Commerciële omroepen wachten stil op de storm Hoofd Anglicaanse Kerk Reportage Politiek Den Haag moet knopen doorhakken Loodzware discussie na dood zwaargehandicapte baby Ross PAGINA 2 DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989 HILVERSUM - Het CDA-kamerlid, zeker van zijn herver kiezing, buigt zich met priemende ogen naar voren. Half au gustus, vakantie in een rustige buitenwijk van Washington. "Van der Sanden gaat nu weg. Dan blijft Beinema als enige over. En neem van mij aan, dat hij de laatste is". door Wim Meiners Het CDA is om. Dat was al duidelijk tijdens de laatste partijraadsbijeen komst in Bussum, toen de contou ren van een nieuw kabinetsbeleid werden vastgesteld. Een beetje schoorvoetend, maar toch. En in de fractie vinden ze het allang goed. Marten Beinema, de steile Zeeuw, mag dan als woordvoerder het rem pedaal bedienen, hij vindt een over grote meerderheid tegenover zich: het CDA gaat akkoord met com merciële televisie. "Ik heb zelf de aanval op Van der Sanden en Beinema geleid," bekent het kamerlid in Washington open hartig. "Ik heb gezegd: om econo mische redenen is het krankzinnig om je tegen een commercieel bestel te verzetten. Overal in Europa mag je reclame uitzenden tijdens de pro gramma's, en alleen bij ons niet? Zorg dat je dat reclamegeld in Ne derland houdt. En dat vindt de rest van de fractie ook". Eerste steen Ieder moment kan nu een politieke uitspraak verwacht worden over de toekomst van Veronique en TV-10. Hebben Lex Harding en Joop van den Ende met hun plannen een le lieblank blazoen en kunnen ze van af oktober met uitzenden begin nen? Of zondigen ze tegen regel en geest van de Mediawet? De eerste steen zal worden geworpen door het Commissariaat voor de Media. De laatste weken heeft bijna ie dereen in medialand een mening gegeven over de nabije toekomst. Er zouden complete consortiums moeten worden opgericht, zoals men dat met grote baggerwerken in verre buitenlanden wel doet. Er zou een populair tv-net moeten komeh. Er zou een kastje met een geldknop op ieders tv-toestel moeten komen, waarmee je voor het kijken naar Jos Brink betaalt. Dagbladuitgevers zouden tv-programma's moeten gaan maken, maar de regionale uit gevers willen dat weer niet. Er zou nog maar eens, dat de le ruimte moet krijgen op de kabel en in de ether. Maar ja, zijn WD gaat vermoedelijk niet meeregeren, dus heeft dat standpunt niet zo veel gewicht. De politiek zwijgt, hetgeen op zichzelf een novum is. De politiek zwijgt althans in het openbaar. Geen woord tijdens de tv-debatten tussen de lijsttrekkers. Geen woord over de Raad van State, over Cable One, over het Commissariaat. In augustus zijn er vertrouwelijke gesprekken gevoerd met Lubbers, met Kok. met Voorhoeve, door af gevaardigden van de Hilversumse omroepen, om de lijnen voor de na bije toekomst vast te leggen. Krach tige taal achter gesloten deuren. Maar zodra de poort weer openging: dat het wel degelijk anders is dan hier en daar nog een bezorgde brief destijds met Cable One. Maar de op een bureau, maar de NOS heeft hoop is tanende. De eerste werkne- het dreigement voorlopig ingeslikt mers, die eerder deze zomer met om een snelle uitspraak via de rech- veel bombarie waren overgelopen, ter af te dwingen. Iedereen voelt het hebben zich bij de Hilversumse om- aan: het uur U, zo genoemd naar de roepen alweer gemeld. Of er mis- constructie om de Mediawet te om- schien nog een baantje bij de oude zeilen, is aanstaande. Nog even, en werkgevers beschikbaar is. dan valt het verlossende woord. Naar buiten toe wordt onvermin- Een stilte voor de storm, derd optimisme ten toon gespreid. Want d er een orkaan te_ In het Hilversumse pand van Vero- ken in Qf na de2e w0ek dat £taat mque telt een grote kalender de da- vast Als de commerciële av0ntu- gen af tot de eerste uitzending nog riers yan de kabel geweerd word twaalf De bureaus zijn zojuist ge- u 20 u kast halen Qm plaatst, er zijn eindelijk volop stoe- 2u)k Qnheil af ,0 wenden Een be. i State, i iedereen, en een mede- bij de Raad werkster regel de laatste details ro0£ bjI d0 r0ch voor de persvlucht morgen naar Eur"opa dreigen met schadevergoe- Luxemburg. Dat er veel zalm geser- ,„0)0r0n „an „n. i beroep i veerd moet worden, i gen muziekbandjes mag meene- Optimisme jegens de buiten wacht, ook vanuit Aalsmeer, maar binnenskamers heerst zorgelijk heid, soms grenzend aan de wan hoop. Omdat adverteerders geen kik. Brinkman heeft de agen- trouwender en dus afwachtender da getrokken voor geheim overleg worden, bijvoorbeeld, of omdat i met de Luxemburgers. Er is geen njSe zakenpartner woord over naar buiten gekomen. ciële avonturiers De politiek wacht. Tot 21 septem- wil^doen zonder ber, of zo veel dagen daarna als Ge rard Heijne den Bak nodig heeft orr zijn vonnis te vellen. Daar zijn ze bij CDA en PvdA wel blij mee, dat deze voormalige partijsecretaris dingen. Het zal toeteren rust. Maar het zal geen schim zijn van de opwinding die ontstaat, indien het Commissariaat voor de Media het licht op groen zet, al dan niet slechts voor een van de twee. Or kaankracht Hugo: heel Hilversum zal ach en wee roepen, en evenzeer naar Raad van State of rechter stap pen. Radio en televisie zullen er bij tijd en wijle bol van staan. En te midden van al dat kabaal zal de commer ciële avonturiers geen zaken meer bankgarantie, zich eindelijk de stem van de poli- sinds in juli bekend werd dat het tiek voegen. Daar ligt de sleutel achteraf toch niet zo goed ging met naar de toekomst. Daar heeft men de ambitieuze plannen. het juiste moment afgewacht om in Joop van den Ende mijdt tijdelijk actie te komen, al was het maar om- de contacten met de pers. Zijn laatste dat het vanwege de staat van ka- dat hij merontbinding niet eerder kn. ale om- Of Van den Ende en Harding nu ter GeurtWni vVD'êr, oud-bestüur- roepbestel gaat zitten, en dat hij wel of niet toestemming krijgen om rlpr van Veronica en de kwade geni- daarvoor flink wil betalen. Bijvoor- hun voornemens uit te PvdA momenteel bij het Commis- openbare uitspraak^ sariaat de lakens uitdeelt. Voorzit- toch 1 beeld al die miljoenen, die hij nu wordt nooit meer zoals vroeger. De aan de kabelexploitanten zou moe- Mediawet behoeft aanpassing, liet ten geven. Als TV-10, naar verwach- de koningin dinsdag in de Ridder- commerciële televisie ting samen met de TROS, een legaal zaal al weten, en zo zal het ook gaan. station zou worden, moeten de pro- Na de opwinding, die het i us achter onbekookte en onverstan dige Commissariaats-uitspraken, als zou er niets tegen U-bochtcon structies en commerciële televisie te doen zijn, is op het hoogtepunt met vakantie gegaan. Een week of gramma's gratis worden doorgege- ciele duo veroorzaakt heeft, kan het vijf naar familie in Zuidafrika. Nie mand rouwt, zelfs de eigen WD niet. i, vandaar. En Lex Harding? Die niet meer blijven zoals het v .Het Wanhoop Niemand rouwt? Zo niet om Geurt- sen, dan toch om een toekomst die dertekenen, duigen dreigt te vallen. De stem- Orkaan mag van zijn Luxemburgse part ners niet meer ongelimiteerd bedra gen uitgeven. Een zetbaas is in Hil versum gestationeerd om toezicht te houden en de nota's mede te on- Over Hilversum medialandschap is onder hun druk voorgoed gewijzigd. De commerciële televisie komt eraan, en een grote kamermeerder heid is ervoor, het CDA incluis. De vraag is alleen nog, of de sleutel naar die toekomst past op de voor- of een achterdeur. Het antwoord windstilte daarop zal bepalen, hoe snel het Het Commissariaat kan besluiten, neergedaald. Weliswaar fladdert er zich allemaal zal voltrekken. dit, c dat... De enige afdeling, die zich tot dusverre ongebruikelijk stil houdt, is de politiek. Elco Brinkman, de aanstaande fractievoorzitter van het CDA en daarmee de toekomstige chef van Beinema, heeft nog wel eens een berekende zet gedaan. Zoals het uitspreken van de ver wachting, dat het gedaan is met TV- 10 en Veronique. Of het antwoorden op kamervragen (van Beinema) met de mededeling, dat het initiatief voor Veronique toch heus uit Ne derland en niet uit Luxemburg af komstig is. Of de aankondiging, dat hij persoonlijk wel bereid is tot overleg voor een tussenoplossing. Dat soort diplomatieke stappen op welgekozen momenten. Alle ruimte Maar voor het overige? Tijdens de gehele verkiezingscampagne heeft niemand zich druk gemaakt over de media. Alsof er geen revolutie op til was. Loek Hermans, ja, die incas seerde nog even een prijs voor het liefste vriendje van de adverteer- Joop van den Ende (TV-10) en Lex Harding (Véronique) wachten in toenemende wanhoop af. Als de commerciële ders En hij herhaalde tegelijkertijd avonturiers van de kabel worden geweerd, zullen ze alles uit de kast halen om zulk onheil af te wenden, (foto's gpd> baby worden stopgezet, mede c De mogelijkheid om zwaargehan dicapte pasgeboren baby's te la ten sterven door het achterwege laten van een medische ingreep en behandeling, is door een be slissing van de Hoge Raad juri disch verruimd, nog voordat de wetgever een oordeel over deze zwaarbeladen problematiek heeft kunnen geven. Dat is de strek king van een aantal scherpe aan vallen in het Nederlands Juris tenblad op de afwikkeling van de zaak-Baby Ross M., een mongool tje dat overleed nadat was afge zien van een darmoperatie. door Gijs Schreuders In april van dit jaar ging de Ho ge Raad akkoord met het buiten vervolging stellen van een hoog leraar kinderchirurgie en een functionaris van de Raad van de Kinderbescherming tegen wie een strafprocedure was gestart na het laten overlijden van de pasge boren baby. De Hoge Raad was het eens met een beslissing van het gerechtshof in Den Bosch, dat behandeling van de baby geen medisch zinvol doel meer diende en slechts het sterven vertraagde en leed zou verlengen. De beroering over deze be schikking kwam voort uit de vrees dat de Hoge Raad hiermee de toelaatbaarheid van levensbe ëindiging bij ernstig-gehandicap- te baby's had verruimd. Kort na het bekendworden van de beslis sing deed prof. mr. J.H. Hubben in het Nederlands Juristenblad een poging de onrust weg te ne men. Volgens hem stemde de op vatting van de Hoge Raad over een met het al aanvaarde stand punt dat een arts niet hoeft over te gaan tot een behandeling die als medisch zinloos moet worden ge kwalificeerd. Vreselijk Maar in het jongste nummer van het Juristenblad, dat vrijwel ge heel aan deze kwestie is gewijd, krijgt de Hoge Raad van verschil lende kanten zware kritiek te ver duren. De rechtsbescherming van het leven zou verder onder druk zijn komen te staan. Het debat draait om het tragi sche geval van de baby Ross M., een mongoloïde kind dat vlak na de geboorte een volledige afslui ting van de twaalfvingerige darm bleek te hebben. Een operatie had het leven van het kind kunnen verlengen, maar zoals een getui- ge-deskundige later voor het ge rechtshof opmerkte, zou dat le ven 'een poel van vreselijkheid' zijn geworden. De ouders besloten geen toe stemming tot de chirurgische in greep te verlenen. Vervolgens werd de Raad voor de Kinderbe scherming ingeschakeld, die zich bij het standpunt van de ouders aansloot. Baby Ross overleed korte tijd later. Tegen de betrokken arts en te gen de secretaris van de Rsfad voor de Kinderbescherming werd een vervolging ingesteld, maar hun bezwaarschriften zijn zowel door het gerechtshof als door de Hoge Raad gehonoreerd Het Hof oordeelde dat rekening moest worden gehouden met de niet te verwaarlozen kans dat met operatie de weg zou zijn geopend naar een leven van zeer ernstig lij den van het kind èn van de ou ders. Vooral de laatste overwe ging stuit op ernstige bezwaren. Tot last Twee gerechtsauditeurs bij de Hoge Raad, mr. H. Abbink en mr. W.L. Borst, spreken in het Juris tenblad de vrees uit dat voortaan ook belangen van derden (in dit geval van de ouders) kunnen meetellen bij beslissingen over le vensbeëindiging. In deze zaken gaat het om een mens die niet in staat is zijn wil te uiten. Aan het leven van een mens is een einde gemaakt mede om te voorkomen dat de betrokkene andere men sen tot last zal zijn, luidt hun kei harde conclusie. Volgens de twee gerechtsaudi teurs is hiermee een nieuwe grens overschreden. "Terwijl in het par lement de debatten over euthana sie nog niet zijn beëindigd, heeft de rechtspraak een daaropvol gend station reeds gepasseerd", menen zij. Het gaat in deze zaak om een mens die onmondig is, wiens bestaan een zware last vormt voor andere mensen en die kans lopen op een leven van zeer ernstig lijden. Deze omstandighe den zijn zo waarschuwden de gerechtsauditeurs van toepassing bij i coma verkeren of oude die ernstig dement zijn. Ook mr. G.W. Brands-Bottema, docent aan de universiteit van Utrecht, meent dat aan artsen, ou ders en Raden voor de Kinderbe scherming geen beslissingsvrij heid kan worden gelaten. Het be treft het recht op leven en gezond heidszorg van onmondigen, stelt zij. De overheid heeft de plicht deze rechten te beschermen. Het wordt hoog tijd dat de wetgever zich hierover gaat buigen, nu een toekomstprognose over de kwali teit van het leven van doorslagge vend belang is gebleken voor het al dan niet (laten) uitvoeren van een chirurgische ingreep. Selectie De Leidse universitair docent dr. M. de Blois sluit zich bij de kritiek op het gerechtshof en de Hoge Raad aan met een beroep op het internationale recht inzake de rechten van de mens. De bescher ming van het recht op leven is vol gens de internationale verdragen niet gebonden aan een evaluatie van de kwaliteit van het leven van de betrokkene. De beoordeling van het te verwachten lijden van de baby en diens ouders had geen rol mogen spelen. "Een selectie op grond van de te verwachten kwaliteit van het leven brengt met zich mee dat de daadwerkelijke bescherming van het recht op leven ten aanzien van bepaalde mensen wordt uitgeslo ten","vreest De Blois. Ook de redacteur van het Ne derlands Juristenblad mr. J. de Boer vraagt zich af waarom de be langen van de ouders in de wegingen zijn betrokken. Belan gen van derden mogen bij beslis singen over sterven geen rol spe len. "Moeilijk valt in te zien om gehandicapten, ongeacht hun leeftijd, in dit opzicht anders be handeld zouden moeten wor den", stelt hij. Zware kritiek wordt in het Ju ristenblad ook geuit op de gevolg de procedure. De beslissing i ze beladen zaak is tot stand geko men in het kader van eer zwaarschrift tegen de ingestelde vervolging. Daarin is slechts plaats voor een beperkt onder zoek en is geen sprake van een volledige, openbare behandëling. Op de achtergrond spelen zulke omvattende, moeilijke vragen, dat deze procedure volgens de critici van de Hoge Raad niet de juiste is. Uiteindelijk is de vraag aan de orde of het in bepaalde omstan digheden geoorloofd is om het le ven van zwaargehandicapte pas geboren baby's te beëindigen. En dan gaat het erom welke normen aangeven wanneer een dergelijke levensbeëindiging gerechtvaar digd is. Kinderartsen De kritische artikelen in het Ju ristenblad geven een mogelijk tè ruime uitleg van de beslissing van de Hoge Raad, terwijl ook een zeer beperkte uitleg verdedigbaar is. In dat. geval is geen sprake van een verruiming van de mogelijk heid tot levensbeëindiging, maar gaat het slechts om de ruimte die kinderartsen hebben voor het ne men van verantwoorde medische beslissingen. De discussie over levensbeëin diging van zwaargehandicapte pasgeborenen is juist veroorzaakt door nieuwe, hooggespecialiseer de medische ontwikkelingen in de kindergeneeskunde. Om deze reden hebben zowel de Koninklij ke Maatschappij ter Bevordering van de Geneeskunst als de Neder landse Vereniging voor de Kin dergeneeskunde nota's en rap porten gepubliceerd, waarover de meningsvorming nog in een pril stadium verkeert. Het is onwaar schijnlijk dat de Hoge Raad of het gerechtshof in Den Bosch hierop vooruit hebben willen lopen. Groot is de commotie onder behoudende protestanten in Engeland over uitlatingen die de eerste man van de Angli caanse Kerk, dr. Robert Runcie, onlangs in een Italiaans blad heeft gedaan. Diens opmerking dat hij bij een eventueel her enigde kerk het gezag van de paus zou aanvaarden, heeft hem van de fel anti-katholieke do minee Ian Paisley de titel 'ker kelijke Judas', oftewel verra der, opgeleverd. Runcie, die als aartsbisschop van Canterbury geldt als de 'primus inter pares' (eerste onder zijns gelijken) binnen de Angli caanse Kerk, zal eind deze maand naar het Vaticaan afreizen voor een ontmoeting met paus Johan nes Paulus II. Het is bekend dat de agenda van het tweegesprek bepaald zal worden door het gro tendeels theoretische punt van een mogelijk samengaan van de Rooms-Katholieke Kerk en de Anglicaanse Kerk. Aan de vooravond van dat toch al omstreden bezoek heeft het blad II Regno Runcie geïnter viewd, waarin deze desgevraagd enige opmerkingen maakt over de plaats van de paus in zo'n nieu we kerkelijke situatie. Van officiële anglicaanse zijde is nu naar voren gebracht, dat de woorden van de aartsbisschop niet geheel juist zijn weergege ven. Hij zou niet meer hebben ge daan dan het standpunt herhalen dat de anglicaans-rk commissie (ARCIC) eerder heeft ingenomen. Tijdens de tienjaarlijkse interna tionale Lambethconferentie van anglicaanse bisschoppen vorig jaar, zei Runcie dat ARCIC een hervorming van het pausambt voorstelt en niet de terugkeer van de Anglicaanse Kerk onder het gezag van Rome bepleit. Veel begrip brengt de radicale Paisley voor de uitleg, dat de paus niet veel meer dan een soort 'boegbeeld' zou moeten worden, niet op. "Runcies verlangen om met de paus te worden verzoend, om zijn knie te buigen voor de Ro meinse antichrist en de Angli caanse Kerk onder het gezag van het Vaticaan te palatsen, getuigt van het ernstigste verraad aan de Britse Grondwet", aldus Paisley. Volgens de Noordierse predi kant is Runcie "in hart en ziel een Jezuïet", die "op een verachtelij ke manier voor de paus in het stof kruipt". Dr. David Samuel van de evangelische beweging binnen de Anglicaanse Kerk, vindt dat de 'crypto-paptist' Runcie onmidde- lijk moet aftreden. "Runcie heeft niet het gezag om het protes tantse standpunt van de Angli- i Kerk te verkwanselen en moet daarom weg", aldus Sa muel. Kerkkoor naar Polen Het gemengd koor van de oecu menische geloofsgemeenschap 'De Regenboog' in Leiden, brengt van 4 tot 9 oktober een bezoek aan de Poolse stad Torun en zal daar diverse optredens verzorgen. On der andere zal medewerking wor den verleend aan een dienst van de kleine Evangelische Gemeen te aldaar. Het is de bedoeling dat het koor 'Conanima' te zijner tijd voor een tegenbezoek naar Lei den zal komen. Koos Huisman, koster van 'De Regenboog', is een van de initia tiefnemers van deze uitwisseling. De gedachte kwam op nadat zijn familie vorig jaar als een van de gastgezinnen fungeerde voor de Polen, die toen ter gelegenheid van 3 oktober Leiden bezochten, terwijl zijn woning ook open stond voor de Poolse gasten die in maart door het Vredesplatform naar de sleutelstad waren ge haald. Naar eigen zeggen is Huisman 'erg getroffen' door de band die sinds kort bestaat tussen Leiden en Torun, met de daarbij beho rende idee dat de vriendschap tussen naties de vrede bevordert. Juist nu het conciliair proces (van gerechtigheid, vrede en behoud van de schepping) in de kerken de aandacht krijgt, is het volgens hem een goede zaak om als kerk gemeenschap daarop in te haken. "Polen lijkt ver weg, maar het is in wezen juist erg dichtbij", meent Huisman. "Ik vind het be langrijk om als oecumenische ge loofsgemeenschap eens een daad te stellen". Dat vond het 'Regen boogkoor' ook. Zeker toen diri gent Charles Perquin en Huis man van een kennismakingsbe zoek in april zeer enthousiast te rugkwamen. "De vriendelijkheid is niet te beschrijven. Gran dioos", aldus Huisman. Het is de bedoeling dat straks 39 mensen in de bus naar Polen stappen. De Leidenaars verblij ven bij de leden van het koor 'Co nanima', dat gevormd wordt door leraren uit Torun. Diverse men sen hebben een cursus Pools ge volgd. "Sinds wij de interesse voor Torun hebben gewekt, zijn de mensen erg enthousiast ge worden. Voor velen van hen is het ook een avontuur; ze komen voor het eerst achter het IJzeren Gor dijn". Het 'Regenboogkoor' dat naast het bestaande repertoir ook enige Poolse liederen ten gehore zal brengen, zal optreden in een sana torium, een bejaardentehuis en de Evangelische Gemeente al daar. De gemeente, die zo'n 275 leden telt (tegenover ongeveer 400.000 plaatselijke rooms-katho- lieken), heeft gevraagd om enige altaarkaarsen. In de geloofsge meenschap in de Merenwijk is daarvoor onlangs gecollecteerd. Dag Zouterwoude Ook de Raad van Kerken in Zou terwoude Dorp organiseert een week na de nationale Kerkendag in Utrecht, een plaatselijke ker kendag rond het concilair proces van gerechtigheid, vrede en be houd van de schepping. En wel op zondag 24 september in de Christus Dienaar Kerk. Om tien uur begint de dag met een oecumenische viering, terwijl daarna een ieder de gelegenheid wordt geboden om 'bezig te zijn' op een markt waar naast diverse stands de verschillende thema's uit het conciliair proces belicht worden. Een aantal verenigingen, groe pen en instanties zal aanwezig zijn om te tonen hoe Zoeterwou- de "iets kan terugdringen van wat het leven bedreigt". De dag wordt 's middags om drie uur afgeslo ten. Israël De evangelische stichting Chris tenen voor Israël bepleit een posi tievere houding van het nog te vormen kabinet tegenover Israël. Als de intensieve vriendschap tussen Nederland en Israël, zoals die voor de oorlog van 1973 be stond, wordt hersteld, vaart het Nederlandse volk daar wel bij, al dus de stichting in een brief aan Lubbers. Volgens de stichting, die onge veer 60.000 begunstigers heeft, gaat het bij het conflict in het Midden-Oosten in wezen princi pieel om een strijd tussen Israël en de gehele Arabische wereld, waarbij de Palestijnse Arabieren slechts als voorhoede van de Ara bische wereld functioneren. De wortels van die strijd gaan, aldus Christenen voor Israël, terug naar het bijbelboek Genesis, waarin God Izaak verkiest boven Ismaël, de stamvader van de Arabieren. Walesa. De Amsterdamse or thodoxe rabbijn L. B. van de Kamp heeft Lech Walesa in een brief gevraagd zich in te spannen voor de verplaatsing van het klooster in Auschwitz. Walesa heeft zich over deze kwestie nog niet uitgelaten. Openbaringen. Voor belang stellenden wordt een uitleg van het bijbelboek 'Openbaringen van Jezus Christus' in vier avon den gegeven door D. Steenhuis uit Nijverdal, die plaatsvinden in de Streekschool (lammen- schanspark 1) in Leiden. De eer ste bijeenkomst vindt morgen avond plaats (aanvang acht uur) en heeft als thema: 'De ruiter op het witte paard'. Steenhuis is af komstig uit de kring van de Ver gadering van Gelovigen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2