Extra geld voor
vertrouwensarts
Van Mierlo: de ranzige verhouding tussen CDA en VVD
CDA-top pareert kritiek WD en PvdA
Fransman gooit roet in
eten van milieu-vlieger
J Melk Culemborg
onderzocht op
Eerste wasmiddel zonder sulfaten
Groen Links: PvdA stoot onder de gordel
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1989
Personele bezetting Volstrekt onvoldoende'
UTRECHT (ANP/GPD) - Het ministerie van WVC stelt komend jaar 1,5 miljoen gulden ex
tra ter beschikking aan de bureaus vertrouwensarts inzake kindermishandeling. Met het
extra geld kunnen de bureaus meer personeel aannemen om het hoofd te bieden aan het
explosief toegenomen aantal meldingen van kindermishandeling. De overkoepelende
stichting meldde onlangs dat de tien bureaus met in totaal 55 werknemers het werk niet
meer aankunnen.
DEN HAAG/REYKJAVIK (ANP) -
Pech blijft vlieger Eppo Harbrink
Numan achtervolgen tijdens zijn re
cordpoging als eerste in een ultra
licht vliegtuig de Atlantische Oce
aan over te steken. De 48-jarige res
tauranthouder uit Den Haag, die op
16 juni van vliegveld Zestienhoven
vertrok, verblijft momenteel na een
vlucht vol hindernissen al weer drie
weken op IJsland
Na drie weken onderhandelen
met de Deense autoriteiten om toe
stemming te krijgen voor de etappe
van 650 kilometer naar Groenland,
leek Numan eindelijk succes te boe
ken. "Maar nu heeft een Franse
vliegconcurrent roet in het eten ge
gooid", aldus Numan gisteren tele
fonisch vanuit IJsland.
De Deense autoriteiten eisten van
Numan een doorvliegvergunning
voor Canada, de Verenigde Staten,
een volgvliegtuig en een verzeke
ring van 100.000 Deense Kronen
voor eventuele kosten van red
dingsoperaties. "Dat alles had ik
eindelijk rond, toen een Fransman
met z'n tweedekker vorige week
dinsdag van IJsland naar Groen
land vloog en neerstortte. De piloot
heeft het overleefd maar nu is de
kans dat de Denen mij toestemming
geven voor de vlucht naar Groen
land gedaald tot nul", aldus Numan.
De Franse concurrent die Numan
in zijn recordpoging de loef wil af
steken, heeft in de ogen van de Ha
genaar alles verpest. "Die man doet
onverantwoordelijk. Ik heb hem
nog adviezen gegeven, maar hij
heeft alles in de wind geslagen. Hij
vertrok zonder gedetailleerde kaar
ten en met apparatuur die niet func
tioneerde. De man verdwaalde na
een vlucht van zes uur, heeft nog zes
uur rondgevlogen in Groenland en
is uiteindelijk neergestort".
"Vorige week kreeg ik van de
Deense autoriteiten te horen dat ze
mijn aanvraag voor de vlucht naar
Groenland serieus in behandeling
zouden nemen. Het Deense minis
terie van defensie heeft daar nu een
stokje voor gestoken na de crash
van die Fransman".
De deltavlieger zegt het unfair te
vinden als hij thans geen toestem
ming krijgt. Hij geeft toe dat de
tocht van 650 kilometer van IJsland
naar Groenland niet zonder gevaar
Drs. H.A. Mourits van de Landelijke
Stichting Bureaus Vertrouwensart
sen inzake Kindermishandeling
(LSBVK) is verbaasd over de plot
selinge extra financiële steun van
WVC voor 'zijn' tien bureaus. Afge
lopen vrijdag zocht hij de publici
teit met een noodkreet over het bij
na chronische geldgebrek bij de
tien bureaus vertrouwensartsen. En
een paar dagen later blijkt het mi
nisterie ineens over de brug te ko
men met 1,5 miljoen extra. Mourits
moet het heuglijke nieuws dan wel
uit de krant vernemen omdat WVC
verzuimde hem eerst in te lichten,
maar dat foutje neemt hij op de
koop toe.
Aan de wand in zijn kantoor
hangt een poster met de toepasselij
ke tekst 'Genoeg Gewacht'. De
ij woorden slaan, geheel toevallig, op
dioxinegehalte
DEN HAAG (ANP) - Melk uit de
- omgeving van een kabelbranderij
i in Culemborg zal uitgebreid wor-
t den onderzocht op dioxine. Demis
sionair minister Braks van land
bouw en visserij heeft gisteren op
dracht gegeven voor dit onderzoek,
nadat bij een oriënterend onder
zoek twee van de drie genomen
monsters een dioxinegehalte ble-
ken te hebben dat de huidige norm
overschrijdt.
Minister Braks heeft zijn collega
ij pels van milieu gevraagd om
maatregelen te treffen tegen de
bron van de dioxinevervuiling, de
kabelbranderij. Het Rikilt, een in
stituut van het ministerie dat onder
andere de kwaliteit van landbouw-
produkten controleert, voert het on
derzoek uit. De resultaten worden
eind september verwacht.
In kabelbranderijen worden oude
kabels verbrand om de gebruikte
metalen, bijvoorbeeld koper, terug
te winnen. De meeste rookgassen
komen daarbij ongehinderd in de
lucht terecht.
Binnenland kort
Uien
Van een akker in Goedereede is
tachtig kilogram giftige uien gesto
len. De uien waren bespoten met
het landbouwgif parathion, dat pas
na enkele dagen de dodelijke wer
king verliest. De met parathion be
handelde uien moeten voor con
sumptie eerst goed worden schoon
gemaakt en geschild. De uien waren
volgens een woordvoerder van de
rijkspolitie gewoon uit de grond ge
trokken.
Blindenroute
In het bomenmuseum Arboretum
Poort Bulten in Losser is gisteren
officieel een route voor blinden en
slechtzienden geopend. Op het na
tuurterrein worden blinden en
slechtzienden geïnformeerd over
bomen en heesters in het gebied. Op
een plattegrond in braille wordt de
route aangegeven. Deze is gemar
keerd door niveauverschillen. Te
gels met profielen leiden de blinde
bezoeker naar de diverse soorten
bomen en heesters.
Nederzetting
Medewerkers van de Universiteit
van Amsterdam hebben ten noor
den van het Noordhollandse plaats
je Uitgeest een Friese nederzetting
uit de zevende en achtste eeuw ont
dekt. De ontdekking werd gedaan
tijdens opgravingen door het Albert
Egges van Giffen Instituut voor
Prae- en Protohistorie. Inmiddels
zijn een tiental grote woonstalhui-
zen en meer dan dertig houten wa
terputten en sporen van akkers
blootgelegd.
Kunstgebit
Een nieuwe techniek maakt een
einde aan het probleem van loszit
tende kunstgebitten. Het systeem is
ontwikkeld door de Vlissingse
tandarts drs. M.Ton heeft in samen
werking met dr T.B.F.M. Gelhard
van de rijksuniversiteit Groningen.
Bij het nieuw ontwikkelde procédé
heeft het in te brengen weefsel een
holle kern en enkele gaten in de zij
wanden. In de holle kern wordt een
drager met antibioticum geplaatst.
Via de gaten wordt het antibioticum
vertraagd afgegeven aan de kaak.
Hierdoor kunnen ontstekingen in
belangrijke mate worden tegenge
gaan.
Hulpprogramma
De gemeenten Deventer, Tiel en
Zutphen hebben het initiatief geno
men voor een programma om vier
steden in Estland economisch te
helpen. Het hulpprogramma heeft
onder andere betrekking op milieu
technologie, de reparatie van ma
chines en management. In novem
ber gaat een groep deskundigen uit
de drie Nederlandse steden naar
Estland om te inventariseren waar-
het 'ongeduld' waarmee Mourits
onlangs naar buiten trad met een
probleem wat hem al lang dwars zit.
De tien bureaus vertrouwensartsen
kampen al jaren met te weinig per
soneel terwijl het percentage mel
dingen van mishandeling, verwaar
lozing en seksueel misbruik van
kinderen in vier jaar tijd met 91 pro
cent is toegenomen. In 1985 kregen
de tien bureaus 3883 meldingen te
gen 7429 vorig jaar. Door die toena
me is de werkdruk bij de artsen en
maatschappelijk werkenden enorm
toegenomen met als resultaat een
hoog ziekteverzuim.
Mourits: "Er komt veel op de sta
pel terecht omdat er vaak geen
kant-en-klare oplossingen voor een
kind zijn. Het natrekken van mel
dingen via huisarts, ziekenhuis of
consultatiebureau kost enorm veel
tijd. Als een maatschappelijk wer
ker na een paar weken maar weer
eens over 'Marietje' belt, zegt de
huisarts: weet u niet dat Marietje
dood is? Ik fantaseer niet. Ik zeg
ook niet dat dit vaak voorkomt,
maar elke keer is een keer te veel. U
kunt zich de ellende van dat meisje
en het schuldgevoel van onze mede
werkers wel voorstellen".
Al in mei vorig jaar, toen er 39 pro
cent méér meldingen waren bin
nengekomen dan in het eerste
kwartaal van '87, hing directeur
Mourits bij WVC aan de lijn om te
zeggen dat het zo niet langer kon. Er
volgde een toezegging van 500.000
gulden extra, hoewel WVC daar
naast opperde dat de bureaus best
wat effectiever konden werken. Ze
wees een onafhankelijk organisatie
bureau aan om dat eens te onder
zoeken. Al in september vorig jaar
kwam dat bureau in een voorlopig
rapport tot de conclusie dat de per
sonele bezetting bij de bureaus ver
trouwensartsen 'volstrekt onvol
doende' is.
Februari dit jaar was het eindrap
port klaar en ook daarin was de con
clusie ongewijzigd. Om goed te
kunnen werken zouden de tien bu
reaus in totaal 40 procent meer per
soneel nodig hebben. Mourits:
"Maar er kwam geen extra geld. De
boot werd afgehouden. WVC heeft
me bovendien uitdrukkelijk ver
zocht om geen publiciteit te zoeken
en rustig af te wachten, eventueel
tot na Prinsjesdag. Maar ik heb niet
willen weten 'of ik iets krijg maar
hoeveel ik krijg. Afgelopen vrijdag
was mijn geduld op. Ik heb ook
mijn eigen verantwoordelijkheid".
De meldingen, in bijna de helft
van de gevallen gedaan door buren,
kennissen of familieleden, zijn te
verdelen in vier groepen. De afgelo
pen vier jaar ging het in 26 procent
van de gevallen om emotionele mis
handeling en verwaarlozing, in 13
procent om lichamelijke verwaarlo
zing. Twintig procent betrof zaken
waarin een kind seksueel was mis
bruikt en in 36 procent was sprake
van lichamelijke mishandeling. Het
gaat hier om jongens (42 procent) en
meisjes van nul tot achttien jaar.
Boete en cel geëist
tegen belastingtruc
ALMELO (ANP) - Zes maanden ge
vangenisstraf en een boete van
175.000 gulden of 180 dagen cel
heeft de officier van justitie gisteren
voor de rechtbank in Almelo geëist
tegen een 47-jarige belastingdes
kundige uit Stad Delden. Hij gaf
zijn cliënten adviezen om de belas
ting te ontduiken.
De truc hield in dat vermogende
Nederlanders via de verdachte ru
we diamanten kochten op een zoge
naamde Zwitserse termijnmarkt.
Voor de aankoop werden leningen
afgesloten in Zwitserland. De klant
betaalde de koopsom plus 50 pro
cent rente. Na vijfjaar kreeg hij ech
ter 141 procent terug. De rente van
dejjesloten lening, groot 10 procent,
werd in Nederland als aftrekpost
opgevoerd. De uitspraak is 11 sep
tember.
DEN HAAG Uit handen van de acteurs Kitty Jans
sen en André van de Heuvel kregen minister Nijpels
en zijn zoontje gisteren het eerste wasmiddel zonder
schadelijke sulfaten overhandigd. Het produkt is af
komstig van fabrikant Klok, die jaren geleden ook de
eerste was die milieuverpestende fosfaten uit haar
wasmiddelen verwijderde. Vandaag de dag zijn er na
genoeg geen wasmiddelen mét fosfaten meer te ver
krijgen.
Nijpels riep alle andere wasmiddelenfabrikanten
van Nederland op "dit goede voorbeeld zo snel moge
lijk te willen volgen". Sulfaten in het afvalwater ver
nietigen met name onze rioleringsstelsels, die voor
zo'n vijf miljard gulden achterstallig onderhoud heb
ben opgelopen. Deels door do schadelijke werking
van sulfaten. Deze sulfaten maken maar liefst 65 pro
cent van sommige wasmiddelen uit, zonder volgens
Nijpels ook maar iets aan het stralende wasresultaat
bij te dragen.
Dat juist Kitty Janssen en André van de Heuvel voor
het eerste sulfaatvrije wasmiddel naar het ministerie
van VROM waren gekomen, komt omdat het acteurs
echtpaar binnenkort een door het milieu geïnspireer
de komedie op de planken brengt. Op de foto links het
acteurs-echtpaar, daarnaast minister Nijpels en geheel
rechts zijn zoontje Duco die eventjes met een mini-
wasautomaat mocht spelen. (foto gpd>
is. Maar ik ben al vier jaar met de
voorbereidingen voor deze vlucht
bezig. Bovendien heb ik eerdere
stukken van de vlucht ook tot een
goed einde gebracht".
Verder vindt de deltavlieger het
uiteindelijke doel van zijn reis be
langrijker dan het risico dat hij
loopt. De eindbestemming van Har-
brink-Numan is New York waar hij
een milieu-verklaring wil aanbie
den aan de Verenigde Naties (VN).
Die zou moeten worden toegevoegd
aan de universele verklaring van de
Rechten van de Mens. In een laatste
poging de Deense autoriteiten toch
over te halen toestemming te geven
heeft Numan faxen gestuurd aan de
Deense minister van defensie, de
Nederlandse minister van defensie,
koningin Beatrix en prins Bern-
hard.
Voorlopig wacht Numan af in zijn
hotelkamer, waar zijn telefoonreke
ning door alle ellende torenhoge
proporties aanneemt.
Gebarentaal als
hulpmiddel bij
zwakzimiigen
NIJMEGEN (GPD) - Voor niet-
sprekende, ernstig zwakzinnigen
die de neiging hebben zichzelf te
verwonden, kan het leren van geba
rentaal een middel zijn hun gedrag
te veranderen. Bovendien heeft de
gebarentaal een positieve uitwer
king op andere vormen van pro
bleemgedrag, zoals agressieve ui
tingen, overmatig schreeuwen of
het verscheuren van kledingsstuk
ken.
Dit concluderen twee onderzoe
kers van de vakgroep orthopedago
giek aan de Katholieke Universiteit
Nijmegen. Ze baseren deze gevolg
trekking op leertheorethische be
ginselen en een onderzoek bij zeven
cliënten uit drie zwakzinnigenin
richtingen. Bij deze mensen had
een medische- en gedragstherapeu
tische behandeling geen effect op
hun ernstig probleemgedrag.
Na het aanleren van gebaren,
waarmee de patiënten wensen kon
den aangeven, nam het zelfverwon
dend gedrag met 40 procent af. De
onderzoeksresultaten geven aanlei
ding te veronderstellen dat ernstig
probleemgedrag bij niet-sprekende
zwakzinnigen mogelijk samen
hangt met hun onvermogen hun
omgeving iets duidelijk te maken,
aldus de onderzoekers A. Palmen
en K. Jol.
Tien tot vijftien procent der zwak
zinnigen verwondt zichzelf regel
matig. Gezien de vaak ernstige ge
volgen van dit gedrag probeert de
zwakzinnigenzorg doorgaans een
alternatief te zoeken waardoor de
patiënt meer controle krijgt over
zijn omgeving. Gesproken taal is
een mogelijkheid. Maar veel ern
stig- en diepzwakzinnigen zijn niet
in staat tot spreken. Gebarentaal is
nu een alternatief gebleken.
HENGELO (GPD) - PvdA-lei-
der Kok weet heel goed dat het
verhogen van de laagste inko
mens de kans op werk voor deze
mensen verkleint. Het is dan ook
goedkoop en gemakkelijk van
Kok dat dilemma te verzwijgen
bij zijn kritiek op het CDA dat die
partij achterstanden van de laag
ste inkomens niet wil inhalen. Dit
zei CD A-fractieleider De Vries
gisteravond in Hengelo gezegd op
een nationale verkiezingsavond
van zijn partij. De CDA'er greep
de bijeenkomst aan om Kok en
WD-leider Voorhoeve van re
pliek te dienen op hun kritiek op
het CDA.
Ook CDA-lijsttrekker Lubbers
uitte kritiek op PvdA en WD.
Lubbers zei niet "de moed en de
wil" te hebben om te gaan tornen
aan de belastinghervormingen,
zoals de PvdA wil. De WD kreeg
sneer van Lubbers.
Volgeps de minister-president is
het niet verstandig door te gaan
met lastenverlichting en een be
lastingverlaging van 3 tot 3,5 mil
jard gulden te beloven.
Zeker niet
als dat betekent dat er gerom
meld wordt aan de koppeling van
lonen en uitkeringen, opnieuw
groepen op achterstand worden
gezet, en gekort wordt op volks
huisvesting, onderwijs en ont
wikkelingssamenwerking.
TILBURG (GPD/ANP) - Ria
Beckers, lijsttrekker van Groen
Links, heeft woedend uitgehaald
naar PvdA-voorzitter Marjan
Sint. "Onder de gordel", noemde
Beckers de beschuldiging van
Sint dat Groen Links de kiezers
bedriegt. De PvdA-voorzitster zei
gisteren dat Groen Links niet'
mag beloven dat mensen met een
uitkering hun achterstand zullen
inhalen als je weet dat je dat niet
kunt betalen. Volgens Beckers
gaat de verkiezingscampagne
met dergelijke uitspraken een be
denkelijke kant uit.
"De PvdA weet heel goed dat
ons programma extra ruimte
schept. De PvdA heeft niet in
haar programma staan dat de be
lastingverlaging bij de hoge inko
mens weggehaald moet worden.
De hypotheekrente blijft aftrek
baar, de lastenverlichting voor
het bedrijfsleven gaat gewoon
door. Dat mag. Maar dan moet je
niet zeggen dat de armoede onop
losbaar is", aldus Beckers.
Ook premier Lubbers werd
door Beckers over de hekel ge
haald. "Hij gedraagt zich als God
de Vader, de agenda van de toe
komst waarschuwend in de hand.
Maar iedereen weet, die agenda is
leeg. Want Lubbers heeft geen vi
sie", aldus Beckers. Volgens Bec
kers hebben de PvdA en D66
Groen Links uitgeroepen tot de
vijand.
De Vries verweet de PvdA pro
blemen te hebben met het maat
houden. Te veel sympathieke
doelen worden nagestreefd zon
der te letten op de kosten. De re
kening van dat alles komt terecht
bij het bedrijfsleven en burgers.
Mensen met inkomens boven
40.000 gulden bruto (modaal) le
veren bij de PvdA per maand 50
tot 100 gulden in, aldus De Vries.
Huurders moeten een aparte be
lasting gaan betalen en de aftrek
van hypotheekrente voor belas
tingen wordt beperkt. "Het grote
nivelleren begint weer. Dat mag
niet doorgaan", aldus De Vries.
De Vries haalde ook uit naar de
WD. Volgens hem is moeilijk na
te gaan hoe groot de motivatie bij
de liberalen is om door te gaan
met het CDA in een volgend kabi
net. De CDA'er herhaalde dat
door de kabinetscrisis en de ruzie
in de WD het vertrouwen in het
leiderschap van Voorhoeve bij
het CDA forse klappen heeft ge
kregen.
CD A-topman De Vries
Televisie-debat Lubbers en Kok
HILVERSUM (ANP) - Het televi
sie-debat tussen CDA-lijsstrek-
ker Lubbers en PvdA-lijsttrekker
Kok aanstaande zaterdagavond
telt drie discussieronden. De eer
ste gaat over inkomens en werk
gelegenheid en de tweede over de
kwaliteit van het bestaan met on
der andere aandacht voor milieu,
gezondheid en onderwijs. De slot-
ronde wordt besteed aan coalitie
vorming en de daarbij te ver
wachten mogelijkheden en
breekpunten.
Het debat wordt in de studio
gevolgd door aanhang van beide
partijen die elk een publieke tri
bune krijgen. De centrale presen
tatie wordt gedaan door Fons de
Poel (KRO). Gespreksleiders van
het debat zijn Cees Labeur
(NCRV) en Paul Witteman
(VARA).
Het debat wordt van 21.30 tot
22.30 uur op Nederland 1 in zend
tijd van de NCRV live uitgezon
den. De uitzending wordt ver
zorgd door de actualiteitenrubrie
ken van NCRV, VARA en KRO.
Vandaag start op deze pagina
een serie waarin de lijsttrekkers
van de vijf grootste partijen in
persoonlijke columns hun visie ge
ven op de verkiezingscampagne
èn op de reden van de verkiezin
gen van 6 september, de val van
het kabinet over het reiskosten
forfait. Het laatste lijkt in de cam
pagne een beetje op de achter
grond geraakt, de breuk tussen
CDA en VVD daarentegen speelt
een des te grotere rol.
"Het is een symptoom van de
ranzige verhouding tussen chris
ten-democraten en liberalen", zo
stelt D66-lijsttrekker Hans van
Mierlo, die als eerste het spits af
bijt. "De parlementaire geschie
denis zal zich er later nog over
verbazen".
door
Hans van Mierlo
Begin mei struikelde het kabinet
over een meningsverschil dat te
maken had met belastingen en
het milieu: Het al dan niet af
schaffen van de aftrekbaarheid
van de kosten voor het woon-
/werkverkeer voor de loon- en in
komstenbelasting. Deze combi
natie maakte de crisisoorzaak
uniek. Dat kabinetten vallen over
de fiscale kwesties is doodge
woon, maar dat een fiscale kwes
tie iets te maken heeft met het
milieu en dat daar dan een kabi
net over struikelt was tot dusver
niet voorgekomen.
De crisisoorzaak komt in de
campagnes slechts zijdelings aan
de orde. En dan vooral in de dis
cussie over de vraag in welke ma
te de overheid het 'milieu'-gedrag
van burgers en bedrijven kan en
mag sturen met fiscale maatrege
len.
Wat wel een belangrijke rol
speelt in de verkiezingscampag
ne is de kabinetsbreuk zelf. Want
de aanleiding voor de crisis was
niet zozeer een principieel me
ningsverschil tussen CDA en
WD, als wel een symptoon van
de ranzige verhouding tussen
christen-democraten en libera
len, de frustraties van de kleinste
regeringspartij en de opeenstape
ling van affaires gedurende de af
gelopen driejaar, sinds het begin
van het kabinet-Lubbers II.
Belangrijke onderwerpen wer
den niet afgehandeld maar ble
ven liggen: Ondanks afspraken
over het media-vraagstuk in het
regeerakkoord van 1986 bleef een
adequate regeling van de positie
van de commerciële televisie in
het Nederlandse bestel achterwe
ge. De wet gelijke behandeling,
waarover in het regeerakkoord af
spraken waren gemaakt, werd
twee jaar na die afspraak pas in
gediend en is nog steeds niet door
de Kamer behandeld. De kwestie
van de euthanasie wacht nog
steeds op afdoening.
Daarnaast beleefden we een
paar unieke voorbeelden van be-
Haris van Mierlo
leid dat inhoudelijk niet tot grote
meningsverschillen aanleiding
gaf, maar dat in de uitvoering op
een bijkans fantastische manier
in het honderd liep. Voorbeelden:
de gang van zaken met de intro
ductie van het fraudebestendige
paspoort (waaraan niet minder
dan twee bewindslieden bezwe
ken ook dat is een unicum) en
de invoering van de studiefinan
ciering die steeds maar moest
worden uitgesteld vanwege tech
nische problemen bij de automa
tisering van het project.
Ook waren er beleidsonderde
len die juridisch zo slecht houd
baar waren dat de rechter er een
stokje voor moest steken. Ook
daarvan een paar voorbeelden: de
Harmonisatiewet (strijdig met de
rechtszekerheid) en de bezuini
gingsmaatregelen bij het speciaal
onderwijs (in strijd met de wet).
Ten slotte waren er onderwerpen
die gewoon helemaal niet deug
den, zoals de visfraude, maar die
door een meerderheid in de Ka
mer min of meer met de mantel
der liefde werden bedekt.
Samenvattend valt van al deze
symptomen te zeggen dat ze het
gevolg waren van: onwerkbare
compromissen in het regeerak
koord (zoals over de gelijke be
handeling); overschatting van de
uitvoerende mogelijkheden van
de overheid (bij de paspoorten en
de studiefinanciering); het nege
ren van beginselen van de rechts
staat uit bezuinigingsdrift (Har
monisatiewet); onvoldoende poli
tieke controle op de ambtelijke
uitvoering (visfraude).
Er is natuurlijk veel meer over
te zeggen maar ik beperk me tot
een aantal hoofdzaken. Als politi
ci onwerkbare compromissen
aangaan dan is er iets mis met de
manier waarop minderheden met
elkaar omgaan. Bij het onder
wérp gelijke behandeling gaat het
om een onderwerp waarvoor een
parlementaire meerderheid aan
toonbaar aanwezig is. Dat die
meerderheid geen kans krijgt,
komt doordat het CDA een
machtspositie inneemt die ande
ren in dit geval de WD zich
laten welgevallen. De democrati
sche grondregel 'meeste stem
men gelden' kan daardoor niet
worden toegepast.
Overschatting van de uitvoe
ringsmogelijkheden houdt direct
verband met een veel te geringe
aandacht van de politiek voor het
ambtelijk apparaat. Er worden ta
ken opgedragen die niet te reali
seren zijn, hetzij doordat de yer-
eiste bevoegdheden ontbreken
waardoor een vloed aan coördina
tie- en competentievraagstukken
ontstaat, hetzij doordat het amb
telijk apparaat door de stelselma
tige bezuinigingen de deskundig
heid niet meer in huis heeft.
Over het negeren van de begin
selen van de rechtsstaat kan ik
kort zijn: In een beleid dat voor
namelijk financieel-economisch
is gericht, dreigt zoiets voortdu
rend. Het tekort schieten van de
politieke controle is het gevolg
van een scheefgegroeide verhou
ding tussen politiek en de ambte
lijke organisatie en van een onge
coördineerde uitgroei van de
overheid waardoor de ministerië
le verantwoordelijkheid een illu
sie dreigt te worden.
Het gewicht van al deze gebre
ken is juist daarom zo groot om
dat onze democratische igemeen-
schap de komende jaren voor een
geweldige uitdaging staat: het
milieuvraagstuk. De grote vijand
is niet langer een aanwijsbare
macht waartegen we ons
min of meer traditionele
kunnen beschermen. De vijand is
nieuw en onorthodox: de milieu
bedreiging is sluipend, dagelijks
worden ons nieuwe rampen ge
meld die het gevolg zijn van ge
dragingen en processen waarvoor
we zelf verantwoordelijk zijn.
Met geld alleen valt die bedrei
ging niet te weerstaan. Er moet
veel meer gebeuren: er moeten
nieuwe voorschriften, bevoegd
heden en procedures komen die
slagvaardigheid opleveren, over
tuigingskracht hebben en tot ge
dragsverandering leiden. En dat
alles vereist een hoge bestuurlij
ke kwaliteit, een gezond politiek
milieu hoger en gezonder dan
nu het geval is.
Juist daarom heeft D66 in zijn
verkiezingsprogramma een di
rect verband gelegd tussen de
kwaliteit van het milieu en de
kwaliteit van het bestuur. Omdat
verbetering van het een niet kan
zonder verbetering van het ander,
doen wij voor beiden een reeks
voorstellen. Want als het milieu
beleid de mankementen gaat ver
tonen die we de afgelopen jaren
hebben meegemaakt, dan komt
er weinig van terecht.
De aanleiding tot de crisis,
maar ook de degeneratiever-
schijnselen van de afgelopen ja
ren spelen in de campagne van
D66 dus een grote rol. Daarom is
het motto van ons verkiezings
programma: een schoon land, een
helder bestuur.