Teleur stelling over het resultaat
Het betaald voetbal als
de 'moderne slavernij'
S"STV
Vierde nul
voor Piket
Jubileumduel
Van't Hek
wordt show
Leidse jurist waarschuwt voetbaltalent
Nijdam wint Parijs-Brussel 'voor de lol'
Kleurrijk elftal klopt Oranje voor lege tribune's
Teamgenoten
voor rechter
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989
TILBURG (ANP) Kasparov en
Ivantsjoek zijn geen vrienden. Vol
gens de letter van de wet wel land
genoten. Voor hun gevoel niet. De
globetrotter Kasparov komt uit Ba
koe in Azerbajdzjan, Ivantsjoek
woont in Lvov, Oekraine. Hun duel
in de vijfde ronde (1-0 voor Kaspar
ov) van het Interpolis-schaaktoer
nooi was een soort interland. De
volksliederen werden gisteren in
Tilburg nog net niet gespeeld, maar
de rivaliteit droop er van af. Kaspar
ov is wereldkampioen, Ivantsjoek
volgens Botwinnik de potentiële
kandidaat hem op te volgen. Weder
zijds bestaat er respect voor de
schaakkunsten, doch van onderlin
ge glasnost - is geen sprake.
Ivantjsoek heult met Karpov,
staatsvijand nummer een van
Kasparov.
Door de overwinning hield de we
reldkampioen zijn score met wit op
honderd procent. Met zwart heeft
hij nog niet gewonnen. Hij is uit op
acht overwinningen en zes remises,
waarmee hij de record-Elo (2780)
van Fischer passeert. Na vijf ronden
heeft hij drie zeges en twee puntde-
lingen.
Kasparov vindt Kortsjnoi nog
steeds naast zich op de eerste plaats.
De oudste grootmeester kehde geen
genade met de jongste, Jeroen Pi
ket. De Leiderdorper zette met wit
de grünfelder scherp op en kwam
met groot voordeel uit de opening.
In het gecompliceerde middenspel
tastte hij volledig mis. Met zijn 15e
zet opende hij veel te voortvarend
de h-lijn, terwijl de korte rokade op
zijn plaats was.
Binnen luttele zetten veranderde
Kortsjnoi zijn passieve stelling in
een hyper-actieve. Piket raakte on
der druk en in razende tijdnood.
Met nog één minuut op de klok voor
zestien zetten gaf de debutant in
compleet verloren stand op. Het be
tekende zijn vierde nul in vijf partij-
UTRECHT (GPD) - Uiteraard was
het resultaat van de tweede voor
treffelijke ontmoeting van het Ne
derlands mannen-hockeyteam te
gen Engeland (5-0 winst) in de on
langs opgestarte Europese drie
kamp (met Westduitsland) niet he
lemaal ondergeschikt aan liet jubi
leum van Tom van 't Hek. Daarvoor
zijn de technische staf en de inter
nationals nu al te veel gefixeerd op
het WK in Lahore volgend jaar fe
bruari. Maar dat de meeste belang
stelling gisteravond op het veld van
Kampong toch uitging naar het op
treden van de 31-jarige Amsterdam
mer, die op het terrein van zijn ei
gen club z'n 200e interland afwerk
te, was niet meer dan logisch en be
grijpelijk.
Zo goed als ook de waardering,
die hem als derde speler in de Ne
derlandse geschiedenis (na Cees
Jan Diepeveen en Ties Kruize) voor
het bereiken van deze mijlpaal ten
deel viel, terecht was. Uit handen
van wethouder Pot ontving de in
ternational voor het duel de in 1985
ingestelde sportpenning van de ge
meente Utrecht vanwege zyn bij
zondere verdienste voor de sport.
En dat deed de doorgaans nuchtere
Van 't Hek, die na afloop door de
rest van de Oranje-groep in de bloe
men en cadeau's werd 'gezet', zicht
baar goed.
Onvergetelijk
„Voor mij was dit een gewone inter
land", bleef de handenschuddende
jubilaris naderhand realistisch. „Ik
heb een beetje het gevoel dat ande
ren het belangrijker vinden dan ik
zelf. Niettemin hebben de spelers
mij met deze grote overwinning en
uitstekende wedstrijd een onverge
telijke avond bezorgd. Vooral het
feit dat dit duel bij mijn eigen vere
niging is afgewerkt, doet me iets.
Tenslotte liggen bij Kampong de
wortels van mijn hockeycarrière".
Dat hij ooit nog de magische 200-
grens zou passeren, had Van 't Hek'
tot voor kort zelf niet kunnen be
vroeden. Na het behalen van de Eu
ropese titel in Moskou ('87) zette de
speler (ogenschijnlijk) definitief
een streep onder zijn indrukwek
kende internationale loopbaan. Bij
na twee jaar later, vlak voor het on
langs in Berlijn afgewikkelde toer
nooi om de Champions Trophy
keerde hij tot ieders verrassing ech
ter terug in de Oranje-selectie.
En met zijn rentree kwam ook het
aanvankelijk verdwenen plezier
weer bovendrijven. „Het gaat zo bo
ven verwachting, dat ik de intentie
heb om door te gaan tot en met het
WK. Ik ben weliswaar niet een van
de jongsten meer, maar tenslotte
draait Jimmy Connors ook nog mee
aan de top. Er zitten nog wel wat ha
ken en ogen aan, omdat ik pas be
gonnen ben met een huisartsenop
leiding. Maar ik ga ervan uit dat het
een met het ander voorlopig te com
bineren valt".
In de afgelopen dertien jaar was
de arts aanwezig op drie WK's
(Buenos Aires '78, Bombay '82 en
Londen '86), drie EK's (Hannover
'78, Amstelveen '83 en Moskou '87)
en de Olympische Spelen in Los
Angeles. In die periode leerde hoc-
keyland Van 't Hek kennen als een
speler met een fabelachtige tech
niek, een uitstekende wedstrijd-
mentaliteit en een gezonde dosis
humor. Maar ook als een eigenzin
nig mens, die geen blad voor de
mond nam.
AD HEESBEEN
LEIDEN (GPD) - Beloftevolle voetballers zijn' in veel gevallen de slaven van hun eigen talent. Alex
Schade was jarenlang een aardige speler bij de reserves van eredivisionist Haarlem. Hij ontdekte dat
zelfs een speler zonder contract kan worden beroofd van de vrijheid om te gaan en te staan waar hij
wil. Schade dook in de materie, ging in Leiden rechten studeren en stelde de 'moderne slavernij' in
de voetballerij aan de kaak. Hij studeerde onlangs af, maar zal zelf niet direct profiteren van zijn be
vindingen want Schade ging één jaar geleden door zijn knie en herstelde nooit goed.
Alex Schade: "Een speler maakt zich niet populair als hij zijn club voor de rechter sleept".
De 26-jarige jurist zou wél graag de
huidige en toekomstige generatie
onwetende talenten willen waar-
door
Rob van der Zanden
schuwen tegen de soms grote, boze
voetbalwereld. De betaalde voetbal
sport is overigens al lang niet meer
de 'jungle' waarvoor ze tijdenlang is
versleten. Dat neemt volgens Scha
de allemaal niet weg dat in beginsel
de speler van een betaald voetbalor
ganisatie (bvo) nog steeds met han
den en voeten gebonden is aan vele
dubieuze wetten, regels en vooral
gewoonten in het profcircuit.
Schade noemt het juridisch on
aanvaardbaar dat een voetballer het
recht op een vrije keuze van arbeid
wordt ontnomen. Overigens is in
vele andere landen de situatie nog
k Zuyderduin) schrijnender, maar het onderzoek
richtte zich op het binnenland.
BRUSSEL (GPD) - Eigenlijk
paste Parijs-Brussel niet in zijn
planning. Jelle Nijdam had zijn
zinnen meer op die andere rit
vanuit de Franse hoofdstad gezet,
de wereldbekerwedstrijd naar
Tours óp 8 oktober. „Ik deed voor
de lol mee", zei hij gisteren glun
derend na een imponerende over
winning in de massasprint op de
Brusselse boulevard Jacqmain.
Geen wereldbekerwedstrijd,
maar toch eentje die telt. Parijs-
Brussel, gezien als het stiefkind
onder de najaarsklassiekers, is
voor de winnaar en diens ploeg al
tijd nog goed voor zeventig FICP-
punten. Daar wilden ze wel voor
rijden, op spitsuur in het afgezet
te centrum van de Belgische
hoofdstad. Daar bewees Jelle
Nijdam ook hoe snel de wieler
sport evolueert.
De 'blonde pijl' uit Zundert is
de verpersoonlijking van die 'ra
zendsnelle' ontwikkeling. Zelf
onderstreept hij dat met de nogal
gewaagde woorden: „De sprinter
van vroeger is dood. De jongens
die het alleen nog maar moeten
hebben van die laatste jump en
naar de finish gedragen moeten
worden, zijn zo langzamerhand
kansloos. Betere begeleiding en
betere voeding hebben ervoor ge
zorgd dat het niet meer om de
souplesse in de laatste honderd
meters gaat, maar puur om de
macht. Je ziet hetzelfde bij de
klimmers. Echte klimmers, ze
hebben toch geen kans meer te
gen machtrijders"?
Raspaardjes
Jammer voor Van Poppel, Bon-
tempi, De Wilde en al die andere
raspaardjes van het peloton. Ze
kwamen er niet aan te pas, toen
Jelle Nijdam in de laatste tiental
len kilometers van de bijna drie
honderd kilometer lange mara
thon de kracht weer in de benen
vóelde vloeien. „Echt, ik heb er
aan gedacht om bij de tweede be
voorrading af te stappen, maar
langzaam voelde ik me sterk wor
den en dan blijf je toch op je
fiets".
Nijdam was er dus van voren
bij toen een vijftig kilometer lan
ge vlucht van Jos van Aert in
niets eindigde, toen de kopgroep
van acht, waarin Raas overigens
niet was vertegenwoordigd, in de
eerste straten van Brussel werd
ingelopen en toen Nico Verhoe
ven een kilometer voor het einde
als laatste door de bek van het pe
loton werd opgeslokt.
De driehoekige vlag en het fi-
nishdoek in de verte, ze werkten
als een rode lap op de stier die
Nijdam in de finale van de koers
kan zijn. De Superconfex-renner
koos in eerste instantie het wiel
van Jean Paul van Poppel, die
eerder al hoofdschuddend had la
ten blijken na zoveel kilometers
niet veel macht meer te hebben.
Carlo Bomans was daarna het eni
ge obstakel en werd een gefrus
treerde renner. Vorige week al
was hij in de sprint in Merelbeke
door Nijdam verslagen, nu raakte
de Belgische renner andermaal
ontredderd. Bomans, met ongelo
vige ogen, vlak na de finish: „Ik
snap er niks van. Ik had de 53-12
opstaan, Nijdam zal dat ook heb
ben gereden, dat kan haast niet
anders. Hij zoefde me voorbij zon
der dat'ie op de trappers hoefde te
staan. Hij bleef gewoon zitten.
Ongelooflijk".
Bijna net zo ongelooflijk als de
ontwikkeling van'Jelle Nijam van
proloogspecialist naar (massa)s-
printer. „Jelle is een uitgekiende
in de finale", trapte diens even
min domme ploegleider Jan Raas
gisteren een open deur in. „Die
hoef ik niet veel meer te zeggen.
Hij is brutaler geworden en gaat
nu voor niemand meer opzij".
Voornaamste reden voor de be
perkte mobiliteit van de voetballer
bij een bvo (of de speler nu amateur
is of professional) is het vergoedin
gensysteem. Dit geeft een club het
recht om een vergoedingssom te
vragen aan de toekomstige club van
de speler die vertrekt, nadat hij zijn
contract heeft uitgediend en dus
vrij is. Maar óók als er niet eens
sprake is geweest van een contract
kan een bedrag worden bedongen.
Een rare situatie die in andere be
drijfstakken vreemd is.
Hoewel er inmiddels normen zijn
gesteld voor de hoogte van de ver
goedingssom, kritiseert Schade het
verschijnsel op zich. De nieuwe
club moet immers maar bereid zijn
om het bedrag op tafel te leggen. En
dus is de speler in kwestie belem
merd in zijn overgang.
Schade moet eerlijk bekennen
dat hij zelf niet direct nadeel onder
vond van het systeem toen hij bij
Haarlem zat. "Maar ik had wel team
genoten die de nadelen van het sys
teem ondervonden. Je denkt dat je
als amateur bij een profclub makke
lijk weg kan. Omdat je geen con
tract hebt getekend, lijk je een vrij
man. Maar een club kan zelfs door
een contractaanbieding alleen al er
voor zorgen dat ze voor jou een ver
goeding mogen vragen aan je toe
komstige club. Zonder dus te teke
nen zit je in feite vast. Veel jongens
weten dat niet als ze naar een prof
club gaan. Het zou goed zijn als ze
daarin beter werden voorgelicht".
Arbeidsrecht
Daar ligt een mooie taak voor de
KNVB denkt de meester in de rech
ten. Maar juist die KNVB is verant
woordelijk voor de instelling van
het vergoedingensysteem en de bij-
ROTTERDAM (GPD) De opwindende Kaunda-muziek
kon de pijn amper verzachten, de overwinning van het
Kleurrijk elftal op Oranje (2-1) deed dat evenmin. Waar aan
vankelijk werd gerekend op tenminste 25.000 toeschou
wers en in stilte zelfs werd gehoopt op een vol stadion, ca
moufleerde Ruud Gullit zijn teleurstelling niet. „Ik ben
heel blij dat er nog wat mensen zijn gekomen", wierp de ge
blesseerde aanvoerder van Oranje een blik op de bijna lege
tribunes.
Meer dan drie maanden na de fatale
vlucht naar Paramaribo lieten zeg
ge en schrijve 8.000 Nederlanders
hun voetbalhart spreken en tastten
diep in de portemonnee. De periode
tussen de noodlotige crash, op
woensdag 7 juni, en de dag waarop
het Kleurrijk Elftal de techniek wil
de etaleren waarvoor Nick Stienstra
en de spelers naar Suriname reis
den, was kennelijk te lang.
Na aftrek van alle kosten, die vol
gens mr. A. M. Essed, de penning
meester van de stichting in de ton
nen loopt, wordt de. netto-op
brengst geschat op vier ton en kan
in het gunstigste geval oplopen tot
een half miljoen. Dat is beduidend
minder dan aanvankelijk werd ge
hoopt. „We hoopten op 30, 35.000
toeschouwers, maar in de aanloop
naar deze wedstrijd werd al snel
duidelijk", bekende mr. Essed, „dat
dit een optimistische kijk was". Er
kwam slechts een derde, 10.336 toe
schouwers. Daaronder waren twee-
PARIJS (Reuter) - Toni Kurbos,
de voetballer van Nice die vori
ge week door zijn doelman Fa-
bien Piveteau werd verwond,
wil zijn ploeggenoot gerechte
lijk vervolgen. Kurbos wil de
dokterskosten op de inmiddels
geschorste Piveteau verhalen.
Piveteau trapte Kurbos vrij
dagavond na een botsing in het
gezicht. Kurbos liep een lichte
hersenschudding op, een aantal
wonden aan de keel moest wor
den gehecht. Piveteau, die in de
eerste wedstrijd van het seizoen
voor zeven wedstrijden werd ge
schorst omdat hij de scheids
rechter een duw gaf, staat nu
voor onbepaalde tijd buitenspel.
Hij moet een boete betalen ter
grootte van een half maandsala-
duizend aandeelhouders van het
Stadion Feyenoord, die als enigen
niet betaalden.
Voorzichtig
De recette bedroeg nu 410.000 gul
den. Met de opbrengst van de vei
ling (35.000), de bijdrage van de be
taalde voetbalclubs (50.000), de
sponsoring (230.000) en de tientjes
actie, die voorlopig wordt geschat
op een ton, komt de bruto-op-
brengst op ruim acht ton. Dat be
drag is volgens Essed aan de voor
zichtige kant, en kan mogelijk oplo
pen tot een kleine miljoen. De hoop
van de organisatie is daarbij vooral
gevestigd op de betaalde voetbal
clubs en de tientjes-actie.
„Met die geschatte opbrengst van
een ton", rekende mr. Essed voor,
„gaan we er van uit dat zeventiende
procent van de kijkers reageert. Met
de voorstelling die het Kleurrijk
Elftal vanavond heeft gegeven, ver
wachten we dat er meer kijkers een
tientje zullen storten". Minstens zo
belangrijk als de financiën vond mr.
Essed de amusementswaarde van
de wedstrijd. „We hebben van
avond een monument neergezet.
Wat ons betreft staat dat. Een wed
strijd als deze is voor herhaling vat
baar".
Techniek
„Uit zoveel talent een keuze maken
is moeilijk", oordeelde Kees Rijvers
na afloop. Als ooit het bewijs is gele
verd dat de techniek de basis is van
alles, werd dat gisteravond nog eens
onderstreept. „Die geeft ook de
grootste uitstraling naar het ama
teurvoetbal", schreef Sonny
Hasnoe, de grondlegger van de
Stichting Kleurrijk Voetbal, in Jiet
al even kleurige programmablad.
De hele sfeer rond het voetbal in
Nederland mag wat hem betreft ook
best wat vrolijker. „Het is toch ook
een show en entertainement".
Menigeen zou echter liever heb
ben gezien dat de wapenschouw
van gisteravond in Amsterdam had
plaats gevonden. Ruud Gullit bij
voorbeeld. „Ik heb in Amsterdam
behorende reglementen. Het feit
dat een voetballer lid is van een club
en de KNVB maakt hem onderdeel
van het systeem. Het verenigings
recht 'frustreert' op deze manier het
arbeidsrecht, zoals de jurist het
noemt. "Er is sprake van een even
tuele vrijheid, geen gegarandeerde
vrijheid".
Steeds meer clubs lijken de fat
soensnormen in acht te nemen de
laatste jaren. Aangezet natuurlijk
door de belangenbehartigers van de
voetballers, waarvan de VVCS (Ver
eniging voor Contractspelers) de
belangrijkste is. Maar met de verbe
terde instelling van de voetbalclubs
is het bestaan van het vergoedin
gensysteem nog niet aangepakt,
zoals Schade graag zou zien.
Talent
"In principe is het juist dat een club
geld wil vangen voor het feit dat ze
jarenlang een speler hebben opge
leid. Het gaat mij erom dat de ver
goedingssom die wordt gevraagd
daar niet op is gebaseerd. Het talent
van een speler mag niet verdiscon
teerd worden in het bedrag dat men
vraagt. De waarde van het talent
mag niet ten goede komen aan de
oude club. Eerder zou de speler zelf
ervan moeten profiteren. Bryan
Roy schijnt drie miljoen waard te
zijn, maar dat bedrag komt hem zelf
niet toe. Hij zal op den duur wel
goed terecht komen, daar niet van.
Mijn bezwaar is dan ook vooral ge
richt tegen de nadelen die de min
dere goden ervaren", aldus Schade,
die zijn doctoraal scriptie niettemin
de titel 'De beperkte mobiliteit van
het produkt profvoetballer' meegaf.
Volgens de afgestudeerde is de
voetballer vaak een bedrijfsmiddel.
De gaten in de exploitatie worden er
niet zelden mee gedicht. Een mar
kant voorbeeld is in dit verband ere
divisieclub Sparta. Daar is het be
leid gestoeld op het opleiden van ta
lenten die vervolgens worden ver
kocht.
Neeskens
Schade denkt niet dat de toestand
binnen afzienbare tijd zal verande
ren. In het verleden bonden prof
voetballers met wisselend succes
de strijd aan tegen het systeem. On
der andere Theo Laseroms, Johan
Neeskens en Arnold Mühren.
Schade denkt dat er inmiddels
andere middelen zijn - een artikel
van de Grondwet die een nieuwe
poging rechtvaardigen. Met name
de vrijheid van arbeidskeuze, zou
een onderdeel zijn met perspectief.
"Een speler maakt zich niet popu
lair als hij zijn club voor de rechter
sleept. Daarbij heeft een rechtszaak
veel voeten in de aarde. Toch zou
het goed zijn als iemand het voor
touw nam. Je hoort de laatste tijd
nog wel eens van onenigheid over
vergoedingssommen. Maar er
wordt daarbij alleen gediscussieerd
over de hoogte van het bedrag. Het
leidt de aandacht af van het werke
lijke probleem".
Avontuur
Hij ziet voor de talentvolle jeugd
speler die op avontuur gaat wel een
mogelijke uitweg. "Hij zou vast
moeten laten leggen dat geen ver
goedingssom wordt gevraagd aan
een eventuele nieuwe club die zich
meldt voor hem. Maar die moed
kunnen misschien alleen de échte
talenten opbrengen". Zoals ook de
'gelimiteerde transfersom' die in
contracten kan worden vastgelegd
een clausule is die niet altijd wordt
verkregen.
Er is wellicht een mogelijkheid
om in de toekomst met succes het
systeem aan te vechten, denkt
Schade. Die gaat meer en meer in de
richting van een artikel uit het EG-
verdrag dat spreekt over 'vrij ver
keer van personen'. De Europese
eenwording kan straks wat dat be
treft een vooruitgang zijn.
Schade beseft ook terdege dat
roekeloze afschaffing van het ver-
goedingenssysteem tot problemen
leidt. Leegloop en financiële conse
quenties voor bepaalde clubs ko
men dan om de hoek kijken. Een
overgangsregeling zou een uit
komst bieden. Schade: "Eigenlijk
moet niet de weg van de rechter
worden bewandeld, maar de parle
mentaire weg".
een gevoel van verontwaardiging
geproefd dat de wedstrijd in Rotter
dam werd gespeeld. Er waren heel
veel Amsterdamse jongens bij de
ramp betrokken". Hans Schraders,
een van de organisatoren, had geen
spijt van Rotterdam als lokatie voor
het benefietduel. Evenmin van de
gepeperde toegangsprijzen. „Als we
twee tientjes hadden gevraagd, zou
den er hooguit tien procent meer
kijkers zijn gekomen". Opmerkelijk
was niettemin dat de goedkoopste
vakken (25 gulden) vrijwel uitver
kocht waren.
Die financiële perikelen waren op
dat moment niet besteed aan de
spelers van het Kleurrijk Elftal. Met
begaafde technici als Roy, Vanen
burg en Rijkaard stak de formatie
van Kees Rijvers die van Thijs Lib-
regts duidelijk de loef af. Het zal wel
toeval zijn geweest, maar net op het
moment dat de Kaunda-musici zich
een adempauze gunden, passeerde
Ronald Koeman met z'n gevreesde
pegel Stanley Menzo kansloos.
Emotie
Die treffer maakte heel wat minder
emoties los dan de gelijkmaker van
Hennie Meijer. Joop Hiele stond
koud tussen de palen of de spits van
FC Groningen maakte gretig ge
bruik van de chaos in het op vijf
plaatsen gewijzigde elftal van Lib-
regts. De overwegend Surinaamse
aanhang op de tribunes kon zijn lol
helemaal niet meer op, toen Frank
Rijkaard halverwege de tweede
helft Hiele voor de tweede keer pas
seerde. De vedette van AC Milan
bleef tot drie minuten voor afloop
op het veld, waar Kruzen en Rutjes
op last van hun werkgever maar
drie kwartier mochten spelen.
Hoe onbelangrijk die overwin
ning op zich ook was, het Kleurrijk
Elftal genoot er na afloop intens
van. Voor de Stichting Kleurrijk
Voetbal blijft er na gisteravond ech
ter nog veel te wensen over. De Am
sterdamse voetbalschool geniet nu
de hoogste prioriteit. Alle plannen
liepen tot nu toe stuk op de financi
ën. Zowel de overheid als de KNVB
liet tot op de dag van vandaag wei
nig positiefs van zich horen. Als
daar na gisteravond verandering in
komt is alles niet voor niets ge
weest. Hoe mager de financiële op
brengst voor de 177 nabestaanden
van de vliegramp ook zal zijn.
ALBERT GEESING
DONDERDAG
10.00-19.00 SKY: Roeien WK in Bied.
19.00-19.30 SKY: Motor Sports News.
19.30-20.00 SKY: Surler Magazine
20.00-22.00 SKY: Paardesport Spruce
Meadows Showjumping vanuit Calgary.
22.00-23.00 SKY: Indy Car World Series:
vanuit Michigan.
23.00-01.00 SKY: Golf: British Open
1989.
VRIJDAG
14.50-16.55 BBC 1 Goll: Ryder Cup: ver
slag van de eerste dag van de competitie
tussen Europa en de Verenigde Staten.
15.20-16.00 BBC 2: Paarderaces: vanuit
Newbury.
16.05-16.50 BBC 2: Paarderaces: vanuit
Newbury.
17.00-19.40 BBC 2: Golf: Ryder Cup.
17 10-17,30 Ned 1: Schaken: verslag van
het Interpolis toernooi in Tilburg.
