TRIJFEL
Él
PAGINA 6
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1989
NICO SCHEEPMAKER
In het kader van de dingen die in
de loop der jaren verdwenen zijn,
meldt Euwe de Jong riit Drachten,
nu 34 jaar, dat hij tot zijn twaalf
de jaar Exota Spoetnik placht te
drinken: een scheutje koffiemelk,
een schepje suiker, en Exota ga-
zeuse, in een van de kleuren geel,
groen of rood. Het schuimde en
was een voorloper van de
milkshake.
Ik heb het KOGELFLESJE nog
meegemaakt, waarin de kool
zuurhoudende frisdrank werd af
gesloten door een glazen stuiter.
De dichter J.C. Bloem heeft ooit
gezegd dat elke verandering, zelfs
een verbetering, een verslechte
ring is, maar ik vraag mij af of
dat ook geldt voor het verdwijnen
van het kogelflesje en de Exota
Spoetnik. Hier volgen nog wat
verdwenen zaken:
BRUINE MONSTER. Het brui
ne monster was de benaming voor
de voetbal zoals hij er vroeger uit
zag: van leer, bruin, met buitenop
de veter die je bij het nemen van
strafschoppen altijd zorgvuldig
naar de keeper liet kijken, zodat
je bij het schieten op het doel geen
ongewenste afwijkingen kreeg
door dat bobbeltje op het balop
pervlak. In de boeken Rondom
Abe' en 'Interland' (Het Neder
lands Elftal 1911-1955) zijn alleen
nog bruine monsters te zien. Blij
kens het schitterende boek 'Het Ne
derlands Elftal' (1905-1989) dook
de eerste witte bal in 1959 op
(Faas Wilkes heeft dat nog net
meegemaakt), en de eerste witte
plastic bal met zwarte vijfhoekjes
omstreeks 1967,- Piet Keizer en Jo-
han Cruijff mochten dat meema
ken. Maar in 1969 speelde Neder
land in Chorzow tegen Polen toch
weer gewoon met een bruine lede
ren bal. Dat was wel meteen de
laatste keer...
HALFJE. Het aandoenlijkste
muntstukje uit de Nederlandse
monetaire historie. Als je het liet
vallen kostte het evenveel moeite
het weer terug te vinden als tegen
woordig een ooglens die in het
gras is gevallen. Het halfje was
vooral van nut in de Tweede We
reldoorlog, toen het doormidden
werd gezaagd en als 'handvatje'
van een 'sigaredover' werd vast-
gesoldeerd op een cent, die op zijn
beurt weer vertikaal was vastge-
soldeerd op een horizontale vier
kante stuiver. Ach ja, de CENT en
de VIERKANTE STUIVER, die
zijn ook verdwenen, net als de
PLAK, het muntstuk van 2 1/2
cent. Ik kan ze nog wel eens mis-
De achterliggende gedachte bij
die oorlogssigaredover van een
stuiver, een cent en een half halfje
was, dat zij te zamen een waarde
hadden van 'zes en een kwart'
cent. De Duitse Rijkscommissaris
voor Bezet Nederland, Seyss-In-
quart, werd in de volksmond 'Zes-
en-'n-kwart' genoemd. Elk siga-
redovertje dat zo gemaakt werd
(er moeten er tienduizenden zijn
gefabriceerd) was een negatief
standbeeldje voor de Rijkscom
missaris. Het was een humoristi
sche tijd.
KNIESTUKKEN. Ik was blijk
baar een jongetje dat veel ravotte
op straat, voetbalde, rolschaatste,
en daarbij dikwijls viel, met het
gevolg dat ik niet alleen met een
stukke knie thuiskwam, maar ook
met een gat in mijn plusfour.
Daarom moest ik een tijdlang, als
ik op straat ging spelen, kniestuk
ken voorbinden. Die kon je kopen,
ik neem aan bij de schoenmaker.
Een vierkant lapje bruin soepel
leer, met links en rechts twee ve-
tertjes daaraan vast, die je in de
knieholte aan elkaar vastknoop
te. Het was de bedoeling dat ik er
voortaan voor zorgde op die knie
stukken te vallen, die mochten
blijkbaar wel kapot. Die knie
stukken zie je niet meer, evenmin
als de jongetjes die zich met zulke
ondingen op straat zouden willen
vertonen.
LEERTJES. Nu we het toch over
schoenmakers hebben... Bij de
schoenmaker haalden we een stuk
rond dik leer, een centimeter of
acht in doorsnee, in het midden
daarvan boorden we een gat,
daar ging een stevig touw door
heen dat door een dikke knoop
werd vastgezet onderaan het stuk
leer, het leer werd in water gelegd,
daarna stampte je hem midden
op een trottoirtegel goed aan, zo
dat hij als een vastgezogen zuig
nap werkte, waarna je met enige
moeite de tegel aan het touw uit
het trottoir kon trekken.
INKTPOTJES. En dan bedoel
ik niet die glazen inktpotjes
waarin je je vulpen vult, maar de
inktpotjes die in schoolbanken
waren ingebouwd. Glazen potjes
die in een gat bovenin het midden
van het schrijfblad hingen, en met
een schuifje konden worden afge
dekt. Je zat met zijn tweeën in zo'n
bank en deelde met je bankgenoot
een inktpotje. Er waren drie din
gen die je in zo'n inktpotje kon
dopen: je kroontjespen (dat mar
telwerktuig), je vinger, of de
vlecht van het meisje voor je.
Maar dat laatste weet ik alleen
uit kinderboeken, ik heb mij er
nooit aan bezondigd. Op de lagere
school (Wassenaerschool in de
Chasséstraat in Amsterdam) heb
ik twee jaar achtereen in dezelfde
bank gezeten. Daarom weet ik nog
feilloos de regeringsjaren van Ka-
rel de Grote: 768-814, want die
waren door een voorganger in die
bank ingekerfd en met inkt opge
vuld.
Anijsmelk was in de jaren vijftig nog volop in trek. Warme melk waarin een
anijsblokje werd opgelost. Die zoete, maar toch ook frisse smaak is er nu
helemaal uit. Anijsblokjes zijn er nog wel, maar de vraag ernaar is nihil.
Pimpinella Anisum, oftewel anijs, is een eenjarige plant die misschien wel
het meest bekend is om de toepassing in de alcoholverwerkende industrie.
Anisette, pastis en het griekse Ouzo. Van de plant wordt in de keuken voor-
ai de vrucht gebruikt. Toch is ook het blad en de stengel bruikbaar als
kruid. De smaak van anijs is kruidig zoet.
Van anijs wordt gezegd dat het kruid helpt tegen krampen en dat het bij
zogende moeders de melkafscheiding stimuleert. In de middeleeuwen
dacht men dat het kruid bovendien werkte om vergiften te neutraliseren.
Anijs wordt toegepast om brood en gebak te kruiden. Het is populair bij
het inleggen van augurken, bieten en kool. Bij zoete gerechten als appel
en perenmoes geeft het een verrassend frisse smaak. In de Indiase keuken
wordt het ook gebruikt om vlees mee te kruiden. De smaak van anijs is zo
sterk dat er slechts weinig van gebruik hoeft te worden.
HUUB KLOMPENHOUWER
MAGISCH FIGUUR
In elk vakje dient een letter te wor
den ingevuld, waardoor zowel hori
zontaal als verticaal woorden van
navolgende betekenis verkregen
kunnen worden:
1 Europeaan;
2 onveranderlijk;
3 beklimmen;
4 volksmenner.
OPLOSSING 24/8
Horizontaal: 1 jammerlijk; 8 vogel;
9 ge; 11 rok; 12 R.P.; 13 Elbe; 15
emoe; 17 reel; 18 leer; 19 Mr.; 20 dm;
21 geit; 23 leeg; 25 anno; 26 Aner; 27
Lt.; 28 mop; 30 na; 31 abeel; 33 Ne
derland.
Verticaal: 1 jager; 2 mv.; 3 morel; 4
ego; 5 rekel; 6 11.; 7 kaper; 10 ele
ment; 12 Roemeen; 14 berin; 16 Me
den; 21 galon; 22 tombe; 23 lapel; 24
graad; 29 oer; 31 ad; 32 la.
'ëioscopen
19.00 en 21.15 i
'Lethal weapon II', dag. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, al.
'Beaches', dag. 14.30, 18.45 en 21.15 uur,
al.
'Platvoet en zijn vriendjes', dag. 14.45
al.
15.45
'K-9', dag. 19.00 en 21.15 uur, al.
'Taran en de toverketel', dag. 14.30 uur.
TRIANON (123875): 'Dance Academy',
dag. 19.00 en 21.15 uur, za.. zo. en woe.
ook 14.30 uur, al.
REX (125414): 'Het genot van de on
schuld', dag. 14.30 uur. dag. 19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
KIJKHUIS (tot september gesloten). Katwijk
'Lethal weapon II', dag. 13.45, 18.45 en
21.30 uur, zo. ook 16.15 uur. a.l.
'Road house', dag. 13.45, 18.30 en 21.15
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: 'Police Academy VI', do.
t/m zo. 14.00, 15.45 en 19.00 uur, ma. t/m
do. 14.00 en 15.45 uur. a.l.
'Rain man', do. t/m zo. 21.15 uur, ma. t/m
do. 20.15 uur, a.l.
'My stepmother is an alien', do. t/m 2
19.00
t/m do. 20.15
'The accused', do. t/m zo. 20.45 uur, 12 jr.
Kindervoorstellingen: 'Frank en Frey',
dag. 14.00 uur.
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800):
EURO 1, 2, 3, 4: 'Licence to kill', dag.
13.30 en 20.30 uur, za. en zo. 13.30, 16.30
uur en 20.30 uur, al.
'Cannonball Fever', dag. 18.45 en 21.15
uur; zo. ook 16.15 uur, a.l.
(voor reserveringen 01718-74075):
City I: 'Karate kid III', dag. 19.00 en 21.15
uur, zo.ook 14.45 uur, a.l.
City I: 'Rain man', dag. 21.15 uur, a.l.
City IL'Dangerous Liaisons', dag. 19.00
za. én zo. ook 14.45 uur.
City II: kindervoorstelling: 'De nieuwe
avonturen van Pippi Langkous', za. en
Vrij koel en af
en toe wat regen
Morgen is het half tot zwaar bewolkt
en vooral in de nacht valt er nog wat re
gen. De bewolking en neerslag hangen
samen met het binnenstromen van
koelere lucht. Deze overgangszone
trekt langzaam naar het zuiden weg.
De kans op opklaringen is dan ook in
het noorden van het land het grootst.
Vannacht zullen de minimumtempe
raturen uiteenlopen van 15 graden in
Zeeland, tot 9 graden in het noordoos
ten van het land. De middagtempera
tuur morgen is ongeveer 18 graden.
Daarbij is er weinig verschil tussen
kust en binnenland. Er waait een
zwakke tot matige wind, eerst uit
noord of noordoost, later uit uiteenlo
pende richtingen.
Weer in Europa
Frankrijk: In het noorden bewolkt en
regenachtig, overigens droog en voor
al in het zuiden zonnig. Middagtempe-
ratuur van 21 graden aan de Kanaal-
kust tot 33 graden aan de Rivièra.
SpanjeZeer warm met veel zon, maar
aan de oostkust eerst nog een paar
wolkenvelden. Middagtemperatuur 35
tot 40 graden, aan de noordkust, rond
25 graden.
Portugal: Onbestendig met af en toe
bewolking en in de Algarve kans op
een bui. Middagtemperatuur 25 tot 30
graden.
Zwitserland: Erg warm, zaterdag aan
de noordkant van de Alpen koeler
weer met bewolking en een bui.
Oostenrijk: In het noorden geleidelijk
meer bewolking met vooral morgen
kans op een bui en daling van tempe
ratuur, maar in Karinthië nog warm
Griekenland: Warm, 30 tot 35 graden
en zonnig, maar op het vasteland in het
noorden kans op onweer.
Britse eilanden: Af en toe regen. Mid
dagtemperatuur van 16 graden in
Schotland tot .21 graden in zuid-Enge-
land.
België en Luxemburg: Regen, zater
dag droog en wat zon. Temperatuur
van 18 graden aan de kust tot 23 gra
den in Luxemburg.
Westduitsland: In het noorden en
midden bewolkt en regen. In het zui
den nog warm.
Noorwegen: Vooral aan de kust bui
en. In het binnenland slechts een loka
le bui en enkele zonnige perioden.
Middagtemperatuur aan de noord
kaap rond 12 graden, in het zuiden aan
de kust rond 16, in het binnenland
rond 18 graden.
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 tot zaterdag 13.00 uur
(Elisabeth Ziekenhuis) EHBO zieken
huis Rijnoord elke dag geopend.
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178):
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg 10.30-11.00 uur en 19.00-19.30
uur en na overleg.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur en na
overleg.
Jongerenafdeling: 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur.
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur.
Klasse afd. 11.15-12.00 uur,
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling gynaecologie:
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 uur. al
leen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur.
Ziekenhuizen
Afdeling CCU (hartbewaking):
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
kinderen) 14.15-15.00
18.30-19.30 uur.
Avotodbezoekuur afdeling Verloskun
de 19.30-21.00 uur. (Uitsluitend voor
Partners/echtgenoten.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag
van 10100 tot 11.00 uur, uitsluitend
voor partners/echtgenoten en eigen
kinderen.
Prematurenafdeling in overleg doorlo
pend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver-
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met de
hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
heelkunde 14.15-15.00 uur en
18.30-19.00 uur.
15.15-17.00 uur; babyzaal en boxenaf
deling: volgens afspraak met de hoofd
verpleegkundige.
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14.30-15.15 uur en 18.30-19.30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 uur.
Kraamafdeling: bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.15 en van
18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
Beurs Amsterdam
Noteringen van vrijdag 25 augustus 1989 (tot 12:30 uur)
AANDELEN SM?' *79 oo
binnenland lumess c 13950 140 so
meest aktief gamma wd 65 00 es 00 vm
ha^emeyer
sopkMfs 0N®offoéie nc 9e$chorst F X laien
gtfaanenteöen a act,lergeslelde lening C X gedaan er
SIKS.
3KS
abn 10 82-90 101 40
abn 9'/2 65-92 101.00
abn9'/4 64 108 20
abn 9 85-93 99 20
abn 83/4 65 a 105 70
,38
san,
bmh 6^8 6692
tog 61/4 66-96
b$b 6'/2 88p94
bsb 6'/2 88p95
II II SS®
I 11 iwi
95 30 95 30 dn7 69p96
100.508 100.50B
*>5#Mp91
94 95 94 95 da' 63M 86-96
9,30 SSSr
hoog v 87-99
a
s£s.
mw 7V4 88p95
Miïï
'K Sft&i SS
binnenland overige
SST
K U
txeevasl c 26.20 2640 ™i,c
bo'g heybf 3000.00 3000.00
calvé 1049.00 1054 00 ??^LC
SKS«
abn 63/4 86-OC
abn 6^/4 87
abn 63/4 86.9;
:s»
K jk ster ,38
amro 73/4 85 100 50
amro73/4 66 97.75
amro 71/! 65 100 20
ns. is» is»
„Ö.W9.
nl 63/4 89p99
115 008 117.008
nJ 123/4 66-9*
fü 113/461-9,
S&flT '83
5$3S 38
amro 63/4 87-97 96 20
amr 63/4 87a 04.50
emr 63/4 08-98 96 4Q
amr 63/4 88p98 96.40
amr 63/4 89p95 98 20
amroe'/zeepge 96 30
sar 88
amro 53'4 88-94 97 00
mww IO
bmh 7'/2 85-92
bmh 7 25 89p9!
bmh 7 eS-95
bmh 7 86-93
SSfóSoi
oca 6> 68-05
SR93
rebo 63/4 87
ww?
sbVi/4^9p9€
niet officieel genoteerd
niet off. toegelaten
c.b.s.-koersindex
obl.index/eff.rend.(c.b.s.)
staaüamngeo 7.13
bng Uiningan
banWaomgen
Goud en zilver
Goud 25.630-26.130, vorige 25.670-
26.170.
Zilver 330-400, vorige 330-400.
Buitenlands geld
2
Port. MC. (100)
Franse Ir. (100)
s
aagon 14 87
aegon 8'/4 87
eegcfl73/8 88
o» gnu
97.501 97.501 has-bebavr 233.00 236.00
Beursoverzicht
Damrak conservatief
AMSTERDAM (TD) - De Amsterdamse effec
tenbeurs is de laatste beursdag van de week
behoudend begonnen. Wel noteerden 33 van
de 42 hoofdfondsen hoger, maar tof spectacu
laire koerswinsten kwam het niet. De stem
mingsindex noteerde 196 punten, tegen 195.4
aandikte tot een record van 2.734,64,
werd in Amsterdam genegeerd.
Handelaren wezen de verkiezingskoorts aan
als de grote boosdoener. Mocht de Pvda op 6
september als winnaar tevoorschijn komen,
De transportwaarden vielen vrijdagmorgen
duidelijk uit de toon. Bij Nedlloyd en Internatio-
Muller vrezen beleggers kapitaalverwatering,
omdat beide concerns een claimemissie aan
kondigden. De hogere halfjaarwinsten van de
beide concerns vielen daardoor geheel in het
water. I-M emiteert op 0 bestaande stukken,
een nieuwe, wat de koers donderdag al 7,70
deed dalen tot 100,50, om daar vrijdagmor
gen nog eens 3,50 af te halen op 97. Ned
lloyd dat het aandelenkapitaal met 10 procent
wil uitbreiden, kalfde 3 af tot ƒ91.
Hoogovens presenteert na beurs halfjaarcij
fers en dat leidde tot heftige koersschomme
lingen. De staal- en aluminiumfabrikant dui
kelde ƒ3,50 tot 107.50. waarna herstel op
trad tot 109,50.
De internationals profiteerden wel van de vas
te stemming op Wall Street. Kon Olie lag
ƒ2,10 hoger op 146,30 gevraagd, evenals
KLM, die vier dubbeltjes toevoegde op
ƒ55,30. Philips ging twee dubbeltjes vooruit
op ƒ41,50.
Fractioneel herstel was er voor VOC, die vier
dubbeltjes opveerde tot 34,80.
De handel in Fokker werd tot 13.00 opge-
Elders in de markt trokken Beers, Center Par-
Tulip belangstelling. Voor Tulip lag
D winst op 59,40 in het verschiet: CP en
ƒ1,60 en ƒ4
e aandelen Akzo. Behalve deze be
taling in aandelen neemt Akzo schulden van
Tyler over tot een bedrag van 165 miljoen dol-
Intematio-Müller
Het haven- en transportconcern Internatio-
Müller heeft in het eerste halfjaar 31 procent
meer verdiend dan in hetzelfde tijdvak van vo
rig jaar. De nettowinst steeg van 14,3 miljoen
gulden tot 18,7 miljoen en per aandeel ging de
winst over het met ruim 5 procent uitgebreide
kapitaal omhoog van 3,02 gulden tot 3,77. De
omzet steeg met 121 miljoen gulden tot 1,3 mil
jard. Het ligt in het voornemen binnen afzien
bare tijd over te.gaan tot een claimemissie in
de verhouding van 1 op 8, zo heeft de onderne
ming gisteren bekendgemaakt.
News Corporation
News Corporation, het mediaconcern van Ru
pert Murdoch, heeft in het op 30 juni afgesloten
boekjaar een nettowinst (zonder bijzondere
baten) behaald van 496,5 miljoen (Australi
sche) dollar (829 miljoen gulden), zo is gisteren
bekendgemaakt. De winst is daarmee zeven
procent hoger dan in het voorgaande boekjaar.
De omzet groeide met 31 procent tot 7,88 mil
jard dollar (13.16 miljard gulden).
Spaartegoed
In het eerste halfjaar van 1989 nam het spaar
tegoed van particulieren met 4,6 miljard gulden
toe van 157,3 miljard per ultimo 1988 tot 161,9
miljard per ultimo juni 1989; een stijging derhal
ve van 2.9 procent, tegen 1,6 procent in dezelf
de periode van het vorig jaar. Dit betekent dat,
na de terugval in 1987 en begin 1988, de groei
BJeï
(11.30 uur)
Financieel kort
Akzo
De aandeelhouders van het Amerikaanse con
cern Tyler Corporation (Dallas) zijn akkoord
gegaan met de verkoop van het coatingbedrijf
Reliance Universal Inc. aan Akzo. Dit heeft het
Nederlandse chemieconcern gisteren bekend
gemaakt. Reliance Universal is een belangrijke
producent van speciale industriële coatings
voor hout-, metaal-, kunststof- en papierpro-
dukten. Hef bedrijf levert aan de meubelindus-,
trie en aan producenten van bouwmaterialen,
duurzame verbruiksgoederen en speciale ver
pakkingen. Reliance behaalde in 1938 een
omzet van 289 miljoen dollar. Akzo biedt de
aandeelhouders ruim drie miljoen ADR's
voor de
In de marktverhoudingen tussen de onder
scheiden groepen spaarinstellingen is in het
eerste halfjaar van 1989 weinig veranderd.
Van het totale spaartegoed stond 39 procent
uit bij de coöperatief georganiseerde banken
en 28 procent bi| de algemene banken exclu
sief de Postbank, die een marktaandeel had
van 17 procent. Het marktaandeel van de alge
mene spaarbanken bleef ongewijzigd (16 pro
cent).
Nedlloyd
Nedlloyd heeft c
helft van dit jaar meer dan verdubbeld ten op
zichte van dezelfde periode vorig jaar. ver
hoogt het interim-dividend en verwacht dat de
winst over dit jaar "aanzienlijk boven de winst
van 1988 van 153,6 miljoen gulden" zal uitko
men. Het transpoortconcern kondigt aan op
korte termijn het aantal aandelen met 10 pro
cent uit te breiden door middel van een claim-
emmissie. Over de eerste helft van dit jaar is
een nettowinst gemaakt van 112,7 miljoen gul
den tegenover 52,3 miljoen over dezelfde pe
riode van vorig jaar. In de halfjaarwinst was dit
keer een boekwinst van 56,1 miljoen begrepen
als gevolg van de verkoop van het belang van
60 procent in de luchtvaartmaatschappij
Transavia.
