WDALEN Rechter in VS wijst vrouw embryo's toe NAVO heeft huiswerk af voor top over kernwapens Bush: top VS en Sovjetunie dichterbij Gescheiden Amerikaanse wint eerste slag Israëlische Likud: Rabin moedigt terrorisme aan Suriname gedagvaard wegens Poldgron-affaire Orkaan Hugo boven vasteland VS VAN DALEN SCHOENEN IS HEROPEND MET EEN TOTAAL NIEUWE KOLLEKTIE schoenen VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1989 BUITENLAND PAGINA 5 MARYVILLE AP/Rtr) Een rechter in de VS heeft gisteren de voogdij over de zeven em bryo's van het voormalige echtpaar Davis voorlopig aan de vrouw toegewezen. Hij voerde aan dat de embryo's niemands bezit zijn, maar maar wel leven vertegenwoordigen. TEL AVIV De controverse tus sen de Israëlische regeringspart ners Likud en de Arbeiderspartij over de Egyptische vredesvoorstel len dreigt in ruzie te ontaarden. Gis teren liet de Likud-fractie in het Is raëlische parlement weten dat mi nister van defensie Rabin met zijn steun voor de Egyptische vredes voorstellen "extremisme en terro risme tegen Israël" aanmoedigt. door Ad Bloemendaal Volgens de Likud kan Rabin zich beter bezighouden met het bestrij den van de Palestijnse opstand, die de laatste tijd aan kracht heeft ge wonnen "door Rabins onder mijning van het Israëlische vredesi nitiatief'. Minister van buitenlandse zaken Arens (Likud) zei gisteravond tij dens een toespraak in Los Angeles dat het conflict tussen zijn partij en de Arbeiderspartij zich toespitst op de vraag of Israël moet onderhande len met de PLO. Naar zijn mening betekent praten met die organisatie dat er geen weg terug meer is, zodat Israel uiteindelijk een dialoog zal moeten aangaan met organisaties Arens zei er niet aan te twijfelen dat de Likud bij nieuwe verkiezin gen een klinkende overwinning zal behalen. Maar hij verklaarde toch de voorkeur te geven aan een rege ring van nationale eenheid die pre mier Shamir steunt. Minister van defensie Rabin (Ar beiderspartij) heeft gisteren nog maals zijn steun uitgesproken voor de voorstellen van Mubarak, die hij omschreef als "een grote en belang rijke stap" in de richting van een vredesproces. Hij wees de kritiek van de Likud zonder meer van de hand. "omdat men niet van de Pa- lestijnen kan verwachten dat ze op hun knieën zullen vallen om het Is raëlische vredesinitiatief in zijn hui dige vorm te aanvaarden". Met het toenemen van de weder zijdse beschuldigingen groeit de kans op de val van de regering van nationale eenheid, die zich begin volgende maand zal moeten uit spreken over Mubaraks plan. Maar volgens kringen in de omgeving van de minister-president is de Li kud daarvoor niet bang. "Shamir heeft wel belangrijker dingen aan zijn hoofd dan voortzetting van de coalitie met een man als Rabin", al dus een medewerker. Haar ex-man had toewijzing aange vochten, omdat hij niet tegen zijn zin vader wil worden. Maar de rech ter bepaalde dat menselijk leven be gint bij de conceptie en dat de em bryo's - het produkt van eitjes van de vrouw, bevrucht met het zaad van de man voordat zij besloten te scheiden. De embryo's zijn mensen en geen ding, aldus de rechter in de Amerikaanse staat Tennessee. "Mijnheer en mevrouw Davis hebben menselijke wezens vootge- bracht, zijnde hun kind of kinderen. Collectieve actie dienstweigeraars in Zuidafrika JOHANNESBURG (AP/Rtr/UPI) Leiders van een campagne tegen de militaire dienstplicht in Zuid afrika hebben gisteren bericht dat 750 blanken militaire dienst zullen weigeren. De Zuidafrikaanse strijd krachten zien zich hiermee ge plaatst voor de grootste collectieve dienstweigeractie in de geschiede- Bij de in zes steden gehouden persconferenties werden de namen van de 750 gewetensbezwaarde dienstweigeraars bekendgemaakt. Een persbericht meldde dat zich on der deze nieuwe lichting van dienst weigeraars ook professoren, geeste lijken, directeuren en ingenieuren bevinden die niet langer militaire reservisten willen blijden. Iedere gezonde blanke man die 18 jaar is, wordt in Zuidafrika opgeroe pen voor de dienst, maar een aantal wordt ontheffing verleend om naar de universiteit te gaan. Degenen die weigeren kunnen een gevangenis straf van maximaal zes jaar krijgen. In de afgelopen jaren werd deze maximum straf twee maal gegeven. Het Instituut voor Strategisch On derzoek in Londen schat echter dat er tussen de 400.000 en 2,5 miljoen blanken dienst doen in het Zuidafri kaanse leger. De Zuidafrikaanse politie pakte gisteren 38 mensen op bij een beto ging in het centrum van Durban. Ook in Johannesburg trad de politie tegen anti-apartheidsdemonstran ten op. Het ingrijpen van de politie duidt erop dat er een einde is geko men aan de terughoudende opstel ling van de regering tegenover anti- apartheidsmanifestaties. Vorige week gaf de nieuwe Zuidafrikaanse president, De Klerk, toestemming voor een grate anti-apartheidsmars in Kaapstad. De Afrikaanse krant Beeld be richtte dat het nieuwe kabinet waar schijnlijk in de komende week zou beslissen over de mogelijke vrijla ting van Nelson Mandela, Walter Si- sulu en andere leden van het verbo den Afrikaanse Nationale Congres. Buitenland kort Duarte De toestand van de voormalige pre sident van El Salvador, Duarte, is kritiek. Dat hebben doktoren en fa milieleden van Duarte gisteren meegedeeld. Duarte zou nu volgens zijn lijfarts kunstmatig worden ge voed. Zwarte doos Franse militairen hebben gisteren in de Tenere-woestijn in Niger dë 'zwarte doos' gevonden van de DC- 10, die daar dinsdag is ontploft. De informatie kan misschien een licht werpen op de ware toedracht van een ongeluk. Overstromingen In het noorden van Bangladesh zijn zo'n 12.000 mensen afgesneden van de buitenwereld door overstromin gen die zijn veroorzaakt door aan houdende zware regenval in de af gelopen drie dagen. Sihanouk De leider van het Cambodjaanse verzet, Sihanouk, is op dit moment niet bereid vredesonderhandelin gen te voeren met premier Hun Sen van Kampuchea. Dat heeft hij giste ren in Peking gezegd. Argentinië Twee voormalige leiders van de Ar gentijnse guerrillagroep de 'Monto- neros' hebben toegegeven mede schuldig te zijn aan de militaire staatsgreep in Argentinië in 1976. De twee zeiden dat hun verzet tegen de burgerregering van Isabel Peron heeft bijgedragen aan de militaire machtsovername. Auschwitz De Sovjetunie heeft deze week 130.000 identiteitskaarten van ge vangenen uit het nazi-concentratie kamp Auschwitz overgedragen aan het Internationale Rode Kruis, dat ze zal gaan conserveren. De Sov jetunie heeft de kaarten jarenlang bewaard in tot voor kort verzegelde archieven. China Het dodental van de krachtige wer velstorm Vera die zaterdag de oost kust van China heeft getroffen is in middels gestegen tot 162, terwijl nog 354 mensen worden vermist. Het is in het belang van het kind of deze kinderen dat hun moeder in de gelegenheid wordt gesteld hen ge boren te doen worden door hen in te planten in haar baarmoeder". Na de geboorte worden de kwes ties geregeld zoals wie voor de kin deren betaalt, rechten van het be zoek en aan wie zij "definitief wor den toegewezen", aldus de rechter. De rechter achtte het "in het belang van het kind of de kinderen" als Mary Sue Davis de voorlopige voog dij zou krijgen. De rechter zei te bepalen dat de embryo's per 23 oktober aan de vrouw beschikbaar worden gesteld, maar de advocaat van haar ex-man zei dat hij zal vragen om "uitstel van inplanting" in afwachting van be handeling van de zaak in hoger be roep. Vorig jaar december ging het echtpaar Davis over tot in vitro fer tilisatie (reageerbuisbevruchting), omdat er geen natuurlijke bevruch ting plaatsvond. Van de negen em bryo's werden er twee bij Mary Da- vis geïmplanteerd, maar de beoog de zwangerschap mislukte. De ze ven overige embryo's werden inge vroren opgeslagen. In februari vroeg Davis een schei ding aan en sindsdien woedt er tus sen de twee voormalige echtelieden een hevige strijd over de embryo's. Tijdens zijn getuigenis in augustus zei Davis dat hij "het gevoel had van zijn voortplantingsrecht te zijn be roofd" als zijn ex-vrouw werd toe gestaan de embryo's zonder zijn in stemming te laten implanteren. "Ik verzoek niet dat ze vernietigd worden. Ik verzoek alleen dat ze niet zullen worden geïmplanteerd bij Mary of wie dan ook", aldus Da- Minister justitie Colombia afgetreden BOGOTA (AFP) - De Colombiaan se minister van justitie, Monica de Greiff, die herhaaldelijk door de drugsmaffia met de dood is be dreigd, is gisteren opgestapt. Presi dent Barco heeft haar ontslag aan vaard. De 32-jarige De Greiff was de achtste minister van justitie in drie jaar in Colombia. Zij zou een aan bod hebben aangenomen om am bassadeur in Portugal te worden. Na drie dagen van plunderingen hebben de inwoners van de Amerikaanse Maagdeneilanden politieversterking gekregen. De Amerikaanse president Bush besloot woensdag het leger in te zetten nadat lokale politiemannen en leden van de Nationale Garde samen met vrijgelaten gevangenen winkels begonnen te plunderen. (foto afp) WASHINGTON (GPD) - Met windsnelheden tot 200 kilometer per uur en een stormvloed in zijn kielzog, is de tropische orkaan Hugo vannacht Amerikaanse tijd bij de historische stad Charleston, in Zuid-Carolina, boven het Ameri kaanse vasteland aangekomen. Er waren vannacht nog geen ge gevens beschikbaar over de schade die de orkaan, één van de krachtig ste die het afgelopen decennium in de Verenigde Staten is voorgeko men, heeft aangericht. Maar alles wijst erop dat die schade zeer aan zienlijk zal zijn. Niet alleen waren er vannacht al eerste berichten over schade aan huizen, Charleston is bovendien een laaggelegen kuststad zeker grote delen door de muur water die Hugo met zich meevoert, zullen zijn overspoeld. Eerder deze week richtte Hugo grote schade aan op met name Puer to Rico, de Amerikaanse Maagden eilanden, Guadeloupe en Montser- rat. Duizenden mensen raakten daar dakloos, en de totale schade bedraagt honderden miljoenen dol lars. De komst van Hugo zorgde voor een ware paniek bij veel bewoners van de zuidoostelijke kuststreek van de VS. Van Florida in het zui den tot het bijna 1000 kilometer rioordelijker gelegen Virginia wachtten bewoners van de kustge bieden de orkaan niet af. Naar schatting één miljoen men sen vluchtte landinwaarts, en de trek was zo massaal, dat overal we gen verstopt raakten. Sommige ste den, met name langs de kust van Zuid- en Noord-Carolina, waren gis teren aan het eind van de middag ware spooksteden. Wie hout op de kop had kunnen tikken, had zijn ramen afgetim merd. Een kleine 150.000 mensen uit de laagstgelegen kuststreken werd door de autoriteiten geëvacu eerd; 30.000 van hen brachten de nacht in schuilplaatsen door. Dege nen die in hun huizen achterbleven kregen via radio en tv nog maar één advies: blijf binnen. De verwachting is, dat Hugo zijn noordwestelijke koers nu scherp naar het noorden zal verleggen. Dat betekent dat hij in de buurt van het dichtbevolkte en bomenrijke Was hington D.C. zal arriveren. Maar z'n grootste kracht zal hij dan, aldus de meteorologen, w^el hebben verlo- PARAMARIBO De Surinaamse regering moet zich verantwoorden voor het Hof van Justitie van de Or ganisatie van Amerikaanse Staten (OAS) wegens schending van de mensenrechten. Volgende week dinsdag begint het hof met behan deling van de klacht van nabestaan den van de moordpartij bij het bosnegerdorp Pokigron op oude jaarsdag 1987. door Marie Annet van Grunsven Daar werden zes burgers ver moord door militairen van het na tionaal leger. Een zevende slachtof fer, de ooggetuige, bezweek drie maanden later aan zijn verwondin gen. Suriname werd eerder gedag vaard door de OAS in april dit jaar, maar kwam toen niet opdagen. Volgens minister van buitenland se zaken Eddy Sedoc is de zeven voudige moord nog in onderzoek door de Surinaamse justitie, maar waren er problemen met het vinden van getuigen. Ook de militaire poli tie stelde een onderzoek in. Zeven militairen hebben een half jaar vast gezeten zonder dat de zaak voor de krijgsraad is gebracht. Wel werd de gevechtseenheid ontbonden die in het gebied actief was en werd bevelvoerend officier Nelom uit zijn functie ontheven. Vijf maanden na de moordpartij brandde de MP-kazerne in Parama ribo tot de grond toe af. De massamoord op de Poeder- berg bij Pokigron vond plaats tij dens de overgangsperiode van het regime-Bouterse naar de democra tisch gekozen Front-regering. De zeven slachtoffers werden na een aframmeling naar de Poeder- berg vervoerd, waar ze hun eigen graf moesten graven. Volgende de ooggetuige werden ze daarna neer geschoten. De zwaargewonde oog getuige wist te ontsnappen en zich te verbergen in de omgeving waar hij later werd ontdekt. Tot verbazing echter van OAS- onderzoekscommissies bekommer de de nieuwe Front-regering zich niet om de nabestaanden van de slachtoffers. Er werd geen enkele poging ondernomen familieleden te achterhalen en de zorg voor wedu wen en wezen op zich te nemen. Enkele dagen nadat de moord partij aan het licht kwam, verklaar de de toenmalige MP-commandant Lew Jen Tai dat er vermoedelijk "ernstige misdrijven waren ge pleegd". Lew Jen Tai is later omge komen bij de ramp met het SLM- vliegtuig. Tirade Ligatsjov tegen anarchie en kapitalisme MOSKOU (Rtr) Het Sovjet-polit- burolid Ligatsjov meent dat de her vormers het kapitalisme in de Sov jetunie willen herstellen en chaos over het land afroepen. Hij heeft dat woensdag gezegd in een felle toe spraak voor het Centraal Comité dat deze week in Moskou is gehouden. De tekst van de rede werd gister avond door het persbureau Tass ge publiceerd. Ligatsjov, die met zijn conserva tieve ideeën steeds verder komt af te staan van partijleider en presi dent Gorbatsjov, wijt de etnische onrust in de Sovjetunie deels aan Gorbatsjovs hervormingsbeleid. WASHINGTON (GPD/Rtr/UPI) - De kans op een topconferentie tus sen de Amerikaanse president Bush en Sovjet-leider Gorbatsjov is dichterbij gekomen na besprekin gen die de Russische minister Sje- vardnadze (buitenlandse zaken) gis teren met Bush heeft gehouden. De Amerikaanse president is er vrijwel zeker van dat hij volgend jaar tijdens een topontmoeting zal spreken met Sovjet-leider Gor batsjov. Volgens functionarissen van het Witte Huis zal de top moge lijk begin 1990 worden gehouden. Sovjetminister Sjevardnadze zei echter niets over een tijdstip van zo'n topconferentie. De verwach ting is dat hij daarover met zijn Amerikaanse collega Baker zal pra ten in Wyoming, een staat in het noordwesten van de VS waar Baker een ranch heeft. Baker zei gisteren te hopen dat "we een algemeen idee over het tijdstip van een top kunnen aankondigen". De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Baker en collega Sjevardnadze (rechts) zullen vandaag over het tijdstip conferentie tussen de VS en de Sovjetunie gaan praten. erg belangrijke voorstellen, spe ciaal op het gebied van wapenbe heersing". Hij wilde niet verder in (details treden. In Wyoming zullen Baker en Sje vardnadze onder meer praten over de kansen op een akkoord over de vernietiging van 30 tot 50 procent van het aantal strategische (inter continentale) raketten, het zoge naamde START-akkoord. De Amerikaanse regering maakte gisteren van het bezoek van Sje vardnadze en de 'glasnost' (open- heid)-campagne van Gorbatsjov ge bruik door de Sovjetunie voor te stellen vrij reizen van diplomaten, handelsreizigiers en journalisten in de wederzijdse landen toe te staan. Nu nog staat de Sovjetunie vrij rei zen door buitenlanders niet toe, en is negentig procent van het land Gorbatsjov bij zich slechts met speciale toestemming te hebben met daarin "een aantal toegankelijk. Donkersteeg 21,2312 HA Leiden, Tel.: 071 - 120992. BRUSSEL/WENEN - De NAVO heeft zijn huiswerk af. Gisteren dienden westerse diplomaten in Wenen de laatste voorstellen in voor de onderhandelingen over de ver mindering van de niet-nucleaire be wapening in Europa. Het woord is nu aan de Russen en hun bondgeno ten. door Hans de Bruijn De NAVO heeft het initiatief in het ontwapeningsoverleg volledig naar zich toe getrokken. Een ongekende luxe voor de alliantie, die een paar jaar moest toezien hoe Sovjet-leider Gorbatsjov met het ene na het ande re voorstel de publieke opinie ook in het Westen wist te veroveren. De kentering kwam in maart van dit jaar, toen de NAVO voorstellen indiende voor vermindering van het aantal pantserwagens, tanks en kanonnen. De grootste impuls was de NAVO-top van eind mei, waar de Amerikaanse president Bush nog verstrekkender voorstellen op tafel legde. Die betroffen zowel de nucleaire korte-afstandsraketten als het ver minderen van de Amerikaanse troe pen in Europa. In juli kwam het voorstel voor vermindering van vliegtuigen en helicopters, en sinds gisteren zijn er nu ook NAVO-voor- stellen voor de controle van al die verminderingen. "De Sovjetunie heeft nog niet eens officieel gereageerd op onze voorstellen van juli. En nu hebben we al weer nieuwe klaar", zei een hoge NAVO-diplomaat in Brussel gisteren tevreden. "Dit zal de druk op het Warschaupact zeker vergro ten. Ze hebben nu heel wat om te bestuderen". In plaats van een NAVO die hij gend achter Gorbatsjov aanholt, moet het Oostblok nu in korte tijd standpunten innemen over een stortvloed van westerse voorstellen. Tenminste, als ook zij er nog steeds van overtuigd zijn dat een akkoord binnen een half tot een heel jaar wenselijk is. Maar de kortste termijn, die presi dent Bush in mei voorstelde, lijkt onuitvoerbaar geworden. Op het Brusselse NAVO-hoofdkwartier is men al blij als er eind volgend jaar een akkoord is. Hooguit zouden eer der deelakkoorden gesloten kun nen zijn. Toch is men algemeen vrij optimistisch. Het heeft overigens nogal wat voeten in de aarde gehad, voordat de nieuwste voorstellen op tafel la gen. Binnen de NAVO is de laatste weken dag en nacht gewerkt om de voorstellen klaar te krijgen, maar ook om meningsverschillen tussen de bondgenoten onderling te over bruggen. Zo wilde Griekenland niets we- Gorbatsjov. anp) ten van het voorstel om militaire oe feningen van meer dan 40.000 man of 800 tanks voortaan te verbieden. De Grieken wilden lagere limieten. Niet om de Sovjets terwille te zijn, maar uit vrees voor de Turkse bu ren, nota bene een NAVO-bondge- noot. Britse en Franse diplomaten voel den eerst niets voor het moeten toe laten van Oosteuropese inspecteurs in hun wapenfabrieken. In de nieu we voorstellen is dat probleem om zeild, en ook de Grieken zwichtten uiteindelijk voor de druk die door alle anderen op hen werd uitgeoe fend. Het resultaat is een slechts twaalf bladzijden dik papier met de meest verstrekkende controlemaatrege len die ooit op ontwapeningsgebied zijn voorgesteld. Het staat vol met zeer ingewikkelde juridische for muleringen, die elke verkeerde uit leg of ontduiking van afspraken moeten uitsluiten. Inspecteurs moeten op korte ter mijn blikseminspecties kunnen uit voeren op plaatsen waar zich con ventionele wapens bevinden. Men mag zo'n inspectie niet weigeren. Het aantal inspecties wordt aan een maximum gebonden en verdeeld, zodat niet één land alle last draagt. Ook de vernietiging van wapens moet door inspecteurs worden bij gewoond. Volgens de NAVO die nen ook het oproepen van reservis ten, het verplaatsen van grote troe peneenheden en wapens en oefe ningen door 'de andere kant' kun nen worden gevolgd, al dan niet vanuit de lucht. De verdragspartners zullen el kaar een maal per jaar op de hoogte stellen van de organisatie van hun land- als luchtstrijdkrachten, van zowel parate als mobilisabele een heden. Ook moeten zij opgave doen van hun legerplaatsen en van de plaatsen waar niet-nucleaire wa pens worden bewaard. Die opslagplaatsen moeten kun nen worden gecontroleerd. Ver plaatsing van materieel uit zo'n op slag moet worden gemeld. Dat geldt ook voor verplaatsingen van ander materieel en troepen. Zo zal elke op roep van meer dan 40.000 reservis ten moeten worden gemeld bij de andere verdragspartners. De NAVO wil dat elke verplaat sing van meer dan 600 tanks, 400 ka nonnen of 1200 pantserwagens zes weken van tevoren wordt gemeld. Oefeningen van meer dan 40.000 soldaten en 800 tanks mogen dan nog maar eens per twee jaar worden gehouden, mits zij een jaar tevoren zijn aangemeld. De NAVO wil dat geen van beide partijen meer dan 16.000 tanks, 14.500 kanonnen en 25.500 pantser wagens in parate eenheden heeft. Totaal mag elke partij 20.000 tanks, 24.000 kanonnen en 28.000 pantser wagens hebben. De rest moet ech ter als niet-paraat materiaal worden opgeslagen. Het stuk bevat een apart artikel over 'omzeiling'. In het verdrag zal een definitie van tanks worden ge geven, compleet met een norm voor het gewicht. De vraag is nu of een land dat een tank maakt, die slechts enkele kilo's lichter is dan die norm, zich schuldig maakt aan omzeiling van het verdrag. Dat geldt ook voor de wapenpro- duktie. Een land dat afspreekt zijn parate tanks en pantserwagens te verminderen, maar wel nieuwe blijft maken, zou het akkoord ook kunnen ontduiken. In het NAVO- voorstel staat slechts dat afspraken moeten worden gemaakt om dat te voorkomen. "Er zijn nog heel veel technische problemen op te lossen", zegt de ho ge NAVO-diplomaat. Gezien de tra ge reactie houdt vooral dat de Sov jets bezig. Voor de NAVO betekent een dergelijk akkoord immers een vermindering van wapens en troe pen van 10 tot 15 procent, voor de Sovjets bijna een halvering. Alleen'dat maakt het al ondoen lijk om binnen zes tot twaalf maan den een akkoord te hebben. Het gaat immers om vermindering van talloze soorten wapens en honderd duizenden soldaten. Over wijzigin gen in de militaire organisaties, ver andering van strategieën en de loka- tie van troepen en materieel. Daarbij komt dat wapenvermin dering en het weer in de 'normale' samenleving opnemen van een paar honderdduizend afgedankte solda ten door het inkrimpen van de wa penindustrie, ook economisch gro te gevolgen heeft Daar moet vooral de Sovjetunie zich op kunnen in stellen en dat kost tijd. Die tijd mag het Westen Gorbatsjov, die het bin nenslands al moeilijk genoeg heeft, best gunnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5