwam, was het toch een zeer ge- inspireerde uitvoering, het hoogtepunt van het concert. Al le aandacht van het publiek ging uit naar dit stuk en er volgde dan ook een onmiddellijk, en thousiast applaus. Tot hiertoe liep de planning van het concert goed. Alhoewel de uitvoering niet te lang duur de, was nu tóch een groot deel van de energie verbruikt. Wat een klinkend slot had moeten worden in meer dan één beteke nis, had wel de nodige geluids sterkte maar klonk uiteindelijk wat dóórdraverig. Na de span nende samenklanken van Brit ten leidde het veel bekender en dus gemakkelijker idioom van Schubert tot krasjes hier en schaafwondjes daar. Malcolm Davies die toch een rustig en na tuurlijk overwicht had over zijn koorleden, kon het ensemble daar niet meer overheen helpen. Gelukkig blijven de goede en geïnspireerde indrukken veruit in de meerderheid. MONICA SCHIKS die op de veiling voor een schap pelijk prijsje een kunstwerk wil den bemachtigen. Schilder Ri chard Berlin Mayer, een van de mensen die dit Canadese initia tief over de grenzen heeft ge bracht, toont zich moe maar vol doen. Met een met verf besmeur de vinger wijst hij naar een groot doek aan een van de wanden van de tent, "Toen we hier zo met zijn vijftienen bezig waren, kwamen er opeens een aantal kinderen kij ken. Ze kregen zelf kennelijk ook zin om te gaan schilderen. Met z'n zessen zijn ze er tegenaan gegaan. Ze hebben dat doek daar ge maakt. Niet gek voor beginnelin gen". Sponsor Ruud Kenter is niet verbaasd dat de manifestatie het NOS-Journaal-heeft gehaald. "Ik stond er eerst wel wat sceptisch tegenover, maar al doende groei de mijn vertrouwen steeds meer. Het is toch een hartstikke leuk initiatief. Wanneer krijgt het pu bliek nu eens de kans om te zien hoe een kunstenaar werkt? En laat dat duidelijk wezen: het ging er professioneel aan toe allemaal, geen oplichterij of zo. Ik heb met verbazing staan te kijken hoe al die mensen hier op vanochtend aankwamen met hun witte schil derslinnen en hun verse kwasten. Daar heb ik grote bewondering UTRECHT (GPD) - Johan Schul mayer heeft zich 'teruggetrokken' als directeur van de Nederlandse Filmdagen, een functie waarin hij enige maanden geleden was aange steld als opvolger van Hans de Wolff. Voor de jongstleden woens dag afgesloten negende editie van de Filmdagen heeft Schulmayer slechts een gedeelde verantwoorde lijkheid gedragen. Over zijn benoe ming was eerder een conflict ont staan tussen het dagelijks bestuur van de Filmdagen en de organisatie- staf, dat zo hoog opliep dat de staf leden 'en bloc' hun medewerking voor toekomstige festivals hadden opgezegd. Johan Schulmayer was bereid voor de Filmdagen te blijven wer ken. "Maar in deze constructie en met de strijd die er ook binnen het bestuur geweest is, was het voor mij niet meer mogelijk te functione- voor. Het is alleen een beetje jam mer dat de veiling niet zo erg loopt. Daar had meer 'theater' van gemaakt moeten worden. Vol gende keer vragen we Boudewijn Büch om deze kunst te veilen. En omdat het voor de eerste keer is, trek je natuurlijk ook nog niet het juiste publiek. Dit is nog niet het echte kunstpubliek. Fred Hansen kreeg elfhonderd gulden gebo den voor een doek, maar daar kon hij het niet voor wegdoen. Je kunt moeilijk een schilderij in je gale rie voor 3300 gulden verkopen en het hier wegdoen voor eenderde van de prijs. Dan verziek je als kunstenaar je eigen markt. Maar het stemt me tot tevredenheid dat er in Leiden ook plaats is voor een initiatief met allure, dat hier zo iets kennelijk toch ook kan. En de gemeente kan ook rustig gaan sla pen: er is totaal geen overlast ge weest. Ik heb net met Roland Hel mer gesproken en die voelt er wel wat voor om deze manifestatie met enige regelmaat in het LAK te houden". Boosch Schilder Frank Engelen, die sa men met Richard Berlin Mayer de Nederlandse versie van het we reldwijde 'Art en direct' heeft op gezet, is net bezig de twee werken in te pakken die hij heeft geschil derd. Waarom hij ze meeneemt en niet aan de veilingmeester over handigt? "Ik moet er toch min stens honderd gulden per stuk voor hebben en dat zit er niet in. Je moet niet vergeten dat dit na tuurlijk niet het echte galeriepu- bliek is wat hier is gekomen. Mis schien zit dat er een volgende keer wel in. Waar ik eigenlijk wel enorm boosch, ja 'boosch' met sch, over ben, is dat de gemeente, die wij hadden uitgenodigd, zijn gezicht helemaal niet heeft laten zien. Dat is toch een enorme fla ter. Maar ach, de NOS-mensen vond zichzelf kennelijk niet te goed om even te komen kijken bij dit internationaal getinte initia tief'. Van de tweehonderd schilders in Leiden en omgeving die door de organisatie werden aange schreven, reageerden er vijftien. Een niet erg hoge score. Maar gek, onder de bezoekers bevindt zich toch menige zoon der schone kunsten. Een Willem van Scheijn- del bijvoorbeeld. Toch nieuws gierig naar het werk van zijn col- lega's? Van Scheijndel, zijn woor den als een politicus wegend op een goudschaaltje: "Ja, hoor, waarom niet. Maar zelf zag ik er niets in om mee te doen. Ik vind dit idee toch een beetje naïef. Ik ken de Leidse situatie, er zijn veel spanningen onderling, en dan lijkt me dit toch een beetje oppor tunistisch allemaal. Daarnaast ben ik het helemaal niet eens met de opvatting dat een kunstenaar door zijn omgeving nog steeds als een parasiet wordt beschouwd en AMSTERDAM (GPD) - Het Holland Festival moet niet te vroeg juichen en zich bij voorbaat rijk rekenen. Dat zeggen de cultuurspecialis ten Frits Niessen (PvdA) en Marten Beinema (CDA). Bei de Kamerleden gaan niet zonder slag of stoot akkoord met de voorgenomen subsi dieverhoging van het minis terie van WVC aan het festi val. Voor Niessen heeft het Holland Fes tival 'zeker niet de allerhoogste prioriteit'. "Ik ben benieuwd welke toezeggingen WVC precies gedaan heeft", aldus het PvdA-kamerlid. CDA-er Beinema vindt het onver standig van WVC én het festival-be stuur dat er niet van tevoren overleg is geweest met de grote politieke partijen. "Dat moeten ze natuurlijk zelf weten, maar dan lopen ze uiter aard veel meer risico. De kans is nu groot dat de Tweede Kamer zegt: Heren, leuk bedacht allemaal, maar wij zien het net even een slagje an ders". Riezenkamp (WVC) en Van der Zwan (HF) zijn gezegend met een grote daadkracht en haast, maar of dat in dit geval goed is? Ze zullen het nog wel merken". Het Holland Festival heeft zoals bekend ambitieuze plannen. In een nota pleit men voor een verbreding van de manifestatie in programma tische, geografische en financiële zin. Binnen vijf jaar zou het budget moeten stijgen van 3,5 naar 8,2 mil joen gulden. De vaste subsidiënten - het ministerie van WVC en de ge meente Amsterdam - "hebben zich bereid hebben verklaard tot verho ging van de subsidie, terwijl met het Ministerie van Economische Zaken in beginsel subsidiëring gedurende een periode van vijfjaar is overeen gekomen". Verder zal de gemeente Den Haag weer tot de vaste subsidiënten gaan behoren en acht men het "in het ka der van de geografische verbreding logisch en wenselijk ook de ge meente Rotterdam (wederom) bij het'festival te betrekken". De commissie cultuur van de Haagse gemeenteraad stemde afge lopen vrijdag in met het verstrek ken van 3,5 ton subsidie aan het Holland Festival voor 1990, maar wil zich voor de jaren daarna nog niet vast leggen. Volgens de nota zou Den Haag in 1994 in totaal zes ton moeten bijdragen. De door WVC voorgestelde subsi dieverhoging zou grotendeels gefi- dan nu maar eens moet laten zien wat hij uitvoert en hoe hy dat doet". Hij wordt onderbroken door de nancierd moeten worden uit een nieuwe festivalpot van een miljoen gulden. Daardoor zouden er voor andere festivals slechts nog wat kruimels overblijven. Volgens Nies sen en Beinema is het echter nog maar de vraag of het parlement dat goed vindt. "En wij beslissen, niet een paar topambtenaren van WVC". Beinema: "Het valt mij de laatste tijd toch al op dat men bij WVC met vrij grote bedragen tamelijk ver gaat. Maar wijzigingen in de begro ting moeten nog altijd door de Ka mer worden goedgekeurd". Directeur-generaal Kunsten Jan Riezenkamp van WVC reageert la coniek op de bezwaren van Niessen en Beinema. "Ik werk voor de mi nister, niet voor de Tweede Kamer. Voorstelling: Nieuwe Wilden en Maximalen. Gezien in Muziekcentrum Vredenburg, zater dag 30 september. UTRECHT Maximaal Pieter Bos- kma kreeg van EUy de Waard, de nieuwe wilde voorvrouw, een appel naar zijn hoofd bij een vrouwon vriendelijk vers, en Elly de Waard werd op haar beurt door een door gedraaide masseuse met zwarte puntborsten voor stom wijf uitge maakt. Voorts zijn er naar verluid twee duiven doodgetrapt. Schande, dierenbeulerü, riep de zaal braaf voorgeprogrammeerd. Herrie en stampij genoeg bij het gezamenlijke feest van Nieuwe Wil den en Maximalen, zaterdag in het Muziekcentrum in Utrecht. Wie had ook verwacht dat het allemaal om de poëzie zou gaan? Ach nee, dit was een evenement, een manifesta tie om niet te missen. De Nieuwe Wilden namen het ge deelte van de wedstrijd voor de pau ze op zich, onder regie van Marga Hagoort. Zij besloot dat het niet om de dichteressen, maar om de ge dichten zelf moest gaan, zodat, on der begeleiding van het vrouwen koor Malle Babbe, anoniem blijven de dichteressen, geposteerd tussen het publiek, afwisselend teksten voordroegen waarvan onduidelijk bleef of die van henzelf of van een ander waren. Theatraal werkte deze aanpak uitstekend: de zang steeg etherisch ten hemel, de verzen klon ken fraai. Toch had het iets onbe vredigends. Als poëzie je aan spreekt wil je weten van wie die is. Zo simpel ligt dat. Een hilarisch moment kwam toen het vrouwenkoor het lied Peter is mijn ideaal ('blauwe ogen, rode sjaal') aanhief, aansluitend op ge dichten over de gedroomde liefde en de ideale man. De Maximalen hadden het heel anders aangepakt. Postmodern ni hilisme, grote bekken en veel ge schreeuw. Gimmicks en goedkope effecten. Het kon er niet dik genoeg bovenop liggen allemaal en het re sultaat was voorspelbaar vervelend en banaal tot in details. Op het toneel zitjes met burgerlij ke bankstellen. Centraal in het ge heel Joost Zwagerman (voorman van voorheen de Maximalen) in he renkleding, schakend met de hoog blonde dame van zijn dromen. Op veilingmeester, die met luide stem vraagt waar het werk van kunstenaar Kees Snikkers is. Ge lach. Het antwoord van Snikkers: "O, dat heb ik al thuis staan". Inderdaad heeft het parlement het budgetrecht. We zullen eerst moe ten kijken of de nieuwe minister of staatssecretaris bereid is over te ne men wat ambtelijk is voorbereid. Wat de Kamer vervolgens doet, zien we dan wel weer. Dat is pas in no vember aan de orde". Mocht de Kamer niet accoord gaan met de voorgestelde subsidie verhoging, dan zijn de gevolgen voor het Holland Festival niet te overzien. In dat geval vervalt de toe gezegde bijdrage van Economische Zaken ter grootte van 750.000 gul den per jaar en zal ook de gemeente Amsterdam minder geld beschik baar stellen. De Raad voor de Kunst is gevraagd voor 1 november advies uit te brengen. de voorgrond de zelfverzekerd op tredende dichters. Laten we geen namen noemen, want ook zij bleven anoniem, net als de reciterende da mes. Terzijde twee postmoderne schilders, Peter Klashorst en nog ie mand, die twee naaktmodellen por tretteerden. Moet het eigenlijk nog gezegd dat de videocamera, die alles wat zich afspeelde tegelijkertijd op het podi um in beeld bracht, voornamelijk en langdurig inzoomde op de pri maire en secundaire geslachtsdelen van de liggend poserende, gewillig de benen spreidende dame? Kom daar maar eens om bij de Pin Up Club. Min of meer serieus bedoelde gas ten in dit maximale geheel, dat veel meer tijd in beslag nam dan de aan gekondigde vijftig minuten, waren dichteres Elma van Haren ('ik ben uitgenodigd met vier gedichten', meldde zij voornaam), en Johan Joos, bekend van enkele Nachten van de Poëzie. Joos is een gekweld kunstenaar, maar van zijn perfor mance viel zoals gebruikelijk niet veel te verstaan. Zin om me af te vragen in hoever re zijn gekweldheid echt is dan wel pure pose, had ik dat moment al niet meer. Temidden van zoveel op gefokte fake, vergaat de lust tot den ken. Joos wist overigens ook al geen maat te houden, zodat hij praktisch het podium af gesleurd moest wor den door Zwagerman. Waarom dat nodig was, werd op het feestje ach teraf aan de aanvoerder gevraagd. Omdat het de bedoeling was ge weest, dat de kruisbestuiving tus sen Wilden en Maximalen uiteinde lijk vorm kreeg in een omhelzing tussen dichteres Patty Kuppens en dichter René Stoute, die in travestie was (ook leuk decadent, fin de siè cle, u zegt het). Dat liep dus een beetje in de soep. Er was dan ook geen sprake van kruisbestuiving. Zelfs niet van een ontmoeting tussen 'vrouwelijke' en 'mannelijke' poëzie. De verschillen in stijl werden duidelijk, dat wel. De zelfgenoegzaamheid die van het maximale podium afspetterde stak nogal af tegen de ingetogen sfeer van het gedeelte voor de pauze. De uitslag van dit 'landskampioen schap der muzen' is wat mij betreft nul-nul, met de toeschouwers als verliezers. INGE VAN DER BLINK W3 r- Zwanenmeer van het Cullberg Ballet: een slapstickachtig ballet met kale Holland Dance Festival. Cullberg Ballet met het Zwanenmeer. Choreografie: Mats Ek. Muziek: Tsjaikovski. Gezien op 29 september in het Haagse AT&T dansthea- DEN HAAG - Als jongste zoon van de bekende Zweedse cho reografe Birgit Cullberg, zag Mats Ek het dansen eigenlijk niet zo zitten. Hij stortte zich op het theater, regisseerde tekstto neel en werkte onder meer sa men met Ingmar Bergman. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en Ek keerde te rug naar de dans en het gezel schap van zijn moeder: het Cull berg Ballet in Stockholm. In 1980 maakte hij als danser en choreograaf zelfs deel uit van het Nederlands Dans Theater, waarvoor hij binnenkort weer een choreografie zal maken. Mats Ek maakt zeer uitge sproken balletten waarin zijn liefde voor het theater en zijn maatschappelijke betrokken heid centraal staan. Zijn 'Gisel le', dat twee jaar geleden in het Holland Dance Festival stond, was een modern-psychologi sche bewerking van deze klas sieker. Ook in het Zwanenmeer breekt Ek weer met de zoete sprookjessfeer en breakdancen de dansers al zingend en gierend door de ruimte. Geen luxueuze paleizen maar een eenoudergezin en een bijna incestueus verlangen naar zijn dominante moeder kenmerkten Prins Siegfried. Voor de dame die hjj van haar als presentje krijgt, heeft hij geen enkele be langstelling. Als man van de we reld in spé droomt hij van zijn ideale Witte Zwaan. Een geë mancipeerde zwaan want hulpe loosheid is haar vreemd. Sieg fried gaat op reis naar Rusland, Israël en Spanje maar van de macho toreadors die vrouwen in plaats van stieren vellen, moet hij niets hebben. Zijn oog valt op de humeurige Zwarte Zwaan. Wanneer hij uiteindelijk zijn ideale Witte Zwaan vindt, blijkt dat de zwarte de andere kant van de medaille van de wit te is. Hij aanvaardt deze werke lijkheid en is volwassen. Ondanks deze hedendaagse afwijking van het oorspronkelij ke Zwanenmeer uit 1895 (die van Petipa en Ivanov), hand haafde Ek de muziek van Tsjaik ovski. Daar laat hij vervolgens wel op dijenkletsen want het be wegingsidioom van Ek heeft weinig van doen met lange en klassieke lijnen. Siegfried, ma gistraal vertolkt door Yvan Au- zely, is vaak een onhandige clown en een stumper a la Ha- melt. De klassieke estethiek heeft plaatsgemaakt voor hoeki ge en komische bewegingen; het corps de ballet bestaat gro tendeels uit kale mannen in tu tu's. Ek's Zwanenmeer is uit bundig, slapstickachtig en brutaal. Zijn verrassende inter pretatie van het sprookje (voer voor Freudianen) tilt met ge makt de choreografie boven alle grollen van de parodie uit. Dit Zwanenméer is drie uur lang dikke pret op hoog niveau. Prachtig. PvdA en CDA niet gelukkig met toezeggingen van WVC 'Carver - Verplaatst u zich eens in mij', naar korte verhalen van Raymond Carver door Beeldenstorm. Regie: Mirjam Koen. Decor: Gerrit Timmers i.s.m. Paul van Laak. Ge zien in het LAK Theater op 30 september. 'Beeldenstorm' speelt Carver perfect LEIDEN - De verhalen van de in '88 overleden Amerikaanse au teur Raymond Carver gaan vooral over alledaagse mensen in alle daagse situaties, in veel gevallen over hemzelf. Een schijnbare op pervlakkigheid is daarom meer dan alleen maar functioneel, zij is doelbewust aangewend als type rend voor zowel het sociale decor als de erin beschreven relaties. Daarachter gaat de echte wereld schuil, de wereld van onbegrip en doodgelopen relaties die soms humoristische, dikwijls navrante en een enkele keer ook tragische dimensies kan aannemen. Die humor krijgt bij de collage van Beeldenstorm het voile pond met als hoogtepunt het moment waarop Leny Breederveld vlak voor de eerste rij publiek een mo noloog houdt vol onbelangrijke en oninteressante futiliteiten, kortom: het soort gespreksstof waar zovelen hun hele dag mee menen te moeten vullen. Zij laat haar woorden echter vergezeld gaan van een fictieve gebarentaal voor doven en slechthorenden, maar dan wel consequent volge houden en op een manier die dui delijk geen relatie heeft met wat zij zegt. Het effect is oerkomisch, maar het resultaat past volledig in het totale framewerk als absur distische illustratie van het ont breken van enig verband tussen woorden en daden. •Voor Beeldenstorm en regis seuse Mirjam Koen heeft de hu moristische kant in het werk van Carver centraal gestaan en als er al tragische elementen in hun col lage verzeild raakten, werden die toch vormgegeven met dezelfde lichtvoetigheid en speelsheid, die de humor het volle pond gaf. Dankzij het stalen pokerface en de exacte timing van Leny Bree- develd en Beppie Melissen, de ge stileerde expressiviteit van René van 't Hof en de cabareteske hu mor van Bert Luppes (soms een jonge Rinus Ferdinandusse) was die speelstijl bijna een schot voor open doel. De voorstelling ont plooide zich met een natuurlijk heid en een souplesse die moeite loos leken op te borrelen, een compliment voor alle betrokke nen, maar even misleidend als de indruk dat Carver uitsluitend de humor van het leven zag. Voort durend blijkt die humor de dek mantel voor eenzaamheid, mis verstand of kleine ontsporingen, die in deze voorstelling ook con stant op de achtergrond voelbaar zijn. PAUL KÜRENHOF DELFT (ANP) - Het Technisch Tentoonstellingscentrum (TTC) neemt als gast deel aan de Oude Kunst- en Antiekbeurs die de Vereeniging van Han delaren in Oude Kunst in Nederland van 12 tot 27 oktober in Museum Het Prinsenhof in Delft houdt. Het aanbod op de beurs wordt verdeeld in 15 rubrieken: schilderijen, ikonen, grafiek-oude boeken-atlassen, beeldhouwkunst, meubelen, zilver juwelen, Delfts aardewerk, glas, tin-brons-koper, Aziatica, uurwerken, ta pijten-textiel, munten-penningen, archeologie en kunst-objecten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 11