Noren constateren verhoogde straling New Delhi gedraagt zich als de politieman van Azië icHifltari Na hulp aan brandende Sovjetonderzeeër Simone Veil krijgt veeg uit de pan van extreem-rechts Politie Zmdafrïka treedt hard op tegen demonstranten: 23 doden Surinaamse indianen stellen nieuwe eisen Colombia zet prijs op hoofd van 2 drugsbazen Moord op getuige tegen Australische racisten KOPENHAGEN Bij de brand op de Russische nucleaire onderzeeboot in juni voor de Noorse kust is radioactief jodium 131 vrijgekomen en verspreid over Noord-Noorwegen. Dat blijkt uit metingen van het Westduitse instituut voor fysische technologie, dat be schikt over gevoelige meetapparatuur rond de Poolcirkel. PARIJS (AFP) - Het extreem- rechtse Front National in Frankrijk is opnieuw in opspraak geraakt door anti-semitische opmerkingen van de filmregisseur Claude Au- tant-Lara, die voor het Front Natio nal in het Europees Parlement zit. Een woordvoerder van de partij van Jean-Marie le Pen maakte gisteren bekend dat Autant-Lara zijn zetel in het Europarlement opgeeft. De extreem-rechtse cineast ver oorzaakte veel opschudding door in een vraaggesprek met het blad 'Glo be' anti-semitische opmerkingen te maken over1 de populaire liberale politica en vroegere voorzitter van het Europarlement Simone Veil. "Of je het nu lfeuk vindt of niet, zij hoort bij een volk dat een politiek volk is dat de macht in handen pro beert te krijgen", zo zei Autant-Lara over Veil. Autant-Lara, die op grond van zijn leeftijd (88) deken was van het Europese Parlement, beschuldigde Veil er verder van 'goede sier' te ma ken met het feit dat zij tijdens de Tweede Wereldoorlog in een con centratiekamp zat. "Als ze weer over genocide beginnen, zeg ik al tijd dat ze mevrouw Veil dan toch hebben overgeslagen", zo zei de ci neast in het interview. Volgens de extreem-rechtse ge deputeerde heeft zijn besluit om uit het Europarlement te stappen niets met het vraaggesprek te maken, maar heeft hij met het oog op zijn leeftijd besloten zijn zetel op te ge- politieke kringen in Frankrijk. Eén van de leiders van gematigd rechts, voorzitter Frangóis Léotard van de Republikeinse partij", pleitte voor opheffing van de parlementaire on schendbaarheid van Autant-Lara en voor strafrechtelijke stappen te gen hem. De leider van het Front National, I Le Pen, die eveneens in het Euro parlement zit, veroorzaakte vorige maand een rel door te waarschuwen voor een internationaal "complot van joden en vrijmetselaars". Het Franse ministerie stelde daarop een strafrechtelijk onderzoek tegen Le Pen in. Claude Autant-Lara. Het Noorse stralingsinstituut noemt de onthulling ernstig, hoe wel de straling beneden het gevaar lijk geachte niveau ligt. Woordvoer der Finn Ugletveit vreest dat de be manningsleden van helikopters, vliegtuigen en schepen, die zich door John Versleijen Het nieuws over het vrijkomen van - - straling heeft de Noorse autoritei- urenlang rond het brandende schip ten pijnlijk verrast. Ofschoon enke- de Echo Il-klasse hebben opge houden, zware doses straling heb ben opgelopen. was vrijgekomen uit de brandende reactorruimte. De Russische mari neautoriteiten hebben steeds be weerd dat de kernreactor van het schip was uitgeschakeld en dat geen enkel bemanningslid bij de brand gewond raakte. Volgens het Noorse stralingsin stituut tonen de Westduitse metin gen aan hoe slecht Noorwegen is voorbereid op een atoomramp. "We kunnen niet eens radioactieve stra- le dagen na de brand een aantal Russische matrozen met verschijn selen van stralingsziekte werden w„ opgenomen in ziekenhuizen, heeft i;ne ontdekken*Vppt" Fi nn" TTalpt. Het gaat daarbij naar schatting Oslo geweigerd om het Noorse per- vejt bitter. "Er is gebrek aan alles honderd personen. Een groot soneel op eventuele radioactieve besmetting te controlereji. Een aantal waterproeven gezondheidsonderzoek tuele gevolgen is dan ook direct noodzakelijk, aldus Ugletveit. gebrek aan alles om vroegtijdig alarm te slaan of te genmaatregelen te nemen. We zijn onvoldoende uitgerust om zulke volgens Oslo uit dat er geen straling crisissituaties het hoofd te bieden". JOHANNESBURG - Zeker 23 zwarten zijn tijdens protestacties te gen de verkiezingen in Zuidafrika door de politie gedood. De Nationa le Partij (NP) van waarnemend pre sident De Klerk, die van 123 zetels teruggaat naar 93, behoudt haar ab solute meerderheid en trekt uit de uitslag de conclusie dat de meeste blanken haar voorzichtige hervor mingsbeleid jegens de apartheid steunen. De verkiezingen werden volledig door het tegen demonstranten ge bruikte politiegeweld overscha duwd. In zeven woonoorden voor zwarten en kleurlingen in en rond Kaapstad kwamen 23 mensen om het leven, meldde een bekend advo catenkantoor in die stad. Daarnaast vielen bij verkiezingsgeweld nog eens ruim 100 gewonden. De politie heeft de dood van 12 zwarten toege geven. Aartsbisschop Tutu had eerder ook al melding gemaakt van veel doden in de kleurlingengemeen schappen rónd Kaapstad. Volgens dominee Boesak, president van de Wereldbond van Hervormde Ker ken, zit president De Klerk nu "in een poel van bloed'. Boesak: "Ik begrijp niet hoe men sen ook maar het geringste enthou siasme kunnen opbrengen voor de ze verkiezingen, wanneer dezelfde avond de-man met de niguwe idee ën (De Klerk) dit soort slachtingen laat aanrichten. Mensen die een nieuwe termijn beginnen met een slachting hebben niet het recht om in de regering te zitten. Als hij niet snel wat doet, zal niets van wat hij zegt, politiek of anderszins van eni ge betekenis zijn," betoogde Boe sak. Een woordvoerder van het ANC in Zambia noemde de verkiezingen een 'farce' en zonder enig belang voor de onderdrukte zwarte meer derheid. Een vertegenwoordiger van de zwarte verzetsbeweging op de top van niet-gebonden landen in Joegoslavië sprak een scherpe ver oordeling uit over het 'ongehoorde politiegeweld' bij de verkiezingen die naar zijn zeggen de laatste zijn waarvan de zwarte meerderheid kan worden geweerd. Buitenland kort Met traangasgranaten en geweerschoten probeerde de Zuidafrikaanse politie zwarte betogers uiteen te jagen. Volgens aartsbisschop Tutu werden i door de politie gedood. (fotoEPA) Labour: sluiting nucleaire industrie LONDEN (GPD) - Arthur Scargill, de controversiële leider van de Brit se mijnwerkersbond NUM, heeft op het jaarcongres van het Britse vak bondsfederatie TUC een verrassen de beslissing afgedwongen. Zijri voorstel om de Britse nucleaire in dustrie over een periode van 15 jaar te beëindigen, kreeg een onver wachte meerderheid. Paraguay Het hooggerechtshof van Paraguay heeft een verbod ingesteld op de' adoptie van Paraguyaanse kinderen door buitenlandse ouders. Het ver bod is een reactie op de groeiende stroom verdenkingen over illegale adoptiepraktijken. Moeder Teresa Moeder Teresa, die voor haar De Britse vice-premier, Sir Geof frey Howe, heeft De Klerk gisteren gewaarschuwd dat er nu haast moet worden gemaakt met afschaffing van de apartheid. Zo niet, dan zal het voor Groot-Brittannië, de be langrijkste investeerder in Zuidafri ka, heel moeilijk worden om niet mee te gaan met de internationale stroom van harde sancties, zei de vice-premier. Maar Howe's opvol ger als minister van buitenlandse zaken, John Major, blijft gekant te gen sancties tegen Zuidafrika, om dat 'de zwaksten' daarvan de dupe worden. Niet-gebonden landen: laat alle gijzelaars vrij BELGRADO (AFP/DPA/Rtr) - Aan het einde van hun vierdaagse conferentie in Belgrado hebben de 102 niet-gebonden landen vannacht opgeroepen tot vrijlating van alle gijzelaars, "ongeacht waar en door wie zij worden vastgehouden". Te vens veroordeelden zij de "groeien de en gevaarlijke banden tussen ter roristische groepen en drugshande laren alsmede paramilitaire ben des". In de 42 resoluties die tijdens de conferentie werden aangenomen wordt voor het eerst de rol van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) en van de Wereldbank als po sitief bestempeld voor de oplossing van de economische problemen in de Derde Wereld. De in vorige jaren gebruikte scherpe anti-westerse toon in de verklaringen ontbrak. De vermindering van de spanning tus sen Oost en West wordt toegejuicht. De ontwikkelde wereld werd ertoe opgeroepen mee te helpen om de kloof in rijkdom tussen Noord en Zuid te helpen overbruggen. Dertien landen, Algerije, Argenti nië, Egypte, India, Indonesië, Ja maica, Malaysia, Nigeria, Peru, Se negal, Venezuela, Joegoslavië en Zimbabwe, hebben besloten een ei gen economische top, 'Zuid-Zuid', in het leven te roepen naar het voor beeld van de jaarlijkse economi sche top van de zeven voornaamste industrielanden in de wereld. De conferentie had oorspronke lijk gisteren moeten eindigen, maar liep uit, doordat men het niet eens kon worden over de plaats van de volgende bijeenkomst van de mi nisters van buitenlandse zaken in 1991. Uiteindelijk werd dit Ghana. Dit ten koste van Venezuela. De Colombiaanse oproerpolitie moest gisteren de universiteit i bestormen na demonstraties van studenten tegen de Amerikaanse bemoeie nissen in Colombia nadat de regering de drugsmaffia de oorlog heeft ver klaard. (foto EPA) PARAMARIBO - De op standige Surinaamse indianen heb ben gisteren nieuwe eisen gesteld en hun ultimatum met twee dagen verlengd. Binnen 48 uur willen ze door Wim Noordegraaf praten met Assemblée-voorzitter Jagernath Lachmon en met leger leider Desi Bouterse. Voorts moet Assemblée-lid Alwin Mungra bele- Nieuwe SPD'er stapt uit fractie coalitie Nedersaksen BONN (GPD) - De CDU-FDP-coa- litie in de Westduitse deelstaat Ne dersaksen heeft volslagen onver wacht weer de meerderheid in het parlement. Nog geen 24 uur nadat de CDU de met de rechts-extremis- tische Republikeinen flirtende af gevaardigde Vajen üit de partij had gezet, kondigde de SPD-parlemen- tariër Hoch aan als onafhankelijk lid verder te gaan. De sociaal-democratische partij top in Hannover reageerde verbijs terd op de stap van Hoch, die giste ren als opvolger van een vertrokken SPD-afgevaardigde zijn rentrée in het parlement maakte. De man schreef zijn partij: "Na meer dan 25 jaar niet ter kennis genomen lid maatschap, verlaat ik teleurgesteld de SPD". Volgens de regionale SPD-voor- zitter Schroder wilde Hoch de pat stelling in het parlement doorbre ken en zal deze nu de rechts-liberale coalitie steunen. Binnen de SPD wordt gesuggereerd dat het gaat om een lang tevoren beraamde actie, waarbij mogelijk ook de CDU is be trokken. In het verleden had de SPD geprobeerd Hoch te royeren als lid, omdat hij in het openbaar di verse malen had gezinspeeld op een overstap naar de CDU. Fractielei der Schroder was zichtbaar aange slagen door het besluit van Hoch. digende opmerkingen over de 'Toe- kajana-Amazone-indianen' terug- Mungra zong een kinderliedje uit de koloniale tijd over 'wuivende palmen en stoere indianen'. Hij vroeg zich in het openbaar af "wat voor indianen wij hier nou eigenlijk hebben". De opstandelingen von den dat niet leuk. "Correctie en an ders zal hij het zelf merken", klonk het dreigend op een persconferen tie die werd gehouden in het in diaanse dorp Bigi Poika midden in het bezette gebied. Toespelingen in de Assemblée over interventie door een buiten landse legermacht en 'andere opties dan de dialoog' moeten van de in dianen nader worden verklaard. "Zolang Brunswijk zijn wapens niet heeft ingeleverd, leveren wij onze wapens ook niet in", zei een anonieme woordvoerder van de even anonieme 'commandant Tho mas', de leider van de actiegroep. Zwaar bewapende 'Toekajana- Amazone-indianen' hebben sinds een week het westen en midden van Suriname onder controle. Onder hen bevinden zich deserteurs uit het nationaal leger en leden van de volksmilitie, een para-militaire or ganisatie. De Surinaamse regering wil wel onderhandelen, maar wist niet met wie, omdat er geen ge sprekspartner aanwezig leek. Het vredesproces in Suriname zit nu volledig vast. Een belangrijke eis van de indianen en alle dorpsge meenschappen, is de verbetering van de sociaal-economische positie. 'Dat is mogelijk bij de uitvoering van het vredesakkoord met Bruns wijk", vindt de regering. Maar de tweede eis van de Toekajana-india- nen is de ontwapening van het jung lecommando. Daar kan de regering niet op ingaan zonder het vredesak koord met Brunswijk open te bre ken. Legerleider Bouterse en zijn poli tieke partij de NDP spinnen garen bij de patstelling. Bij de verkiezin gen in 1987 stemden veel van de 7000 Surinaamse indianen op de NDP, uit 'trouw aan de revolutie', die verbeteringen had gebracht in het binnenland. BOGOTA (Rtr/AP) Colombia heeft gisteren een grote beloning uitgeloofd voor informatie die leidt tot de arrestatie van twee drugsba ronnen van het Medellin-kartel. De regering stelde tegelijkertijd voor korte duur twee militaire burge meesters aan in steden die het cen trum zijn van de doodseskaders van de drugsbazen. De vervanging van de burge meesters voor militairen, werd di rect ingetrokken toen de regering- Barco felle kritiek kreeg. De maat regel werd als on-democratisch en ongrondwettig bekritiseerd. Minis ter van binnenlandse zaken, Velas quez zei echter noig steeds te gelo ven dat de strijd tegen de cocaïne de maatregel noodzakelijk maakt. Inmiddels heeft de regering van president Barco heeft na de uitleve ring van de kartel-medewerker Eduardo Martinez Romero aan de Verenigde Staten de druk op de co- caïnebonzen opgevoerd. In televisiespots werd een belo ning van 250.000 dollar in het voor uitzicht gesteld voor informatie die leidt tot de arrestatie van de drugs baronnen Pablo Escobar en José Gonzalo Rodriguez Gacha. Zij staan op de lijst van de meest gezochte drugshandelaren, die de VS in hun land terecht willen laten staan. Op de nationale universiteit van Bogota raakten gisteren studenten met de oproerpolitie slaags. Zij de monstreerden tegen de bemoeienis sen van de VS in Colombia. Onge veer 1000 tot 1500 studenten, van wie zo'n dertig hun gezicht zwart hadden gemaakt, gooiden met ste nen en benzinebommen, waarop de politie traangasgranaten afvuurde. De colléges werden daarop opge schort. Intussen gaat de drugsmaffia on verminderd voort met de oorlog te gen de regering. Twee politieman nen raakten gisteren licht gewond bij een bomontploffing in een win kelpromenade in Medellin. Een aantal Amerikanen is Colombia gis teren ontvlucht uit vrees voor aan slagen door de cocaïnebaronnen, die hebben verklaard liever te ster ven in Colombia dan in de VS ge vangen te moeten zitten. PERTH (GPD) - De politie van de Australische stad Perth heeft gisteren onthuld, dat aanhangers van een racistische beweging een medelid, de 22-jarige David Loc ke, de hals hebben afgesneden, omdat hij zou getuigen tegen de leider van de groep. Jack van Tongeren, een in Nederland ge boren Australiër, leidt de ex- treem-rechtse Australische Na tionale beweging, die 'Australië wil zuiveren van Aziaten'. Tegen Van Tongeren loopt een proces wegens brandstichting, geweldpleging en inbraak. Hij wordt voorts beschuldigd van een reeks van bomaanslagen op Chinese en andere Aziatische res taurants. Twee leden van de be weging, William Monaghan (21) en Wayne Napier (23) zijn in staat van beschuldiging gesteld we gens moord op Locke. Volgens de politie hebben de twee Locke de strot afgesneden om te voorkomen dat hij als getui ge a charge zou optreden tegen van Tongeren. Het lichaam van Locke werd vorige week zaterdag in kreek buiten Perth gevonden. Monaghan en Napier zouden de dag daarvoor met het slachtoffer eerst in een bar zijn gaan drinken, waar Locke zou hebben verteld dat hij tegen Van Tongeren zou getuigen. De twee brachten hem daarna naar een park, sloegen hem met een ijzeren staaf op het hoofd en sneden hem vervolgens de keel door. r de a In- minderde zorg1 dia in 1979 met de Nobelprijs de Vrede is beloond, is gisteren met hartproblemen opgenomen in een particulier ziekenhuis in Calcutta. De toestand van de 79-jarige non, die op de afdeling intensive care ligt, is zorgwekkend. Nieuwzeeland De Labour-regering in Nieuwzee land heeft gisteren, ondanks heftige oppositie van vredesgroepen, ge stemd voor samenwerking met Australië bij de bouw van fregatten voor de Nieuwzeelandse marine. Premier Palmer zei dat een order wordt geplaatst voor twee door Westduitsland ontworpen Meko 200 fregatten. IRA Bij een aanslag op een auto met Brits kenteken is gisteren in Unna- Massen, ten westen van Dortmund, de Westduitse echtgenote van een Britse militair doodgeschoten. Vol gens voorlopige informatie zouden de schoten vanuit een zwarte auto met Brits kenteken zijn gelost. Ver moed wordt dat het om een aanslag van het Iers Republikeins Leger (IRA) gaat. Hongarije De hervormingsgezinde Hongaarse politicus Poszgay is na enig gehar rewar toch aangewezen als afge vaardigde naar het congres dat de communistische partij begin okto ber houdt. Conservatieve partijle den in de stad Debrecen hadden hem weggestemd. NEW DELHI/SINGAPORE - De Singaporese premier Lee Kuan Yew heeft onlangs in een toespraak gewaarschuwd dat India of Japan het machtsvacuüm in Azië zal vul len, wanneer de Amerikanen zich uit hun vooruitgeschoven militaire posten zullen terugtrekken. Die leemte zou ontstaan indien de Vere nigde Staten hun militaire bases op de Filipijnen, de grootste buiten het Amerikaanse grondgebied, in 1991 sluiten. door Bob Mantiri Dit kan gebeuren wanneer Was hington en Manila geen overeen stemming bereiken over verlenging van het huurcontract. De voorbe sprekingen hiervoor beginnen in december. Het Pentagon, houdt re kening met die mogelijkheid en zoekt in andere zuidoostaziatische landen naar alternatieve bases. Singapore is het enige land, dat be reid lijkt om enkele militaire facili teiten, zoals het beschikbaar stellen van zijn haven voor de Amerikaan se oorloschepen als bunkerstation. Maar het aanbod, dat Washington nog in studie heeft, veroorzaakte onder de Aseah verhitte discussies. Hoewel de vijf partners van de ei landrepubliek het unaniem er over eens zijn, dat zij hun economische groei en politieke stabiliteit aan de Amerikaanse militaire presentie te danken hebben, veroordeelden, zij het initiatief van Singapore. Militaire strategen in Asean me nen echter dat het onvermijdelijk is dat de VS in de nabije toekomst hun sterkte beduidend moeten reduce ren onder invloed van budgetaire problemen en ook door de ontspan ning in de bewapeningswedloop met de Sovjeunie. Moskou kondig de afgelopen december aan, dat 200.000 soldaten uit Azië - veertig procent van de totale legersterkte - zou terugroepen. Singapore en ook Australië be zien met enige achterdocht de uit breiding van de militaire kracht van India. De aanwezigheid van de su- permogendheden in Azië zorgde voor een pas op de plaats van regio nale mogendheden als India. Maar sinds Rajiv Gandhi aan de macht is, is India uitgeroeid tot een militaire mogendheid. New Delhi heeft duidelijk laten blijken, dat het zich hoe langer hoe meer ziet als de 'politieman van Azië', een rol die voor de Amerika- Rajiv Gandhi. nen was weggelegd. New Delhi ge draagt er zich ook naar. Het greep militair in op de Maldiven, in het buurland Sri Lanka en tegen het kleine Nepal stelde het een handels boycot na grote onenigheid over een handelsverdrag. De drie onderdelen van de Indi sche krijgsmacht omvatten totaal maar liefst 1,4 miljoen soldaten. Het is na de Sovjetunie, China en de VS het grootste leger. De marine heeft twee vliegdekschepen, 29 torpedo jagers en fregatten. India geeft jaarlijks één miljard dollar uit aan de produktie van ei gen wapens. Wat het zelf niet kan maken, wordt in het buitenland aangekocht. Zoals Jaguar gevechts vliegtuigen en Harrier straaljagers, Franse 2000 Mirage toestellen en Westduitse onderzeeboten. India is ook in staat om geleide ra ketten te maken. Ruim 5000 weten schappers en technische deskundi gen werken in de tactische en stra tegische industrie, die verspreid is over 45 laboratoria. India heweert dat zijn geleide raketten, die een be reik hebben variërend van 9 tot 1500 kilometer, tot de beste van de we reld behoren. India wordt ook geacht in staat te zijn om kernwapens te vervaardi gen. De defensie industrie is op het ogenblik bezig met de produktie van eigen gevechtsvliegtuigen en tanks. De defensie-uitgaven wor den geschat op tenminste drie pro cent van het netto nationaal pro- dukt. Verder op naar het oosten ligt Ja pan, dat alle andere Aziatische lan den op economisch gebied is voor bijgestreefd en zelfs de Verenigde Staten dreigt te overvleugelen. Was hington zet Japan onder druk om defensielasten over te nemen. Zelf is het land van de Rijzende Zon bezig om een moderne lucht macht en marine op te bouwen. De Japanners hebben de militaire tech nologie in huis en hoeven dat niet in het buitenland te kopen. De op bouw van de strijdkrachten heeft de defensiebegroting boven de toege stane een procent gestuwd. Of de Amerikaanse bases en de 64.700 Amerikaanse soldaten in het kader van het Amerikaans-Japanse veiligheidsakkoord, in Japan mo gen blijven, als de Socialistische Partij aan de macht zou komen bij de aanstaande parlementsverkie zingen, is een groot vraagteken. Oppositieleider mevrouw Takako Doi heeft gezegd, dat haar partij het Japans-Amerikaanse veiligheids akkoord zou handhaven. Maar zij heeft ook gezegd, dat haar partij zal streven naar de geleidelijke ont manteling van de Amerikaanse ba ses. Filipijnse diplomaten wijzen op de invloedrijke rechtse stroming in Japan, die vindt dat het land niet al leen economisch een supermogend heid moet zijn, maar ook op militair gebied. De Asean-landen moeten er vol gens premier Lee rekening mee houden, dat de leemte die de Ameri kanen achterlaten, onmiddellijk zal worden opgevuld. Dat leert de ge schiedenis. Het is voor India heel eenvoudig om zijn militaire macht in het Aziatische gebied en zelfs in de Stille Oceaan te laten zien. Bij voorbeeld via een simpele comman do-actie, zoals het op de Maldiven heeft gedaan. Het is ook voorstel baar, zeggen Asean-diplomaten, dat India een commando-eenheid stuurt naar bijvoorbeeld Fiji wan neer de Indische bevolking daar wordt bedreigd. De Asean-landen zien dit gevaar. Malaysia stelde onlangs nog voor om Asean om te vormen tot een de fensiegemeenschap, een soort Navo, om een eventuele Indische bedreiging gezamenlijk te keren. Maar het is onwaarschijnlijk dat dit ooit van de grond komt. Indonesië, de grootste van de zes, stelt, dat een defensiepact leidt tot de vorming van een nieuw militair blok. Dat zou volgens president Suharto niet be vorderlijk zijn voor de stabiliteit in het zuidoostaziatische gebied.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5