«anaaii
Vrede in geteisterd El Salvador nog ver te zoeken
UDF-activist
vrijgelaten
in Ziridaftïka
BELANGRIJK
Hongarije doorkruist
eenheid Warschaupact
'Verloren wereld' in
Venezuela blootgelegd
Runcie bij paus Johannes Paulus
WRAAK VOOR EXECUTIES GEËIST
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1989
heeft dit alles te maken met hun na
tuurlijke afzondering gedurende
miljoenen jaren en met klimatologi
sche omstandigheden.
De grootste expeditie tot nu toe
bracht tussen 1982 en 1985 zo'n 100
wetenschappers van 25 onderzoeks
instituten naar de La Neblina Berg,
waar ze 25.000 verschillende dier
en plantsoorten lokaliseerden. Ze
vonden onder meer zeldzame vleer
muizen, onbekende vissen en bo
men, enorme spinnen en als meest
exotische exemplaar een schor
pioen met roze haren.
Daarnaast leverden de onder
zoeksresultaten nieuw voedsel op
voor de theorie dat Afrika, Amerika,
Oceanie en delen van Azie zo'n 250
miljoen jaar geleden een continent
hebben gevormd, het zogenaamde
'Godwana'. Op de hoogvlakte zijn
dieren gevonden die verder alleen
in Malaysia en Madagascar voorko
men, aan de andere kant van de
aardbol.
Rattegif goed
voor hartpatiënt
OSLO (AP) Dagelijks een kleine
dosis rattegif kan heilzaam werken
bij hartpatiënten, zo is bij onder
zoek van het Noorse Rode Kruis ge
bleken. Tijdens een driejaar durend
onderzoek kreeg een groep van 300
hartpatiënten het middel warfarine
toegediend, dat ook in rattegif
wordt gebruikt. In die groep bleek
het aantal sterfgevallen tweederde
en het aantal nieuwe hartaanvallen
de helft minder te zijn dan in een
even grote controlegroep.
Warfarine gaat de stolling van het
bloed tegen. Bekend was al dat hart
patiënten baat kunnen hebben bij
een dagelijkse dosis aspirine, dat
eveneens bloedverdunnend werkt.
Warfarine blijkt echter twee keer zo
effectief te zijn als aspirine.
BUDAPEST (AFP/DPA) - Honga
rije heeft geweigerd zijn handteke
ning te zetten onder een communi
qué dat werd aanvaard na een twee
daagse bijeenkomst van hoge par-
Bolkestein: geen
,Marshall-hulp,
voor Oost-Europa
AMSTERDAM (GPD) - Minister
Bolkestein (defensie) verzet zich fel
tegen plannen van onder meer Duit
se zijde voor een financieel hulppro
gramma voor de Sovjetunie en
Oost-Europa. De bewindsman zei
gisteren in Amsterdam dat de huidi
ge situatie in Oost-Europa in niets
lijkt op het Europa van direct na de
Tweede Wereldoorlog, toen de
Amerikanen met Financiële steun
(Marshall-hulp) West-Europa weer
op de been hielpen. Volgens Bol
kestein gaat het in het Oostblok om
een hervorming van de communis
tische planeconomie en niet zozeer
om een wederopbouw na een ver
woestende oorlog.
Bolkestein nam hiermee afstand
van de opvattingen van de West-
duitse regering, die juist voorstan
der is van een financieel hulppro
gramma voor Oost-Europa. Minis
ter van buitenlandse zaken Gen-
scher heeft daar deze week nog voor
gepleit. Hij deed dat tijdens de alge
mene vergadering van de Verenig
de Naties in New York.
Bolkestein sprak op een congres
over de kansen van 'glasnost' (open
heid) en 'perestrojka' (hervormin
gen) in de Sovjetunie. Zijn bezorgd
heid over de toekomst van de ver
nieuwingen in Rusland werd ge
deeld door de Leidse professor
Feldbrugge en de Sovjet-radicaal
Oleg Roemjantsev, lid van de Mos-
kouse werkgroep Perestrojka en lid
van de Russische Sociaal-Democra
tische Partij.
Beiden waarschuwden voor een
te grote euforie in het Westen voor
de veranderingen van Gorbatsjov.
Roemjantsev sprak zelfs over een
dreigende burgeroorlog in de Sov
jetunie. Hij vreest dat de nu doorge
voerde revolutie vanaf de top uit
eindelijk kan leiden tot een restau
ratie van het vroegere, dictatoriale
systeem.
Russen gebruikten
atoombom tijdens
legeroefeningen
MOSKOU (DPA/AFP) - De Sov
jetunie heeft 35 jaar geleden tijdens
een legeroefening een atoombom
tot ontploffing gebracht om het ef
fect van het wapen op strijdende
soldaten te bestuderen. Dit heeft
een legerdagblad gisteren gemeld.
Volgens de Krasnaja Zvesda
werd de kernbom op 14 september
1954 afgeworpen boven een militair
oefenterrein in de zuidelijke Oeral.
De toenmalige minister van defen
sie Boelganin noemde het experi
ment een succes. De militairen wer
den in geringe mate radioactief be
smet omdat het wapen 500 meter
boven de grond tot ontploffing
werd gebracht.
tijfunctionarissen uit de Warschau-
pactlanden.
De vergadering werd gehouden
in de Bulgaarse stad Varna aan de
Zwarte Zee. Er werd aan deelgeno
men door partijsecretarissen, spe
ciaal belast met internationale
vraagstukken. Naast Hongarije
hadden ook de Sovjetunie, Bulga
rije, Polen, Roemenië, Tsjechoslo-
wakije en de DDR vertegenwoordi
gers gestuurd.
Volgens de Hongaarse afgezant
Geza Kotai kon zijn delegatie niet
instemmen met een passage in het
communiqué, waarin sprake was
van een 'intensivering van het re-
vanchisme, neo-fascisme en neo-na-
zisme in bepaalde landen'. "Wij vin
den dat deze verklaring duidelijk
verwijst naar de Bondsrepubliek en
daarom verwerpen wij haar. Wij
vinden niet dat de politiek van de
Westduitse regering wordt geken
merkt door revanchisme en neo-na-
zisme", zo zei Kotai tegen het Hon
gaarse persbureau MTI.
Ook een verwijzing naar de 'in
standhouding van het socialistisch
bezit' Echoot de Hongaren in het
verkeerde keelgat. Want, aldus
Kotai, "wij willen dat monopolie
niet aanvaarden op het moment dat
de Hongaarse communistische par
tij een gemengd bezit en een echte
markteconomie nastreeft".
Traditioneel
De Hongaarse Socialistische Arbei
derspartij is bezig om afstand te ne
men van het communisme in tradi
tionele zin. Als het aan de hervor
mers ligt zal de partij op het partij
congres van 6 tot 8 oktober een me
tamorfose ondergaan die van de
communistische identiteit nage
noeg niets heel laat.
Imre Pozsgay, de aanvoerder van
de hervormers, leidt de commissie
die het ontwerp voor een 'program
matische verklaring' uitwerkt. Po
zsgay wil de Socialistische Arbei
derspartij tot een nieuwe partij ma
ken. 'Orthodoxe' communisten
moeten hun heil maar elders zien te
vinden.
Geestelijken in
Spanje: euthanasie
soms toegestaan
MADRID (GPD) - De Spaanse bis
schoppen hebben opzien gebaard
door euthanasie niet alle gevallen te
veroordelen. In hun beleidsdocu
ment, getiteld 'Actieplan met be
trekking tot de euthanasie en de
hulp om mensen op een waardige
manier te laten sterven', wijzen de
bisschoppen elke vorm van eutha
nasie af, maar keren zij zich ook te
gen pogingen van medici en andere
betrokkenen om te proberen het le
ven van ernstig zieke personen met
'buitensporige of buitengewone'
middelen te verlengen. De bis
schoppen zullen hun visie de ko
mende weken actief onder de aan
dacht van hun gelovigen brengen.
In het document benadrukken de
bisschoppen de 'waarde en het
recht van het leven van het allereer
ste moment van de conceptie tot de
allerlaatste ademstoot'. Dat houdt
volgens hen in dat elke vorm van ac
tieve euthanasie, hoe goed bedoeld,
uit den boze is.
Oproerpolitie
Polen heeft een einde gemaakt aan
de oproerpolitie ZOMO, die in 1981
de staat van beleg in 1981 hielp mo
gelijk maken en herhaaldelijk op
trad tegen demonstraties van aan
hangers van Solidariteit. Het ophef
fen van de politie-eenheid komt
drie weken na de vorming van een
door Solidariteit geleide regering.
Ariane
De lancering van de grootste com
merciële satelliet ter wereld, de 4.2
ton zware Intelsat VI, is met vier
weken uitgesteld wegens de ont
dekking van een elektronische fout
in de Europese Ariane-4 draagraket.
Dit hebben medewerkers van Aria-
nespace in Parijs meegedeeld.
Bomaanslag
In Irun. in het noorden van Spaans
Baskenland, is gisteren een politie
man bij een bomaanslag om het le
ven gekomen. De bom was verbor
gen in de auto van de agent en
kwam tot ontploffing toen hij zijn
motor startte. De provinciale autori
teiten in San Sebastian vermoeden
dat de aanslag het werk is van de
Baskische afscheidingsbeweging
ETA.
SAN SALVADOR - Vrede in El
Salvador? Anderhalve week gele
den leek het erop, dat de deuren
naar een oplossing voor de al bijna
10 jaar slepende burgeroorlog wijd
open waren gezet. De regering van
de ultra-rechtse president Alfredo
Cristiani en de linkse guerrilla
FMLN kwamen overeen om spij
kers met koppen te slaan. Maar in El
Salvador zelf is hiervan nog maar
bitter weinig te merken.
door
Rob Sprenkels
Boven de hoofdingang van de
oerlelijke, deels uit grijs beton op
getrokken kathedraal in het cen
trum van de hoofdstad San Sal
vador hangt een grote rode vlag van
het FMLN, de guerrillabeweging.
Sinds 20 augustus wordt deze nooit
helemaal afgebouwde tempel bezet
door oorlogsverminkten van de re
bellen.
De één heeft een half verbrijzeld
been, de ander een geamputeerde
arm. Een woordvoerder is half ver
lamd en zit in een rolstoel. Ze had
den al in april of mei van dit jaar
naar het buitenland moeten ver
trekken voor gespecialiseerde hulp
verlening. Maar dat is verhinderd
door het opperbevel van het Sal
vadoraanse leger.
De bezetters eisen dat de interna
tionale verdragen inzake oorlogs
verminkten worden nagekomen.
Het leger werpt tegen dat de heren
dan over een paar maanden weer
aan de zijde van de guerrilleros strij
den. Ricardo Alvarengo, partijge
noot van president Cristiani en
voorzitter van het parlement, vindt
dat de oorlogsslachtoffers maar ge
woon hun paspoort moeten halen.
Maar dat is makkelijker gezegd dan
gedaan. De bezetters zijn al op aller
lei manieren geïntimideerd. Vorig
weekeinde ontvingen zij zelfs een
rechtstreeks dreigement. "Als jullie
over een week nog niet zijn verdwe
nen, dan zullen we jullie op klaar
lichte dag en onder het oog van wie
dan ook van het leven beroven met
raketten", zo stond op een briefje,
ondertekend door 'De Gemerkte
Hand' en bezorgd door een in lom
pen gehulde peuter.
Niet alleen bij de bezette kathe
draal blijft de beloofde vrede voor
alsnog ver zoek. Op alle fronten is
het mis. De veiligheidstroepen leg
gen zich sinds de gesprekken in
Mexico toe op het uitelkaar meppen
van manifestaties.
Alleen al de afgelopen week wer-
Cristian
den er meer dan 150 linkse activis
ten gearresteerd. Minstens veertig
van hen zitten nog achter de tralies.
Zeven vrouwen beweren dat ze
door de agenten zijn mishandeld,
gefolterd en verkracht. Eén van hen
deed een ontroerend relaas voor ca
mera's van de Salvadoraanse televi
sie. Het ging als een schok door de
meeste huiskamers.
Rookgordijn
Salvador Samayoa, een van de
woordvoerders van de guerrilla, be
schuldigt het leger ervan de dialoog
te willen gebruiken als een rookgor
dijn voor de toenemende repressie.
Volgens Samayoa zijn de jongste
gebeurtenissen een teken aan de
wand dat de regering eigenlijk niet
bereid is vrede te sluiten.
"Ultra-rechts gelooft blijkbaar
nog altijd dat men de oorlog binnen
een paar jaar kan winnen", aldus
Samayoa. Volgens hem moet dat
gevoel nogmaals extra zijn gesterkt
nu de Verenigde Staten Cristiani
voor volgend jaar negentig miljoen
dollar heeft toegezegd aan militaire
hulp, vijf miljoen meer dan ten tijde
van de christen-democraat Duarte.
Is er wel vrede mogelijk? De Sal
vadoraanse rebellen zijn ervan
overtuigd dat zij de regering tot on
derhandelingen kunnen dwingen.
In hun laatste voorstel hebben de
guerrilleros alle obstakels van vroe
ger uit de weg proberen te ruimen.
Daarbij willen ze eerst een staakt-
het-vuren.
Vervolgens zijn ze bereid om tot
de normale samenleving toe te tre
den. terwijl er tegelijkertijd wordt
onderhandeld over een definitief
einde van de oorlog. Er wordt geen
direct machtsaandeel meer opge
ëist, alleen de nodige hervormingen
binnen de justitie en de verkiezings
wetgeving en ook afslanking van le
ger en politie.
Wapenstilstand
Toch leverden de gesprekken van
anderhalve week geleden in Mexico
niet veel meer op dan afspraken om
elke maand opnieuw verder te pra
ten. Inmiddels hebben hoge woord
voerders van het leger sommige
voorstellen van de guerrilleros al als
'onaanvaardbaar' bestempeld. Ook
president Cristiani heeft zich al in
die zin uitgelaten.
Op 16 oktober moeten beide par
tijen in Costa Rica gaan praten over
een wapenstilstand. Dat lijkt het
uur van de waarheid te worden.
Want vooralsnog gaat de bloedige
burgeroorlog in alle hevigheid
voort.
Keerpunt
Een optimistischer geluid komt van
bisschop Medardo Gomez, hoofd
van de Lutheraanse kerk van El Sal
vador. Volgens hem bevindt El Sal
vador zich op een keerpunt. "Als de
regering nu geen gebruik maakt
van de op gang gebrachte dialoog,
zal het land wegzinken in complete
terreur", aldus bisschop Gomez tij
dens een studiebijeenkomst over El
Salvador gisteren en eergisteren in
Den Haag.
"Als we nu de regering onder
druk blijven zetten, slagen we er
misschien in vrede tot stand te
brengen. En kunnen we in de toe
komst eerlijke verkiezingen tege
moet zien", aldus Gomez.
Maar de Arena-regering lijkt min
der geneigd water bij de wijn te
cfoen. Volgens de christen-demo
cratische politicus Le Chevallier is
"de Arena-partij een elitaire, onder
drukkende partij, die geen echt
plan voor vrede en een dialoog
heeft. De extremist D'Aubuisson
(die ervan wordt verdacht de aarts
bisschop Romero te hebben ver
moord) heeft daarin grote invloed".
De onderhandelingen in Costa
Rica zouden wellicht de laatste kan
sen kunnen bieden voor vrede in El
Salvador. Want sinds het aan de
macht komen van de ultra-rechtse
Arena-partij in maart onder leiding
van Cristiani is de mensenrechten
situatie in het land ernstig verslech
terd. Geweld is aan de orde van dag,
ondanks een afgekondigd staakt-
het-vuren.
Vakbonden houden acties vol
JOHANNESBURG (Rtr) Zuidafrika heeft gisteren de be
kende anti-apartheidsactivist Mohammed Valli vrijgelaten.
Dat heeft het verboden Verenigd Democratrisch Front
(UDF), waarvan Valli algemeen secretaris is, meegedeeld.
Valli werd vorige maand gearresteerd aan het begin van de
massale protestacties tegen de parlementsverkiezingen,
waarbij de zwarten niet mochten stemmen.
De vrijgelaten activist was één van
de organisatoren van de nationale
campagne tegen de apartheid die
begon in de aanloop naar de verkie
zingen van 6 september. Zuidafri-
kaanse ministers hebben Valli en
zijn medewerkers ervan beschul
digd dat zij met geweld de verkie
zingen wilden verstoren.
Hoewel Valli nu is vrijgelaten zijn
hem zware beperkingen opgelegd,
vertelde zijn advocaat Knsh Na-
idoo. Zo mag hij niet met de pers
praten of Johannesburg verlaten en
moet hij van zonsondergang tot
zonsopgang in zijn huis blijven. Val
li heeft twee keer eerder gevangen
gezeten. Een jaar geleden nog ont
snapte hij met drie andere activis
ten uit de gevangenis. Zij vluchtten
naar het Amerikaanse consulaat,
waar zij vier weken bleven totdat
Pretoria beloofd had dat zij niet op
nieuw zouden worden gearresteerd.
De zwarte vakbonden hebben in
tussen bekendgemaakt hun consu
mentenboycot van blanke winkels
voort te zetten. De boycot lijkt voor
al in de steden Pretoria en Johanne
sburg een succes. Sommige winkel
ketens meldden een omzetdaling
van dertig procent. De vakbonden
Cosatu, met een miljoen leden de
grootste van Zuidafrika, en Nactu
hebben gezegd dat ze de boycot vol
gende week en mogelijk ook de
week daarna zullen doorzetten.
De vakbonden protesteren met
hun actie tegen een nieuwe arbeids
wet die het werkgevers makkelijker
maakt arbeiders te ontslaan en sta
kingen te laten verbieden. Ze doen
hetzelfde ook door alle overwerk te
weigeren.
Die actie heeft geleid tot verschil
lende incidenten. Dichtbij Johan
nesburg werden donderdagavond
500 arbeiders ontslagen in een fa
briek voor electrische gebruiks
voorwerpen waar ze een sit-in hiel
den. Toen de stakers geen gehoor
gaven aan de oproep het fabrieks
terrein te verlaten, trad de politie
hard op.
Ook de secretaris-generaal van de
Zuidafrikaanse Raad van Kerken
(Sacc), Frank Chikane, heeft gezegd
dat de campagne van burgerlijke
ongehoorzaamheid tegen de apart
heid wordt opgevoerd. In Gabaro-
ne, de hoofdstad van het Botswana,
zei Chikane dat de zwarte meerder
heid in Zuidafrika vasthoudt aan
het creeeren van "een crisis die het
bewind zal dwingen apartheid af te
schaffen".
CDU in Hessen
sluit verbond met
extreem-rechts
BAD HERSFELD (AP) - De rege
rende CDU heeft in Bad Hersfeld
een monsterverbond gesloten met
de extreem-rechtse Nationaal De
mocraten (ND) om de herverkiezing
van de CDU-burgemeester van die
stad veilig te stellen. De SPD-oppo-
sitie heeft de CDU-manoeuvres in
het Hessische stadje scherp veroor
deeld en vreest dat de christen-de
mocraten nu ook elders met ex-
treem-rechtse en neo-nazipartijen
in zee zullen gaan. De ND haalden
bij de gemeenteraadsverkiezingen
in maart in Frankfurt en tal van an
dere steden in Hessen zetels bin-
voor Casema-kabel-tv-abonnees in
de Bollenstreek, Zoeterwoude en
Oegstgeest
Met ingang van maandag 2 oktober a.s., wordt het
televisieprogrammapakket uitgebreid met:
RTL Veronique zal te ontvangen zijn op
UHF kanaal 24
NV CASEMA
m»5 kabeltelevisie
VAN DEN BERCH VAN HEEMSTEDEWEG 21,
2215 RK VOORHOUT. TEL. 02522-17550. J
CARACAS (IPS) Toen de Brit Ar
thur Conan Doyle begin deze eeuw
de roman 'De verloren wereld'
('Lost world') schreef, was het boek
onmiddellijk uitverkocht in de Lon-
dense boekkiosken. Met een groot
gevoel voor fantasie en verbeel
dingskracht beschrijft de auteur
hoe zijn twee helden professor
Challenger en de journalist Malone
belanden in een wereld van dino
saurussen, reusachtige bloedzui
gers en neanderthalers. Maar Doy
le's verloren wereld is niet alleen
ontsproten aan het brein van een
briljant auteur, zij bestaat echt en
wel in Venezuela.
De zogenaamde hoogvlakte van
Roraima ligt in de regio Gran Saba-
na, aan de grens met Guyana en
Brazilië. Een steil aflopend plateau,
vrijwel volledig afgesneden van het
omringende gebied, precies zoals
Doyle het voor zich zag. Geologen
geloven dat in de hoogvlakte van
Roraima ooit grote rotslagen de
valleien zijn ingezakt, waardoor een
soort eiland met steile wanden ont
stond. In dit gebied hebben flora en
fauna sindsdien een heel eigen le
ven geleid.
De streek is dan ook al jarenlang
een uiterst populair onderzoeksge
bied voor wetenschappers die de
loop van de evolutie teruguit willen
volgen. Sinds Doyle zijn boek
schreef is de 'verloren wereld' in Ve
nezuela langzaam blootgelegd. Be
gin deze maand keerde een nieuwe
expeditie terug uit Roraima met op
zienbarende ontdekkingen.
Dinosaurussen of onze voorvade
ren in hun oorspronkelijke staat
zijn dan wel niet gevonden, maar
wel andere zeldzame plant en dier
soorten die onbekend waren tot nu
toe. De onderzoekers van de La Sal
ie Stichting uit Venezuela brachten
maar liefst 300 uiterst zeldzame
plant- en diersoorten mee, waarvan
er twee totaal onbekend waren in de
hedendaagse biologie. De onder
zoeksgroep ving ook een muis die
pas een keer eerder is gesignaleerd,
in 1927.
De diersoorten op het plateau van
Roraima blijken veel van hun pre
historische kenmerken beter te
hebben behouden dan waar ook ter
wereld. Volgens wetenschappers
De aartsbisschop van Canterbury trof demonstrerende conservatieven Anglikanen toen hij vertrok naar Vati
caanstad voor een bezoek aan de paus.
(foto EPA)
LONDEN (AP) De aartsbisschop van Canterbury,
Robert Runcie, is gisteren in Rome aangekomen voor
een vierdaags bezoek aan paus Johannes Paulus II. De
twee geestelijk leiders zullen besprekingen voeren in
het kader van de toenadering tussen de anglicaanse en
de rooms-katholieke kerken, die sedert de reformatie
in de 16e eeuw uit elkaar zijn gegroeid. Runcie werd
op het vliegveld onder meer verwelkomd door de Ne
derlandse kardinaal Willebrands.
Bij Runcie's vertrek op het vliegveld van Londen
werd hij opgewacht door een twintigtal demonstran
ten, die hem opriepen geen gesprekken met de paus te
voeren en af te treden. Runcie veroorzaakte deze week
een rel door te zeggen dat de anglicaanse kerk de auto
riteit van de paus zou kunnen erkennen indien de twee
kerken hereningd zijn. Een dergelijke stellingname
was al naar voren gebracht door e
kerk die de onderhandelingen met de rooms-katholie
ke kerk voert. De paus staat aan het hoofd van 850 mil
joen katholieken, Runcie leidt 70 miljoen gelovigen.
Runcie's secretaris voor oecumenische zaken,
Christopher Hill, zei dat hij zeker was van een eventue
le hereniging van de twee kerken, "omdat de stichter
van het christendom één kerk heeft gewild". Maar Hill
zei ook: "De gesprekken zijn al 30 jaar aan de gang en
er zal dus geen plotselinge aankondiging van een her
eniging komen".
Runcie en de Paus hebben elkaar vier maal eerder
ontmoet. De anglicaanse kerk heeft geen centrale lei
der, alhoewel men de bisschop van Canterbury als
hoogste leider van de kerk beschouwd.
BAYRUT De terechtstelling van zestien sji'itische moslems in Saudiarabie was voor ongeveer duizend sympa
thisanten van de door Iran gesteund Hezbollah aanleiding om gisteren in Bayrut 'dood aan Amerika' tot strijd
kreet te verheffen.
