Operatie 'Koloss' geslaagd
'Er werd domweg niet over gepraat'
Schrijfster Sabine Reichel (43) over nazi-verleden Duitsland
Veel kunstenaars rooien
het zonder geld overheid
Festival Oude Muziek trekt meer bezoekers
'Filmcrisis'
bezworen
Bettie van Haaster wint Prix de Rome
Feestconcert Leidse Cantorij
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1989
PAGINA 25
HOORN (GPD) Het omstreden
theaterspektakel Koloss van de
kunstenaars Kees Bolten en Hans
Belleman is zaterdagavond op het
nippertje tot een goed einde ge
bracht. Ruim een uur later dan in
het draaiboek stond, rolde de in el
kaar gelaste kustvaarder van een
geïmproviseerde scheepshelling in
Hoorn het IJsselméer in en bleef bo
ven verwachting van het massaal
toegestroomde publiek én de wer
kers aan het schip keurig drijven.
Eerder op de avond liep het schip
nog een forse scheur op, die met
kunst- en vliegwerk gelast kon wor
den.
Vijftig meter uit de oever bleef
het schip echter steken in de mod
der, maar dat vond niemand erg.
Het was om de tewaterlating te
doen en die was volledig geslaagd,
hoewel de spanning tot op het aller
laatste moment te snijden bleef.
Om kwart over negen leek het of
het project gedoemd was te misluk
ken. Bij het oppompen van de rub
ber rollen onder het schip, klonk
een luide knal en midscheeps wer
den scheuren zichtbaar van enkele
meters lang. Het schip werd onge
lijk opgetild waardoor de lasnaden
het begaven.
De schade bleek niet onherstel
baar, maar de tijd ging dringen. In
middels had zich een dichte haag
van belangstellenden op de kade
verzameld. De ploegen lassers tra
den opnieuw aan en herstelden de
scheuren zo goed mogelijk. Op de
reling werden forse stukken metaal
gelast om de gescheurde delen bij
elkaar te houden en voor de zeker
heid werden de naden kwistig met
kit dichtgesmeerd.
Het schip was inmiddels com
pleet op de rubber rollen gezet en
werd met slechts een staalkabel
vastgehouden. De opgepompte rol
len zouden als boomstammen wer
ken, waarover het schip soepel het
water zou bereiken.
Het programma vermeldde om 22
uur 'het spectaculair kappen van de
trossen'. De lasapparatuur werd
weggehaald, de bemanning klom
aan boord en de ladders werden
weggehaald. 'Hou je goed vast,' was
het dringende advies van de techni
ci die de tewaterlating grondig had
den voorbereid.
De snijbrander werd op de strak
gespannen staalkabel gericht en
binnen een paar seconden begon
het angstaanjagend knappen van
stukken kabel. Een klap volgde en
de Koloss zette zich in beweging.
Met een geweldige vaart, precies
over de rubbers rollend en keurig
rechtop koos het schip het ruime
sop om even later in de modder vast
te lopen.
De rokende schoorsteen, de
slaande schroef en een trompetter
op het achterschip luidden het ein
de van het Koloss-project in, dat
ruim veertien dagen geleden in
Camperduin met de stranding van
het schip begon.
Daar sneden de kunstenaars met
een groep assistenten en technici
het schip in zeven dagen in veertig
stukken. Het vorige weekeinde gin
gen de moten ijzer op vrachtwagens
naar Hoorn om aan het IJsselmeer
weer tot kustvaarder aaneen gelast
te worden.
Al in de eerste dagen raakte het
theaterspektakel omstreden, omdat
er 180.000 gulden overheidssubsi
die in zit. Bedrijven gaven techni
sche ondersteuning ter waarde van
300.000 gulden.
De Koloss, vlak voor de tewaterlating.
Schrijfster Sabine Reichel:"De ouderen zullen c
overdrijf'.
x het hardst roepen dat ik
Expositie werk gesubsidieerden in Rotterdam
ROTTERDAM (ANP) - Er is nog al
tijd een groot aantal kunstenaars
!dat geen individuele subsidie (IS)
aanvraagt hoewel zij daar op grond
van hun capaciteiten waarschijnlijk
•voor in aanmerking komen. Dit zei
voorzitter Cato Cramer van de Com
missie Individuele Subsisidies bij
gelegenheid van de tentoonstelling
'IS in de HAL' die zaterdag in Rot
terdam is geopend.
Tot 2 oktober is daar werk te zien
van honderd van de 404 kunste
naars die in één jaar met elkaar ruim
14 miljoen gulden >subsidie kregen.
In totaal werden 1.514 aanvragen
behandeld.
Het is voor het eerst dat het Fonds
voor beeldende kunsten, vormge
ving en bouwkunst een groter pu
bliek kan tonen wie, uitgaande van
de artistieke kwaliteit, subsidies
hebben gekregen voor het onplooi-
en van bijzondere activiteiten of om
zich gedurende een periode te kun
nen wijden aan vérdere ontwikke
ling.
Daarmee zijn ook voor het eerst
alle gesubsidieerde kunstenaars in
een catalogus opgenomen. Het
fonds reikt daarmee bouwstenen
aan om de werkwijze van de com
missie te beoordelen. Daarbij voegt
het fondsbestuur een film van Pie-
ter Verhoeff over de manier waarop
de adviescommissies tot een oor
deel komen. Met de tentoonstelling,
het boekwerk en de rolprent legt
het fondsbestuur publiekelijk ver
antwoording af over zijn beleid. En
dit draagt volgens voorzitter prof.
dr. J.E. Andriessen bij aan de dis
cussie over de beeldende kunsten,
vormgeving en bouwkunst in Ne
derland.
Thomas Meijer zu Schlochteren
en Luce van Rooy stelden de ten-
itoonsteling IS in de HAL samen, De
expositie heeft een plaats gevonden
in de vroegere vertrekhal van de
Holland Amerika Lijn (HAL) aan de
Wilhelminakade in Rotterdam.
De Commissie Individuele Subsi
die heeft kunnen vaststellen dat
veel kunst, ook bouwkunst en
vormgeving, die de laatste jaren bij
belangrijke tentoonstellingen, ma
nifestaties of prijsvragen te zien
was, direct of indirect tot stand is
gekomen dcor deze subsidies. Ze
stelt dat het totaal aan activiteiten
van al die kunstenaars kan bijdra
gen tot een bloeiend kunstleven en
een kwalitatief goed kuristklimaat
en verder tot een verrijking voor de
maatschappij.
Ze stelt voorts dat het Van Gogh-
syndroom, 'geniaal maar nooit iets
AMSTERDAM(GPD)
Hoewel zij pas in 1946 werd
geboren, speelt de oorlog in
het leven van de Duitse
schrijfster Sabine Reichel
een centrale rol. Ze groeide
op in een verscheurde we
reld waar het nazi-verleden
zoveel mogelijk werd dood
gezwegen. Over haar trau
matische ervaringen schreef
Sabine Reichel een onthuts
end boek, waarvan de Ne-
derlandse vertaling zojuist is
verschenen: 'Wat deed jij ei
genlijk in de oorlog, pappa?'
"Nergens ter wereld heeft een gene
ratie met een meer verbijsterende
■historische misdaad moeten leren
leven dan wij in Duitsland. Vanaf
onze jeugd werden wij dagelijks ge
confronteerd met de gevolgen van
de oorlog: grote gebouwen waren
veranderd in ruines, op straat
wemelde het van de mensen met
één been en vriendjes en vriendin
netjes hadden geen vader. Toch
werd er nooit over de oorlog ge
praat En juist dat zwijgen heeft de
meeste schade aangericht. Kan ie
mand zich voorstellen wat het bete
kent op te groeien tussen mensen
met zo'n afschrikwekkend verle
den?"
Sabine Reichel kijkt mij door
dringend aan, alsof ze geen tegen
spraak duldt. Met een strak gezicht
vervolgt ze haar monoloog. "Omdat
het mijn eigen ervaringen zijn, kan
ik de meest verstrekkende dingen
zeggen. Natuurlijk is mijn boek
subjectief, maar dat kan ook niet an
ders. Ik was niet geïnteresseerd in
een droog boek dat de feiten op een
rijtje zet. Daarvoor moet je in de bi
bliotheek zijn. Mijn boek beschrijft
op een persoonlijke manier de ge
voelens van een hele generatie. En
voor gevoelens bestaan nu eenmaal
geen koele statistieken".
Aangeklaagd
In de inleiding van haar boek
schrijft Reichel: -"De geschiedenis
doet pijn en achtervolgt je, laat on
zichtbare littekens achter - zelfs op
een glad, roze babyhuidje. Maar
vroeg of laat scheuren die littekens
opeens open. Een nazi-oorlogsmis
dadiger wordt gevangen, er wordt
een ontroerend verslag ontdekt van
een joodse vrouw die in een concen
tratiekamp is omgekomen, ergens
wordt een foto afgedrukt van ver
dorven mannen in rijbroeken, die
kinderen veewagens induwen, en
dan voel ik me persoonlijk aange
klaagd. Op die momenten haat ik
Duitsland".
Op indringende wijze beschrijft
Reichel hoe het Duitse volk na de
oorlog op grote schaal pogingen
deed het verleden te ontkennen.
Maar juist door die ontkenning, was
verwerking onmogelijk. Reichel:
"Er werd domweg niet over ge
praat. Op een gegeven moment
wantrouwde ik iedereen die de oor
log bewust had meegemaakt. Die
aardige buurman kon in de oorlog
wel een van de grootste schurken
zijn geweest. Mijn vader had als ar
tiest opgetreden voor de soldaten,
maar het fijne wist ik er ook niet
van. Net als veel van mijn leeftijdge
noten zette ik mij af tegen mijn ou
ders, om op die manier te laten zien
dat ik anders was".
In 1975 vertrok Reichel naar New
York, in de hoop zich op die manier
te bevrijden van de last van het ver
leden. Ze was actief als journaliste
en kledingontwerpster, maar haar
vrijwillige ballingschap had een on
verwacht effect. "Langzaam begon
ik te beseffen dat ik nog altijd niet
precies wist wat mijn vader tijdens
de oorlog had gedaan. Het was net
alsof een boemerang twintig jaar
zoek was geweest en nu had beslo
ten terug te komen om me een klap
tegen mijn hoofd te geven. Ik zag
mijn vader en zijn generatie als
kostbare ooggetuigen die moesten
worden ondervraagd voordat ze al
lemaal dood waren en ditmaal voor
altijd aan me zouden ontsnappen".
Reichel interviewde een groot
aantal Duitsers, onder wie haar ei
gen ouders, en verwerkte de resul
taten in haar boek. In totaal schreef
ze zo'n zes jaar aan haar boek. "Tij
dens zo'n lange periode verander je
zelf ook. In hefbegin schreef ik veel
agressiever. Maar op een gegeven
moment kreeg ik toch wat meer be
grip voor de generatie van mijn ou
ders. Die mensen hebben ook een
rotleven gehad. In die zin had het
schrijven van dit boek een thera
peutische werking". Ze schreef be
wust niet in het Duits. "Ik wilde me
afscheiden van de officiële taal van
Auschwitz en dus zocht ik mijn toe
vlucht in de veilige, mooie wereld
van het Engels".
Bom
Komend voorjaar verschijnt in
Duitsland een vertaling die Reichel
zelf heeft gemaakt. "Het komt erop
neer dat ik het boek nog een keer
heb geschreven, maar nu in het
Duits. Het is alleen maar beter ge
worden. In het Duits komt het nog
verwoestender over. Ik denk dat het
zal inslaan als een bom. Veel oude
ren zullen zich aangevallen voelen,
terwijl mensen van mijn generatie
zich juist zullen herkennen. De ou
deren zullen om het hardst roepen
dat ik overdrijf. Maar het is mijn
waarheid, ik heb niets i
In Amerika waren de reacties zeer
positief. Reichel: "Mijn boek werd
een 'eye-opener' genoemd. Ik was
vooral heel blij met de reacties van
joodse mensen, die mij bedankten.
Dat heeft mij heel goed gedaan.
Maar een bestseller zal het daar
nooit worden. De Amerikanen hou
den er niet van om te denken".
"Natuurlijk weet ik zelf ook wel
dat dit geen perfect boek is. Maar ik
had ook niet de pretentie een boek
te schrijven met het laatste woord
over een fenomeen, waar nu al vijf
tig jaar over wordt gepraat. Het is
een stem, mijn bijdrage aan de dis
cussie. En het is voor het eerst dat
op deze manier aandacht wordt be
steed aan de problemen van mijn
generatie. Eindelijk worden ze seri
eus genomen".
(Sabine Reichel, 'Wat deed jij
eigenlijk in de oorlog, pappa?', uit
het Engels vertaald door Mariella
Snel, uitgeverij Becht, 205 p.)
UTRECHT (ANP) - Het gisteren
geëindigde achtste Holland Festival
Oude Muziek in Utrecht heeft een
record aantal van 62.000 bezoekers
getrokken. Dat betekende een toe
neming van 5.000 bezoekers in ver
gelijking met het vorig jaar. Dit
heeft organisator F. de Ruiter op de
laatste dag van het festival bekend
gemaakt.
Tijdens de twee weekeinden die
in het festival vielen bestond er gro
te belangstelling voor de dagpro
gramma's. De organisatie zal op het
volgende festival de programme
ring op die tijdstippen dan ook gaan
uitbreiden, aldus De Ruiter.
De festival-componist was dit
jaar Franz Joseph Haydn. Andere
verkócht', niet meer opgaat. Talent
in Nederland, tenzij het absloluut
niet naar buiten treedt, blijft van
daag de dag niet onontdekt.
De Regeling Individuele Subisi-
dies bestaat een jaar of zes. Ze werd
tot en met 1987 door het ministerie
van WVC uitgevoerd en toen over
genomen door het Fonds. In de loop
der jaren zijn kinderziekten over
wonnen en is er veel verbeterd.
Toch is intensiever gebruik van de
regeling mogelijk.
Intussen heeft de commissie haar
ongerustheid uitgesproken over de
weinige bouwkunst-aanvragen. De
mogelijkheden zijn bij deze be
roepsgroep waarschijnlijk onvol
doende bekend. Daar ligt ook een
taak voor het fonds, aldus de voor
zitter van de commissie.
De Commissie Individuele Subsi
dies heeft voorts gesignaleerd dat
de aandacht voor het recente verle
den en daarmee ten onrechte soms
ook voor belangrijke kunstenaars
uit die tijd, op de achtergrond raakt.
Ze bepleit een eregeld in te stellen,
eventueel te koppelen aan een pre
sentatie. Deze subsidie zou een aan
vulling vormen op de reeks startsti
pendium, werkbeurs, studiebeurs,
reisbeurs, projectbeurs en presenta
tiesubsidie.
In verband hiermee is de fonds-
raad voorgesteld dit idee over te ne
men. Eregeld zou niet moeten wor
den aangevraagd door kunstenaars
maar moet worden toegekend ook
op voordracht van derden. Het zou
kunnen gaan om een groep van on
geveer honderd beeldende kuste-
naars, vormgevers en architecten
van 55 jaar of ouder die tien jaar
lang elk een bedrag van 10.000 gul
den krijgen of een bedrag ineens, al
dus Cramer.
Over het achterblijven van het
aantal aanvragen voor een individu
ele subsidie merkt zij nog op, dat er
voor het eerste jaar van het fonds
wellicht sprake is van een enigszins
afwachtende houding. De commis
sie bracht op grond van de verwach
tingen haar adviezen ook mét enige
terughoudendheid uit.
Van de ruim twee miljoen die
overbleef van het beschikbare be
drag voor 1988 is 1,5 miljoen gulden
behouden gebleven voor individue
le subsidies. Dit bedrag wordt bij de
16,5 miljoen voor 1989 gevoegd. Op
dit moment lijkt het erop, dat er
meer aanvragen binnenkomen en
dat de totale 18 miljoen nodig is om
alle positief beoordeelde aanvragen
te kunnen honoreren, aldus de
voorzitter van de Commissie Indivi
duele Subsisidie.
AMSTERDAM - De crisis bin
nen de Kring van Nederlandse
Filmjournalisten is bezworen.
Het bestuur mag blijven zitten,
nadat het de afgelopen maanden
aan stevige kritiek heeft bloot ge
staan. Dat bleek eind vorige week
bij een algemene ledenvergade
ring van de kring in Amsterdam.
Aanleiding was een kritische
brief van twee bestuursleden aan
de filmmaatschappijen Cannon
en U.I.P.. Die dreigden hun ad
vertenties bij het Parool in te
trekken als het contract met co
lumnist Theo van niet werd be
ëindigd. De brief was voor een an
der bestuurslid, Henk ten Berge
(Telegraaf), aanleiding op te stap
pen. De ledenvergadering zag
geen reden het gehele bestuur
door de interne crisis naar huis te
sturen. Ook Ten Berge blijft zit
ten tot de verkiezingen van de
cember.
Schilderes Betty van Haaster voor het doek i
in de wacht sleepte.
AMSTERDAM (ANP) - De Prix de
Rome voor schilderen is dit jaar toe
gekend aan Bettie de Haaster (1957,
Amsterdam). Dit is in Amsterdam
bekendgemaakt door J. Dijkstra,
coördinator Van deze wedstrijd
voor jonge kunstenaars aan de
Rijksacademie voor Beeldende
Kunsten. De prijs van 40.000 gulden
is beschikbaar gesteld door het mi
nisterie van cultuur (WVC).
De jury onder voorzitterschap
van J.W. Schrofer, directeur van de
Rijksacademie, beoordeelde haar
werk als "sterk, eerlijk en authen
tiek". Haar abstracte schilderijen,
waarin de kleuren geel en groen
overheersen, trekken volgens de ju
ry onontkoombaar de aandacht
door hun nuances en intensiteit.
Uit de meer dan 600 aanmeldin
gen selecteerde de jury in eerste in
stantie 27 deelnemers. In de eind
ronde waren naast de winnares ook
Rob Birza, W.J.M. Kok en Lisa Cou-
wenbergh overgebleven.
Rob Birza (1962, IJmuiden) kreeg
de tweede prijs van 20.000 gulden.
De jury prees Birza vanwege zijn
fantasie en "open houding ten aan
zien van wat een schilderij is of kan
zijn". Hij is niet bang voor experi
ment en avontuur, aldus de jury, al
bleef het punt van discussie of de
variatie in zijn werk misschieri te
wijten is aan "verwarring".
W.J.M. Kok (1959, Amsterdam) en
Lisa Couwenbergh (1953, Amster
dam) kregen basisprijzen van elk
10.000 gulden.
De jury bestond naast J.W. Schro
fer uit Armando, de Italiaanse hoog
leraar kunstgeschiedenis Renato
Barilli, Els Hoek, Gosse Oosterhof,
Jan Roeland, Toon Verhoef en Nar-
cisse Tordoir (secretaris).
Voor het eerst was er ook de mo
gelijkheid mee te doen aan het on
derdeel beeldende kunst en theater.
Daarvoor meldden zich 62 kandida
ten, van wie in de eindronde Peter
Baren, Sanne Danz, Hans Klasema
en Erik Kouwenhoven overbleven.
'De jury had de opdracht gesteld
een verbinding te leggen tussen
beeldende kunst en theater die zo
wel tot uitdrukking moest komen
"in gerelateerde vorm van de the
atrale setting als in de herkenbaar
zelfstandige autonome vorm". Be
halve de vrije opdracht maakten de
deelnemers een dramaturgisch con
cept van MacBeth van Shakespeare
thema's waren het Officie (kerkmu
ziek), Italiaanse muziek rondom
1600 en vioolmuziek uit de barok.
Het festival had ook een eigen mu-
ziektheaterproduktie .Dodendans'
onder regie van Lodewijk de Boer.
Volgens De Ruiter was de belang
stelling hiervoor zo groot dat de or
ganisatie onderzoekt of zij die pro-
duktie in het komende voorjaar op
nieuw kan uitbrengen.
Meer dan in vorige jaren bleek het
festival ook een markt te zijn waar
binnen- en buitenlandse concertor
ganisatoren hun inkopen kwamen
doen. De Ruiter: „Wij zien de func
tie en het karakter van het festival
geleidelijk veranderen. Was het
aanvankelijk vooral een op een klei
ne groep kenners gericht festival
dat nieuwe klankwerelden onthul
de, nu is Utrecht meer en meer de
plaats aan het worden waar men in
vogelvlucht een representatief
beeld krijgt van de stand van zaken
in de oude-muziekpraktijk."
Van 7 tot 13 mei organiseert het
Holland Festival Oude Muziek een
Theaterproduktie
Het Gebeuren
DEN HAAG (ANP) - Het Gebeu
ren in Den Haag en Vooruit in Gent
hebben een door vijf vrouwen a ca-
pella gezongen theatervoorstelling
voorbereid. Ze wordt onder de titel
,De Maanval' voor het eerst op 15
september in Gent uitgevoerd. De
Nederlandse première heeft op 20
september plaats in het Theater aan
de Haven in Den Haag.
geheel op Utrechtse leest geschoeid
Early Music Festival in de Ameri
kaanse stad San Antonio in samen
werking met de San Antonio Per
forming Arts Association. Bekende
Nederlandse ensembles, waaronder
The Amsterdam Baroque Or
chestra, het Locke Consort en het
Amsterdam Loeki Stardust Quartet
zuller er concerten geven, aldus De
Ruiter.
Kritiek op 'glitter'
Gronings Museum
ROTTERDAM (GPD) - Directeur
prof. Wim Crouwel van het museum
Boymans-van Beuningen in Rotter
dam heeft forse kritiek geuit op het
aankoopbeleid van het Gronings
Museum. Als directeur Frans Haks
uit Groningen vertrekt, kan men
volgens Crouwel het beste „een
container voor de deur zetten, want
tegen die tijd is de gemaakte keuze
vrijwel zeker achterhaald als een
verzameling uiterst tijdelijke, voor
al modieus bepaalde voorwerpen".
Crouwel spuide zijn gal op een
symposium in het museum Boy
mans, ter gelegenheid van de ope
ning van de nieuwe studie Kunst
en Cultuurwetenschappen aan de
Erasmus Universiteit.
Haks heeft zich volgens Crouwel
„niets aangetrokken van de aanwe
zige historisch gegroeide collectie,
en richt zich alleen op het aller
nieuwste van de laatste paar jaar".
Dat levert „veel glitter" op en is ook
„heel fascinerend", maar van enige
continuïteit of duurzame plaats in
de kunst is geen sprake meer.
Werk schilderes 'sterk, eerlijk en authentiek'
en zorgden voor de uitvoering en
vormgeving van een scene van
maximaal een kwartier.
De vier deelnemers kregen elk
een basisprijs van 10.000 gulden
omdat er kwalitatief te weinig ver
schil tussen hen was om een eerste
en tweede prijs toe te kennen. De ju
ry constateerde ten aanzien van de
beeldende kunst-kant "een zekere
mate van dynamiek en oorsponke-
lijkheid", maar miste die in het op
gevoerde theater. "Van alle vier de
'theaterstij len' bestaan betere, ster
kere voorbeelden waarvan men
zich niet altijd bewust leek te zijn",
aldus de jury.
Deze bestond uit J.W. Schrofer
(opnieuw als voorzitter), Pierre Au
di, Lili Dujouri, Jan Fabre, Eric de
Kuyper, Jan Joris Lamers, Thom
Puckey en P. Struycken (secreta
ris).
De jury adviseert de niet uitgege
ven prijzengelden te blokkeren en
deze aan te wenden ter stimulering
voor verdere ontwikkeling van het
viertal kandidaten uit de eindronde.
De Prix de Rome-inzendingen zijn
tot en met 8 oktober te zien in Muse
um Fodor aan de Keizersgracht in
de hoofdstad.
Brons. Gehoord 2 september in de Hoog
landse Kerk in Leiden.
LEIDEN - In het kader van het
NCRV-programma 'Kerkepad'
en bovendien in dat van de con
certserie 'Muziek in de Pancras'
beleefde de Hooglandse Kerk
afgelopen zaterdag een topscore
aan belangstellenden. Toen ik
tegen tweeën binnenkwam om
het Lustrumconcert van de
Leidse Cantorij onder leiding
van Hans Brons te beluisteren,
was de negenduizendste bezoe
ker zojuist geregistreerd! Een
ontspannen, gezellige, verras
sende sfeer heerste er in de
kerkruimte: hevig geroezemoes,
koffiegeuren, omkletterende
stoelen, kindergejoel en daarbo
venuit vrolijk orgelspel door
Joop Brons en een vreugdevol
'English Choir', dat zich lang
zaam en zingend losmaakte uit
het Koor en zich rustig door de
menigte een weg baande naar de
andere ziide van de kerk.
Twintig jaar geleden is de can
tor-organist met de Leidse Can
torij begonnen. Tot voor kort di
rigeerde Brons zijn koor zelf,
maar de laatste jaren is hij de
man achter het orgel en ontpopt
zijn zoon Hans zich als een uit
stekend koordirigent, zo vor
men zij een hechte eenheid al
heeft Brons senior waarschijn
lijk nog wel de touwtjes in han
den.
Het concert gaf een extra di
mensie aan de Kerkepad-dag,
waardoor menigeen lekker lang
in de Hooglandse Kerk bleef
plakken. Achter mij zat een
vrouw, kennelijk zelf lid van een
cantorij, naar hartelust mee te
jubelen. Al met al vormde het
vele en diverse geluid in de
kerkruimte nu niet bepaald een
goed klankbord om nu eens een
kritische recensie te schrijven.
Het koor kweet zich voorbeel
dig van zijn voor deze keer die
nende taak, eiste de aandacht
niet echt op, maar maakte van
deze dag een feestelijke aangele
genheid. Het is onvermijdelijk
dat in deze situatie de concen
tratie soms wat te wensen over
liet. Over het algemeen werden
de hymnes (lofzangen) en an
thems (motet- of cantate-achtige
werken, die 'niet tot de Angli
caanse liturgie behoren maar
wel tijdens de dienst uitgevoerd
mogen worden) zuiver en asser
tief gezongen. Met name de door
Joop Brons gespeelde werken
voor orgel 'Basse et dessus de
trompette' en 'Grand jeu' van J.
F. Dandrieu vormden een stra
lend intermezzo.
Dat Joop en Hans Brons met
hun cantorij dit lustrum nog
eens over vieren in een wat meer
aandachtige omgeving lijkt mij
interessant en aanbevelens
waardig. Op zaterdag 9 septem
ber (Monumentendag) bespeelt
Aart Bergwerf hier het Hager-
beer-de Swart orgel in de voort
gezette serie 'Muziek in de Pan
cras'. LIDY VAN DER SPEK
