Strijd wordt grimmiger
bij een harde 9
Zuiver beleggen moet beleid banken wijzigen
Verkeersslachtoffer
doet zelden iets met
recht op smartegeld -
Maison
de Bonneterie
Consumenten moeten niet al
leen 'zuivere koffie' drinken,
maar ook 'zuiverder' hun spaar
centjes beleggen, om zo banken
te dwingen tot een andere aan
pak van het schuldenvraagstuk
van de Derde Wereld. Het inter
kerkelijke initiatief Solidari-
dad vindt dat de Nederlandse
banken veertig tot vijftig pro
cent van de twaalf miljard die
ze aan de arme landen hebben
uitgeleend moeten kwijtschel
den.
De secretaris van Solidaridad,
drs. N. Roozen, wees gisteren bij
de presentatie van de campagne
voor vergroting van het 'alterna
tieve banksysteem' op de om
vangrijke gelden die de kerken
bij commerciële banken hebben
belegd. Hij hoopt dat de kerken
deze beleggingen gebruiken om
deze banken te doen nadenken
over hun verantwoordelijkheid
voor de oplossing van de schul
denlast van de Derde Wereld.
Dit jaar richt de actie zich op de
consumenten, maar volgend jaar
hoopt Solidaridad, dat zich ge
steund weet door diverse kerke
lijke organisaties, ook de landelij
ke en plaatselijke kerken tot
steun te bewegen.
De campagne vindt plaats in sa
menwerking met de uit de vakbe
weging voortgekomen Algemene
Spaarbank voor Nederland, de
Triodosbank en de oecumenische
Ontwikkelingscoöperatie van de
Wereldraad van Kerken (EDCS),
die "evenveel oog hebben voor
het sociaal als voor het financieel
rendement van hun beleggin
gen".
Enkele jaren terug trad de Ne
derlandse Raad van Kerken op
verzoek van Solidaridad in over
leg met de commerciële banken.
Centraal stond daarin de verant
woordelijkheid van de banken
voor het ontstaan van de schul
denlast. Dit overleg leverde wei
nig op. Het teleurstellende voor
de raad was dat de banken niet
zelf met alternatieve mogelijkhe
den kwamen om de schuldenlast
van de Derde Wereld te vermin
deren.
Roozen maakte een vergelij
king met de actie die Solidaridad
voert voor 'zuivere koffie'. Op dit
moment drinkt 2,5 procent van de
Nederlanders koffie met het Max
Havelaar-keurmerk, tien maal zo
veel als het aantal Nederlanders
dat in 1986 'zuivere koffie' dronk.
De Nederlanders hebben 160
miljard gulden aan spaartegoe
den uitstaan, waarvan nog geen
miljard is belegd bij de drie beleg
gingsinstellingen waarmee Soli
daridad in de nieuwe campagne
samenwerkt. Als het 'zuiver ban
kieren' zou vertienvoudigen, zul
len de banken zich misschien
gaan bezinnen op alternatieven
voor hun huidige beleid tegen
over de ontwikkelingslanden.
Ook op andere manieren pro
beert Solidaridad de aandacht
van de Nederlanders op de 'on
draaglijke' schuldenlast van de
Derde Wereld te vestigen. De or
ganisatie opent een 'rentesolida
riteitsfonds', waarin spaarders
een deel van de rente op hun
spaartegoeden kunnen storten.
Uit het fonds worden projecten
gesteund die aan de armen in La-
tijns-Amerika ten goede komen.
Glemp komt niet
Het bestuur van de Katholieke
Universiteit in Nijmegen acht een
bezoek van de Poolse kardinaal
Jozef Glemp, volgend,jaar februa
ri. niet gewenst. Het bestuur dis
tantieert zich uitdrukkelijk van
de recente uitspraken van Glemp
over joden en het joodse volk, zo
blijkt uit een verklaring die giste
ren is uitgegeven.
Glemp, sinds 1981 aartsbis
schop van Gniezno-Warschau en
primaat van de Poolse Rooms-
Katholieke Kerk, was door de
universiteit uitgenodigd om te
komen spreken over de rol van de
Poolse RK Kerk in de recente po
litieke ontwikkelingen.
Deze uitnodiging kwam ter dis
cussie te staan, nadat Glemp zich
naar aanleiding van het conflict
tussen de joden en de RK Kerk
over het karmelietessenklooster
in Auschwitz had laten verleiden
tot 'antisemitische uitspraken'.
Hij weet het conflict mede aan de
machtige positie van de joden in
de massamedia en adviseerde de
joden "niet te spreken vanuit de
positie van een natie die boven al
le naties is verheven".
De Poolse kardinaal, die inmid
dels heeft ingestemd met ver
plaatsing van het Karmelietes
senklooster, was eerder deze
maand gedwongen een bezoek
aan de Verenigde Staten af te zeg
gen, nadat hem door de Ameri
kaanse kardinaal Joseph Bernar-
din te verstaan was gegeven dat
hij met demonstraties rekening
moest houden.
Het bestuur volgt het advies
van twintig hoogleraren die
maandag opriepen Glemp tot on
gewenst persoon te verklaren en
openlijk afstand te nemen van
diens "uiterst antisemitische"
uitspraken.
Aidstest
Bruidsparen in de Ugandese
hoofdstad Kampala moeten de
uitslag van een aidstest voorleg
gen voör de Anglicaanse kerk
hun huwelijk wil inzegenen. De
maatregel ging begin deze maand
in. Bisschop Misaeri Kaumu
heeft nu voorgesteld de verplich
te test in heel Uganda in te voe-
"We moeten niet met de armen
over elkaar toezien hoe deze ziek
te de bevolking decimeert", aldus
de bisschop. Veel mensen heb
ben volgens Kaumu aids opgelo
pen na een huwelijk met een be
smette partner. Door de test te
verplichten hoopt hij dat de ge
liefde van de mogelijke aidslijder
zich nog bedenkt.
"We adviseren hen niet te trou
wen, maar we gaan niets verbie
den. Als een van de twee sero-po-
sitief is en ze willen toch in het hu
welijk treden, krijgen ze onze ze
gen, ook al is een zekere dood hun
lot. Mensen voor aids behoeden is
ons doel, niet de aantasting van
hun fundamentele rechten", al
dus Kaumu.
Het eerste kwartaal van 1989
meegerekend heeft Uganda vol
gens de officiële opgave van de
overheid 7.573 aidsslachtoffers te
betreuren.
Opgravingen klooster. On
bekenden hebben de opgraving
van een 13e-eeuws karmelietes
senklooster bij Haifa in Israël ver
woest. Joodse groeperingen had
den gewaarschuwd dat ze be
zwaar zouden maken zolang de
zeventien karmelietessen in het
omstreden klooster in Auschwitz
verblijven. De vernielingen wer
den ruim een week geleden ont
dekt. Er werd geen bekenheid
aan gegeven om te voorkomen
dat hierdoor de oplossing van het
probleem rond de kwestie-
Auschwitz zou worden bemoei
lijkt.
Libanon. De paus heeft zich
in een brief aan de moslims in Li
banon "met vertrouwen" tot hen
gericht, "niet namens een bepaal
de groep, maar namens dezelfde
God die wij aanbidden en die wij
trachten te dienen". Hij roept de
moslims op samen te werken met
"diegenen die voor Libanon het
recht op leven en op een leven in
vrijheid, vrede en waardigheid ei
sen". De moslims kunnen daarbij
rekenen op de medewerking van
de christenen, aldus de paus. In
een brief aan de Libanese bis
schoppen roept hij hen op een
dag van gebed voor Libanon te
houden. Opnieuw heeft de paus
daarbij de wens te kennen gege
ven een pastoraal bezoek aan het
land te brengen.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Oosterhesselen B. Prakke
Grootegast en Doezum (part-ti
me); bedankt voor Overschie W.
Wagter Rijnsburg.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Ten Boer drs. S. Al-
blas Heinenoord.
Christelijke Geref. Kerken:
tweetal te Rotterdam-West P.
Roos Utrecht-Noord en R. Kok
Damwoude.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te 's-Gravenzande D. Riet
dijk Moerkapelle; bedankt voor
Westkapelle M. Mondria Waar
denburg.
Socioloog Baanders pleit voor Hollandse drugsaanpak
Renckens: "Voor de mensen die
aan de procedure beginnenblijft
het voorlopig ellende. Maar dat
moet hen er toch niet van weerhou-
Vaststellen schade blijft groot probleem
DEN HAAG Ze hebben er recht op, maar de meeste verkeersslachtoffers weten dat niet;
Smartegeld als vergoeding voor pijn, verdriet en verlies van levensvreugde als gevolg van het
ongeluk is daarom nog geen ingeburgerd fenomeen.
hoogte van het smartegeld. zegt
ANWB-chef Renckens. Het bepaalt
geen bedrag, waar iedereen zich bij
neer moet leggen. "Het is een in
strument om de verschillende me
thodes met elkaar te vergelijken.
We hopen wel dat dit leidt tot een:
zekere normstelling, waardoor de
mensen ook zonder rechtsbijstand
met de verzekeraars in de slag kun-
door
Weert Schenk
Jaarlijks zouden volgens de ANWB
ongeveer 100.000 mensen die in het
verkeer gewond raken smartegeld
kunnen eisen. Precieze cijfers zijn
niet bekend, maar zoveel claims ko
men er zeker niet bij de verzeke
raars binnen.
In principe kan iedereen die een
verkeersongeluk heeft gehad, smar
tegeld eisen van de partij die wette
lijk aansprakelijk wordt gesteld.
Het plakken van een pleister kan bij
wijze van spreken al voldoende zijn
om een claim neer te leggen, zegt M.
Renckens, die bij de ANWB de
functie heeft van chef rechtshulp
binnenland van de juridische leden-
Om smartegeld te claimen, is blij
vend letsel dus niet noodzakelijk,
hoewel mensen in deze categorie er
het meeste belang bij hebben. Het
komt volgens Renckens wel dege
lijk voor dat vergoedingen worden
uitgekeerd voor tijdelijk letsel. Ook
iemand met 'medisch aantoonbare'
psychische schade kan aanspraak
maken op smartegeld. Nabestaan
den van een verkeersslachtoffer
krijgen echter niets.
De bedragen die de verzekerin
gen als smartegeld uitkeren, vari
eren van een paar duizend gulden
voor een gecompliceerd letsel tot
een kleine twee ton voor een dwars-
lesie. Renckens vindt het aanzienlij
ke bedragen, die evenwel in verge
lijking met de ons omringende lan
den aan de te lage kant zijn.
Formule
Niemand weet hoe je pijn, verdriet
of verlies van levensvreugde kan
meten. Lange tijd werd het smarte
geld bepaald op basis van wat eer
der in soortgelijke gevallen was
vastgesteld. Vijf jaar geleden be
dacht de Bond van Verzekeraars
een formule voor het smartegeld.
De nieuwe norm werd echt niet met
gejuich ontvangen. De formule
hield te weinig rekening met de per
soonlijke omstandigheden van, het
slachtoffer. En zwaardere gevallen
zouden minder geld ontvangen dan
in de jurispredentie.
Dat bracht de Vrije Universiteit
in Amsterdam tot het ontwikkelen
van een nieuwe, statistische metho
de, die aangeeft met welke factoren
rechters het meest rekening hou
den bij het bepalen van het smarte
geld. Ook dat bleek niet afdoende.
De hoogte van de vergoeding
wordt nu vastgesteld aan de hand
van de jurispredentie, de formule
van de Bond van Verzekeraars en
de statistische methode van de
Vrije Universiteit. Dat is zo inge
wikkeld, dat het nauwelijks meer is
te hanteren.
De ANWB heeft om die reden een
computerprogramma laten ontwik
kelen, dat de zaak weer overzichte
lijk maakt. Hoofddirecteur P.A.
Nouwen van de ANWB overhandig
de het eerste expemplaar van het
'DOLOR' genoemde programma
deze week aan minister Korthals Al-
tes (justitie).
Het computerprogramma biedt
niet meer dan een richtlijn voor de
WARME
WINTERREGENJAS
329-
BIJ DE BONNETERIE.
De voering van deze
regenjas is uitritsbaar en
voorzien van een antipick-
pocket. Ideale bescherming
tegen het vochtige, kille
herfstweer.
In beige, taupe, marine,
kaki of beige ruit.
Maten 38 t/m 50. Ook in
korte maten!
Jubileumprijs: van f 429,-
oor f 329.-.
Amsterdam: Kal verst raat. 020-262162
en Beethovenstraat. 020-761191
Dot Haag: Buitenhof, 070-65 6844
Rotterdam: üjnbaan, 010-4 li 6125
Handjevol
Renckens zegt dat momenteel maar
een handjevol mensen bij de rechts-
1 bijstand aanklopt. Zo behandelt de
afdeling rechtshulp van de ANWB.
jaarlijks ruim 1000 gevallen, waar
van slechts 400 binnenlandse
claims. "De meeste mensen regelen'
het smartegeld niet of op eigen
houtje. Dat is niet goed. Ze zijn dan
heel afhankelijk van wat de verze
keraar aanbiedt. De mensen be
schouwen het smartegeld dan meer,
als een extraatje".
Renckens betreurt het dat de
smartegeld-procedure nog steeds
zo onbekend is. Hij vermoedt dat
het te maken heeft met de bureau
cratische molen waarin verkeers
slachtoffers terechtkomen. De men
sen worden overdonderd met een
enorme hoeveelheid regelingen op
het gebied van ziektekosten, sociale
uitkeringen en hulpverlening. In
die massa ontgaat hen de smarte
geld-procedure. De verzekeraar ziet
het niet als zijn belang om daar zelf i
de nadruk op te leggen.
Renckens wil niet keihard bewe-
ren dat de verzekeraars de smarte-
geld-mogelijkheid bewust verzwij
gen: "Sommigen wijzen de slacht
offers er wel op". Maar de ANWB-
man voegt er fijntjes aan toe dat de
verzekeraars de premies ook in de
hand willen houden. "Als er teveel
wordt uitgekeerd, moeten de pre
mies omhoog".
De mensen die, op welke manier
dan ook, uiteindelijk de smarte
geld-procedure gaan volgen, halen
zich veel ellende op de nek. De weg
naar een uitkering is niet alleen las
tig te vinden, maar ook moeilijk be
gaanbaar. De verkeersslachtoffers
komen terecht in een vaak weinig
eensgezind medisch circuit.
Herkeuringen
Renckens: "De medici zijn cruciaal
voor het bepalen van de ernst van
het letsel, een van de zwaarst we
gende factoren voor smartegeld.
Wat kan er dan gebeuren: de eigen
behandelend arts zegt dat het
slachtoffer nog niet is genezen. De
keuringsarts van de verzekeraar be
weert dat het slachtoffer wel is ge-
nezen. De GAK-arts voor de sociale j
uitkering meent dat het slachtoffer
voor 80 procent weer de oude is. j
Dan volgen er weer herkeuringen.
Het is voor de mensen erg schok
kend dat alles zo te moeten onder
gaan. Ze snappen het ook helemaal
niet".
Op die manier kan een smarte-
geld-procedure soms wel drie tot
tien jaar in beslag nemen. Op korte
termijn ziet Renckens daar geen
grote verbeteringen in komen. "Al
leen de discussie over de hoogte van
het gmartegeld kan mede door ons
computerprogramma worden ver- j
soepeld. Maar voor de mensen die
aan de procedure beginnen, blijft
het voorlopig ellende. Maar dat
moet hen er toch niet van weerhou
den. Vind ik".
AMSTERDAM De aandacht die verslaafden nodig
hebben op psychisch en sociaal gebied is tanende. Daar
voor in de plaats komen 'arrogante regelaars die hoog en
droog zetelend boven de wereld van de verslaafden de
zaken voor hen regelen'. Van de euforie in de jaren zestig
naar de nieuwe zakelijkheid van de jaren tachtig, noemt
de 38-jarige socioloog Baanders dat. Hij promoveerde
gisteren aan de Universiteit van Amsterdam op zijn
proefschrift 'De Hollandse aanpak', een onderzoek naar
de werkwijze en de opinies binnen het Nederlandse
harddrugsbeleid.
door
Saskia Belleman/ANP
Nederland doet het ondanks de
zakelijker benadering van de
laatste jaren lang niet gek, conclu
deert Baanders uit de gesprekken
die hij hield met negen sleutelfi
guren binnen het harddrugsbe
leid. De meningen van de gezond
heidswerkers en die van politie
en justitie verschillen wel aan
zienlijk. Gezien de niet aflatende
stroom illegale drugs en een niet
zichtbare verbetering van het ver
slavingsprobleem, beoordelen
politie en justitie de situatie als
veel minder rooskleurig.
Toch concludeert Baanders dat
vergeleken bij veel andere landen
in ons land sprake is van een
evenwichtige situatie. De resulta
ten zijn zeker niet minder dan el
ders en worden met heel wat min
der pijn behaald. Een reden te
meer, vindt Baanders, om de Hol
landse aanpak niet los te laten
wanneer de Europese bin
nengrenzen in 1992 vervallen.
Hoe groot acht hij de kans dat
dat lukt? "Het zal moeilijk te ver
dedigen zijn. We zijn slechts een
klein, maar economisch wel dege
lijk belangrijk land. Buitenlandse
deskundigen hebben al lang te
kennen gegeven dat de Neder
landse aanpak de beste is. Als je
er nuchter naar kijkt kun je je
haast niet voorstellen dat welden
kende politici Nederland zullen
dwingen water bij de wijn te
doen", aldus Baanders.
Voorwaarde is wel dat degenen
die het beleid moeten uitvoeren
standvastig blijven. En daar, oor
deelt de socioloog, ontbreekt het
nog wel eens aan. "Men laat zich
te snel van de wijs brengen door
het uitblijven van resultaten",
vindt Baanders.
Argusogen
Pers en publiek houden alle ont
wikkelingen met argusogen in de
gaten en de kritiek is niet van de
lucht als er niet snel resultaten
worden geboekt. Dat, gevoegd bij
de wens om een zakelijk en bo
venal effectief beleid te voeren,
heeft tot gevolg dat oude inzich
ten te snel worden vervangen
door een nieuwe, modieuze aan
pak. "Zonde", vindt Baanders,
"want dat betekent dat nuttige
gegevens in de kast verdwijnen
en al die reeds opgedane kennis
onbenut blijft".
Baanders zou graag zien dat de
neiging om beleid te onderbou
wen met vage, ver in de toekomst
gelegen doelen wordt onder
drukt. Het is beter, vindt hij, om
de doelstellingen uiterst beschei
den te houden en de streefdata re
alistisch en binnen bereik.
Kritiek heeft de socioloog ook
op de slechte voorlichting over
verslaving. Die komt nu voorna
melijk terecht bij de verkeerde_
De wijk Klarendal in Arnhem, waar bewoners momenteel actie voeren tegen de drugsoverlast. Gisteren
kwam het tot ernstige ongeregeldheden. Want de kritiek is niet van de lucht wanneer de Hollandse aanpak
niet snel resultaten oplevert, aldus Baanders. (foto anp>
Is legalisering dan de oplossing?
Baanders, voorzichtig: "Mis
schien. Het lijkt mooi, maar ik
denk toch datje het niet moet be
schouwen als een toverstok. Ver
dovende middelen zijn bijzonde
re stoffen, altijd geweest. Er zul
len steeds machten blijven die er
geld aan verdienen. Ik denk dat
het naïef is om te denken dat je
verdovende middelen van hun
magische betekenis kunt ont
doen. Legaal maken kan ook
nooit in één klap. Dat zou net zo
iets zijn als op een dag met elkaar
afspreken dat goud uit Zuidafrika
niets meer waard is. Zoiets kan
natuurlijk niet".
Stapje voor stapje decriminali
seren en je goed blijven realiseren
dat de resultaten vaak niet te me
ten zullen zijn. En ook hier geldt
dat de beleidsmakers zich niet te
snel uit het veld moeten laten
slaan door kritiek, vindt Baan
ders. "Want als het ergens kan
lukken, dan is het hier".
Baanders: "Zolang drugs strafbaar zijn, is de handel lucratief'.
(foto ANP)
groep, vindt hij. Scholieren wor
den er zo ongeveer onder bedol
ven, terwijl huis- en bedrijfsart
sen zitten te springen om meer
kennis. Volgens Baanders wordt
er een onevenredig groot effect
verwacht van voorlichting.
"Zodra mensen niet meer we
ten hoe ze het probleem moeten
aanpakken, grijpen ze terug op
voorlichting. Daarmee kun je je
goede wil tonen en het kost niet
eens veel". Hij is niet tegen voor
lichting, maar dan wel graag aan
de juiste groep; degenen die con
crete hulp moeten verlenen. Nu
weten ze soms niet eens waaraan
ze een drugsverslaafde kunnen
herkennen, laat staan hoe ze moe
ten handelen.
Juist die artsen zijn volgens
Baanders een onmisbare schakel
in de ketting van personen die het
drugsprobleem beheersbaar
moet houden. Want dat het onop
losbaar is, staat voor Baanders
vast. Hij is een groot tegenstander
van de harde aanpak. "Je ziet hoe
dat gaat in Colombia, waar de re
gering niet opgewassen blijkt te
zijn tegen de macht van de
drugsmaffia. Je riskeert dat de
strijd nog grimmiger wordt en
daar tref je doorgaans de mensen
op het laagste niveau, de verslaaf
den, het hardst mee. Zolang het
strafbaar blijft, is de handel lucra
tief'.