IMFmeer geld aan
arnie landen lenen
Optimisme bij marinewerf over nieuwe duikboot
Om nadelige effecten schulden tegen te gaan
Russische arbeiders vrezen
economische hervormingen
EG belooft snelle actie voor
bescherming werknemers
Banken beslissen over lot
stervende supermarktreus
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
MOSKOU (Rtr) In de Sovjetunie
hebben arbeiders uit de Russische
Republiek een organisatie opge
richt die tegen radicale economi
sche hervormingen is en Russen m
afgelegen Sovjetrepublieken wil
verdedigen tegen nationalistische
bewegingen. Dit heeft het Sovjet
dagblad 'Sovjetskaja Rossija' giste-
Het Verenigd Front van
van president en partijleider Mi-
WASHINGTON (ANP/GPD) - Om te voorkomen dat de miljardenschulden van de arme cha'1G°rbats.iovparticUi,ereonder-
landen de wereldeconomie schaden zijn de komende jaren forse, nieuwe leningen voor de
ze landen nodig. Het Internationale Monetaire Fonds (IMF) zal dan ook aanzienlijk meer
geld uitlenen, terwijl juist het afgelopen jaar meer schulden werden afgelost dan nieuwe
leningen uitgegeven.
lingen toe te laten in de econo-
aldus de Sovjetskaja Rossija.
orige Afgevaardigde V. Jakoesjev
oprichtingsvergadering ook uit te
gen het verlenen van meer autono
mie aan de verschillende Sovjetre
publieken. Met name de Baltische
week in de Siberische stad Sverd- daarbij dat de situatie in de Sovjetu-
lovsk zijn oprichtingsvergadering, nie verder zal verslechteren, indien republieken Estland, Letland i
waaraan 110 afgevaardigden uit 29 het land "zijn toekomst bouwt op touwen willen meer zeggenschap
industriële centra deelnamen. het ontwikkelen van volstrekt on- over de eigen economie. Gorbatsjov
Veel van die aanwezigen bleken betrouwbare marktverhoudingen geldt als een voorstander van meer
gealarmeerd te zijn door de plannen in de economie". zelfstandigheid, teneinde de pro-
Het Verenigd Front van Russi- duktie in de Sovjetunie weer op
sche Arbeiders sprak zich op zijn gang te brengen. Verder zou de Sov
jetleider de verliesgevende staats
bedrijven graag verkopen aan de
particuliere sector. Maar het nieuwe
Front uitte op beide punten kritiek.
Afgevaardigde M. Popov zei dat
veel arbeiders bij voorbeeld tegen
het maken van winst zijn. "Het be
langrijkste motief van bedrijven
moet niet het maken van winst zijn,
maar het verlagen van de verkoop
prijs van het produkt dat zij ma
ken", zei hij. Aiideren spraken zich
uit tegen het winstbejag van de
groeiende coöperatieve beweging
en tegen de politiek van het ver
pachten van landbouwgrond op het
platteland, die volgens hen de eer
ste stap is op weg naar privé-eigen-
dom.
Uit het jaarverslag van het IMF (dat
geld is teruggebetaald.
loopt van mei 1988 tot en met april vooral door een beperkt aantal lan-
1989) volgt dat aan het eind van de^e den, waaronder Brazilië, India,
maand over een uitbreiding van het Zuidkorea en Thailand. Bovendien
kapitaal moet worden beslist. Het kwam het ook doordat een groot
IMF had aan het eind
jaar 69 miljard gulden
uitstaan. De leningen worden
het boek- aantal leningen in de eerste helft
i leningen van de jaren tachtig was afgesloten,
als gevolg van de in 1982 uitgebro-
strekt op basis van de door de lid- ken schuldencrisis. Deze leningen
staten ingelegde gelden ('quota'), i
totaal 244 miljard gulden. Deze
kwestie wordt een belangrijk agen
dapunt op de jaarvergadering van
het IMF eind september in Was
hington.
Uit het IMF-jaarverslag blijkt dat
a de afgelopen jaren toe aan af-
goed van in totaal 19,5 miljard gul
den voor Mexico, Venezuela, de Fi-
lipijnen en Costa Rica. Daarvan is
ongeveer een kwart bestemd voor
schuldvermindering overeenkom
stig het in april aanvaarde plan van
de Amerikaanse minister van finan
ciën Brady. IMF-middelen worden
daarbij gebruikt om bankschulden
met korting terug te kopen. Het aan
tal wanbetalers steeg van negen tot
sche richtlijnen ontwerpt
STRAATSBURG (ANP) - De Eu
ropese Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Gemeen- ving op sociaal gebied,
schap, komt nog voor het eind van
het jaar met een actieprogramma
dat tot doel heeft belangrijke rech
ten van werknemers in één Europe
se markt te waarborgen. Dit heeft
Vasso Papandreou, de Europese
commissaris voor werkgelegenheid
en sociale zaken, gisteren in het Eu
ropees Parlement toegezegd,
Het IMF verwacht dat de ontwik- elf- ZiJ komen niet meer i
kelingslanden in het lopende boek- king voor nieuwe leningen. Van de
jaar weer meer van het fonds zullen elf landen zijn er acht bekend, te
ontvangen dan zij terugbetalen. Het weten Somalië, Vietnam, Guyana,
IMF keurde in mei en juni leningen Peru' Sudan, Liberia, Zambia en
Sierra Leone. De overige drie lan-
den wil het IMF nog niet noemen.
Op de vorige jaarvergadèring in
Berlijn werd besloten het probleem
van betalingsachterstanden krach
tiger aan te pakken. Toen werd on
der meer voorgesteld om steun
groepen van crediteuren- en donor
landen in het leven te roepen voor
totaal geen schot zit in de wetge- lidstaten die niet
De Eurosocialisten
hun betalings
verplichtingen kunnen voldoen.
Voor Guyana is er inmiddels zo'n
dat groep onder leiding van Canada.
Commissie kwam nadat de socialis
ten in het Europees Parlement in
een speciaal debat alarm hadden ge- socialisten kregen
slagen over het feit dat de Europese bijval
Commissie wel talrijke
economische groei tot toenemende Ook Somalië, Zambia en Vietnam
sociale ongelijkheid leidt. Zij dien- zoeken langs deze weg een oplos
den een resolutie in die van de Eu- sing.
ropese Commissie verlangt dat die
vaart zet achter de ontwikkeling Deze aanpak is bedoeld voor lan-
van een sociaal actieoroeramma. den die van goede wil zijn maar
eenvoudig niet de middelen hebben
hun aflossingen te voldoen.
'gerachtig zijn
sociaal actieprogramma.
Gebeurt dat niet, zo waarschuwt
De toezegging van de Europese de resolutie, dan dreigt op den duur Voor lidstaten die
Akkoorden over
cao Postbank-
iSMB en NOB
AMSTERDAM (ANP/GPD) - De
directies van de Postbank en de
NMB, die gaan fuseren, en de acht
betrokken vakbonden hebben gis
teren een akkoord bereikt over het
per 31 maart 1990 onderbrengen
van het Postbankpersoneel onder
de cao voor het bankbedrijf.
Voor de datum van 31 maart is ge
kozen omdat de bank-cao op 1 april
afloopt. Voorwaarde is dat de werk
gevers en bonden die betrokken
zijn bij de bank-cao tot 1 januari
1991 de nodige ontheffingen verle
nen voor afwijkende bepalingen in
de cao-Postbank die nog enige tijd
van kracht blijven. Op 1 januari
1991 gaan de arbeidsvoorwaarden
gelden voor al het personeel (23.000
mensen) van de combinatie Post-
bank/NMB.
Het Nederlands Omrroepproduk-
tie Bedrijf (NOB) en de vakbonden
hebben gisteren in Hilversum een
principe-akkoord bereikt over cao
voor 1989 en 1990. Het gaat hier om
het NOB-deel van een raam-cao
(technisch personeel) voor de gehe
le omroep. Vorige week bereikten
bonden en zendgemachtigden al
een akkoord hun deel van de raam-
cao.
blokkade van besluitvorming is het IMF minder mild. Zo is Peru
BOLZANO/DEN HAAG (RtrlANPIDPA) Duizenden vrachtwagens
kwamen gisteren vast te zitten op de Brennerpas. Italiaanse vrachtwagen-
economische richtlijnen. De te verstaan gegeven dat het land chauffeurs blokkeren daar de grensovergang tussen Italië en Oostenrijk.
hun kritiek mogelijk uit het fonds wordt gesto-
de christen-democraten ten als de betalingsachterstanden
nog langer blijven bestaan.
de Groenen.
ADVERTENTIE
Zij willen hiermee protesteren tegen de Oostenrijkse autoriteiten, die
htin mening veel te traag zijn met het verstrekken van vergunningen voor
het gebruik van de Oostenrijkse wegen.
Gisteren stond er aan de Italiaanse kant van de Brenner een file van 12
kilometer. Aan de andere kant reikte defile tot aan Innsbruck. Personen
auto's konden zich nog slechts stapvoets voortbewegen over één rijbaan.
Ook de Reschenpas is door Italiaanse vrachtwagenchauffeurs geblokkeerd.
Alleen personenwagens mogen passeren.
Bij de wegvervoerdersorganisatie NOB Wegtransport in Rijswijk zijn
tientallen telefoontjes binnengekomen van Nederlandse bedrijven die
vrachtwagencombinaties hebben vastzitten op de Brenner. Hoeveel precies
is niet bekend. Maar gezien het aantal telefoontjes en gezien het feit dat er
paar honderd bedrijven op Italië rijden, wordt aangenomen dat het om een
fors aantal gaat.
Ieder jaar verlenen de Oostenrijkse autoriteiten zo'n 230.000 vergunnin
gen aan Italiaanse vrachtwagens voor het gebruik van het Oostenrijkse
wegennet op weg naar bestemmingen in het noorden van Europa. Die ver
gunningen worden op driemaandelijkse basis verstrekt en het probleem is
dat Italië nu al de limiet voor de periode juli-september heeft bereikt. Itali
aanse verzoeken aan Wenen om nu al meteen de resterende vergunningen
voor de rest van het jaar af te geven, hebben nog geen resultaat gehad. We
nen verwijt Italië dat het zich niet houdt aan de afspraak om het grootste
deel van het goederenvervoer over te hevelen van de weg naar het spoor.
Volgens het ministerie van transport in Rome vergt de verwezenlijking van
deze plannen meer tijd.
Wenen verwijt Italië dat het zich niet houdt aan de afspraak om het
grootste deel van het goederenvervoer over te hevelen van de weg naar het
spoor. Volgens het ministerie van transport in Rome
king van deze plannen meer tijd.
FRANKFURT (DPA) Ondanks resterende 25 procent nog deze
het feit dat het reddingsplan voor de maand in contanten tegemoet kun-
zieltogende Westduitse super
marktgigant Co op door de banken
Het bedrag
op grond van
vorpen, sluit topman Hans het antwoord van de 72 banken kan
Friderichs van het concern het niet worden afgezien is 1,2 miljard mark.
uit dat de surseance voor Co op Dat is te weinig en daarom heeft Co
wordt opgeheven. Ook koestert de op op het laatste moment uitstel van
betaling aangevraagd. Om dat te
voorkomen had er een bedrag van
1,72 miljard mark uit de bus moeten
komen.
Bij het bedrijf, dat met een omzet
van 12 miljard mark (ongeveer 13
miljard gulden) in zijn soort de vier
na grootste is, werken ruim 46.000
mensen. De 143 banken hebben 2,3
miljard mark in Co op zitten. Voor
de sanering
voorzitter van de raad
sarissen, die een aantal jaren gele
den werd aangetrokken als 'saneer
der' van het onder de schulden wan
kelende kolos, nog de hoop om met
de banken buiten de rechter om tot
overeenstemming te komen.
Slechts 72 van de 143 banken die
geld aan de onderneming hebben
geleend hebben ingestemd met het
het laatste reddingsplan voor Co op.
de Nederlandse Amro- taal 2,73 miljard mark nodig,
bank 21 procent van de aandelen
bezit. Dat plan houdt onder meer in
rgt de verwezenlij- dat de banken afzien van 75 procent
van hun vorderingen en dat ze de
Walrus met scheepslift 'tewatergeplaatst'
Kruiswerk
De 22.000 werknemers in het kruis
werk krijgen de op 1 april doorge
voerde verlaging van de pensioen
premie met drie procent nog dit jaar
als incidentele loonsverhoging uit
gekeerd. Deze eis van de VVIO, Ver
pleegkundigen en Verzorgenden In
Opstand, voor het kruiswerk werd
gistermiddag in Woudenberg tij
dens een actie op de algemene le-
denveü!.-i''u-!\ng van de Nationale
Kruis ven .•nigi ng ingewilligd.
Treinstaking
Argentijnse machinisten hebben
gisteren een regeringsverbod hun
staking voort te zetten naast zich
neergelegd, waardoor de spoorwe
gen in het land voor de tweede dag
stillagen. De machinisten eisen
loonsverhogingen. Miljoenen foren
zen moesten met volgepakte bus
sen en auto's vanuit de buitenwij
ken van Buenos Aires naar hun
werk, waardoor het verkeer een
chaos werd.
Joegoslavië
In twee voorsteden van de Joego
slavische hoofdstad Belgrado heb
ben gisteren in totaal meer dan
10.000 fabrieksarbeiders demon
stratieve bijeenkomsten gehouden
om hun ongenoegen te uiten over
de snelle daling van de levensstan-
ROTTERDAM (GPD/ANP) - De
Rotterdamse Droogdok Maatschap
pij (RDM) heeft met de ministeries
van defensie en economische zaken
overeenstemming bereikt over een
eerste fase in de ontwikkeling van
de nieuwe Moray-onderzeeboot, die
doorslaggevend is voor het voortbe
staan van de marinewerf. Dat maak
te directeur ir.W. den Duik van' de
RDM gisteren bekend bij de inge
bruikname van de scheepslift en de
gelijktijdige 'tewaterplaatsing' van
de onderzeeboot Walrus.
Staatssecretaris Van Houwelin-
gen (defensie) zei te vinden dat de
woorden van Den Duik te vroeg
voorstel, dat binnenkort naar de
Tweede Kamer wordt verstuurd.
"Zolang er geen voorstel is, is er
geen overeenstemming. Ik hoor wel
positieve geluiden, maar pas na de
parlementaire discussie zal duide
lijk bestaan", zegt hij.
Den Duik zei dat men er nog niet
helemaal uit is, maar dat er geen
fundamenteel verschil van inzicht
met de overheid bestaat. Van Hou-
welingen sprak dat niet tegen: "Het
laatste woord is nog niet gezegd,
maar het hoeft niet lang te duren".
Voor de ontwikkeling van de Mo-
daar*d"*Zii~eisten dat dYbuïtenspo- ray-onderzeeboot heeft Defensie de
rig hoge inflatie snel een halt wordt voorwaarde gesteld, dat de RDM sa-
toegeroepen. men met buitenlandse marinewer
ven moet samenwerken en export-
orders verwerft. Daarover zou over-
ABV eenstemming bestaan. Volgens ma-
Het project voor een supersnelle rine-voorlichter Van Leeuwen is
treinverbinding tussen Nederland één van de resterende problemen,
en Frankrijk dreigt vertraging op te bet feit dat de marine een grote Mo-
lopen, nu de strijd tussen-Vlamin- ray-onderzeeboot wil en dat export
gen en Walen over de kosten en ba- kansen alleen zijn weggelegd voor
ten van de TGV definitief is losge- een kleiner type Moray-onderzee-
brand. De ministers van verkeer uit boot.
Nederland, België, Luxemburg en Verder heeft Defensie een voor-
West-Duitsland moeten op 21 no- keur voor samenwerking met de schreef het optimisme
vember de knoop doorhakken. Franse staatsmarinewerf in Cher-
n bourg, omdat de RDM en de Fran-
Be J aardenoorden sen beide in de race zijn
De AbvaKabo en de CFO herope- der
nen het overleg met de bejaarden- wil de handen nog vrijhouden,
oorden over de cao voor de 70.000 dat ziJ ook in gesprek is met
werknemers in deze sector. De Spaanse en een Zweedse
werkgevers hebben de bonden gis- werf- ZiJ verwijt Defensie daarbij
teren laten weten, niet te kunnen 1 "ijfl 4
gaan op hun 5 procent-eis, mi
eventueel wel bereid te zijn tot ver- RDM 65 miljoen gulden nodig. De-
schuivingen binnen het pakket. De fensie en Economische Zaken
CFO zal maandag ook aan het ge- den ieder 20
sprek deelnemen. De bond gaat vol- RDM zelf 6 miljoen en de buiten
gens bestuurder T. Hokken wel landse partner 19 mihoen. Die be
door met het voorbereiden van ac- dragen wilde Van Hoi
ties. De AbvaKabo voert al langer teren niet bevestigen
acties zoals werkonderbrekingen in
de bejaardenoorden. Burgemeester Peper
werknemers te ver
beteren. De werven hebben drin
gend behoefte aan goed geschoolde
werknemers. Die hoeven niet uit
het buitenland te worden gehaald,
aldus Ter Hart, verwijzend naar een
recente reis van de metaalwerkge
vers-organisatie FME naar Spanje.
Ter Hart meent dat de benodigde
vakmensen uitstekend in eigen
land kunnen worden opgeleid. "De
scheepsbouw is geen bedrijfstak
meer waar je in sneeuw, regen en
windje werk moet doen. Men werkt
grotendeels overdekt en veel werk
zaamheden zijn computerge
stuurd", zo zette Ter Hart de image
verbetering in. Hij erkende wel dat
het beeld van een noodlijdende be
drijfstak met veel ontslagen de afge
lopen jaren de aantrekkelijkheid
van de scheepsnieuwbouw voor de
werknemers geen goed heeft ge- DEN HAAG (GPD) Het Alge-
heeft financieel directeur Peter
Neubert van Co op becijferd.
Het is de vraag wat de Japanse
banken, die met elkaar 400 miljoen
mark in Co op hebben zitten, gaan
doen. In tegenstelling tot de Amro-
bank, die al 600 miljoen gulden ver
lies heeft betaald uit de stroppen-
pot, hebben zij niet ingestemd met
het reddingsplan, omdat zij de ver
liezen niet van de belastingen kun
nen aftrekken, voordat er een ge
rechtelijke procedure heeft plaats
gevonden, zoals bijvoorbeeld een
faillisement. Toch heeft Friderichs
bij een paar Japanse banken de be
reidheid gevonden om mee te wer
ken aan de redding van het concern
en de resterende 48 uur die het con
cern nu nog heeft kunnen de ban
ken benutten om een uitzondering
te bepleiten bij de Japanse fiscus.
Als het tot een faillissement komt
wordt het het grootste in de geschie
denis van de Bondsrepubliek. In
dat geval is bijvoorbeeld ook de Ne
derlandse grootgrutter Unigro van
plan delen van het concern te ko
pen, zo heeft topman Albada Jel-
gersma gisteren al laten weten.
Premiesysteem rijk
doorn in oog ABP
daan
Ter Hart vroeg gisteren
in Amsterdam bij de presentatie
het programma van de vak- dat de regering voor het fonds heeft
Burgerlijk Pensioenfonds
de RAI (ABP) heeft grote bezwaren tegen
financieringssysteem
ontwikkeld. Dat systeem leidt tot.
hevig schommelende premie
beurs Europort '89, de grootste
ritieme vakbeurs ter wereld, die
november wordt gehouden, blijven- die de welvaartsvastheid
de overheidssteun De Nederlandse pensioenen in gevaar brengt,
scheepswerven hebben volgen
hem tot 1991 jaarlijks 75 miljoen tend bij de presentatie
gulden extra aan ordersteun nodig verslag,
om te voorkomen dat de scheeps- Het ABP prefereert het zoge-
bouw 'tussen wal en schip' terecht- noemde 'dynamisch premiesys-
De fanfare op de foto zet de dirigent aan tot een slotakkoord begeleidde de feestelijke 'tewaterplaatsing' van
De Walrus. Met behulp van een gigantische scheepslift werd deze klus geklaard.
dam stelde de scheepslift gisteren heeft twintig miljoen gulden gekost Hart van de Vereniging Nederland-
komt. Want de steunpot
miljoen gulden i
380
ADVERTENTIE
met een druk op de knop officieel i
gebruik. Peper, die begin dit jaar bij
kan 3000 ton hijsen.
i Scheepsbouwindustrie (VNSI) i
de overheid aandrong voor steun al moeten varen, maar door
het Moray-project, onder- brand was de aflevering vertraagd.
De Walrus had eigenlijk vorig jaar die verbetering van de marktpositie
Den
i dat zij
Daardoor is de Zeeleeuw als eerste
in gebruik genomen. Na de tewater
lating van de Walrus zal de RDM
nog twee 'Walrussen' bouwen.
■ooral een gevolg van grotere effi
ciëntie en betere uitrusting. Daar
door kon de arbeidsproduktiviteit
flink stijgen.
De Nederlandse werven zullen,
volgens Ter Hart, verder moeten op
Daarna is de orderportefeuille leeg de weg van verbetering van de effï-
moet de Moray-ontwikkeling de ciëntie, onder meer door grotere s
toekomst zeker stellen.
Versterkt
De Westeuropese
hebben
Duik. "De overheid toont
het belang inziet van eei
wende industrie als de RDM voor
Saudiarabië. "Maar de RDM de Nederlandse economie", zei hij.
Primeur
De schepenlift is een primeur, waar
mee de RDM opnieuw voorop
loopt. In het begin van de eeuw in- t
Voor de ontwikkeling heeft de troduceerde de werf als eerste het zich ten opzichte van hun
drijvende dok. De lift maakt de renten in Korea en Japan de afgelo- vinden hun markt vooral in de serie-
bouw en het onderhoud van onder- pen jaren behoorlijk versterkt. Zo bouw. Ter Hart illustreerde dat met
Ijoen bijdragen, de zeeboten gemakkelijker. Boven- hadden Japan en Korea in 1986 tot het feit dat onlangs bekend werd
dien zal volgens de RDM de kennis 37 procent van de orderportefeuille dat Nedlloyd een opdracht voor vijf
van het stapellopen in de komende voor nieuwe schepen in handen ter- containerschepen aan een Japanse
dragen wilde Van Houwelingen gis- jaren verdwijnen. Tenslotte be- wijl dat vorig jaar nog maar 33 pro- combinatie heeft gegund.
spaart de lift baggerkosten, omdat cent was. Het aandeel van West-Eu- Er ligt voor de Nederlandse wer-
de dokputten niet meer op diepte ropa steeg in die periode van 24 tot ven, aldus Ter Hart, een belangrijke
hoeven worden gehouden. De lift 31 procent. Volgens voorzitter Ter taak om het image van hun bedrijfs-
nenwerking. De Westeuropese
werven zijn vooral sterk op het ge
bied van het gespecialiseerde schip
dat voor de klant op maat gemaakt
wordt. De Oostaziatische landen
i Rotter-
'Eruit met'm!' 'Goed idee, schat!'
Gooi ook uw oude CV-ketel
eruit en kies een super-
zuinige Radson. Zeer
milieuvriendelijk - vooral de
nieuwe NOX®COMBI - en
overal direkt warm water.
Ontdek de komfortabele
voorsprong van Radson.
Vul de bon in.
Gooi ook uw oude CV-ketel eruit!
Stuur mij komplete informatie c
Radson CV-ketels, boilers, kombi's
Naam:
Postkode/Plaats
Opsturen-in open envelop-aan Radson. Antwoordnr. 67. RADSON
1^5960 WJ gen Bellen kar04761 B85 80 spaartuenergie J
