De naakte waarheid
Kwart eeuw lachen om André van Duin
moBsmmsm
Nieuw op de kermis: supersnelle striptease van twee dames en een heer
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1989
PAGINA 25
Serieus
En dat krijgen ze. Want de heer Bertus
Donks van de Bond van Kermisexploi
tanten (BOVAK) uit Apeldoorn mag dan
zeggen dat hij hoopt dat de show van lid
Wegkamp de grens niet overschrijdt om
dat een kermis tenslotte voor jong en oud
moet wezen, de naakte waarheid is dat
Miss Elles en Miss Sylvia zich inderdaad
in hun blote niksie aan het volk verto
nen. Donks:"Hmmmmmm. Het is dus
serieus? Ik heb de voorstelling nog niet
gezien. Ik dacht dat het zoiets was als de
vrouw met de vier borsten. Niet serieus
bedoeld dus".
Maar dan kent hij Douwe Wegkamp
niet. Zijn credo is datje als kermisexploi
tant alleen maar kunt slagen als je de za
ken serieus aanpakt. Vandaar dat hij zich
soms zo kwaad kan maken over de ge
makzucht van zijn medewerkers. Hart
kloppingen heeft hij er af en toe van.
Komt er zo maar geen meisje opdagen
bijvoorbeeld. Is al een keer gebeurd.
"Het vervelende is dat je meteen de tent
kan sluiten".
Maar die problemen heeft hij van
avond gelukkig niet. Iedereen is om half
acht aanwezig. Sylvia. Elles, Polleke van
Overbeek en mister Endro die de zaken
aan elkaar moet praten. Voor Polleke,
die nieuwsgierige Zaandamse dames
hoopt te gerieven met een 'sprankelende
striptease van een man alleen' heeft mis
ter Endro per klein plastic doosje een ge-
slurfd slipje meegenomen. Dat geeft
nogal wat problemen.
Douwe namelijk heeft datzelfde kle
dingstuk reeds in een feestartikelenwin
kel weten te bemachtigen en daarvoor de
somma van 9,50 betaald. Terwijl mister
Endro zich voor hetzelfde, merkwaardig
vormgegeven kledingstuk bij een gere
nommeerde Haagse sexwinkel had ver
voegd en daar 49,75 voor had moeten
uittellen. Douwe een beginnende ruzie
De sfeer is gespannen achter de coulis
sen in de Tilburgse schouwburg. De jon
gens en meisjes van het ballet van André
van Duins jubileum-revue vegen het
zweet met grote regelmaat van het ge
zicht. Ze moeten hard werken voor een
paar centen. Regisseur Guus Verstraete
jr. kent geen medelijden. Als er wat ver
keerd gaat buldert zijn stem door de
schouwburg.
door Frederike Contant
Meer respect en geduld brengt Ver
straete op voor de sterren van de show.
André Van Duin, Frans van Dusschoten,
Hans Otjes en Simone Kleinsma kunnen
op een wat mildere behandeling reke
nen. Het is ook geen eenvoudige opgave
waar Verstraete voor staat. In een paar
dagen tijds moet een hele show tot in de
perfectie worden ingestudeerd en voor
de TROS televisie opgenomen.
Een dame van de TROS-administratie
heeft per ongeluk alle video-banden van
de show uitgewist voordat deze op tv was
uitgezonden. Voor de complete ploeg zat
er niets anders op dan de revue opnieuw
in te studeren en op te nemen. André van
Duin blijft er rustig onder. Hij maakt zich
niet zo gauw kwaad.
- Je ging niet door het lint toen je de
boodschap aan het begin van de zomer
hoorde?
"Nee, niet echt. Het is natuurlijk wel
vervelend, want voor mij en alle anderen
die aan de revue hebben gewerkt, was de
show een gesloten boek. We hadden de
voorstelling meer dan honderd keer op
gevoerd en dan ben je toe aan iets
nieuws. Bovendien waren de meeste
mensen al weer aan nieuwe projecten be
zig. Vooral voor de jongens en meisjes
van het ballet is het een opgave om in een
paar dagen tijd weer alle passen in te stu
deren".
"Daarbij komt dat de dansers allemaal
uit Engeland kwamen. Die jongens heb
ben we dus niet weer kunnen aantrek
ken. Zij waren nu bezet. Voor mij is het
niet zo heel erg. Als je even bezig bent,
komen de teksten en grappen wel weer
boven drijven. We maken er het beste
van. We presenteren het aan elkaar meer
als een reünie".
Regisseur Guus Verstraete jr. bromt
wat meer over de onverwachte werk
zaamheden. "Ik heb het wel eens eerder
meegemaakt dat er iets werd gewist,
maar dat waren meestal maar korte on
derdelen van shows. Ik heb het in mijn
hele loopbaan nog niet meegemaakt dat
er een hele revue opnieuw moest worden
opgenomen. De motivatie van de hele
ploeg was in het begin ook niet bijzonder
groot, maar gaandeweg komt het plezier
wel weer terug".
"Het zijn ook niet alleen de mensen op
het toneel die opnieuw in actie moesten
komen, maar ook het hele decor hadden
wij al afgebroken en vernietigd. Je kunt
tenslotte niet alles bewaren. Alles is dus
opnieuw gemaakt. Daar zijn maanden
mee gemoeid. Toen ik van het debacle bij
de TROS hoorde, ging ik wel even tegen
het plafond. Je wilt het niet geloven dat
er zoiets kan gebeuren".
Kwart eeuw
De naam 'Jubileumrevue' verwijst naar
het feit dat de komiek al 25 jaar in het vak
zit. Een kwart eeuw Van Duin. De man
die onlangs nog door de scholieren werd
aangewezen als hun meest favoriete pre-
- Heb je een kwart eeuw geleden kun
nen bevroeden dat je zo populair zou
worden?
"Nee, tenminste niet in deze vorm. Ik
moet wel toegeven datje daar ook niet al
tijd bij stilstaat. Mijn carrière is pas goed
op gang gekomen toen ik eenmaal op te
levisie verscheen. Vanaf die tijd is alles
heel snel gegaan. Het medium televisie
André van Duin: Het is allemaal
over me heengekomen...' (foto gpd>
heeft veel voor mij gedaan. Ik heb zelf
niet het idee dat ik hard heb moeten wer
ken voor deze populariteit. Het is alle
maal over me heen gekomen. Ik rolde
van het een in het ander. Misschien heb
ik me dat allemaal niet zo gerealiseerd
omdat ik altijd dingen heb gedaan die ik
leuk vond. Ik heb dus niet het idee dat ik
heel hard heb gewerkt".
- Nederland kent maar één André van
Duin. Wel talloze conferenciers, maar in
jouw genre is er nooit iemand bijgeko
men. Waar ligt dat aan?
"Het is waar. Ik noem mezelf altijd een
volkskomiek, en ik ken in Nederland
ook niet iemand anders die in mijn voet
sporen is getreden. Ik vind dat zelf ook
een zeer vreemd verschijnsel. Ik heb er
ook geen verklaring voor. Kennelijk
word je met dat talent geboren en kun je
het vak niet leren. Ik zou het heel leuk
vinden als er iemand opstaat die mij zou
kunnen opvolgen, want ik zie mezelf niet
nog eens 25 jaar op de planken staan".
- Zijn er nog dingen die je graag zou
willen doen op jouw vakgebied?
"Ik zou het niet weten. Ik heb eigenlijk
alles gedaan. Ik heb het allemaal wel ge
zien. Ik heb films gemaakt, tv-series ge
daan, revue's gemaakt, theatershows ge
speeld, grappige liedjes geschreven en
serieuze platen gemaakt. Ik weet het
werkelijk niet meer. Zelfs Animal Crac
kers is voor mij nu niet leuk meer om te
maken. Ik begin een beetje leeg te raken.
Jaap Aap ga ik nog wat verder uitbou
wen, ik ga meer met mensen werken. In
het nieuwe tv-seizoen dus geen Animal
Crackers meer. Wel hetzelfde concept
maar dan met mensen".
- Is humor in de afgelopen 25 jaar erg
veranderd?
"Ja en nee. In de eerste plaats lachen
mensen nu ook nog altijd om 'gewaagde
schuine grappen'. Dat deden ze een
kwart eeuw geleden ook. In zoverre is er
niets veranderd. Wat wel aan verande
ring onderhevig is geweest is het aantal
taboes. Vroeger moest je heel voorzich
tig zijn en nu kun je, bij wijze van spre
ken, niet ver genoeg meer gaan. De maat
schappij is veel vrijer geworden en dus
moet je je als komiek ook steeds verder
gaan. Televisie heeft daar ook een heel
groot aanueel in gehad. Het is een prach
tig communicatiemiddel en door de
steeds grotere impact ervan op ons le
ven, worden we steeds vrijer. Elk taboe is
door de tv wel doorbroken. We worden
zo langzamerhand doodgecommuni-
ceerd".
- Over televisie gesproken. Jij bent vast
heel blij met de komst van TV 10 waar
van je één van de grootste publiektrek-
kers zal worden. Wat ga je allemaal doen
voor TV 10?
"Laat ik vooropstellen dat ik zelf abso
luut geen tv-verslaafde ben. Ik kijk zelfs
erg weinig televisie. Ik vind het weinig
creatief om de hele avond voor de buis te
zitten. Toch denk ik dat het goed is dat er
commercièle tv in Nederland komt. Er is
duidelijk behoefte aan. Het zou doodzon
de zijn als TV 10 en Veronique niet van
de grond zouden komen door maatrege
len uit Den Haag".
"Ik word er een beetje kriegelig van als
argumenten worden gebruikt in de trant
van: aan een 'pretnet' hebben we geen
behoefte. Dat is echt onzin. Iedereen
heeft toch meerdere kanalen tot zijn be
schikking. Als de kwissen en de shows je
gaan vervelen en je wilt iets anders zien,
dan houdt toch niemand je tegen om
naar een ander kanaal te kijken? In Ame
rika hebben ze ook zoveel tv-stations en
dat werkt prima. Ik vind dat een kijker
zelf moet kunnen beslissen".
"En wat betreft de programma's die ik
ga maken: in het voorjaar staan er twaalf
afleveringen van een comedy-serie met
Frans van Dusschoten, Hans Otjes en mij
gepland. Ik maak voor zowql de TROS
als TV 10 een serie Jaap Aap shows, waar
ik eerder over vertelde. Verder maak ik
een Oudejaarsshow voor TV 10 en word
ik het middelpunt van een jubileum
show. Hoe die show eruit gaan zien weet
ik echt niet. Dat bedenken ze in Aals
meer. Het is een verrassingsshow voor
mijn jubileum. Ik kan me zo voorstellen
dat ze allemaal mensen uitnodigen die al
lemaal aardige dingen over mij zeggen
waar ik dan leuk op moet reageren".
"Verder begin ik op 2 oktober weer
met mijn radioprogramma's voor de
TROS. En dan niet te vergeten de promo
tie rond mijn nieuwe lp Animal Crackers
waarvan Hot Dog een voorloper is. Het is
een plaat geworden vol met grappige die-
renliedjes. Soms wat dubbelzinnig zodat
niet alleen kinderen het leuk vinden,
maar ook volwassenen de plaat kopen.
Werk genoeg dus, zou ik zo zeggen".
fDe TROS zendt de jubileumrevue van
André van Duin op 26 december uit.)
Maar hoe gaat dat in het kleine Neder
land? Binnen de kortste keren had gans
het volk de Weerwolf gezien. En dan
moet je iets anders bedenken, wil je een
volle bak houden. De Vlieg, de 'ongeloof
lijke, je vertrouwt je eigen ogen niet' ver
andering van mens tot insect, deed het 't
vorig jaar nog betrekkelijk goed. Maar
met die Elephantman wilde het niet erg
lukken. Douwe stevig aan zijn sigaar zui
gend: "En dan moetje toch wat."
Nou had hij natuurlijk terug kunnen
grijpen op het bulldozer schuiverspel
waarmee hij groot is geworden. Of het
schuine reuzerad. Of de bingo waarmee
hij ook jaren lang langs de vaderlandse
kermissen reisde. Douwe: "Maar ik heb
nu eenmaal mijn zyinen gezet op het ker-
mistheater. Ja toch? Vroeger had je er
tientallen. De ezel die kon tellen, clowns,
goochelaars. Maar daar is niks meer van
over. Ik wil dat kermistheater weer
nieuw leven inblazen".
Met de Pin Up Nightclubshow. Omdat
je. denkt Douwe, met die ezel niet meer
kunt komen. De tijden veranderen ten
slotte. Hij heeft ze nog wel gekend, de
tenten die de geïnteresseerde kermisbe
zoeker buiten een slachtoffer van de zee
beloofde. Of een nummertje in het gras.
Binnen had de spullenbaas dan een ha
ring op een bordje gelegd en een graspol
met het nummer dertien. Lachen, gieren,
brullen. Want toen hadden ze op de ker
mis nog gevoel voor humor. Maar nu kan
je een hengst voor je kanis krijgen. Dou
we misprijzend: "Nee wat dat betreft is
het niks meer. De mensen willen waar
voor hun geld tégenwoordig".
meteen afkappend: "Niet lullen nou, ge
woon terugbrengen, die handel".
Illusionist
Een kwartier later blijkt mister Endro
zich volledig te hebben hersteld van de
financiële dreun. In een zwart pak en op
glimmend gepoetste schoenen roept de
'issu...illo...usso...i...i...illusionist' (Dou
we: "Ik vind het toch wel zo'n verschrik
kelijk moeilijk rot woord hè") het Zaanse
volk op toch vooral de Pin Up Nightclub
show te bezoeken. "Rrrrrrrechtstreeks
van de televisie nu voor het eerst op de
Zaanse kermis. Jaja dames en heren, zo
direct gaan de dames en heren artiesten
zich voorstellen zodat u buiten ziet, wat
er binnen te zien valt. Strrriptease in
meerdere variëteiten. Ik wijs u er wel op
dat ons etablissement alleen toeganke
lijk is voor die dames en heren die hun
achttiende levensjaar overschreden heb
ben. Dat moet u zien, dat moet u meege
maakt hebben".
Maar Zaandam lijkt wat achterdoch
tig. De afstand tussen het publiek en de
tussen het spreken door snel aan een saf
fie lurkende mister Endro blijft zeker
tien meter. "Komt naar voren, komt naar
voren. Artiestensensatie. Wij gaan u
voorstellen aan miss Sylvia".
Miss Sylvia, hoge hakken, netnylons
en tijgerpakje, trippelt koket het plan
kier op en zwaait met haar vingers de
cent naar de toeschouwers. Nu wordt het
druk voor de tent. Mister Endro met een
steeds massaler wordend geluid: "Sylvia
dames en heren, Sylvia doet iets heel bij
zonders. Zij doet de striptease verkeerd.
Met andere woorden, Sylvia laat zich
aankleden. Door een gentleman uit het
publiek. Dat moet u zien, dat moet u
meegemaakt hebben, dit is nog nooit
vertoond".
Als de ranke Elles en de zwaarlijvige
Polleke ("Een verrrrrassing voor de da
mes") zich ook nog even in vol ornaat
door het volk hebben laten aanschou
wen, kan de voorstelling beginnen. Bin
nen in het theater is het donker. De eer
ste toeschouwers (er zouden er bij elkaar
veertien komen) schuiven voorzichtig
naar voren tot ze de twee in kakelbonte
kleuren getatoueerde dranghekken heb
ben bereikt die het in karmijnrood ge
houden toneel van de zaal scheidt.
Vanaf de betonnen vloer walmt een
prikkelende lysollucht omhoog. Een van
de twee luidsprekers hangt vervaarlijk
scheef tegen de gegolfde plaatijzeren
wand en bromt zachtjes. Boven het niet
helemaal waterpas liggende toneel draait
in het witte, helle licht van een spot, lus
teloos een flikkerbol. De triestheid van
Federico Fellini's film La Strada. Alsof
zo direct Anthony Quinn de vaalbruine
gordijnen zal openschuiven. Alsof zo di
rect de droeve konijneogen van Giulietta
Massina de zaal zullen inkijken.
Verspreking
Maar daar hebben we mister Endro weer.
Energiek van zijn ene voet op z'n andere
wippend, dankt hij namens de directie
de toeschouwers voor hun moed ("Want
het is nog licht buiten en dan durven ze
niet voor elkaar, maar u hebt een verstan
dige beslissing genomen") en kondigt de
'Pin Up van de maand' aan. "Rrrrrrecht-
streeks van het Lido uit Parijs miss Mar-
lène".
Miss Marlène? Wat zullen we nou heb
ben? Het publiek zet zich schrap. Want
van ene Marlène was in het 'trommeltje',
zoals Douwe Wegkamp de 'parade' voor
de voorstelling steevast noemt, geen
sprake. Helaas. Verspreking van de op-
perspreektalmeester. Mister Endro met
een lieve glimlach tot het zoete publiek:
"Ach, u begrijpt, in zo'n eerste voorstel
ling kan er van alles mis gaan. Maar even
goed hartstikke bedankt voor het gewel
dige applaus".
Vijftien minuten later staat iedereen
weer buiten. Seks in een snelkookpan.
Miss Elles ontdoet zich zo dartel van haar
ondergoed dat het voor een normaal
mens bijna niet valt bij te houden; Miss
Sylvia kleedt zich met behulp van een
'dappere jongeman uit het publiek' zo
mogelijk nog sneller aan en Polleke, wel
Polleke verdwijnt al schielijk van het to
neel als men nog maar net een glimp van
z'n blote kont heeft gezien. Douwe Weg
kamp: "Ja, het gaat tamelijk vlot alle
maal. Dat is wel zo. Maar dat wil de mens
tegenwoordig hè. Vlug, vlug, vlug".
Hij geeft de versterker een dot gas en
zegt mister Endro dat hij na de muziek
aan de werving voor de tweede voorstel
ling kan beginnen. De flathoge verster
kers staan te trillen alsof ze onder stroom
staan. "Cheer you up, cheer you up. cheer
you up voor de pin up club". In de kleine
kleedkamer klipt miss Elles voor de ver
andering witte kousen aan haar jarretel
les. Want daar mogen de heren ook nogal
eens op afkomen, heeft ze gemerkt. Ter
wijl ze haar been naar voren strekt, knip
oogt ze ondeugend.
Met de kermis als theater is het
tegenwoordig droef gesteld, vindt
exploitant Douwe Wegkamp. Daarom
wat nieuws: bloot in de tent. Een man en
een vrouw gaan uit de kleren. "En Sylvia,
dames en heren, Sylvia doet iets heel
bijzonders. Sylvia doet de striptease
verkeerd. Jaja dames en heren, dat moet
u zien, dat moet u meegemaakt hebben".
door Rob van den Dobbelsteen
Echt opwindend is net niet. Maar eerlijk
is eerlijk. Mister Endro heeft de waar
heid gesproken. "Ook het laatste kle
dingstuk dat zij aan heeft", had hij het
voor het podium samengedromde pu
bliek in accentloos Haags beloofd, "ook
dat laatste kledingstuk zal ten tonele val
len".
De kermis in Zaandam. Links ach
terin. daar waar de Burcht pardoes over
gaat in de Prins Hendrikkade, probeert
Douwe Wegkamp een 'nieuwigheidje'
striptease in een kermistent. "Nou ja",
zegt Douwe, "helemaal nieuw is het eer
lijk gezegd niet, want ze hebben het al
eens gedaan op de kermissen van Ven-
ray, Tilburg en Oss. Maar daar was het
zo'n succes, dat ik dacht, waarom ik niet.
Met de Elephantman wilde het niet zo
goed lukken".
Runderhart
Douwe's laatste 'supersensationele' ker
misattractie: de Elephantman. Hij had er
veel van verwacht. Ga maar na. Douwe
had alleen al drie kwartier nodig om die
man te schminken. Dus je zou toch den
ken... Maar op een of andere manier leek
het hooggeëerde publiek niet zo onder
de indruk. De belangstelling viel tenmin
ste knap tegen. Zeker als je de bezoekcij
fers afzette tegen die van de voorstelling
met de fenomenale Weerwolf uit Londen
waarmee hij in de zomers van '86 en '87
de kermissen afreisde.
Douwe verlekkerd: "Dan kocht ik qgn
vers runderhart weet je wel, dat hing ik
dan aan een haak op het podium en daar
sneed ik dan een reepje vanaf. Zodat een
dame uit het publiek die weerwolf kon
voeren. Dat zijn dingen die de mensen
pakken joh. Het was een mens en toch
een dier".
Rrrrrechtstreeks van de televisie. Nu voor het eerst op de kermis. Strrrriptease in meerdere variëteiten.
