Fiat werkt aan een beter imago
'Automobilist met
beloning lokken in
openbaar vervoer'
AbvaKabo
'Uitstoot stikstof cv-ketels moet omlaag'
Veertigers leven zich uit
in cabriolet en sportwagen
AUTOBEDRIJF MULDER
Werknemers in de
bejaardentehuizen in actie
Strengere veiligheidsregels
voor kerncentrale verplicht
Ziekenhuizen stemmen in
met akkoord specialisten
MübüLaiogff11
Qualita Otantotto (kwaliteit '88)
staat er op grote posters die
overal in de ruime fabriekshal
hangen. Die hal maakt deel uit
van „de fabriek uit het ruimtetijd
perk" zoals de Fiat-mensen het
complex in de midden-Italiaanse
stad Cassino steeds noemen. Dui
delijk is dat Fiat wil afrekenen
met het imago van aardige vorm
geving van matige kwaliteit. Wij
namen voor u een kijkje in de vol
gens de Italianen modernste au-
tofabriek ter wereld.
In 1985 begon men met de aan
passing van de sinds 1972 be
staande fabriek. Die aanpassing
vergde een investering van omge
rekend ruim twee miljard gulden.
Dit geld werd onder andere be
steed aan 439 robots, 61 lasers, 49
computersystemen en 481 „AG-
V's" (automatisch geleide voer
tuigen, een soort heftruck die zelf
zijn weg vindt door het fabrieks
complex).
„Het voornaamste doel van de
toepassing van al deze geavan
ceerde apparatuur is het bereiken
van een zeer hoge graad van per
fectie bij het eindprodukt, in dit
Daihatsu Applause
vervangt Charmant
De primeur op de Autosalon in
Zwitserland heette in maart nog
MS-X90. Nu is de definitieve naam
Daihatsu Applause. Deze iets groter
uitgevallen Charmant is een stuk
aantrekkelijker geworden en zal in
de klasse van de Mazda 323, Peu
geot 309, Ford Orion en Mitsubishi
Lancer vallen.
De Market Survey X90, zoals de
auto als prototype werd genoemd,
toont dat de ontwerpers bij hun
marktonderzoek vooral naar Honda
en Ford hebben gekeken. De auto
heeft dezelfde opzet: ruim, luxueu
ze uitstraling en echt een sedan.
De 426 cm lange Applause, die
half september leverbaar is, be
schikt over een 1.6 ltr motor van 105
pk die goed is voor 185 km/u. Heken
op prijzen die beginnen rond de 26
mille en doorlopen tot 36 mille. Hij
is in elf verschillende varianten le
verbaar. Als extra is ABS met een
zich automatisch aanpassend dem
persysteem te leveren. Tegen het
einde van dit jaar komt er nog een
uitvoering met een permanent
4WD-systeem.
geval de Tipo", verzekert ons de
directeur van de fabriek en hij
voegt daar aan toe „Automatise
ring geeft niet alleen een hoge
kwaliteitsstandaard bij de pro-
duktie, maar stelt ons ook in staat
om het produktieproces voortdu
rend te controleren en zonodig
aan te passen".
In de fabriek valt meteen op dat
deze ruimte niets meer te maken
heeft met het beeld van lopende-
bandproduktie zoals Charlie
Chaplin dat schetste in zijn film
„Modern Times". Hoewel er ruim
6000 mensen in de fabriek wer
ken, vind je die in de enorme hal
len nauwelijks terug. Ook de ste
reotype slobberende overalls zijn
verdwenen: vrolijk gekleurde T-
shirts bepalen het beeld. Blauwe
shirts voor de produktiemede-
werkers, die ondanks alle auto
matisering nog steeds nodig zijn,
gele voor de „supervisors" 'en
oranje voor de onderhoudsmon
teurs.
De eerste hal is bijna spookach
tig leeg, slechts een klein aantal
oranje shirts verraadt dat we nog
niet op Mars geland zijn. Overal
rijden wagentjes rond met rollen
(dubbelzijdig gegalvaniseerd,
zoals men steeds maar blijft ver
tellen) plaatstaal. Even verder
voert een robotarm de rollen aan
een stansmachine, waarna de ge
sneden, nog platte staalplaten
vervolgens aan de achterzijde op
een ander wagentje worden gela
den, dat wegrijdt naar een staal
pers. Deze pers spuugt met een
grote regelmaat bizar gevormde
onderdelen uit die met moeite te
herkennen zijn als carrosseriede-
len.
In de „Robogate" produktie-
straat wordt door middel van 261
robots uit deze onderdelen een
complete carrosserie samenge
steld. Hier kunnen tegelijkertijd
verschillende modellen gebouwd
worden. Een zendertje op het dak
van elke auto geeft de robots in
formatie over het autotype. Mo
menteel worden hier dan ook zon
der enige stagnatie in het produk
tieproces, zowel Tipo's als Rega-
ta's gebouwd.
De hele verdere fabricage ge
schiedt op deze manier, complete
dashboards worden opgehangen
en vastgezet door mechanische
armen evenals wielen die auto
matisch gemonteerd worden. Na
elke afdeling passeert de auto in
wording een controle station,
waar alle zojuist gemonteerde on
derdelen nog eens getest worden.
Aan het einde van de laatste hal
wordt de auto nog eens in zijn ge
heel getest. Een computerpro
gramma simuleert daar een auto
rit waar in drieëndertig minuten
de hele auto, van de wielophan
ging tot de afstelling van de kop
lampen, geïnspecteerd wordt.
Tipo
Fiat probeert duidelijk afstand te
nemen van vroegere problemen,
die vaak voortkwamen uit matige
produktiemethoden. Of het alle
maal ook werkt zal de tijd leren.
De nog jonge Tipo zal moeten be
wijzen of robots inderdaad betere
auto's maken. De vraag bij het pu
bliek is in elk geval groot want de
produktie is hoger dan oorspron
kelijk berekend, zowel in Cassino
als in de andere Tipo-fabriek in
Rivalta rollen op dit moment
tweeduizend eenheden per dag
de fabriek uit.
Tijdens het bezoek aan de Tipo-
fabriek in Cassino viel ons oog op
een produktieband waarop een
aantal volledig onder dekzeilen
verstopte auto's stond. Desge
vraagd vertelde men ons dat het
hier de Tipo 'Volume' betrof, een
variant op het huidige model
maar dan met een kofferbak. Vol
gend jaar moet dit model de Re-
gata vervangen. Het feit dat de
verstopte modellen nu al in de fa
briek staan wijst erop dat de ont
wikkeling al behoorlijk ver is,
want Cassino is tenslotte geen
proeffabriek.
Boetes voor te hoog
brandstofgebruik
In de Verenigde Staten bestaat een
wettelijke norm voor het gemiddel
de brandstofgebruik van auto's, de
zogenoemde CAFE-rule. Jaarlijks
stelt de overheid per merk het ge
middeld verbruik vast en als dat ho
ger blijkt te zijn, volgt er voor de fa
brikant een boete.
Per overschreden eenheid van 10
mijl die er minder met 1 gallon ben
zine wordt verreden, moet er voor
elke verkochte auto 5 dollar worden
betaald.
Voor Mercedes was de norm in '87
vastgesteld op 1:26. Dit merk kwam
uit op 1:22,3 en dat leverde een boe
te op van ruim 42 miljoen gulden.
Jaguar moest 12 miljoen betalen en
BMW 3 miljoen. Ook Range Rover,
Peugeot en Porsche kregen boetes.
Opvallend is het ontbreken van
de toch ook niet goedkope merken
Volvo en Saab.
Alarmerende berichten over
smog en het gat in de ozonlaag
kunnen de opmars van de ca
briolet niet stuiten. Steeds meer
Nederlanders tasten diep in de
beurs voor de aanschaf van een
open auto. Ze leveren hun licha
men vrijwillig uit aan de ver
vuilde lucht en de brandende
zon. terwijl ze met wapperende
haren over het asfalt zoeven.
Volgens ingewijden gaat het
vooral om mensen van rond de
veertig, die zo een droom uit
hun jeugd verwezenlijken.
Ze kopen niet alleen nieuwe cabrio
lets - die weer door steeds meer au
tofabrikanten worden aangeboden -
maar tellen ook gretig hun spaar-
duiten neer voor de sportwagens uit
het recente verleden: klassiekers
van vaak Engels fabrikaat. Het aan
bod in Nederland is niet groot ge
noeg om die behoefte te bevredi
gen. Daarom worden oude open bo
lides uit alle windstreken aange
voerd. Ze komen onder meer uit de
zonnigste staten van Amerika, waar
auto-ijzer nauwelijks roest en moto
ren en onderstellen amper slijten
door de snelheidslimiet van nog
geen 90 kilometer en de perfecte as
faltwegen.
Uit cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek blijkt dat vo
rig jaar ongeveer 1500 gebruikte wa
gens uit de VS naar Nederland wer
den gehaald (met motoren van meer
dan 1500 cc). Daaronder bevinden
zich veel 'topless' Engelse exempla
ren. Ter vergelijking: tien jaar gele
den beliep de invoer van tweede
hands auto's uit de States nog maar
416 stuks (en toen werden, in tegen
stelling tot nu, diesels ook nog mee
geteld).
Jachtterrein
Amerika is een aantrekkelijk jacht
terrein. Zo'n 80 procent van de En
gelse sportwagenproduktie werd in
de jaren '60 en '70 naar dit land ver
scheept. Deze auto's worden nu
dank zij de lage dollarkoers in grote
aantallen teruggehaald naar Euro
pa. Ook door de Britten.
Eelco Hofman (32) uit Leutinge-
wolde is één van de importeurs van
gebruikte Engelse sportwagens in
ons land. De Drent - in het dagelijks
leven ambtenaar - haalt als bijver
dienste belegen MG's en Triumphs
uit Amerika. Drie jaar geleden is hij
daar mee begonnen tijdens een be
zoek aan familie in Florida. De MG's
waren daar toen zo goedkoop, dat
Hofman als verstokte fan de verlei
ding niet kon weerstaan er twee
mee te nemen. Vorig jaar kocht hij
tijdens twee vakanties totaal tien
wagens en dit jaar wist hij er in janu
ari nog eens 22 te bemachtigen.
Daarvan heeft hij er nu nog maar
„De eerste twee wagens die ik
thuis had staan, vielen bij iedereen
in de smaak. Voor Nederlandse be
grippen waren het ongewoon gave
auto's. Al gauw kwamen er dan ook
verzoeken meer wagens op te ha
len," zegt Hofman, coördinator van
de regio Noord van de MG Car Club.
Markt afgeroomd
De ontwikkelingen gaan echter
snel. De markt is nu al afgeroomd.
"Voor de import was 1988 een top
jaar. De 'run' is nu voorbij. Het
wordt al moeilijker de goede wa
gens te vinden. Bovendien stijgen
de prijzen in Amerika. Dat kun je
hier ook merken. Je moet nu echt
op zoek gaan. speuren naar bruik
bare en betaalbare wagens," meent
Hofman. Bij zijn auto-safari's maakt
hij gebruik van kennis die wordt
verzameld door zijn overzeese fami
lie. Tijdens zijn uitstapjes spelt hij
verder de advertentiekolommen
van plaatselijke bladen en belt hij
domweg aan bij huizen waarbij in
teressante wagens geparkeerd
staan.
Door de massale uitvoer van klas
siekers - die zich ook richt op onder
meer de slagschepen van Ameri
kaanse makelij - ontstaat volgens
Hofman schaarste en worden de
prijzen opgejaagd. Ook verandert
de mentaliteit van de autoliefheb
bers in de States door de Europese
belangstelling. Werden de klassie
kers aanvankelijk, zoals alle auto's,
afgedankt zodra ze gebreken ver
toonden, tegenwoordig worden er
zelfs wagens gerestaureerd. De prij
zen voor MG's van de typen A en B -
gesloten GT's inbegrepen - en Tri
umph's uit de TR-reeks variëren in
Nederland als gevolg van deze ont
wikkeling van 7000 tot 20.000 gul
den. De goedkoopsten zijn dan rijp
voor een lichte restauratie.
BOUWE VAN NORDEN
Off. Daihatsu dealer voor Leiden, Leiderdorp e.o.
Touwbaan 10, Leiderdorp, tel. 071-894200.
DEN HAAG (ANP) Automobilisten die voor het open
baar vervoer kiezen moeten een financiële beloning krijgen
in de vorm van een korting op de wegenbelasting. Dit voor
stel doen de organisaties van het interlokale openbaar ver
voer, het particuliere vervoer en van de autobranche
(ANWB, Bovag, ESO, NS en RAI) in een brief aan minister
Smit-Kroes (verkeer en waterstaat), premier Lubbers en
minister Nijpels (Vrom).
Door de korting voor automobilis
ten die kiezen voor openbaar ver
voer zal de file-vorming aanzienlijk
verminderen. Een onderzoek dat de
organisaties hebben laten uitvoeren
heeft uitgewezen dat bijna 50.000
automobilisten overstappen naar
het openbaar vervoer als daar vol
doende financiële beloning tegen
over staat. Daardoor komt er weer
ruimte voor het zakelijke en goede
renverkeer, stellen de organisaties.
De korting op de motorrijtuigen
belasting voor automobilisten zou
afhankelijk van de woon-werk af
stand 10Ó tot 800 gulden per jaar
moeten bedragen. Zij moeten wel
ADVERTENTIE
De lonen van de mensen die in de bejaardentehuizen werken
zijn veel te laag. De werkdruk is veel te hoog. Daardoor wordt de
kwaliteit van de zorg aangetast.
Daarom voeren de werknemers nu actie voor een betere
CAO-Bejaardentehuizen.
Zij willen:
5% voor loonsverhoging en vermindering van de werkdruk,
invoering van de functiewaardering.
Kom op 4 september naar de landelijke manifestatie in Den Haag
(Congresgebouw, 13.00 uur).
AbvaKabo steunt de werknemers in de bejaardentehuizen.
Vakbond voor werknemers
in de bejaardentehuizen
DE BILT (ANP) - De zomer 1989
(juni, juli en augustus) was volgens
het KNMI warm, zonnig en droog.
De gemiddelde temperatuur in De
Bilt was 17 graden Celsius tegen
16,1 normaal, waarmee deze zomer
tot de veertien warmste zomers van
deze eeuw behoort. Dit heeft het
.KNMI gisteren meegedeeld.
In De Bilt werden dit jaar 24 zo
merse dagen (maximum tempera
tuur van 25 graden of hoger) geno
teerd tegen normaal 13. Op 6 juli
werd in De Bilt de eerste tropische
dag (30 graden of hoger) sinds 2 juli
1986 genoteerd. Ook 22 juli en 20 au-
BINNENLAND/ECONOMIE
Zomer 1989 telde
24 zomerse dagen
gustus waren tropische dagen; het
langjarig gemiddelde is twee tropi
sche dagen.
De zon scheen in deze zomer over
het land gemiddeld 675 uur tegen
'580 uur normaal. Het grootste aan
tal zonne-uren (730) werd geregi
streerd aan de kust, het kleinste
aantal (625) in het noordoosten van
het land. Ook wat betreft het aantal
uren zonneschijn blijven de zomers
van 1947 en 1976 met respectievelijk
840 en 814 uren de absolute toppers.
Gemiddeld over het land was de
ze zomer droog met 162 millimeter
neerslag tegen 223 normaal. De hoe
veelheden neerslag lopen echter
plaatselijk sterk uiteen. De kleinste
hoeveelheid (135 mm) werd af
getapt in het zuiden van het land en
in De Bilt. Er kan daar van een
droogteperiode worden gesproken.
Op andere plaatsen viel belangrijk
meer neerslag: in de kop van Noord-
Holland plaatselijk zelfs 300 mm.
kunnen aantonen, bijvoorbeeld
door aanschaf van een jaarabonne
ment of openbaar vervoerkaart, met
het openbaar vervoer naar hun
werk te gaan. Voor de korting is
jaarlijks 100 miljoen gulden nodig.
In dit bedrag zijn ook de kortingen
begrepen voor automobilisten die
nu al gebruik maken van het open
baar vervoer voor woon-werk ver
keer.
De organisaties stellen voor het
plan te Financieren via de motorrij
tuigenbelasting. Daarvoor zou het
algemene tarief met 20 gulden om
hoog moeten: 100 miljoen gulden
gedeeld door 5 miljoen auto's.
DEN HAAG (GPD) De overheid
wil de veiligheidsvoorschriften
voor kerncentrales aanscherpen.
De Kernfysische Dienst zal bij het
toezicht op de veiligheid in kern
centrales gebruik gaan maken van
de codes die door het Internationaal
Atoomenergie Agentschap (IAEA)
zijn opgesteld. Staatssecretaris De
Graaf (sociale zaken) en minister
Nijpels (milieu) melden dat in een
brief aan de Eerste en Tweede Ka-
Beide bewindslieden stellen dat
de huidige Nederlandse Kernener
giewet alleen globaal de veilig
heidsregels aangeeft, waaronder
kernenergie mag worden toegepast.
Op basis van die wet zijn vergunnin
gen verleend aan de kerncentrales
in Borssele en Dodewaard.
In de IAEA-codes wordt nauw
keurig omschreven welke voorzie
ningen aanwezig moeten zijn om
storingen en ongevallen op te van
gen. Verder wordt in de codes be
paald dat de exploitant van de cen
trale steeds verantwoordelijk is
voor een veilige bedrijfsvoering.
Ook moet de organisatie die verant
woordelijk is voor ontwerp, bouw,
bedrijfsvoering en ontmanteling
van de centrale, kunnen aantonen
wat de feitelijke kwaliteit van de
veiligheidsvoorzieningen is.
UTRECHT (ANP) - De ledenver
gadering van de sectie ziekenhui
zen van de Nationale Ziekenhuis
raad (de werkgevers) heeft gisteren
ingestemd met de voorlopige resul
taten van het overleg over de hono
rering van specialisten. Dit gebeur
de tijdens tijdens een besloten le
denvergadering in Utrecht.
Aan dat overleg, onder leiding
van oud-minister Van Aardenne,
hebben behalve de NZR ook de or
ganisaties van specialisten, zieken
fondsen en verzekeraars deelgeno
men. Aanleiding was het conflict
van de specialisten met de zieken
fondsen en de overheid over de
ARNHEM Het WD-tandem Korthals Altes (r) enNijpels kon gisteren niet in de maat komen op de hometrai- voorgenomen forse verlaging van
ner. De hometrainer van Korthals Altes had namelijk geen ketting, die ligt onder de verwarming achter hem. Dit de vergoeding voor praktijkkosten
gebeurde tijdens de overdracht van het nieuwe, 203 cellen tellende huis van bewaring in Arnhem van Volkshuis- en door de overheid gewenste
vesting naar Justitie. norminkomen.
(foto anp) Het in juli bereikte principe-ak-
DEN HAAG (ANP) De normen voor de uit
stoot van stikstofoxiden door cv-ketels worden
aanzienlijk aangescherpt, zo heeft minister Nij
pels van milieubeheer laten weten aan directeur
P. Dirven van AGPO in Breda. Door de bouw
van een centrale verwarmingsketel, die slechts
een fractie uitstoot van de gemiddelde hoeveel
heid stikstofoxiden uit andere ketels, heeft de
onderneming aangetoond dat een drastische
verlaging van de normen technisch haalbaar is.
De bewindsman spreekt van een 'waardevol
voorbeeld'.
In het Nationaal Milieubeleidsplan had' Nij
pels al aangekondigd de installatie van stikstof-
arme cv-ketels met ingang van 1 januari 1991
verplicht te stellen. De overheidsnorm voor de
uitstoot van stikstoxiden door verwarmingske
tels bedraagt momenteel 142 deeltjes per mil
joen (ppm). Na volgend jaar wordt de norm ver
laagd tot 114 ppm.
De nieuwe cv-ketel van AGPO, een dochter
onderneming van Econosto, geeft slechts 6 ppm
stikstofoxiden af. Daarmee is het apparaat vol
gens Dirven absolute koploper in milieuzuiver
heid, zelfs in de gehele wereld. Technisch ge
zien is het dus mogelijk de norm voor de uit
stoot van stikstofoxiden een flink stuk omlaag
te brengen, zo meent de algemeen directeur.
De overige fabrikanten van cv-ketels zijn be
reid een verdere verlaging van de norm te aan
vaarden, maar willen voorlopig niet veel verder
dan de Westduitse norm van 90 tot 100 ppm. Het
zal nog enige tijd duren voordat ook zij hun pro-
dukten zodanig hebben aangepast dat de uit
stoot van de luchtvervuilende stoffen tot een
minimum kan worden teruggebracht.
De onderneming slaagde erin een stikstofar-
me ketel te bouwen door het toepassen van een
ander verbrandingsprincipe, waarbij gebruik
werd gemaakt van een stralingsbrander. Daar
door verkrijgt men een veel vollediger verbran
ding van het aardgas met als gevolg dat de uit
stoot van stikstofoxiden aanmerkelijk omlaag
gaat. Op het ogenblik worden in Nederland
jaarlijks ongeveer 280.000 cv-ketels verkocht.
AGPO heeft daar een aandeel van 15 procent in.
koord houdt onder meer in dat de
kosten voor specialistische hulp
driejaar lang worden bevroren, dat
de tariefstructuur zo wordt veran
derd dat doelmatig handelen wordt
beloond en dat de inkomensver
schillen tussen de diverse specialis
men door onderlinge verschuivin
gen worden verkleind. De afspra
ken moeten er ook toe leiden dat de
ziekenfonds- en particuliere tarie
ven dichter bij elkaar komen en dat
de specialisten weer overeenkom
sten sluiten met de ziekenfondsen.
De ziekenhuizen hebben nu inge
stemd met de uitwerking van de
voorlopige resultaten. Het uiteinde
lijk resultaat zal weer aan de leden
van de sectie ziekenhuizen worden
voorgelegd.
De ziekenfondsen hebben al eer
der ingestemd met de onderhande
lingsresultaten. De achterban van
de Landelijke Specialisten Vereni
ging en de particuliere verzekeraars
beslissen er in september over. Ook
het kabinet moet zich er nog over
uitspreken.
Ontslag Dijkzigt
ROTTERDAM Het Academisch
Ziekenhuis Dijkzigt in Rotterdam
moet de drie anesthesisten die eer
der dit jaar door de directie en het
bestuur van het ziekenhuis zijn ont
slagen, weer in dienst nemen. Het
Ambtenarengerecht bepaalde vori
ge week in een voorlopige uitspraak
dat de betrokken specialisten per 1
september hun werk kunnen her
vatten.
