Suske en Wiske op de bres voor zwarte neushoorn 'Kinderboek hoeft niet trendy te zijn' Lutgerink: dansend theaterdier De la-acht van de eenvoud van De Wijs en Van Heusden Dorrestijn 'redt' feestavond Leidse openbare bibliotheek Jan Teulings: veelzijdig acteur pagina 39 Paul Geerts steekt zijn trots niét onder stoelen of banken. Dat hoeft ook niet, want zijn nieuwe verhaal over het bekendste Belgische stripduo Suske en Wiske is zeer bijzonder. „Het is voor de eerste keer in de geschiedenis van het stripboek, dat een echte brief van een prins in het verhaal is opgenomen", glundert de Belg die ruim zeventig Suske en Wiske- albums heeft gemaakt. 'De Rino Ramp" is de naam van zijn nieuwe schepping. Geerts tekende het Suske en Wiske-avontuur speciaal voor het Wereld Natuur Fonds. Ten behoeve van dit goede doel schreef prins Bernhard een speciale brief, die een opvallende rol in het verhaal speelt. Geerts mocht het eerste exemplaar van het bijzondere album woensdag persoonlijk aan de prins overhandigen. door Arjen Nijmeijer ARNHEM - De vijf overbekende hoofdfiguren Suske, Wiske, haar tante Sidonia, Lambik en kracht patser Jerom strijden dit keer voor het behoud van de zwarte neus hoorns in Afrika. Eén van de andere stripfiguren is baron van Halberts- veld in de rol van een EG-afgezant in Noord-Jemen. Deze figuur ver wijst naar voorzitter Halbertsma van het Wereld Natuur Fonds. In het boek ontvangt de baron een brief van prins Bernhard. Daarin .verzoekt de prins hem zijn invloed aan te wenden in de strijd tegen de illegale jacht op neushoorns. Het stripalbum bevat alle ingrediënten van een Suske en Wiske-verhaal: spanning, sentiment en af en toe een knipoog. Suske en Wiske hebben zich in ruim veertig jaar een ongekende po pulariteit verworven in Nederland en Vlaanderen. „Van elk nieuw al bum zijn er na drie maanden zo'n 500.000 verkocht", vertelt Paul Geerts. die bijna twintig jaar gele den het levenswerk overnam van de geestelijk vader van Suske en Wis ke, Willy Vandersteen. „Nog een paar albums, dan heb ik er net zo veel als hij getekend". Dat wil niet zeggen dat Geerts even beroemd is als Vandersteen. Pas in de laatste drie albums is ook de naam van de huidige tekenaar opgenomen. Tot die tijd sierde al leen Vandersteens naam de ver maarde avonturen van Süske en Wiske. „De naam van Willy Vander steen zal echter nooit uit de*boeken Nieuw stripalbum in verschillende opzichten bijzonder verdwijnen. Zijn naam blijft; dat zijn we aan hem verplicht. Hij is de grote creator", aldus Geerts. Het eerste album uit de lange reeks verscheen in 1947. In ,Rikki en Wiske' beleefden Wiske en tante Sidonia samen met Wiske's grote broer Rikki een spannend avon tuur. In het tweede album ,Het ei land Amoras' was Rikki verdwenen en voerde Vandersteen huisvriend professor Barabas en Suske ten to nele. De laatste is een ridderlijk baasje, dat de onstuimige Wiske al uit vele penibele situaties heeft ge red. In 1948 verzon Willy Vanders teen de met slgchts zes haarsprieten getooide Lambik. Deze populaire fi guur werd als een nogal onnozele detective opgevoerd in het album ,De sprietatoom'. Vanaf dat mo ment behoorde hij tot de vaste vriendenkring. Het beroemde vijf tal werd compleet, toen in 'De dolle musketiers' (1953) de oersterke Jer om werd overgehaald zich bij de helden te voegen. Sindsdien heb ben de vrienden vele avonturen be leefd in verleden en heden. Moraal In de Suske en Wiske-albums wordt vaak een moralistische dimensie verwerkt; een -aanklacht tegen on rechtvaardigheden of een waar schuwing tegen gevaarlijke praktij ken. Paul Geert*: „Vroeger gebeur de dat meer dan nu. Het was echt het handelsmerk van Willy Vander steen. In ,De snorrende snor' laat hij alle wereldmachten met hun legers bij elkaar komen in de woestijn, om dat professor Barabas daar een zo genaamd geheim wapen bouwt. Dat wapen blijkt uiteindelijk niets an- "ders te zijn dan een aantal robots, die de boodschap .Bemint elkan der' in grote letters aan de wereld tonen". Toch geeft Geerts zelf ook vaak iets mee aan de lezer. Het eerste sce nario dat hij schreef in 1972 was ,De gekke gokker'. Lambik raakt in dat verhaal verslaafd aan het gokken, i zijn vrienden hem uit de pe- moeten halen. Geerts speelt vaak met zijn scena rio's in op de actualiteit. Ter gele genheid van het 500-jarig bestaan van de postdiensten in België, Duitsland en Oostenrijk schreef hij ,De kleine postruiter'. Het album verschijnt volgend jaar juni tegelij kertijd met de feestelijkheden rond het jubileum. Het Van Gogh-jaar, dat ook in 1990 wordt gevierd, leid de tot het tekenen van het album ,De kleurenkladder', waarin de be roemde schilder zelf ook een rol kreeg. Dat boek moet in februari in de boekhandels liggen. Paul Geerts kwam in 1968 bij de Studio Vandersteen in Heide- Kalmthout. Hij begon met het ink ten van albums als Bessy en Jerom. Nadat Willy Vandersteen Geerts als zijn opvolger had uitgekozen, be gon deze in 1970 de tekeningen van Vandersteen te inkten om de figu ren goed in de hand te krijgen. Dat lukte uiteindelijk zo goed, dat al leen kenners het verschil tussen 'De gekke gokker' en voorgaande al bums opmerkten. „Je houdt natuurlijk altijd iets van een eigen inbreng, maar ik kan in elk geval in dezelfde geest wer ken als Vandersteen", stelt Geerts vast. Evenals Vandersteen geeft Geerts nu ook werk uit handen. Hij maakt de tekeningen met potlood en inkt, de tekst en de kleuren wor den door medewerkers aange bracht. Populair Hoewel het eerste album al in 1947 verscheen, lagen de avonturen van Suske en Wiske pas vanaf 1959 in de Nederlandse boekhandels. Vanaf dat moment veroverden de strip makkers stormenderhand de har ten van de Nederlandse lezers. „DeNederlanders zijn onze grootste fans. Vijfentachtig procent van onze fanmail komt uit Neder land", zegt Geerts. „Het is niet ver wonderlijk dat Suske en Wiske zo populair zijn. Deze stripfiguren zijn alledaagse kinderen, die thuis ook alledaagse dingen beleven. Ik zeg altijd: hou het albqm maar aan je oor, dan kun je hun hartjes horen kloppen. Alle figuren zijn mense lijk, de lezers kunnen zich er ge makkelijk mee vereenzelvigen". Willy Vandersteen gaf Wiske (en later Suske) bewust een tante.-Ge wone ouders zouden het tweetal nooit toestaan zich in allerlei dol dwaze situaties te storten. Daarom kregen de helden de sportieve tante Sidonia die mee gaat op avontuur, maar ook een moederlijk oog houdt op het doldrieste tweetal. Veruit de meest populaire figuren zijn Wiske en Lambik. Het zijn ook de meest uitgediepte karakters: ze zijn dan weer lief, dan weer ontzettend ver velend; ze zijn dapper en wispeltu rig. De Belgische kunstenaar heeft zijn gehele talent nu aan Suske en Wiske gewijd. Het kan ook haast niet anders. Hij verzorgt elk dag een halve strippagina voor 23 Neder landse en Belgische kranten. Daar naast verschijnt er wekelijks een hele pagina in een Vlaams tijd schrift. Een produktie die goed is voor jaarlijks vier nieuwe albums van het Belgische tweetal. Quarantaine Het nieuwe album ,De Rino Ramp' komt uit naast die gebruikelijke vier. „Ik heb er echt een jaar voor in quarantaine geleefd. Ik ben in mei vorig jaar begonnen en had een jaar later de laatste tekening klaar. Als ik 's avonds thuiskwam van de stu dio, begon ik na het eten voor dat verhaal te tekenen. Soms ging ik door tot een uur 's nachts", vertelt Geerts. De contacten tussen Geerts en het Wereld Natuur Fonds (WNF) da teren al van voor de produktie van 'De Rino Ramp'. In 1987 maakte hij al tekeningen voor een kerstboek ten bate van het WNF. Enige tijd la ter kreeg hij via de samensteller van dat kerstboek, Ted van Turnhout, van het WNF en prins Bernhard het verzoek om in een Suske en Wiske aandacht te besteden aan de zwarte neushoorn en de problemen die dit Prins Bernhard bladerend in Suske en Wiske. zeldzame en zwaar belaagde dier ondervindt. De Belg zegde zijn medewerking toe, omdat het thema hem boeide. Hij vertoefde vorig jaar zestien da gen in Tanzania om de dieren te be studeren en de sfeer van Afrika te proeven. „In Kenia gaat de handel echt hard tegen hard: er zijn daar zelfs al mensen gedood door de stro pers. Met dit album willen we de boodschap overbrengen van: hou er nu toch mee op. Onze helden doen zo veel mogelijk tegen de slechte positie van de neushoorns", aldus Geerts. Het stripboek is ook bedoeld als fondswerving voor het WNF. „De Rino Ramp" gaat in de winkel iets meer kosten dan de normale prijs van een Suske en Wiske: wat de le zer meer betaalt, gaat naar het WNF. In navolging van Willy Vanders teen is de tekenaar begonnen met het inwijden van een opvolger. Sinds een januari maakt Geerts schetsen, waarna Mare Verhaegen er overheen tekent met een potlood. Geerts: „Voorlopig werk ik er nog met liefde aan. Ik kan me niet voor stellen iets anders te doen. Suske en Wiske zijn Willy Vandersteens gees teskinderen; intussen zijn ze ook mijn kinderen geworden. Maar als •ik het over een aantal jaren niet meer kan, dan moet er een goede opvolger zijn, want deze strip moet blijven bestaan". Studio's Onafhankelijk Toneel: Man in haast. Danssolo van Ton Lutgerink. Muziek: Erich Sleichim. John Lurie. 'Aantekeningen van Mira' van Anna Blaman door Ria El mers. Gezien op 22 september in het LAK- theater alwaar nog vanavond. LEIDEN - Wat is er zo bijzonder aan iets dagelijks als lopen? Niet veel zult u misschien denken. Ge woon je voortbewegen. Ton Lut gerink van Studio's Onafhanke lijk Toneel neemt al jaren hele da gelijkse bewegingen onder de loep om er vervolgens iets bijzon ders van te maken. Enkele jaren geleden liet hij in de prachtige voorstelling Atwood M. al zien dat zitten niet zo maar zitten was. In minuscule bochten wrong hij zich in een stoel. In zijn danssolo Man in haast staat, loopt, springt, struikelt en draait Lutgerink op een detaillis tische manier over het toneel. Met zijn sierlijke en nonchalante mo toriek vergroot hij normaal onbe tekenende bewegingen uit tot dansante scènes. Voortdurend in zichzelf mompelend en zijn bewe gingen met zijn mimiek becom mentariërend, trekt hij zijn col bertje aan en uit of raapt hij een foto op die hij schuchter aan het publiek laat zien. Hu leeft zo sterk in zijn eigen wereld dat je je als toeschouwer een voyeur waant. Aarzelend roept hij hé naar ie mand die er niet lijkt te zijn. De man in haast heeft geen haast maar juist in alle subtilitei ten en kleine gebeurtenisjes ligt een ongelofelijke spanning. Lut- gerinks wenkbrauwen gaan in dialoog met de muziek van Erich Sleichim en John Lurie en je moet wel van heel goede huize komen wil dat theatraal het aan zien waard zijn zonder in clichés te vervallen. Man in haast bewijst in alle opzichten dat Lutgerink in hart en nieren een dansend thea terdier is. Het tweede deel van de voor stelling bestond uit het voorlezen van het verhaal Aantekeningen van Mira van Anna Blaman. Ac trice Ria Eimers van Theater groep Bonheur las dit verhaal over de onmogelijkheid van de liefde zittend op een stoel voor. Af en toe ondersteund door een theatraal gebaar, klonk haar voordracht aangenaam, maar het had nog sterker geklonken als ze strakker geregisseerd zou zijn. Haar beperkte repertoire aan ge baren (steeds maar die hand in haar nek) en de missers in de into natie deden afbreuk aan Bla- man's vertwijfeler.de sfeerteke ning. INGRID VAN FRANKENHUYZEN Een van de mooiste kinderboeken van het afgelopen jaar is ongetwijfeld 'Dat rijmt' van Ivo de Wijs en Alfons van Heusden. Terecht is het dubbel bekroond: De Wijs krijgt voor zijn rijmpjes de Zilveren Griffel, Van Heusden voor zijn prenten het Gouden Penseel. Aan de vooravond van de Kinderboekenweek een gesprek met twee eenvoudige jongens. AMSTERDAM - Als je ze op hun woord zou moeten geloven, heeft het werk van Ivo de Wijs (44) en Alf ons van Heusden (58) weinig te be tekenen. Ze kunnen domweg niets anders en het resultaat van hun beid i denis' op stapel, een bundeling van de stukjes die hij voor De Blauw Geruite Kiel van Vrij Nederland maakte. Alfons van Heusden begon als ty pograaf bij De Arbeiderspers, nvoudig, dat kan ieder- ontpopte zich al snel als illustrator. Hans Dorrestijn leest berichten zijn 'Dorrestijn Persagentschap'. De dubbele bekroning van 'Dat rijmt' spreekt echter boekdelen. En halverwege het gesprek merkt De «ontwierp hij spelletjes en puzzles. "Joop v/d Ende is het beste wat hpt Nederlandse boek kon overkomen; over enige tijd braakt de-Nederlan der van de Huismannen en Brin ken", aldus copywriter Hobbe Fa- ber gisteravond tijdens het feest van de Leidse openbare bibliotheek die tachtig jaar bestaat. 'Lezers of lasers'. De bedoeling is duidelijk - heeft het lezen toe komst? - maar wie de slogan voor het, jubileumfeest van de openbare bibliotheek bedacht, verdient een hardhandig pak slaag. En nu we toch aan het bestraffen zijn: wie een pretentieuze discussie wil, zal er op moeten toezien dat de pretenties tenminste ten dele worden ingelost. Niets,van dat alles gisteravond in de Pieterskerk. Onder leiding van publicist Nico Prijzen toegekend De tweejaarlijkse Van Bommel-Van Damprijs voor beeldende kunst is toegekend aan Freark van der Wal (34) uit het Friese Zurich. De prijs is bedoeld als waardering en aanmoe diging van jonge kunstenaars en be staat uit een tentoonstelling in het Museum Van Bommel-Van Dam in Venlo en een bedrag van 3.500 gul den. Het werk van Van der Wal is van 24 september tot 29 oktober in het Venlose museum te zien. Het bestuur van de stichting Am sterdams Fonds voor de Kunst heeft de Busken Huetprijs van dit jaar toegekend aan Jacq Firmin Vo gelaar voor essays die in <1987 ge bundeld werden onder de titel .Te rugschrijven'. De prijs, die bestaat uit een bedrag van 10.000 gulden, wordt 27 oktober in Paradiso in Am sterdam uitgereikt. Scheepmaker werd er vrolijk op los geoudehoerd over alles behalve het thema van de avond. De bezoekers kwamen wel alles te weten over zeer verheffende ditjes en datjes: dat er boven de diva van het oud-kamerlid Marcus Bakker (CPN) een boeken plankje hing, ach gut, dat Joost Zwagerman zichzelf reeds leerde le zen op vijfjarige leeftijd, dat het ge nietje op jeugdige leeftijd vastge bonden diende te worden omdat hij anders teveel las. Enfin, informatie waar een mens geen steek wijzer van wordt. Te bedenken datje in de tijd die in dit soort gezwam gaat ste ken ook een half boek kunt lezen! Vooral voor het bibliotheekperso neel moet het jammer zijn dat de avond een beetje in het water viel door al zouteloze gepraat. Je zult toch voor een instituut werken dat tachtig jaar bestaat en dan al die nonsens moeten aanhoren: Scheep maker, die zich naarmate de avond vorderde steeds meer als een tantje Betje ontpopte (hoe hij ooit in club lokaal Het Zweetdruppeltje in Per nis moest voorlezen), copywriter Hobbe Faber, goed voor slechts één mooie opmerking (zie boven), die de leukste wil zijn, maar dat beslist niet is. Het is allemaal teveel van het goede. Dat de avond uiteindelijk toch nog redelijk slaagde, was vooral aan de muziek (Calamus Klarinetkwar- tet, BEK) te danken én aan Hans Dorrestijn. Vooral hem mogen ze nog wel een extra bloemetje sturen, want zonder Dorrestijn had de avond beslist een zeer laffe smaak nagelaten. Wat Dorrestijn kan - en Scheep maker en Joost Zwagerman beslist niet - is een zaal vermaken. Dat deed hij om te beginnen door berichten voor te lezen, als een echte lezer: de zogenaamde DPA-tjes. (Het DPA is Dorrestijn's Persagent schap.) Die berichten zijn kolderiek en cynisch: "Kwam er maar eens een echte hulpverlener met een re volver langs!" Dat Dorrestijn nog zong ook maakte de stemming er nóg beter op. Hij kan namelijk niet zingen. Zijn zingen lijkt op het krassen van een verkouden kraai, met daar doorheen het hese blaffen van een straathondje. Heel mooi dus. Even als zijn liederen, zoals het ontroe rende lied waarin de dichter uitlegt waarom hij nooit meer buigt, en dan dat prachtige chanson met de re gels: "Ik kan dansen, ik kan zingen, ik kan vannacht mijn vrouw be springen. Maar ik kan ook slapen gaan, want zij hecht er niet zo aan". WIM BRANDS Wijs terloops op: "Die prenten Alfons zijn professioneel rimpel dat is het moeilijkste wat ei Js". door Gerlof Leistra Beide heren hebben hun sporen ruimschoots verdiend. Ex-cabare- tier Ivo de Wijs is nu al weer jaren als tekstschrijver hofleverancier van Jasperina de Jong. Verder schrijft hij onder meer voor 'Kinde ren voor Kinderen' en presenteert hij samen met Letty Kosterman op de zondagochtend het radiopro gramma 'Vroege vogels'. Met de te kenaar Ivo de Weerd maakte hij het boek 'Zwarte Jan en het Grote Ka- persfeest', dat in de Kinderboeken week zal verschijnen. Verder staat het kinderboek 'Een potje geschie- Hij is docent aan de Koninkijke Academie in Den Haag en maakt in zijn vrije tijd ('als niemand kijkt') abstracte schilderijen. De rijmpjes en prenten in 'Dat rijmt' passen zo goed bij elkaar dat het lijkt alsof ze aan één hersenpan zijn ontsproten. Het is een boek vol verrassingen waarin je bij wijze van hoge uitzondering zelfs mag scheu- langs de voorgedrukte gaatjes. Ivo de Wijs (rechts) bibliotheek. verf en lijm. Het enige wat ik kan, Wie dat doet, ontdekt dat de plaatjes schrijven en rijmen. Toen mijn kin pagina samen met die deren nog klein waren, maakte ik van de andere prent vormen. Dat t de lopende band boekjes e, op bestelling. Soms met tekenin- T)at rijmt' ook nog eens tot de 42 gen, niet wegnemen en dat laatste was bij mij het geval. Daarom ben ik ook zo blij met Alfons. Ik kan wel zo Ivo de Wijs. "De meeste vaders zijn ongeveer aangeven wat ik wil en berehandig en gaan voor hun kinde- Alfons kan alles tekenen. Mijn tekst i alles zitten knutselen. Maar is gaan leven door zijn tekeningén", ik heb afschrik 1 handjes, Al eerder had De Wijs Op 84-jarige leeftijd overleden ROTTERDAM (ANP) - Met het overlijden van Jan Teulings, gis teren op 84-jarige leeftijd, is een bekend en veelzijdig Nederlands toneel- en televisie-acteur heen gegaan. Hij zal op eigen verzoek in stilte worden gecremeerd. Jan Teulings werd op 29 mei 1905 in Hilversum geboren. Hij doorliep de mulo in Amsterdam en nam lessen in kunstgeschiede nis en literatuur bij dr. Wijnand Frans. Door diens toedoen kwam hij in 1923 bij De Rotterdammers van Louis Chrispijn. Hij bleef er een jaar en reisde vervolgens als Ben Abdur, een Arabische sprookjesverteller, scholen af. In 1925 begon zijn toneelcarriè re bij een reeks van Nederlandse theatergezelschappen, die tot het eind van de jaren zeventig zou du ren. Alleen in de periode 1941- 1945 was er een onderbreking, toen hij in Zwitserland werkte. Teulings werkte tot op hoge leef tijd ook voor radio en televisie. Door de hoofdrol die hij van 1966 tot 1970 vertolkte in televisiebe werkingen van Simenons Mai- gret-romans was hij lange tijd be kend als de Nederlandse Maigret. Dat dat image hem jaren heeft .achtervolgd' weet hij aan de enorm grote invloed die televisie heeft. Naast zijn optreden als. acteur werkte Jan Teulings ook als regis seur en vertaler van een groot aantal toneelstukken. Voor zijn activiteiten werd hij in 1975 be noemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Belangrijke rollen speelde Teu lings in Hamlet, De Kaukasische krijtkring (Brecht), Mijnheer gaat op jacht (Feydeau), Andorra (Frisch), De Plaatsbekleder (Hochhuth), De Drie Zusters (Tsjechov), Op blote voeten in het park (Simon). Hij was regisseur van onder meer 'Op hoop van ze gen' (Heijermans), Incident in Vichy, en De dood van een han delsreiziger. Teulings speelde in een aantal films, onder meer Dorp aan de ri vier, Makkers staakt uw wild ge raas en De dans van de reiger. Be halve in de televisieserie Maigret trad hij op in de series De kleine i waarheid, Hollands Glorie en Dagboek van een herdershond. len maken waarin ongestoord kan worden gescheurd, "maar er was mij steeds gezegd dat zo'n boek on betaalbaar zou worden. Dat zou je dan in Hongkong moeten laten drukken. Maar tegenwoordig blijkt het ook gewoon in Nederland te kunnen". Als ik zeg dat het idee mij deed denken aan 'Rupsje Nooitge- noeg' van de Amerikaan Eric Carle (bij hem eet een rups zich door de pagina's), schudden beide heren hun hoofd. De Wijs: "Nee, dan eer- boek wil- der aan de Engelsman John Goodall. Die werkt afwisselend met hele en halve pagina's. Maar eerlijk gezegd heb ik het gewoon afgeke ken van zo'n Memo-agenda in een kantoorboekhandel". 'Dat rijmt' vertelt geen verhaal en de tekst doet hier en daar bijna ou derwets aan. Een woord als 'sakker loot' wordt niet meer gebruikt en 'Een mees op het hoofd van Kees' lijkt regelrecht afkomstig van een Aap-Noot-Mies-leesplankje. De Wijs: "Een kinderboek hoeft toch niet onmatig trendy te zijn?! En kin deren verzinnen al bladerend hun eigen verhaal wel. Wat dat betreft zijn er volop mogelijkheden". De tekeningen heeft Van Heus den bewust zo simpel mogelijk ge houden. Bescheiden lachend: "Maar ik kan ook niet beter. Ik doe alles uit mijn hoofd, maar gelukkig herkennen kinderen snel genoeg wat ik bedoel. Overigens kijk ik zo min mogelijk naar het werk van an dere illustratoren. Het is moeilijk te kijken zonder beïnvloed te wor den". De Wijs: "Alfons heeft in dit boek duidelijk zijn adem ingehou den. Hij is de weg teruggegaan naar het niveau van de kinderen en dat is prestatie".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 39