'AVR moet schade
dioxine betalen'
De Koning (CDA) voorspelt moeizame formatie
WD-kiezers lopen over naar Lubbers, niet naar
Braks voelt niets voor vergoedingen rijk
Sandoz geeft
half miljoen
voor Rijnzalm
Nijpels wil af van pvc-verpalddng
Vliegers tegen
nachtgebruik
van Kaagbaan
Schutte: CDA
moet kiezen
bij euthanasie
Groentax:
benzine naar
drie gulden
PvdA: kwart
ministers moet
vrouw zijn
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1989
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG (GPD/ANP) Er bestaat een gerede kans dat vuilverbrandingsinstallaties
zelf voor de schade moeten opdraaien die ze hebben veroorzaakt door de uitstoot van gifti
ge stoffen. Dat heeft de landsadvocaat het kabinet laten weten, aldus gisteren minister Nij-
pels (milieu) bij een spoedoverleg met de Kamer over de dioxinezaak.
Minister Braks (landbouw) voegde
daar aan toe dat de regering niet van
plan is zelf schadevergoeding uit te
keren. Hoe groot de schade is, is nog
niet bekend. Tot 1 november zal de
rijksoverheid de gederfde inkom
sten van de boeren voorfinancieren.
Dan denkt Braks te weten hoe hoog
de totale schade zal zijn.
De kamerleden stelden unaniem
dat de boeren in het getroffen
Lickebaertgebied geheel schade
loos moeten worden gesteld. Door
de uitstoot van dioxine bij de Afval
verwerking Rijnmond werd hen on
langs verboden melk en vlees te le
veren. Een meerderheid van WD,
PvdA en D66 wil bovendien dat het
getroffen Lickebaertgebied onge
schikt voor landbouw wordt ver
klaard.
De WD denkt aan een bufferzo
ne van bossen, maar Braks zei daar
niets voor te voelen. Hij is van oor
deel dat in een industrieel gebied
landbouw mogelijk moet blijven.
„Dat betekent, dat de industrie in
zo'n gebied schoon moet zijn. Als
we nu gaan zeggen dat we de land
bouwgronden maar moeten opge
NIEUWEGEIN (GPD) - Voor een
onderzoek naar de terugkeer van de
zalm in de Rijn heeft het Zwitserse
'chemieconcern Sandoz een half
miljoen gulden gegeven aan de Ne
derlandse Organisatie ter Verbete
ring van de Binnenvisserij (OVB).
De chemiegigant verdeelt momen
teel de 15 miljoen gulden uit het
Rijn-Sandozfonds. Het fonds werd
opgericht na een grote brand in de
fabriek in Bazel, waarbij het met 30
ton chemicaliën vergiftigde bluswa
ter in de Rijn stroomde. Dat leidde
tot massale vissterfte.
Uit het Rijn-Sandozfonds worden
diverse onderzoeksprojecten in Eu
ropa gesubsidieerd. Zo voert het In
ternational Centre of Waterstudies
in Amsterdam al sinds vorig jaar
een onderzoek uit naar de invloed
van het Rijnwater op het eco
systeem in de Waddenzee. Omdat er
uit Nederland weinig voorstellen
voor onderzoeksprojecten zijn ge
komen, benaderde Sandoz de OVB
uit eigen beweging.
Het onderzoek van de OVB be
helst de voorwaarden waaraan
moet worden voldaan om een suc
cesvolle terugkeer van de zalm in
het stroomgebied van de Rijn mo
gelijk te maken. Er wordt niet alleen
gekeken naar de waterkwaliteit,
maar ook naar de paai- en opgroei-
plaatsen en de de noodzaak van de
bouw van vistrappen, waarmee
zalm en forel sluizen en stuwen
kunnen passeren. De OVB heeft
ruim driejaar uitgetrokken voor het
onderzoek. Verwacht wordt dat
daarna gefundeerde voorstellen
kunnen worden gedaan.
Binnenland kort
Busongeluk
In twee ziekenhuizen in en nabij
Lyon liggen nog vijf gewonden van
het busongeluk met een Nederland
se bus in de nacht van maandag op
dinsdag. Eén van hen is er ernstig
aan toe. Tien mensen blijven bij hun
familie in het ziekenhuis of in ho
tels. De bus uit Eindhoven was met
54 passagiers (plus twee chaffeurs
en een reisleidster) onderweg naar
Spanje. Na een klapband botste de
dubbeldekker tegen een vangrail.
Fraude
De Eindhovense politie heeft een
32-jarige ambtenaar van de gemeen
telijke boekhouding aangehouden,
die ervan wordt verdacht via 'zeer
ingenieuze manipulaties' minstens
een miljoen gulden achterover te
hebben gedrukt. De fraude kwam
tijdens een financiële controle aan
het licht. De politie sluit niet uit dat
de fraude uiteindelijk nog veel gro
ter zal blijken. Het is nog niet be
kend wat de man met het geld heeft
gedaan.
Watertekort
De waterleidingmaatschappij Lim
burg heeft gisteren opgeroepen tot
uiterste zuinigheid. Besproeien van
plantsoenen en het wassen van au
to's met drinkwater is even taboe,
nu er in deze warme periode twee
maal zoveel water wordt gebruikt
dan normaal. Limburg tapt momen
teel tegen de 300 miljoen liter water
per dag uit de kraan.
Verzekering
De Eindhovense politie is uiterst
verbaasd over de aangekondigde
verhoging van de premie voor in
boedelverzekeringen voor Eindho-
venaren. Sedert 1984 wordt bij de
Eindhovense politie jaarlijks ge
middeld ruim 2000 keer aangifte ge
daan van inbraak en dat aantal is ta-
meliik constant.
ven ontnemen we de industrie de
prikkel om zelf te zorgen voor scho
ne lucht, bodem en water", aldus
Braks.
Installaties
Minister Nijpels zei te verwachten
snel overeenstemming te bereiken
over de aanpassing van de vuilver
brandingsinstallaties. Hiervoor is
ee.n bedrag van twee miljard gulden
nodig. Volgens hem is het technisch
mogelijk installaties te bouwen die
aan de nieuwe normen voldoen. Er
zijn er al vier in Zweden, een in De
nemarken en er is er een in Duits
land in aanbouw. Daarmee weerleg
de de minister de kritiek van enkele
directies en bestuurders van vuil
verbrandingsinstallaties als zouden
de strenge eisen de bouw van een
nieuwe installatie onmogelijk ma
ken.
Volgens een vervolgonderzoek
van het RIVM zijn bij een bedrijf in
Oudenhorn, tien kilometer ten zui
den van de AVR, te hoge concentra
ties dioxine in koemelk aangetrof
fen. Ook in het Lickebaertgebied
werd net als vorige maand opnieuw
teveel dioxine in koemelk aange
troffen. Koemelk uit de omgeving
van afvalverbrandingsovens in
Zaandam, Duiven, Leiden en Alk
maar bevat verhoogde concentra
ties dioxine, maar blijft wel onder
de kritische grens.
Voor Leiden geldt dat de koe
melk meer dioxine bevat dan melk
die met afkomstig is van koeien die
in de omgeving van een vuilver
branding grazen. Het RIVM is er
echter van overtuigd dat in Leiden
de kritische grens van zes picogram
dioxine per gram melkvet niet
wordt overschreden. Melk en melk-
produkten met méér dioxine mo
gen volgens deze voorlopige norm
niet te koop worden aangeboden.
In haar rapport schrijft het RIVM
dat buitenlandse publikaties aanto
nen dat melk van koeien die in de
nabijheid van een vuilverbranding
grazen méér dioxine bevat. In Zwit
serland en Schotland zijn op derge
lijke plaatsen concentraties dioxine
in koemelk aangetroffen die over
eenkomen met die in het
Lickebaertgebied.
Verpakt in pvc protesteerde Roel van Duijn van De Groenen gisteren voor het kamergebouw tegen het huidige
milieubeleid. Hij kwam onder meer minister Nijpels (milieu) tegen, die op weg was naar het overleg over de aan
pak van de dioxinevervuiling. <foto ANP)
DEN HAAG (ANP/GPD) - Minis
ter Nijpels (milieu) wil snel af van
de toepassing van de kunststof pvc
(polyvinylchloride) in verpakkin
gen., Hij krijgt daarvoor unianiem
steun van de Tweede Kamer, zo
bleek gisteren bij het overleg tussen
hem, minister Braks (landbouw) en
de Kamer over de dioxinezaak.
Geen van de politieke partijen
was te vinden voor een algeheel ver
bod op het gebruik van pvc, zoals de
milieubeweging voorstaat. Hard
pvc, zoals toegepast in waterlei
ding- en rioolbuizen en kunststof
ramen en deuren, vormt geen pro
bleem voor het milieu. De duurza
me artikelen van deze kunststof
kunnen na eenmaal te zijn afge
dankt, eenvoudig worden ingeza
meld voor hergebruik.
Met de eenmalige verpakkingen
van zacht pvc ligt het wat anders.
Deze komen in het huidhoudelijk
afval terecht en leveren mogelijk
een bijdrage aan de vorming van
dioxines in afvalverbrandingsin
stallaties.
Minister Nijpels, die zich zeer in
genomen toonde met de brede
steun van de volksvertegenwoordi
ging, kondigde aan zo snel mogelijk
met het bedrijfsleven te gaan praten
over de vermindering van het ge
bruik van pvc in verpakkingsmate
riaal. De kunststofindustrie heeft
zich daartoe al bereid verklaard.
Staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) deelde mee dat het on
derzoek naar dioxines wordt geïn
tensiveerd. Van proeven is bekend
dat ze ernstige gevolgen bij dieren
hebben, maar dergelijke effecten op
mensen zijn nog niet bewezen. "On
danks het gebrek aan voldoende
kennis moeten we maatregelen ne
men. We kunnen geen risico's lo
pen", aldus de staatssecretaris.
SCHIPHOL (GPD) - Het voorstel
van de Schipholdirectie om de ge
luidsoverlast in Zwanenburg en
Hoofddorp 's nachts te beperken
door alleen nog maar gebruik te ma
ken van de Kaagbaan, is in slechte
aarde gevallen bij zowel de Neder-
lande verkeersleiders als de vlie
gers. Het Nederlandse Luchtver-
keersleidersgilde en de Vereniging
van Nederlandse Verkeersvliegers
(VNV) menen dat de verkeersveilig
heid in gevaar komt. Bovendien
vinden ze dat de geluidsoverlast al
leen maar wordt verplaatst naar het
zuidwesten van de Haarlemmer
meer.
Schipholdirecteur Den Besten
wil in principe alleen nog maar
nachtvluchten toestaan op de Kaag
baan. Alleen bij extreem harde
wind zou nog gebruik gemaakt mo
gen worden van de Zwanenbürg-
baan en de Amstelveenbaan.
Gildevoorzitter Van Opijnen
VNV-voorzitter Baksteen hebben
met verbijstering kennis genomen
van het plan. Van Opijnen: "Als ze
goed verspreid zouden landen en
vertrekken is er niets aan de hand,
dan kun je ze gemakkelijk allemaal
op een baan kwijt. Probleem is ech
ter dat ze bijna allemaal tegelijk
aankomen en willen vertrekken.
Het is altijd hollen of stilstaan".
Volgens verkeersleider Ruiten
berg doen zich grote problemen
voordoen als er in een korte periode
vijf toestellen willen landen en ver
trekken. Een situatie, zo verzekert
hij. die zich in werkelijkheid regel
matig voordoet. Vooralsnog zijn
VNV en Gilde overigens niet van
plan om tegen de maatregel actie te
gaan voeren.
VOORSCHOTEN (GPD) - De
komende kabinetsformatie zal
moeilijk worden. Bij de onder
handelingen tussen CDA, WD
of PvdA zullen grote spannin
gen aan het licht komen. Minis
ter De Koning (sociale zaken)
heeft dit gisteren gezegd tijdens
een CDA-verkiezingsavond in
Voorschoten.
De Koning wees erop dat de
PvdA tijdens de afgelopen jaren
consequent elke bezuinigings
maatregel van het kabinet heeft
afgewezen en steeds gekozen
heeft voor hogere uitgaven. Dat
stemgedrag zal de partij opbre
ken bij de formatie-onderhande
lingen. "Zeker als we weten dat
hogere uitgaven alleen gedekt
kunnen worden door hogere be
lasting en premies, die weer zul
len leiden tot hogere looneisen",
aldus de minister.
De Koning wees er verder op
dat de PvdA een vrijwel auto
matische koppeling voorstaat
tussen lonen, uitkeringen en sa
larissen van ambtenaren en
trendvolgers. "Alleen rampen
kunnen dat voorkomen", aldus
de minister. Volgens hem is een
koppeling alleen mogelijk als de
lonen in de bedrijven met niet
meer dan twee procent per jaar
toenemen. Wordt dat drie of vier
procent, dan is de koppeling
voor de overheid onbetaalbaar,
meent De Koning.
In de richting van de WD
noemde de CDA-minister het
onaanvaardbaar dat de liberalen
in de sociale zekerheid onder
scheid willen maken tussen
groepen uitkeringstrekkers. Zo
wordt koopkrachtbehoud aan
arbeidsongeschikten en aow'ers
toegezegd, maar gebeurt dat
niet voor andere uitkeringstrek
kers. "Dat is niet redelijk", aldus
De Koning. De CDA'er zei dat
de WD er nog steeds moeite
mee heeft maatregelen te aan
vaarden die er op gericht zijn het
gedrag van mensen te beïnvloe
den. Toch zal dat, met name op
milieuterrein, noodzakelijk zijn,
zo meende De Koning.
Gezien de door hem verwach
te spanningen met WD of
PvdA noemde de bewindsman
het noodzakelijk dat het CDA de
leiding krijgt bij de aanstaande
formatie-onderhandelingen. Al
leen dan zal het mogelijk zijn om
door constructief samen te wer
ken spanningen te overbruggen,
meende De Koning. Over de
nieuwe coalitiepartner voor het
CDA liet hij zich echter niet uit.
DRACHTEN (ANP) - "Het is
de roeping van de christelijke
politiek ervoor te zorgen dat de
bescherming van het leven een
centrale plaats inneemt op de
agenda voor de toekomst". Al
dus gisteren GPV-lijsttrekker
Schutte in Drachten als reactie
op uitspraken van Lubbers over
onder meer euthanasie.
Volgens Schutte is het van be
lang dat het CDA kleur bekent.
"Laat het duidelijk zijn waar
zijn prioriteiten liggen, juist als
het CDA aan de vooravond van
onderhandelingen staat met een
sterke niet-christelijke coalitie
partner", aldus Schutte.
DEN HAAG (GPD) - Verho
ging van de benzineprijs tot drie
gulden per liter en afschaffing
van de btw op reparaties. Dat
zijn enkele van de belangrijkste
maatregelen uit een rapport van
Groen Links over de invoering
van de zogeheten groentax.
De introductie van een
milieubelasting op vervuilende
produkten (groentax) moet ge
paard gaan met een verlaging
van andere belastingen en pre
mies. Op die manier hoeven de
lagere inkomensgroepen er niet
in koopkracht op achteruit te
gaan. Dat schrijven de weten
schappelijke bureaus van PPR,
CPN, PSP en EVP over de
groentax, het paradepaardje van
Groen Links.
Groen Links wil het verbruik
'van milieuvervuilende produk
ten ontmoedigen door heffingen
te introduceren van 20 tot 220
procent. Deze groentax zou de
overheid in 1990 5 miljard extra
moeten opleveren, een bedrag
dat geleidelijk aan oploopt tot 43
miljard in 1998. Daarvan moet
jaarlijks 5 miljard worden be
steed aan directe milieumaatre
gelen.
Het restant vloeit terug naar
Ook koningin
Beatrix ont
komt niet aan
de verkiezings
tijd. Toen ze
gisteren in het
kader van een
streekbezoek in
het Drentse
dorp Peize
kwam. werd ze
niet alleen ga
degeslagen
door dorpsbe
woners, maar
ook vanaf de
verkiezingsbor
den indrin-
gend/glimla-
chendlnaden-
kend aangeke
ken door de
lijsttrekkers
van de politie
ke partijen. Na
de verkiezin
gen moet de ko
ningin de in
formateur of
formateur aan
wijzen die een
nieuwe coalitie
in elkaar moet
timmeren.
(foto ANP)
de burger door een verlaging
van de AOW- en werkgeverspre
mies en door een reductie van
het btw-tarief met 4,5 procent.
CDA vraagt om
rookvrij stemmen
DEN HAAG (ANP) - Zoveel
mogelijk rookvrije stemlokalen
op 6 september. Dat vragen de
CD A-kamerleden Frissen en Es-
selink aan de ministers Van Dijk
(binnenlandse zaken) en Brink
man (WVC). De bewindslieden
doen er volgens hen goed aan
vóór 1 september daartoe een
'morele oproep' te doen aan de
gemeentebesturen. Datzelfde
moet gelden voor de gemeente
raadsverkiezingen in maart
1990, aldus de CDA'ers.
BREDA (GPD) Minstens een
kwart van de bewindslieden in
een kabinet met de PvdA moet
een vrouw zijn, aldus gisteren
PvdA-lijsttrekker Kok in Breda
op een partijbijeenkomst over
vrouwenemancipatie. "Als de
PvdA er niet in slaagt de gelijk
waardigheid en de emancipatie
van de vrouwen stukken dich
terbij te brengen, hebben wij het
niet goed gedaan", formuleerde
Kok als doelstelling voor een
centrum-linkse coalitie.
Binnen de PvdA geldt nu al
intern de regel dat minstens een
kwart van de fractie en besturen
uit vrouwen moet bestaan. Die
norm moet ook voor een kabinet
gelden, vindt Kok. Het huidige
kabinet telt één vrouwelijke mi
nister (Smit-Kroes, WD) en
vier vrouwelijke staatssecreta
rissen, op Justitie (Korte-van
Hemel. CDA). Binnenlandse Za
ken (De Graaff-Nauta, CDA),
Onderwijs (Ginjaar-Maas, WD)
en Economische Zaken (Van
Rooy, CDA). "In een kabinet
met de PvdA horen vier vrouwe-
lijke ministers plaats te nemen",
aldus Kok.
Kok en partijvoorzitster Sint
vinden dat ons land nog steeds
internationaal 'achterlijk' is
waar het gaat om betaald werk
door vrouwen, kinderopvang en
zwangerschapsverlof. De PvdA
wil 300 miljoen uittrekken om
63.000 nieuwe kinderopvang
plaatsen te c
DEN HAAG WD-fractievoorzitter
Voorhoeve is duidelijk aangeslagen als
hij geconfronteerd wordt met de laatste
opiniepeiling. De WD kan volgens die
peiling niét op meer dan achttien zetels in
de nieuwe Tweede Kamer rekenen, een
verlies van negen zetels.
Voorhoeve analyseert bedachtzaam.
"Ik denk dat de verklaring ligt in het over
lopen van veel kiezers van de WD naar
Lubbers, niet naar het CDA, maar naar
Lubbers persoonlijk. Die kiezers willen
een WD-beleid maar kiezen toch Lub
bers".
door
Henri Kruithof
"Die kiezers redeneren als volgt: er is een
kans op een CDA-PvdA-kabinet. Dan
moeten we zorgen dat Lubbers groter
wordt dan Kok. Het omgekeerde van die
redenering is echter dat op die manier de
WD leeggezogen wordt. Zo hoor ik het al
sinds juni van een deel van mijn kiezers",
aldüs de liberale leider. "Ze steunen Lub
bers want ze willen geen kabinet-Kok".
Voorhoeve draagt echter al enige maan
den de boodschap uit, dat een stem op het
CDA kan leiden tot een CDA-PvdA-kabi-
net. De enige manier om dat te voorko
men is volgens de liberale leider om WD
te stemmen. Toch blijkt die boodschap
geen effect te hebben, de kiezers lopen
nog steeds massaal weg. Wordt het niet
tijd voor een stunt, een nieuwe actie in de
laatste twee weken voor de verkiezingen?
Voorhoeve: "Ik heb geen konijn dat ik
uit de hoge hoed kan halen. Het enige wat
ik kan doen is de kiezers proberen te over
tuigen dat wij een goed beleid voorstaan.
Die boodschap kan ik met overtuiging
brengen, want ik geloof dat wij een steen
goed programma hebben. Ik moet de kie
zers erop blijven wijzen dat als ze voort
zetting van het huidige beleid willen, dat
dat alleen kan met een WD die voldoen
de aanhang heeft".
Voorhoeve analyseert verder dat er veel
verschuiving is in het electoraat. Vooral
tussen CDA en WD is er veel kiezersver-
keer. "Het komt echter onvoldoende
over, waarom het kabinet is gevallen. Die
boodschap moet ik nog duidelijker bren
gen".
Winnaars
"Er zijn bij de komende verkiezingen
twee winnaars: Lubbers en Ria Beckers.
Kok zit een beetje moeilijk en met Van
Mierlo zal het wel redelijk gaan. Ria Bec
kers heeft het voordeel van het frisse
groene imago van haar partij. Het is jam
mer dat de kiezers haar programma niet
lezen, want daar klopt echt geen hout van.
Het is economisch onmogelijk uit te voe-
En dan de kabinetsformatie: "Program
matisch zal het niet moeilijk zijn een re
geerakkoord tussen CDA en WD te ma
ken, maar dan is een meerderheid nodig.
Als de WD veel verliest komt de vraag
aan de orde: kunnen we nog wel meerege-
ren? Zeker met de gedachte dat meerege-
ren voor de WD altijd verlies heeft bete
kend".
Heeft Voorhoeve de Friese commissa
ris van de koningin Wiegel gepolst voor
een eventueel ministerschap? Dat zou
toch een geweldige stimulans voor de
WD betekenen, want Wiegel is nog
steeds immens populair. Voorhoeve ont
kent. "Ik heb met Hans Wiegel begin juli
een dagje in Friesland gezeild. We hebben
toen ook de politieke situatie doorgespro
ken, maar ik heb hem niet gevraagd voor
het ministerschap".
Na de verkiezingen zal Voorhoeve toch
eventueel de vraag voorgelegd krijgen
wie hij als kandidaat-ministers naar voren
wil schuiven, als de WD tenminste mag
meedoen met de verkiezingen. "Ik wil zelf
op deze post (fractievoorzitter) blijven,
dus ik hoef mezelf niet in het kabinet te
manoeuvreren. Voor de gelegenheid dat
de WD aan de formatie meedoet, heb ik
uiteraard een lijst met namen van mensen
die een goede beurt voor de WD maken.
Maar ik maak met niemand afspraken
voor de verkiezingen, omdat ik niet weet
of ik dergelijke afspraken na kan komen".
Is Wiegel een van degenen is die minister
zou kunnen worden? "Als mogelijke kan
didaat staat de Friese commissaris van de
koningin op mijn lijstje", bevestigt Voor
hoeve na enig aandringen.
Fractievoorzitter
De liberale leider denkt zelf weer fractie
voorzitter te worden na de verkiezingen,
ongeacht de uitslag daarvan. Er zijn vol
gens hem drie redenen waarom hij dat
zou kunnen opgeven. "Als ik een ernstige
fout zou hebben gemaakt, als de WD
gaat in een richting die ik niet wil, of als
mijn gezin het niet meer wil, dan haak ik
af'. Maar hij denkt niet dat één van die re
denen zich zal voordoen na de komende
verkiezingen.
"Ik heb het idee dat het het beste is als
ik weer fractievoorzitter word, omdat sta
biliteit erg belangrijk is voor de WD". Hij
is ook niet bang dat de neergang van de
WD hem persoonlijk zal worden aange
wreven. "Als men analyseert hoe het is ge
gaan - en de fractieleden weten dat heel
goed - dan zal men denk ik niet de conclu
sie trekken dat men de fractievoorzitter
als zondebok nodig heeft. Ik ga pas weg
als het weer goed gaat met de WD en niet
eerder".
