AANBOD
Republieken
Sovjetunie
autonomer
laaffiengo
Laatste blanke president
Troepen FS naar Virgin Islands
Explosie oorzaak
vliegramp in Niger
Bang&Olufsen i
Afscheiding afgewezen
van de echte
luidspreker- specialist
Weg vrij voor
berechting
Papandreou
't Lieve Leven Jaren '90
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (AP) - De top van de communistische partij van
de Sovjetunie heeft gisteren een beleidsprogramma aange
nomen dat de vijftien republieken meer autonomie wil toe
kennen, maar het been stijfhoudt waar het eisen tot afschei
ding van de Sovjetunie betreft. De vijftien Sovjetrepublie
ken kunnen wel meer economische vrijheid kunnen krij
gen, maar het Kremlin zal geen anarchie of "separatistische
demagogen" dulden, aldus president Gorbatsjov.
Het Centrale Comité van de partij komen om degenen tot de orde te
was van mening dat het program- roepen die zich openlijk uitspreken
dat in augustus voor het eerst tegen onze structuur, onze eenheid,
WASHINGTON (GPD/ANP) - De
Amerikaanse president Bush heeft
gisteren het Pentagon opdracht ge
geven troepen naar de Virgin Is
lands te sturen. Daar wordt op grote
schaal geplunderd sinds de orkaan
Hugo er heeft huisgehbuden. De
kustwacht begon gisteren al met de
evacuatie van doodsbange toeristen
van het eiland St. Croix, dat deel
uitmaakt van de Amerikaanse Vir
gin Islands. De openbare orde op
dat eiland is sinds het rampzalige
optreden van Hugo totaal ver
stoord.
Berichten die van het eiland kwa-
Orkaan Hugo verandert vakantieparadijs in rampgebied
pen. Telefoon, water en elektriciteit
zijn overal afgesneden.
Het weelderige tropische eiland,
voor veel Amerikanen een populai
re vakantiebestemming, wordt nu
door plaatselijke radioamateurs
omschreven als "één groot braak
liggend, bruin stuk grond". Een
i, meldden dat ontsnapte gevan- plaatselijke senator. Holland Red-
genen en politiemensen zij
meedoen aan het plunderen
winkels. De sfeer op het eiland met 85 tot 90 procent
53.000 inwoners zou mede zo grim- vernietigd"
mig zijn omdat allerlei mensen
open en bloot met vuurwapens
rondlopen.
Hugo, een van de krachtigste tro
pische orkanen die sinds jaren in
het Caribisch gebied heeft huisge
houden, heeft St. Croix en omlig
gende eilanden buitengewoon
zwaar getroffen. Vrijwel alle huizen
op St. Croix hebben schade opgelo-
field, zei gisteren: "Het is of we door
atoombom zijn getroffen, want
het eiland is
President Bush riep de Virgin Is
lands gisteren tot rampgebied uit.
Verwacht wordt, dat eenzelfde be
sluit snel zal worden genomen over
Puerto Rico, waar Hugo eerder ern
stige vernielingen aanrichtte.
Sinds zondag heeft de orkaan
Hugo 25 mensen het leven gekost,
duizenden mensen dakloos ge
maakt. en voor vele honderden mil
joenen guldens schade aangericht
in het noordoostelijke Caribische
gebied.
Met windsnelheden van 200 tot
225 kilometer per uur raast de or
kaan nu voort in noordelijke rich
ting. Amerikaanse meteorologen
verwachten dat Hugo morgenoch
tend vroeg ergens tussen de ooste
lijke staten Florida en Noord-Caro-
lina boven het Amerikaanse vaste
land zal komen.
Inwoners van de kuststreek
wordt dringend aangeraden voor
zorgsmaatregelen te nemen. Overal
wordt gehamsterd, en verwacht
wordt dat velen de komst van de or
kaan niet zullen afwachten maar
zullen vertrekken zodra wat meer
bekend is over de precieze plek
waar hij zal aankomen.
De orkaan heeft op de drie Boven
windse eilanden van de Nederland
se Antillen voor miljoenen guldens toegebracht",
schade aangericht. Er vielen geen coördinator v
slachtoffers noch zwaargewonden, dingscommissie. Van de
maar de schade is groot. Het daklozen op Sint Maarten, die zon
zwaarst getroffen werd het 1.600 in- dag en maandag in schoolgebou-
de rommel is opgeruimd er een stuk
kaler uitzien dan vroeger".
Op Sint Maarten zijn naast wonin
gen, winkels en wegen ook de stran
den en pieren op diverse plaatsen
ernstig vernield. "De vijf meter ho
ge golven, die voor, tijdens en na het
voorbijtrekken van Hugo op de
kusten beukten, hebben onze toe
ristenindustrie een gevoelige klap
Rudy Dovale. de
de Ram pen bestri j-
MMÉM200
woners tellende Sint Eustatius.
Hugo passeerde dit meest zuidelijk
gelegen eiland van de Bovenwin
den op een afstand van 70 kilome-
i waren ondergebracht, konden
140 personen weer naar huis terug
keren.
Intussen begint een internationa-
ter. De orkaan vernielde ook delen le hulpactie op gang te komen. De
het telecommunicatiesysteem, Europese Commissie stelde v
de buitenwereld is afgesloten.
Op het eiland Saba, waar
duizend mensen wonen, liet Hugo ganisaties hebben voedsel
ook een spoor van vernielde huizen, camenten opgestuurd
deel voor de drie Bovenwindse ei
landen is bestemd. Franse hulpor-
zowel
werd gepubliceerd, in brede krin
gen van de maatschappij goed was
gevallen en "de politieke basis kan
worden voor een nieuwe opzet van
de Sovjet-federatie". De stemming
over het programma werd voorafge
gaan door een scherp debat waarin
de voorstanders van de harde lijn
die de perestroika saboteren
democratie misbruiken".
Ook Gorbatsjov kantte zich tegen
het verlangen van de communisten
uit de drie Baltische republieken
Estland, Letland en Litouwen om
de regionale partijen los te weken
de Communistische Partij van
voorstelden de informele groepen de Sovjetunie. "Wij zijn
die grotere onafhankelijkheid
Moskou nastreven, aan te pakken.
De leiders van Georgie en Litou
wen, twee van de republieken die
de centrale regering met hun natio
nalistische tendensen hoofdbre
kens bezorgen, verdedigden zich
tijdens het debat tegen heftige aan
tijgingen van onder anderen Absa-
mat Masaliev. de partijchef van de
Centraalaziatische republiek Kirgi- das Brazauskas,
zié. Hij verklaarde dat "de tijd is ge- bliek niet van plan
Excuses Pravda
na kritiek op
'innemer' Jeltsin
MOSKOU (Rtr/DPA) - Het Sov
jet-partijblad Pravda heeft zich
verontschuldigd voor een stuk
waarin een vernietigend verslag
gedaan werd van de reis die Bo
ris Jeltsin onlangs door de Vere
nigde Staten maakte. "De
hoofdredactie van de Pravda
biedt haar verontschuldigingen
aan Jeltsin aan", zo stond in een
klein kadertje onderaan de ach
terpagina te lezen.
De Pravda veroorzaakte deze
week een rel door een artikel uit
de Italiaanse krant 'La Repub-
blica' over te nemen waarin de
voormalige partijchef van Mos
kou werd afgeschilderd als een
innemer die de whiskey-fles uit
bundig had aangesproken tij
dens zijn achtdaagse tour door
de Verenigde Staten. "Voor
Jeltsin is Amerika een bar van
vijfduizend kilometer", heette
het.
Het artikel ontlokte een boze
reactie aan het'hervormingsge
zinde blad 'Moscow News' dat
de Pravda verweet de regels van
het journalistieke fatsoen te
hebben overtreden.
heid van de Communistische Partij
van de Sovjetunie", aldus Gor
batsjov. Hij merkte op dat het be
leid van Stalin verkeerd was ge
weest, maar dat deze republieken
zich desondanks vrijwillig bij de
Sovjetunie hadden aangesloten om
niet in hun eentje het hoofd te hoe
ven bieden aan Hitiers nazi's.
De_ Litouwse partijleider, Algir-
dat zijn repu-
ras uit de Sov
jetunie te treden, maar verdedigde
zijn republiek met het argument dat
de hervormingen die onder Gor-
batsjovs perestroika in het hele land
aan de gang zijn, zich in Litouwen
sneller voltrekken.
Gorbatsjov zei ook tegen wijzi
gingen te zijn van de binnenlandse
grenzen, omdat dit de perestrojka
(hervorming) onbereikbaar zou ma
ken. Deze opmerking lijkt vooral
gericht aan het adres van Armenië
en Azerbajdzjan. Deze republieken
zijn verwikkeld in een langdurig
conflict over de autonome regio Na-
gorny-Karabach in Azerbajdzjan.
De maatregel om de door Arme
nië opgeeiste Azerbaidzjaanse en
clave Nagorno-Karabach onder di
rect bestuur van Moskou te plaat
sen heeft weinig of niets opgele
verd, en Gorbatsjov zei dat de partij
"resolute maatregelen" overwoog
om een einde te maken aan het ge
weld. „We kunnen geen anarchie to
lereren, laat staan bloedvergieten",
zei Gorbatsjov. Meer dan 120 men
sen zijn al om het leven gekomen bij
etnische botsingen in Nagorny-Ka-
rabach, waar de Armeense meer
derheid aansluiting zoekt bij Arme-
De Georgische partijleider Givi
Gumbaridze beweerde gisteren tij
dens het debat dat "excessen met
een nationalistisch karakter" vaak
tevoren worden geprogrammeerd
met de bedoeling uitgaansverbo
den, speciale administratieve re
gels, kortom een "verwerping van
democratische uitgangspunten" uit
te lokken. In april werd in Georgie
een groot aantal mensen doodge
schoten door soldaten, die daar vol
gens sommige Georgische activis
ten rechtstreeks opdracht toe had
den gekregen van Moskou.
geknapte telefoon- en electriciteits- het Nederlandse als Franse deel v
palen en ontwortelde bomen ach- St. Maarten. Op St. Maarten is ook
ter. Volgens waarnemend gezag- een bezending hulpgoederen uit de
hebber Max Nicholson zal Saba "als Verenigde Staten aangekomen.
Geen overlevenden, Jihad claimt aanslag
PARIJS (GPD/AFP/Rtr.) - Een
bomaanslag is waarschijnlijk de
oorzaak van de ramp met de DC-10
van de Franse luchtvaartmaat
schappij UTA in Niger. Uit het feit
dat de wrakstukken wijd verspreid
liggen, leidt het Franse ministerie
van buitenlandse zaken af dat zich
op grote hoogte aan boord een ex
plosie heeft voorgedaan. Alle 171 in
zittenden van het vliegtuig zijn om
gekomen, zo verklaarde de bevel
hebber van de Franse troepen die
bij de bergingsacties betrokken
zijn.
De extremistische moslem orga
nisatie Islamitische Jihad '(heilige
oorlog') eiste de verantwoordelijk
heid voor de aanslag op in afzonder
lijke telefoontjes naar de lucht
vaartmaatschappij en een westers
persbureau. Er waren 156 passa
giers en 15 bemanningsleden aan
boord. Ongeveer 100 passagiers wa
ren afkomstig uit diverse Afrikaan
se landen. Aan boord bevonden
zich tevens 31 Fransen, zeven Ame
rikanen, enkele Italianen en Zwit
sers, de Tchadische minister van
volkshuisvesting, Soumaila Maha-
mat, en de echtgenote van de Ame
rikaanse ambassadeur in Tchad,
Bonnie Pugh
Het 16 jaar oude toestel, dat er
60.000 vlieguren op had zitten, was
dinsdag op weg van de Congolese
hoofdstad Brazzaville en had Parijs
als bestemming. Veertig minuten
nadat het na een tussenlanding in
de Tchadische hoofdstad N'Djame
na was opgestegen, verdween het
van de radar. De vlieger heeft geen
noodsignaal kunnen uitzenden.
Het wrak is gisteren gevonden in
het Termit-gebergte op ongeveer
650 km ten noordwesten van de
Tchadische hoofdstad N'Djamena
door een in Tchad gestationeerd
Frans militair vliegtuig. Het terrein
is zeer onherbergzaam en moeilijk
bereikbaar over de grond.
Enkele tientallen Franse para
chutisten uit Tchad waren gisteren
op de plaats des onheils geland. De
bergingswerkzaamheden in de Te-
nere-woestijn ten noorden van het
Tchad-meer verlopen moeizaam,
omdat vliegtuigen niet kunnen lan
den in de nabije omgeving van de
wrakstukken.
Overigens werd gisteren bekend
dat op 10 maart 1984 zich een bom
explosie heeft voorgedaan aan
boord van een DC-8 van de UTA.
die een vlucht op dezelfde route
(van Brazzaville naar Parijs) uit
voerde. Dat is meegedeeld door een
passagier op die vlucht en blijkt ook
uit een intern journaal van UTA, ge
dateerd mei 1984. Het toestel had
vertraging, en de bom ontplofte ter
wijl het toestel de landing op het
vliegveld van N'Djamena had inge
zet. De schade bleef daardoor be
perkt tot een brand, waarbij 27 van
de 75 inzittenden gewond raakten.
De verantwoordelijkheid voor die
aanslag is nooit opgeeist.
PHNOM PENH - Vietnam is van
daag, na een bezetting van elf jaar,
begonnen met het terugtrekken van
de laatste 26.000 soldaten uit Cam
bodja. Op 26 september moeten alle
troepen zijn vertrokken. Hoewel de
Cambodjanen opgelucht reageren
op het vertrek van aartsvijand Viet
nam, zijn velen tegelijkertijd bang
voor een terugkeer van de Rode Kh
mer. Sommige inwoners van Phnom
Penh hamsteren rijstterwijl ande
ren goud en geld oppotten om een
eventuele vlucht uit het land te be
kostigen. (foto AP)
De Klerk zweert einde apartheid bij beëdiging
Goetz vrij
Bernhard Goetz, de man die bijna
vijfjaar geleden in de metro in Man
hattan na te zijn lastig gevallen vier
zwarte jongens neerschoot, is giste
ren onder grote belangstelling van
de pers vrijgelaten. Goetz zat ruim
acht maanden wegens onwettig be
zit van het wapen waarmee hij de
jongens neerschoot. Hij opende op
22 december 1984 het vuur op de
jongens nadat dezen zouden heb
ben geprobeerd hem te beroven. De
jongens bekenden dat zij hem om
vijf dollar hadden gevraagd voor vi
deo-spelletjes in een automatenhal.
Libanon
Syrié en Iran hebben hun steun toe-
zegd aan het vredesplan voor Liba
non van de Arabische Liga. Blij
kens een verklaring steunen Syrië
en Iran de belangrijkste punten van
het vredesplan, zoals pogingen om
een bestand in Libanon te bereiken,
blokkades op te heffen, de luchtha
ven van Bayrut te openen, de vor
ming van een commissie om toe te
zien op het bestand en de controle
van het scheepvaartverkeer om wa
penimporten te stoppen.
Hulp voor Polen
De commissie buitenlandse zaken
van de Senaat heeft een pakket van
1,2 miljard dollar (2,5 miljard gul
den) aan hulp voor Polen en Honga
rije goedgekeurd. Dat is veel meer
dan het bedrag waarom president
Bush had gevraagd. Bush diende
een verzoek in voor 100 miljoen dol
lar steun aan Polen en 25 miljoen
dollar aan Hongarije, te schenken
over een periode van drie jaar. De
Democraten in de Senaatscommis
sie noemden dat bedrag gisteren
"schandelijk laag" en willen drie
jaar achtereen meer dan 300 miljoen
dollar hulp geven.
Bombrief
Een Baskische postbode is in Ren-
teria in Spaans Baskenland om het
leven gekomen toen een bombrief
in zijn handen ontplofte, zo heeft de
Spaanse politie bekendgemaakt.
José Antonio Cardosa Morales is
het derde slachtoffer van de Baski
sche bombrievenoorlog, die enige
tijd geleden uitbrak.
Leer Bang&Olufsen kennen als de echte luidspreker-
specialist. Niemand anders levert u zo'n groot en zuiver
geluid met kleine volwaardige luidsprekers plus een
subwoofer voor extra kwaliteit in het laag.
Kom bij ons luisteren.
En profiteer meteen van ons
aanbod: tot 1 november krijgt
u bij dit systeem GRATIS
12 rm
de befaamde Form 2
hoofdtelefoon t.w.v. f 135,-*
Beovox CX 50 en
Cona subwoofer,
kleuren: wit, zwart en grijs.
Systeemprijs: f 1485,-
cm
3 jaar garantie
*2
Van Cleef Bang&Olufsen Center
LEIDEN Botermarkt 25. Tel. 071-122669
Swaak Bruingoed
LEIDEN Haarlemmerstraat 279, Tel. 071-215151
Nic. de Tombe Audio-Video-CD
LEIDEN Pieterskerkchoorsteeg 11, Tel. 071-122184
Firma G. W. Roest
OEGSTGEEST Lange Voort 11. Tel. 071-174940
PRETORIA (AP) - F.W. de Klerk is
gisteren voor een termijn van vijf
jaar beëdigd als president van Zuid-
afrika. De Klerk heeft aangekon
digd de blanke heerschappij te zul
len vervangen voor dat hij het presi
dentschap neer zal leggen.
Het was voor De Klerk de tweede
keer in vijf weken dat hij een eed
moest afleggen. Hij werd waarne
mend-president op 15 augustus, na
dat het kabinet de zittende presi
dent P.W. Botha na 11 jaar in de po
litiek tot aftreden had gedwongen.
Na de eedsaflegging vertrok de
Klerk naar de Union Buildings, het
parlement, om zijn inaugurele toe
spraak te houden. De Klerk zei dat
het zijn doel was "een nieuw Zuid-
afrika" te bouwen.
Hij gaf geen nieuwe details van
zijn plan, maar zei dat zijn regering
discriminerende wetten zou af
schaffen, gevangenen zou vrijlateh
en grondrechten voor de zwarte be
volking zou overwegen, "als dat
vreedzame oplossingen" naderbij
zou brengen. Voor het begin van de
ATHENE (Rtr) - Het Griekse parle
ment heeft besloten de voormalige
premier Andreas Papandreou van
zijn onschendbaarheid te onthef
fen. Dat betekent dat hij voor het
gerecht gedaagd kan worden op be
schuldiging van het ongeoorloofd
afluisteren van telefoons.
De 70-jarige socialistische oud-
premier was niet bij de parlements-
zitting aanwezig, maar liet een ver
klaring uitgaan, waarin hij stelt dat
het parlement de beschuldigingen
tegen hem verzonnen heeft om zijn
PASOK-partij te schaden.
De 125 socialistische afgevaardig
den liepen de zaal uit toen de stem
ming begon. Daardoor werd de aan
beveling om Papandreou voor het
gerecht te dagen aangenomen met
een overweldigende meerderheid
van 167 tegen 2 stemmen.
Binnen veertien dagen zal er een
speciale rechtbank gevormd wor
den om de zaak-Papandreou te be
handelen.
ceremonie maakten een aantal bur- tussen de regering en de zwarte be-
gerrechtenadvocaten uit Pretoria volking zou kunnen plaatsvinden,
bekend dat de doodstraffen van ze- Sinds hij Botha is opgevolgd
ven gevangenen door De Klerk wa- heeft De Klerk herhaaldelijk opge-
ren omgezet in levenslange gevan- roepen tot snelle hervormingen, en
genisstraf. heeft hij de blanke dominantie on-
Met het aantreden van De Klerk redelijk genoemd. Zijn Nationale
worden ook de geruchten- steed Partij verloor bij de verkiezingen
sterker dat begin volgend jaar de van 6 september zowel aan links als
zwarte leider Nelson Mandela zal aan rechts, maar behield de kamer-
worden vrijgelaten. Volgens zegs- meerderheid. Zo kon de partij een
lieden zal de vrijlating deel uit ma- regering vormen met een program-
ken van een programma om de ma dat de zwarte bevolking in 1994
zwarte bevolking te betrekken bij een vorm van stemrecht wil geven,
overleg met de regering over een De Klerk was jarenlang advocaat
nieuwe grondwet. Mandela, die al en kwam in 1973 in het parlement,
sinds 1962 in de gevangenis zit, vanaf 1978 heeft hij zitting in het ka-
wordt door een groot deel van de binet. Hij geldt als een loyale, op de
zwarte bevolking beschouwd als achtergrond blijvende, aanhanger
hun leider. Zijn vrijlating is vaak als van de politiek van langzame veran-
eis genoemd voordat enig overleg dering van de Nationale Partij.
'Lockerbie' kost
PanAm boete
voor nalatigheid
WASHINGTON (AP) - De Ame
rikaanse luchtvaartmaatschap
pij PanAm heeft een boete ge
kregen van 630.000 dollar 1,3
miljoen gulden) wegens tekort
komingen in haar veiligheids
maatregelen die werden vastge
steld na ramp bij het Schotse
Lockerbie. Volgens de Ameri
kaanse civiele luchtvaartdienst
FAA heeft PanAm bij de ramp-
vlucht in december vorig jaar
zowel in Frankfurt als Londen
bij het aan boord laten van de
passagiers onvoldoende de gel
dende veiligheidsmaateregelen
in acht genomen.
De ramp bij Lockerbie, waar
bij 270 mensen om het leven
kwamen, werd veroorzaakt door
een aanslag met een in een ra-
dio-casettespeler verborgen
bom die ongemerkt aan boord
werd gebracht. Er is nog steeds
een onderzoeksteam aan de
gang dat antwoord poogt te ge
ven op de vraag wie de aanslag
pleegde. De boete heeft ook be
trekking op drie andere PanAm-
vluchten uit Londen en twee uit
Frankfurt. De maatschappij
heeft een maand de tijd om te
gen de boete in beroep te gaan.
De FAA legt geen direct ver
band tussen de ramp en de te
kortkomingen in de controles.
„Wij beweren niet dat enige
schending heeft bijgedragen
aan de tragedie met vlucht 103,"
aldus de FAA in een brief aan
PanAm.
Bank is leefbank geworden. Zitten.
Soms liggen. Luieren ook. Aktief, praten met z*n
allen. Passief, kijken in je eentje 'Pinaco' van Leolux
't Antwoord op individuele wensen. Voor elke ruimte een
passende oplossing naar keuze. Elementen leverbaar in
stof of leder, of in een kombinatie van beide Bedoeld voor
't lieve leven Van nu. En de nabije toekomst.
LEOLUX
