HEMCAR LEIDEN B.V.
MEimsteeg dealers
Renault Espace Quadra: een vliegend feest
Luxe en supersnelle Quattro 20V van Audi
Student geen opgejaagd
Deetmans karakter speelde hem parten
tiet plezier van persoonlijke service.
Begin volgend jaar in Nederland
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1989
Amphoraweg 2-4,2332 EE Leiden. Telefoon (071) 76 92 26.
(m.i.v. 21 september a.s.)
RENAULT-DEALER VOOR LEIDEN, ALPHEN A/D RIJN EN DE BOLLENSTREEK
doen er nog een flinke schep boven-,
°P' SIEM LEEUWENKAMP
Een vliegend feest zou je de Quadra
kunnen noemen. Niet verwonder
lijk dat dit concept uit een fabrieks-
koker komt waar men raad weet
met lucht- en ruimtevaart. Want het
is Matra (Societé Mécanique Avia
tion Traction) geweest dat het ont
werp van de Espace aan Renault
heeft verkocht. Deze in 1941 opge
richte firma verkocht in de jaren
zestig en zeventig met succes bij
zonder gelijnde auto's zoals de 530,
Bagheera en Rancho.
In 1984 wordt dan de aan Matra
toevertrouwde fabricage van de
Renault Espace gestart. Deze vorm
van 'ruimtelijk' (espace) rijden slaat
bijzonder aan en menig ander merk
heeft intussen een vergelijkbaar
model in het programma. Wij maak
ten al eerder kennis met deze bij
zondere Renault met de benzine- en
dieselmotor, ditmaal dus de beurt
aan de meest exclusieve versie, de
Quadra. Vanuit de ondergrondse
garage van het hoofdgebouw van
Renault Nederland in Amsterdam
wordt de zevenpersoons luxueuze
'terrein'-auto getest in een van de
vele Amsterdamse spitsen.
Niet veel later krijgt de Quadra,
door de Franse collega autojourna
listen als veiligste auto van '89 geko
zen, zijn eerste zware 4WD-beproe-
ving in een droog duingebied en op
een tankbaan. De integrale aandrij
ving doseert doormiddel van de.vis-
co-koppeling de 120 pk vermogen
soepeitjes naar de lichtmetalen wie
len. De brede MXT 4 banden zwoe
gen zich door het stof of de blubber
terwijl je zelf hoog en comfortabel
het terrein in ogenschouw neemt.
Klein nadeel is de forse voorsteven
van de auto dat grotendeels voor de
wielen uitsteekt. Van het hart van
de wielen is dat 92 cm en dan is het
by obstakels wel eens lastig of je er
nu net wél of niet langs kunt draai-
Stug
De Quadra is stugger afgeveerd dan
alle andere typen Espaces en dat
maakt hem aanmerkelijk prettiger
in het rijgedrag. Het lichtelijk dei
nende karakter van de 436 cm lange
koets is nu volstrekt afwezig. Op de
langere trajecten en bij elkaar op
volgende bochten is dat zeker te
prefereren. Het sturen is zoals bij el
ke Espace bekrachtigd en heeft bij
de kortste draaicirkel enige hinder
van gewring door het 4WD-sys-
teem. De rechtuit-stabiliteit van de
redelijk hoge bus (160 cm) is mede
door zijn spitse neus heel goed, ook
de windkracht van opzij brengt
hem niet uit de koers.
Renault heeft in deze normaal al
78 mille kostende Quadra-uitvoe-
ring nog wat extra's aangebracht ter
waarde van ongeveer 12 mille. De
helft daarvan wordt besteed aan het
ABS-remsysteem, voor een auto
van dat kaliber zou dat wel inclusief
mogen zijn. Het neemt niet weg dat
je over het remvermogen niets meer
te klagen hebt.
Het interieur van de Espace is van
alle gemakken voorzien, goed ge
stoffeerd en de stoelen allen voor
zien van rolgordels zitten best. De
vele opstelmogelijkheden van de
maximaal vijf losse stoelen (3 zijn er
standaard) maken van de auto een
veelzijdig vervoermiddel. Ga je met
vijf personen op stap, dan is er ach
ter de ruime 3-zitter een zee aan
bergruimte en zonodig kan er op het
kunststof dak nog 60 kilo op de rank
gevormde imperiaal geladen wor
den.
Vergaderen onderweg
Alle losse stoelen eruit en je kunt
een aardig timmermansbedrijf be
ginnen. Nog twee extra stoelen ge
heel achterin erbij geplaatst en je
bent een kleine busmaatschappij.
Vergaderen of onderweg even kof
fie drinken? De twee voorstoelen
draaien, de leuning van de midden-
stoel omklappen en het is een tafel
tje. Overal zitten handige opberg-
vakken en door het grote voorste
ven is er een uitzonderlijke grote
dasboardkast aanwezig.
De auto is bij normaal gebruik en
niet al te fors op de gaspedaal trap
pen in staat 1:10 te halen. Wordt er
flink doorgereden dan bereik je met
een tankinhoud van 58 liter niet
meer dan 420 kilometer. Kortom,
geen echt zuinige auto, maar wat je
allemaal aan extra genoegens krijgt
voorgeschoteld zorgt er wel voor Renault Espace Quadra: een genoeglijke reisauto met veel ruimte.
dat het resultaat positief blijft.
Een zalige reisauto waarin ieder- overzicht op het verkeer en ook de deze Quadra (hifi radio, infrarood
een genoeglijk kan zitten. De be- passagiers kunnen hierdoor beter slotbediening, alarm, elektrisch te
stuurder heeft door de hoge zit meer de omgeving zien. Alle extra's aan bedienen voorste zijruiten, ABS)
Er zullen er in Nederland niet
zoveel zijn, maar wie anderhal
ve ton voor een auto glimla
chend kan neertellen, kan bin
nenkort een supersnelle Audi
Qauttro 20V aanschaffen. Dat is
namelijk de prijs waarvoor deze
vijfcilinder met twintig kleppen
in het boekje komt te staan.
Voor dat bedrag koopje wel een
auto die niet alleen motorisch
tot grote prestaties in staat is,
maar ook nog eens een formida
bele wegligging en een zeer
luxe interieur met zich mee
brengt.
De Fiat Uno verandert na zes
jaar van model. Het uiterlijk is
dusdanig aangepast dat het de
aërodynamica ten goede komt,
waardoor het brandstofver
bruik uiteraard ook gunstiger
wordt. Technieken uit de Tipo
worden op de Uno toegepast en
de keus voor de motor wordt gro
ter. Ondermeer drie nieuwe FI-
RE-motoren van 1100 cc en'1400
cc en twee Uno Selecta's met de
1116 en 1400 i.e.-motor.
(foto GPD)
ADVERTENTIE
ALPHEN A/D RIJN 01720-21521
HILLEGOM 02522-29423
KATWIJK 01718-15141
LEIDERDORP 071-899212
LISSE 02521-19131
OEGSTGEEST 071-173414
VOORSCHOTEN 071-769307
derlandse autopers en dat gebeurde
- uiteraard zou ik bijna zeggen - in
Duitsland. In Hoch-Elten om pre
cies te zijn. Want bij onze oosterbu
ren kijken ze niet op van een auto
die als topsnelheid bijna twee keer
zo hard gaat als de in Nederland toe
gestane limiet van 120 km.
De fabrikant meldt als werkelijke
snelheid 230 km per uur en de be
kende meting tussen de kilometer-
paaltjes gaf aan, dat daar geen kilo
meter van gelogen is. De digitale tel
ler staat dan weliswaar triomfante
lijk op 249 km/uur, maar een beetje
overdrijven mag best.
De vijfcilinder lijnmotor in de Qu
attro 20V is natuurlijk al een beken
de. Die komt ook voor in de nieuwe
Audi 200 en ook daarmee worden
forse topsnelheden bereikt. Maar de
Quattro 20V haalt toch nog wat
meer uit de 220 pk die de motor le
vert.
Het koppel dat optreedt ligt op
309 Newtonmeter. Dat wordt al be
reikt bij een toerental van nog geen
2000 omwentelingen. Dat betekent
dat de Quattro uitermate geschikt is
als trekker van caravans, boot- en
paardentrailers.
Verbruik
aangedreven, waarbij de as met de
meeste grip op de weg de meeste
belasting krijgt, is het brandstofver
bruik zoals de fabrikant dat opgeeft
acceptabel. Tenminste, voor wie
niet harder dan 120 km/uur gaat.
Dan is 1 liter loodvrije super vol
doende om ruim 11 kilometer ver te
komen. Wie echter de boordcompu
ter raadpleegt, ziet dat bij een snel
heid van 200 km/uur de consumptie
oploopt en uit komt op 1 liter voor
elke 7 kilometer. Ook nog aanvaard
baar dus. Maar om eerlijk te zijn:
wie anderhalve ton heeft liggen om
een auto te kopen, die zal er zich
warschijnlijk niet echt om bekreu
nen of het brandstofverbruik nu 1:6
of 1:7 is.
De Qauttro 20V is bliksemsnel.
Iets meer dan zes seconden (6.3 sec.)
zijn nodig om 100 meter verder te
komen. Wie blijft accelereren (en
dat kan dank zij de perfect schake
lende vijfbak zonder moeite) die is
binnen 27 seconden een kilometer
verder.
Een auto die dergelijke snelhe
den kan halen dient te kunnen te
rugvallen op een vlekkeloos en snel
functionerend remsysteem. Ook
dat is dik in orde in deze Quattro.
Rondom schijfremmen, de voor
sten van binnenuit geventileerd, en
ABS zorgen er voor dat deze Audi
snel weer tot stilstand is te brengen.
Diverse noodstops op een verlaten
stuk weg lieten zien dat er geen
spoor van fading (verzepen van de
remmen) is te merken. Ook als de
schijven warm zijn, blijft het sys
teem feilloos functioneren.
Wegligging
De auto kleeft aan de weg, maar dat
mag je verwachten. De vier wielen
zijn afzonderlijk opgehangen en
voorzien van veerpoten die via een
stabiele triangel met elkaar zijn ver
bonden. Extravagant bochtenwerk
met hoge snelheden is mogelijk
zonder dat de berijder de billen uit
de goed zittende voorstoelen ver
heft.
Uiteraard is de verdere afwerking
van de auto naar behoren. Een zeer
luxe interieur: met jaquard beklede
en met leer afgewerkte voorstoelen,
een boordcomputer, digitale aan
wijzing van snelheid, temperatuur,
brandstof en dergelijke, een uitste-
kend in de hand liggend met leer
bekleed stuurwiel, kortom een af
werking die zeer stijlvol is. Wie nog
enkele duiten reserve heeft kan nog
een schuif/kanteldak, airconditio
ning en/of met Kadiakleer bekleden
stoelen aanschaffen. Maar zonder
dat is de auto het aanzien al meer
dan waard.
COR VAN DEN BURG
Snelle^ studeren om tekort hoger opgeleiden te voorkomen
DEN HAAG - Er moet harder ge
werkt worden aan de universiteiten
en hogescholen. Alleen als studen
ten sneller afstuderen, kan in de toe
komst voorzien worden in de enor
me behoefte aan hoger opgeleiden.
Door studenten tot meer haast aan
te zetten, wordt voorkomen dat ze
allemaal vijf of zes^jaar doen over
hun studies ook al staat daar offi
cieel maar vier jaar voor.
door
Theo Haerkens
Een commissie onder leiding
prof. dr. In 't Veld heeft zich op ver
zoek van demissionair minister
Deetman gebogen over dat pro
bleem. In het advies dat zij gisteren
uitbracht onder de titel |Leren
Loont', komt zij tot de conclusie dat
financiële prikkels heel geschikt
zijn om de studenten tot meer spoed
te manen.
"Wij willen op verantwoorde wij
ze de studievooruitgang bevorde
ren", zei In 't Veld gisteren bij de
presentatie. "Maar dat betekent niet
dat studenten opgejaagd wild zijn
of dat moeten worden". In één
adem voegde hij eraan toe dat het
streven naar sneller afstuderen in
het hoger onderwijs niet bedoeld is
om te bezuinigen, en dat hebben we
de afgelopen jaren wel eens anders
gehoord.
Dat betekent echter niet dat geld
deze keer geen rol speelt. Het terug
schroeven van de gemiddelde stu
dieduur van vijf tot vier jaar is een
behoorlijke besparing. Aan hon
derd miljoen gulden per jaar mag
rustig gedacht worden. Maar dat
geld gaat niet verloren voor het ho
ger onderwijs. De opstellers van
'Leren Loont' willen er leuke din
gen mee doen voor de raf)pe stu
dent.
Reisjes
Wie flink aanpoot, mag rekenen op
een premie in de vorm van prijzen,
extra begeleiding of een leuk maar
nuttig reisje. Ook wordt geopperd
dat snelle studenten meer mogen
bijverdienen zonder dat dat gevol
gen heeft voor hun beurs. De keer-
In 't Veld: gematigde koppeling
tussen geld en voortgang, (foto anp)
zijde van dat moois is dat trage stu
denten de rekening gepresenteerd
krijgen. Wie niet opschiet, krijgt bij
voorbeeld minder beurs en moet
meer geld lenen waardoor hij een
hogere studieschuld opbouwt. De
instellingen kunnen gekort worden
op de uitkering die ze van het Rijk
krijgen. Een student die langer stu
deert dan vijf jaar, telt bijvoorbeeld
nog maar voor driekwart mee.
De adviescommissie spreekt van
een 'gematigde koppeling' tussen
studievoortgang en studiefinancie
ring. De koppeling moet rechtvaar
dig zijn en niet talent, maar inzet be
lonen en het inkomen van een trage
student mag niet zakken onder het
bestaansminimum. "Een student
met te weinig geld is wel gedwon
gen bij te verdienen en dat komt
zijn studie niet ten goede", aldus In
't Veld gisteren.
Verder moeten de maatregelen
doeltreffend zijn en uitvoerbaar.
Wat dat laatste betreft, moet er nog
heel wat worden gestudeerd. De uit
voering van de wet Studiefinancie
ring levert zo al genoeg problemen
op. Om niet van de regen in de drup
te komen, denkt de commissie aan
een constructie waarbij de universi
teiten in eigen huis een systeem op
zetten met prijzen, premies en bo-
Afsluiting van het programma
voor het eerste studiejaar is een
goed moment om de student te be
oordelen, vindt In 't Veld. Wie daar
in drie jaar niet mee klaar is, moet
de gevolgen maar onder ogen zien.
Hetzelfde geldt voor de student die
zijn studie na vijfjaar nog niet heeft
afgerond: hij moet rekenen op min
der beurs en meer lening.
Het is de bedoeling dat de univer
siteiten in zo'n geval aan de bel trek
ken, de Informatiseringsbank kan
de prestaties van individuele stu
denten zelf niet allemaal nagaan. El
ke universiteit en hogeschool heeft
immers eigen programma's, die stu
denten naar believen kunnen uit
breiden met bijvakken en aanvul
lende
Vervlakking
De Landelijke Studentenvakbond
heeft woedend gereageerd op de
plannen en verwijt In 't Veld het ho
ger onderwijs te veranderen in een
wedstrijdterrein. De bond voorspelt
vervlakking en verlies van kwaliteit
van het onderwijs. Studenten die
een extra bijvak willen doen, wor
den afgestraft, voor maatschappelij
ke activiteiten is geen tijd meer en
wie maar net genoeg vooropleiding
heeft, bedenkt zich wel twee keer
voor hij gaat studeren.
In 't Veld tilt niet zo zwaar aan die
argumenten. Hij wijst erop dat veel
opleidingen al sterk beroepsgericht
zijn. In die zin is een financiële prik
kel om snel af te studeren - in plaats
van gedrevenheid of sterke belang
stelling voor een onderwerp - niet
vreemd aan de wereld waarin de
student zich beweegt.
Hoe het allemaal precies worden
moet, is nog niet duidelijk. "Er is
nog heel wat onderzoek nodig om
uit te zoeken hoe sterk de prikkels
moeten zijn en wanneer ze effect
sorteren", gaf In 't Veld toe. Maar hij
liet er geen misverstand over be
staan dat de studenten die aan een
hogere opleiding beginnen, toch
nooit allemaal de eindstreep zullen
halen. "Het is geen kunst dat te be
reiken, maar voor het land als ge
heel zou dat erg nadelig zijn. Dan
gaat er pas echt veel talent verlo-
DEN HAAG - Glunderend van
blijdschap kwam minister Deet
man gistermiddag uit het Toren
tje, de werkkamer van de minis-
ter-president/CDA-lijsttrekker.
Hij had van zijn politieke voor
man zojuist officieel te horen ge
kregen dat de CDA-fractie hem
voor het voorzitterschap van de
Tweede Kamer zou voordragen.
door
Henri Kruithof
De afgelopen dagen, zo zeggen
kringen rondom de bewindsman,
werd hij steeds nerveuzer. "Hij
wil die baan zo graag en hij is
bang dat hij op het laatste mo
ment toch nog gepasseerd zal
worden", zei een van Deetmans
topambtenaren. Deetman vrees
de de concurrentie van partijge
noot Eversdijk, maar de demis
sionaire minister van onderwijs
kreeg alle steun van het partij
establishment bij het verwerven
van een nieuwe baan. Iedereen
wil immers van de gemankeerde
onderwijsminister af. Het kamer
voorzitterschap is een prachtige
baan voor de man die bekend
staat als een goed onderhandelaar
en voorzitter van vergaderingen.
Deetmans naam zal tot in leng
te van dagen verbonden blijven
met de studiefinanciering, de har
monisatiewet, het speciaal onder
wijs en de wanorde op het depar
tement van onderwijs. Toch zou
het al te gemakkelijk zijn om de
nieuwe kamervoorzitter uitslui
tend als een brekebeen af te schil
deren.
De 44-jarige drs. Willem Joost
Deetman trad op 11 september
1981 op 36-jarige leeftijd aan als
staatssecretaris onder het PvdA-
onderwijskanon Jos van Ke-
menade. Van het begin afkonden
deze beide kenners van het Ne
derlandse onderwijs uitstekend
met elkaar overweg.
Een van de grootste problemen
die zij onderling moesten uit
vechten, was de toekomst van het
voortgezet onderwijs, door Van
Kemenade steevast als de mid
denschool omschreven, Deetman
sprak liever van voortgezet basis
Deetman had alle reden om te lachen toen hij gisteren vanuit het To
rentje van Lubbers naar de ingang van de Kamer liep. Hij had juist te
horen gekregen dat hij van de CDA-leider alle steun zou krijgen voor
het kamervoorzitterschap. Vanmiddag zou de Tweede Kamer over zijn
kandidatuur beslissen. (foto anp)
onderwijs. Ze bereikten vrij snel
een compromis, ook al omdat zij
het eens waren over het doel: uit
stel van de studiekeuze tot het
vijftiende jaar. Sinds die tijd heeft
de sociaal-democraat Van Ke
menade ook altijd geweigerd zich
negatief over Deetman uit te la
ten.
Toen het vechtkabinet Van
Agt-Den Uyl al kort na zijn ge
boorte uiteen viel, werd Deetman
minister. Dat heeft hij nu ruim ze
ven jaar volgehouden. Aanvanke
lijk werd Deetman alom geres
pecteerd. Ondanks de draconi
sche bezuigingen die hij, loyaal
als hij was, uitvoerde, wist hij
toch nog enige malen akkoorden
te sluiten met de onderwijsvak-
bonden. Zelf zegt hij daarover dat
hij de minister van onderwijs is
die de meeste overeenkomsten
met de personeelsorganisaties
heeft gesloten. En waarschijnlijk
is dat nog waar ook. Deetman
werd in het begin geprezen als
een krachtig bestuurder die stond
voor zijn departement. Hoe heeft
het dan toch nog zo kunnen mis
gaan, althans in de beeldvor
ming? Het antwoord op die vraag
Steil
Deetman is afkomstig uit een
streng hervormd nest. Als een
van de jongste telgen uit de Chris
telijk Historische Unie, werd hy
door zyn leermeester Gerard, van
Leijenhorst (zijn latere staatsse
cretaris) in de politiek gehaald.
Net als minister Cees van Dijk
(binnenlandse zaken) behoort
Deetman tot de steile hervorm
den, die niet bepaald uitblinken
door gevoel voor humor en die
het ministerschap zien als een
roeping van God. Dat verklaart
ook, waarom zij elke relativering
van het ambt afwijzen.
Wim Deetman is een man die
pas besluiten neemt als hij ervan
overtuigd is dat hij alle argumen
ten goed heeft kunnen wegen.
Maar als hij eenmaal heeft beslo
ten, is hij met geen tien paarden
meer van zijn standpunt af te krij
gen, ook al zijn alle argumenten
inmiddels tegen hem gekeerd.
Juist bij de studiefinancierings
kwestie heeft die karaktertrek
hem de das omgedaan.
Want hoe is anders te verklaren
dat iedereen al wist dat de invoe
ring van het nieuwe stelsel van
studiefinanciering was ontaard in
een administratieve puinhoop,
terwijl Deetman glashard bleef
ontkennen. Ten dele is dat toe te
schrijven aan zijn bijna oneindige
loyaliteit ten opzichte van zijn
medewerkers, aan de andere kant
was hij er absoluut van overtuigd
de juiste beslissingen te hebben
genomen en dat het slechts om
kinderziekten ging.
Argumenten die later wel zijn
aangevoerd, dat de minister door
zijn ambtenaren verkeerd was in
gelicht, snijden geen hout. Keer
op keer is hij gewaarschuwd,
maar die geluiden wuifde hij weg.
Toen de bom eenmaal was gebar
sten, hield Deetman naar buiten
toe vol dat hij en zijn ambtenaren
niet de schuldigen waren. Intern
werkte hij overigens wel enige
van de belangrijkste adviseurs
weg, inclusief de directeur studie
financiering en zijn hoogste amb
tenaar, secretaris-generaal Ge
rard Scholten.
Steun
Dat het zijn politieke dood niet
werd, heeft Deetman te danken
aan de steun van premier Lub
bers. Deze heeft zijn minister van
onderwijs tot het eind toe de hand
boven het hoofd gehouden. On
danks pogingen uit vooral de
WD, later bijgevallen door delen
van het CDA, om de minister zo
veel mogelijk te beschadigen,
heeft hij de rit toch mogen uitzit:
ten. En het was opnieuw Lubbers
die zich heeft ingezet, ook al bij
gebrek aan een geschiktere kan
didaat, voor een nieuwe baan als
kamervoorzitter.
Deetman zelf heeft de afgelo
pen jaren ernstig geleden onder
de perikelen op zijn departement,
hoewel hij dat naar buiten toe
nooit heeft of zal laten blijken. Hij
is een man die staat voor zijn
zaak, een eigenschap, waar de
Tweede Kamer nog veel plezier
van kan hebben. Het is echter te
hopen dat hij iets meer naar zijn
adviseurs zal luisteren, dan hij in
het verleden heeft gedaan. Dan
ligt er nog een glanzende carrière
in het parlement in het verschiet.
