Amerikanen maken truffels in reageerbuis
'Oude tantetjes' letten op de Chinese zeden
Kerkendag moet gesprek met politiek inluiden
PAGINA 2
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1989
WOODLAND (GPD) - Zwarte truf
fels zijn de droom van elke gastro
noom. Ze zijn zeldzaam, ze zijn peper
duur, ze hebben een intense, aardse
geur en je gebruikt ze in luxe gerech
ten met mooie Franse namen als Truf-
fes au Champagne, of Sauté de Truffes
Brillat-Savarin.
Truffels - wetenschappelijke naam:
tuber melanosporum - komen uit de
donkere aarde van de eikenwouden
van de Perigord, in Frankrijk. Ze doen
er zeven jaar over om groot te worden.
Dan is het hun beurt om op kille win
terdagen geoogst te worden.
Dat is een heel ritueel. Er komen
varkens aan te pas, die kunnen ruiken
waar de truffels zich verscholen hou
den. Langdurig getrainde honden
worden ook wel ingezet. Eenmaal ont
dekt, wordt de o zo kwetsbare zwarte
diamant door de verheugde landman
in een speciaal ontworpen mandje ge
vlijd...
In Californië woont een professor
die om dit verhaal hartelijk moet la
chen. Hij heet Moshe Shiffine, hij is 60.
jaar oud, en hij heeft een manier ont
dekt waarop je truffels in elk laborato
rium kunt maken. Heel veel truffels.
Duizenden kilo's truffels desnoods.
Hoe dan? Dat gaat Moshe je niet aan
de neus hangen. Want hij heeft zelf
een bedrijf opgericht, de California
Truffle Company, dat zijn high tech
maar authentieke truffels exclusief op
de markt brengt. Californië vandaag,
Amerika morgen, de wereld overmor
gen, geringer zijn de ambities niet.
Prof. Shifrine en zijn acht medewer
kers maken nu, vanuit een loods
buiten het Califomische stadje
Woodland, al 1500 kilo truffels per
jaar. Binnen twee jaar wil hij 10.000
kilo 's jaars produceren. Dat is even
veel als de totale oogst aan 'echte'
zwarte truffels uit Frankrijk vorig
jaar was.
door
Henk Dam
Shifrine's interesse in truffels da
teert niet van vandaag of gisteren.
Hij is microbioloog van beroep, en
zijn werkterrein is de laatste 30 jaar
dat van truffels, schimmels en pad
destoelen geweest. Hij werkte als
professor immunologie aan de Uni
versiteit van Californië toen hij en
kele jaren geleden op een manier
stuitte om uit de sporen van gewone
Franse truffels zelf truffels in voe
dingsglaasjes te laten groeien.
Dat was een kennis waarmee hij
niet zo veel deed, tot hij dr. Randy
Dorian, specialist op het gebied van
de biotechnologie ontmoette. Do
rian had veel verstand van de ma
nier waarop je cellen door celdeling
snel kan vermenigvuldigen. Dat
was een gouden combinatie, en
Shifrine en Dorian begrepen spoe
dig, dat ze hun gemeenschappelijke
kennis te gelde moesten kunnen
maken. Shifrine: "We hebben toen dan bij de grote broers uit Frank- 1925 ging het om 450 ton, en vorig
bij kennissen in totaal 150.000 dollar rijk". Waarvan acte, want wie het jaar dus om slechts 10 ton. Verlies
geleend, en zijn gewoon maar be- stukje loods waarin de California van eikenbossen schijnt i
Truffle Company zit binnenstapt, redenen
In 1986 ging Shifrine met ver- krijgt zo ongeveer een frontale z
i de teruggang te zijn;
pogingen door jonge eikaanplant
vroegd pensioen, zodat hij zich he- val op zijn neus te verduren, zo truffels te "verbouwen" zijn tot r
lemaal aan zijn bedrijfje kon wij
den, Dorian en hij huurden
sterk is de truffelgeur die er hangt.
Elke week wordt geoogst,
i loods, en zetten met tweede broedruimte
e dus duur. In die si-
het geleende geld daar hun labora- klaar zodat de produktie binnen- vermogen
bijna tuatie wil Shifrine, ondanks zijn
principe zoveel
torium op. Speciale aandacht werd kort verdubbeld kan worden. Die truffels te maken dat heel Californië
besteed
i de truffels gaan niet als i
truffels groeien. Niemand, behalve
de werknemers van California Truf- ontworpen
fie Company, mag die door eer
soort zeildoek overdekte broed
plaats - Shifrine spreekt van: het Frankrijk rotten binnen
truffelhuis - binnenkomen. Shifri- dagen weg, zelfs als je
gaat ruiken, geen verande-
de markt, laat staan in speciaal ring brengen. "De mijne kosten iets
mijn vinding aangevraagd,
wil niet dat iemand ook maar een
idee heeft hoe we het precies doen,
Ik ben niet gek. Daarvoor zijn ei
veel te vèel kapers op de kust".
ndjes. Shifrine: "Het
probleem bij truffels is, dat ze gauw goedkoper maken? Je moet de prijs
beschimmelen. De grote truffels uit vragen die je kunt krijgen", zegt de
x-prof die zich de mores van het za-
^nle^en dus snel ejgen heeft ge-
Gestaag stijgende verkopen ge-
"Ik heb weliswaar patent op kast bewaart. Wij leveren ze daarom
i geconserveerde
conserveerd, dat wil zeggen: ge- bruikt Shifrine als argument naar
droogd, als poeder, pasta, in bouil
lon of in olie, de zeer welriekende
truffelolie. Zo blijven de truffels
investeerders. Want hij wil
opnieuw geld lenen, deze keer
iljoen dollar, zodat hij verder
Hoe dan ook een klein jaar nadat goed, en behouden ze jarenlang hun kan uitbreiden. Shifrine's pla
Shifrine en Dorian met hun bedrijf smaak. -"
waren begonnen, werden de eerste DllUT
truffels geoogst. Daarbij moet je
zijn allerminst bescheiden.
Hij zegt: "Wij verkopen nu aan par
ticulieren en aan winkels, maar daar
af. Ik wil aan grootver-
truffels praat? De Franse bruikers verkopen, de makers
truffels kosten in Amerika gauw soepen, sausen, patés. Die kunnen
dan niet aan de éigrote, zwarte kar- T'1 !k
bonkels denken zoals die in de Peri- 1 njf Q jjm
gord uit de aarde worden gewoeld.
Shifrine's truffels zijn naar verluidt 100,0 gulden per pond
hij wil er zelf niets over zeggen - „eieer\s twee r ZCA -
ongeveer zo groot als een erwt. Reden daarvoor zijn de alsmaar da-
Shifrine: "Maar hoe ze eruit zien, lende oogsten. Een eeuw geleden
doet er niet toe. Het gaat om de geur werd in Frankrijk, en streken in Ita- waardig gemakseten willen,
liü en Snanip 7p1tpf 9.AHA tnn aan annrmo markt ,,nAI'
ook met onze truffels nieuwe, luxe pro
twee keer zoveel geweest, dukten gaan maken, en ik denk dat
daar, gezien de toenemende mate
de mensen kwalitatief hoog-
„i de smaak, en die is als ze zo klein en Spanje, zeker 2000 ton aan
zijn zelfs nog wat geconcentreerder truffels op de markt gebracht. In
Hij heeft daarbij hooguit
beetje concurrentie. De Franse
chemicus Thierry Thalou slaagde er
onlangs in, de geur van truffels in
componenten op te delen (voor wie
geinteresseerd is: dimethyl sulfide
schijnt een nogal belangrijk be
standdeel te zijn), en die geur na te
maken. Aldus chemisch bereide
truffelolie bestaat.
Maar daarover maken Shifrine en
Dorian zich geen zorgen, want zij
maken, zoals dat in Amerika heet:
",the real thing", echte truffels dus,
ook al zijn ze aan de kleine kant.
Daar kan geen chemie tegenop. In
afwachting van de grote kontrakten
experimenteren Shifrine en zijn
medewerkers er voorlopig nog lus
tig op los. Ze proberen hun truffels
op alles uit, en dat gaat bijna altijd
goed want, aldus Shifrine: "Truffels
versterken de natuurlijke smaak
van alle etenswaren".
Shifrine's favoriet is gebakken
banaan met truffels. Huh? Banaan
met truffel? "Jazeker, dat is fantas
tisch", aldus Shifrine, „de boter
smaakt boterachtiger, de suiker sui-
Jcerachtiger en de banaan, no
banaanachtiger". Elke dag, zo rond
het middaguur, worden op het kan
toor van California Truffle Compa
ny de bureaus opzij geschoven,
dat er serieus kan worden geluncht
Bij die lunch worden de nieuwe
dingen uitgeprobeerd. Bezoekers
wordt speciaal gevraagd aan het
eind van de ochtend te komen, zo
dat ze kunnen mee-eten.
Toen ik er was, bestond het menu
uit: brood met truffelboter, kip met
pasta in truffelsaus, tomaten met
een dressing waaraan truffelolie te
pas was gekomen, en truffelijs. Die
middag is er van werken niet veel
meer gekomen.
BEIJING Spijbelt er iemand?
Maakt een vrouw ruzie met haar
schoondochter? Heeft iemand zijn
wintervoorraad kolen bij zijn buren
voor de deur gezet? Gaat iemand
trouwen of juist scheiden, is er een
zwanger? Gao Yugui en haar zeven
'oude tantetjes' weten het niet al
leen als eerste, ze bemoeien zich er
ook mee. Ze geven leiding aan de
buurt als stonden ze aan het hoofd
van een kostschool en ze doen dat in
opdracht van de regering.
door
Kathy Wilhetm/AP
Mevrouw Gao (72) staat aan het
hoofd van het buurtcomite van de
Donkere Wilgenstraat. Het is een
comité zoals elke wijk in elke stad
van China er een heeft. Ze vormen
de ruggegraat van het Chinese sys
teem van sociale controle. De vrij-
willigerscomites bestaan uit gepen
sioneerde vrouwen, die worden be
noemd door de gemeentebesturen.
In de wijk van mevrouw Gao, die
bestaat uit een hoofdstraat en zeven
kleinere straten, wonen 1.085 gezin
nen. "Iedereen kent me", zegt ze,
"en ik ben altijd overal welkom."
In werkelijkheid worden de 'oude
tantetjes' van de buurtcomites vaak
helemaal niet zo gunstig beoor
deeld. Door velen worden ze be
schouwd als vervelende bemoeials.
Anderen ervaren de aanwezigheid
van de comités als een regelrechte
bedreiging.
Afgelopen voorjaar gingen in veel
wijken de tantetjes de huizen langs
om de bewoners op het hart te druk
ken niet deel te nemen aan acties
werkt. Degenen die onverhoopt
niet gek zijn op mevrouw Gao en de
andere tantetjes, hebben reden om
bang voor ze te zijn. Elke dag, nadat
ze samen de krant hebben gelezen
en de nieuwste bevelen van de rege
ring hebben bestudeerd, gaan de
tantetjes op bezoek bij buurtbewo
ners, om zich op de hoogte te stellen
van wat er zoal gaande is.
voor democratische hervormingen.
En na de bloedige onderdrukking
van de democratiseringsbeweging
doorzochten ze huizen op van het le
ger gestolen wapens en gaven ze
buurtbewoners aan, die ze verdach
ten van 'contra-revolutionaire' acti
viteiten.
Mevrouw Gao heeft de wind er zo
goed onder dat de Donkere Wilgen
straat de titel "straat van de voor
beeldig e samenwerking met het
Volksleger" heeft gekregen. De pro-
paganda-afdeling van de
nistische partij gaf zelfs ee
laire uit, waarin de buurt "e
beeld van innerlijke beschaving"
werd genoemd. Het comité van me
vrouw Gao werd geprezen om zijn
"vastberaden politieke stellingna-
me, hoge graad van socialistisch be
wustzijn en grote liefde voor het va
derland".
Mevrouw Gao zegt dat ze geen be
wondering had voor de hongersta
kende studenten, die een miljoen
inwoners van Beijing de straat op
wisten te krijgen om te demonstre
ren voor hervormingen. Geen van
de 3.750 buurtbewoners, zelfs niet
een van de 34 studenten onder hen,
nam volgens mevrouw Gao deel aan
de protesten. Twee studenten zijn
een keer een kijkje gaan nemen,
vertelt ze, maar alleen om de opwin
ding even te proeven. Daarna doken
ze weer in hun studieboeken en
meldden zich braaf elke dag bij
de tantetjes. Mevrouw Gao zegt dat
ook sommige oudere buurtbewo
ners even gingen kijken, "maar het
waren er echt maar heel weinig."
"Mevrouw Gao woont hier al ja
ren. Alle studenten kennen haar en
zijn gek op haar en luisteren daarom
naar wat ze zegt", zegt Fan Shuyun,
die bij de hulpsecretarie in de buurt
Volgens mevrouw Gao kunnen
voortvluchtige studentenleiders
zich in haar wijk onmogelijk schuil
houden. "Als er een vreemdeling in
de buurt is, dan weten wij dat
meteen." De tantetjes zoeken van
elke bezoeker uit wie hij is, waar hij
vandaan komt en of hij door de poli
tie wordt gezocht.
De huizen in Donkere Wilgen
straat zijn oud. Ze zijn gebouwd
rondom kleine binnenplaatsjes en
in een blok wonen ongeveer twaalf
families. Elk plaatsje heeft een op
zichter, die er precies van op de
hoogte is wat iedereen doet en wie
hun vrienden zijn. Tijdens de lente
opstand hielden de opzichters pre
cies bij wie er wegging, waar hij
heen ging en wanneer hij terug
kwam, vertelt mevrouw Gao. "Als
iemand aan de protesten zou heb
ben deelgenomen, dan had de op
zichter dat onmiddellijk geweten",
zegt ze.
Feng Xiamoin, die ook op de
hulpsecretarie werkt, spreekt haar
voorzichtig tegen. "We kunnen
nooit zeker weten of iedereen alles
vertelt. Iemand kan best op stap zijn
geweest zonder het te zeggen." Me
vrouw Gao wijst hem op besliste
toon terecht: "Maar als er iets ge
beurd zou zijn dan was hij heus wel
gearresteerd."
Hi-Fever
sweatshirt
Katoen/acryl. In-
gebreide jacquard
Kraag, manchet
ten en boord. In
o.a. off white/
zwart en lila/
zwart. S/M/L jgfC
"De situatie in de wereld
vraagt om ingrijpende verande
ringen in de politiek. De vraag is
of het conciliair proces voldoen
de draagvlak in de samenleving
kan krijgen om die verandering
te bewerkstelligen. Vroeger of
later moet het proces uitlopen
op een dialoog met de politiek".
Met die woorden onderstreept
ds. Willem van der Zee het be
lang van de Nationale Kerken
dag, die zaterdag vertegen
woordigers van vele honderden
kerkelijke gemeenten en paro
chies naar Utrecht brengt om
zich te bezinnen op de vragen
van gerechtigheid, vrede en
heelheid van de schepping.
De Kerkendag is een unieke ge
beurtenis voor Nederland, maar
eigenlijk ook voor Europa. Nooit
eerder vond een zo breed gedra
gen kerkelijke manifestatie
plaats die bovendien voor hon
derd procent oecumenisch van
opzet is. Dit laatste in tegenstel
ling tot de Duitse 'Kirchentag' die
nog altijd een puur protestantse
aangelegenheid is.
Van der Zee, voorzitter van de
stuurgroep conciliair proces van
de Raad van Kerken en ook secre
taris van die Raad, zei gisteren in
Amersfoort dat de politieke con
sequenties van de kerkelijke be
zinning ook zaterdag al onder
ogen moeten worden gezien. Hij
wees op de twee grootste en be
langrijkste onderdelen van de
Kerkendag, een podiumdiscussie
met politici over de weg naar een
leefbare wereld, en een forum van
vooraanstaande kerkleiders over
de agenda van de kerken in het
komende decennium. Dat forum
moet in negentig minuten tijd ze
ven konkrete voorstellen opleve
ren waarmee de kerken aan de
gang kunnen.
Dat de Kerkendag geen vrijblij
vende zaak mag worden, blijkt
volgens Jan Gruiters, de voorzit
ter van het organisatiecomité, uit
de slotviering. Dan zullen zes
'verbondsteksten' worden voor
gelezen over de thema's waarmee
het conciliair proces zich heeft
toegespitst: de machtsongelijk
heid tussen man en vrouw, de
verarming in Nederland, de
.schuldenlast van de Derde We
reld, het armoedevraagstuk, de
nucleaire wapenwedloop, Oost-
Westvragen, de aantasting van
het milieu en racisme. Bovendien
wordt de aanwezige voorzitters
van de lidkerken van de Raad ge
vraagd het samen eens te worden
over een zevende tekst waarmee
ze zich verplichten tot veitlere in
zet op deze punten.
Ds. Van der Zee zei dat het en
thousiasme voor het conciliair
proces niet is te danken aan de sti
mulans 'van bovenaf, maar aan
het brede onthaal aan het grond
vlak van de kerken. Daar zullen
dan ook de verder stappen moe
ten worden gezet naar een poli
tiek van versobering en verande
ring, aldus Van der Zee. Hij wees
erop dat de polarisatie destijds
rond het kernwapenvraagstuk dit
keer is uitgebleven.
Het aantal bezoekers in Utrecht
zal zeker het maximum van
16.000 halen. Nu al zijn er 14.000
aanmeldingen binnen en de ver
wachting is dat het resterende
deel zich zaterdag in Utrecht zal
melden. Door problemen met een
computer bleken er enkele we
ken geleden meer kaarten be
schikbaar dan was gedacht. Vol
gens Jan Gruiters zijn de kerken
allemaal naar rato vertegenwoor
digd, terwijl zich ook mensen
hebben gemeld van kerken die of
ficieel niet eens meedoen aan het
conciliair proces.
'Startbijbel'
Na vele kinderbijbels, waarin
de bekende verhalen zijn naver
teld, is nu voor het eerst een bijbel
voor kinderen verschenen, die di
rect uit de grondtekst is vertaald.
Het eerste exemplaar van deze
unieke 'startbijbel' werd door het
Nederlands Bijbelgenootschap
(NBG) gisteren in Amsterdam
aan het gezin van Evert van Ben-
them, gereformeerd, aangebo
den.
De startbijbel vormt een ant
woord van het NBG uit Haarlem
op de veelvuldige vraag vanuit
het onderwijs naar een voor kin
deren te begrijpen bijbelverta
ling. Het gaat om een bloemlezing
van bijbelgedeelten, waarbij de
vertalers woordkeus en zinsbouw
op kinderen vanaf negen jaar heb
ben afgestemd. Het boekwerk is
verluchtigd met 250 nieuwe kleu*
ren-illustraties.
Dr. Harm Hollander van het bij
belgenootschap noemde de start
bijbel bij de presentatie 'hèt alter
natief voor de vele gebruikelijke
kinderbijbels. Nadeel van deze
'bijbels' is, aldus Hollander, dat
bij deze navertellingen en de se
lectie ervan de ideeën van de au
teur sterk bepalend zijn.
De keuze van de verhalen van
de startbijbel is ontstaan uit een
overleg van een team vertalers,
theologen en onderwijsdeskundi
gen. De eerste aanzet voor de
startbijbel werd al in 1977 gege
ven, toen bij wijze van experi
ment één bijbelboek werd ver
taald. In de loop der jaren ver
schenen er verschillende deeltjes,
die allen volgens het NBG goed
werden ontvangen.
Volgens mevrouw drs. J.
Broeijer-Bogers, die van meet af
aan als vertaalster bij het project
betrokken was, is het vertaalprin
cipe van 'functionele gelijkwaar
digheid' gevolgd. Evenals bij de
populaire Groot Nieuws-bijbel is
de tekst niet woord-voor-woord
vertaald, maar is geprobeerd de
bedoeling van de schrijvers zo
goed mogelijk weer te geven. "Er
is dus sprake van interpretatie",
aldus de vertaalster.
De illustraties zijn verzorgd
door Anjo Mutsaars, die naar ei
gen zeggen in een 'zeer katholiek
gezin' is opgegroeid. Het protes
tants NBG heeft haar een grote
mate van vrijheid gegeven. Zo
valt er ergens een duiveltje te be
speuren Hollander: "Die is er
door geglipt!" evenals een en
kele aureool. Daarnaast heeft zij
bijvoorbeeld ook de toren van Ba-
bel enigszins transparant ge
maakt, omdat "die volgens mij
symbolisch is bedoeld".
Evert van Benthem, die zeer ve
le verzoeken om bij goede doelen
als trekker te fungeren afwippelt,
had voor de startbijbel een van de
weinige uitzonderingen gemaakt.
"De bijbelverhalen zoals je die als
kind hoort, zijn belangrijk voor je
hele leven", zo verklaarde de ge
reformeerde Van Benthem des
gevraagd. Bij de aanbieding werd
de startbijbel door mevrouw
Broeijer vergeleken met 'Friese
doorlopers' waarop je het schaat
sen het beste onder de knie kunt
krijgen.
Volgens Hollander is de start
bijbel duidelijk niet bedoeld als
'zomaar een gezellig leesboek',
maar om gebruikt te .worden bin
nen het gezin of de school, Bege
leiding blijft volgens hem altijd
wel nodig, want "de taal is wel
eenvoudig, maar de inhoud van
de bijbel niet altijd".
Tijdens de presentatie werd als
demonstratie van de eenvoud van
de tekst, een gedeelte uit het ver
haal van de ark van Noach voor
gelezen door Miranda van Eenen-
naam van de christelijke Rehobo-
thschool uit Nieuw-Vennep, die
samen met haar hele groep de
plechtigheid luister bijzette. Van
middag zouden alle kinderen van
de school meedoen aan een bal
lonnenwedstrijd die het NBG als
tegenprestatie had georgani
seerd.
