Boer hoopt op fiscale steun
Kinderen SOS-dorp dromen
van linnengoed en hagelslag
In de landbouw is alleen de melkveehouder tevreden
Wat willen de politieke partijen?
Teksten Dode-Zee-roUen nog lang niet klaar voor pubükatie
PAGINA 2
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1989
DEN HAAG De graanoogst is vrijwel
binnen en de oogst van de aardappelen is
in volle gang, maar er heerst geen vreug
de bij de akkerbouwers. In hun sector is
al jaren sprake van overproduktie. Het
gevolg: te lage prijzen en zeer lage inko
mens.
Dramatisch slecht gaat het ook in be
paalde sectoren van de vollegronds
groententeelt en in de fruitteelt. Politici
door
Bert Uri
Akkerbouwers willen meer (fisca
le) steun van de politiek. Om de
overmaat aan produktie te beteu
gelen moet het nieuwe kabinet met
een veel betere braaklegregeling
komen. Akkerbouwer Wim Kranen
burg vindt dat het nieuwe kabinet
een akkerbouwbeleid moet voeren
waarin voorrang wordt gegeven aan
de 'agrificatie'. Hiermee wordt be
doeld het telen van gewassen voor
de produktie van bio-ethanol, hen
nep voor de papierindustrie of een
gewas als de aardpeer voor de che
mische industrie (afbreekbare plas-
tic-produkten).
De teelt van dergelijke gewassen
is vriendelijk voor het milieu, want
ze hebben veel minder bestrijding-
middelen nodig. Bovendien werkt
elke hectare van deze gewassen
mee aan de vermindering van de
overschotten en dus aan een beter
zeggen begrijpend: "In de plantaardige
sector overtreft de produktiegroei de
toename van de afzet en staan de prijzen
onder druk". Een bloemkoolteler zegt
het net even iets anders: "De afzet van
valium en slaappillen in de landbouw
groeit explosief".
Het nieuwe kabinet betekent voor de
bloembollenkwekers vooral nieuwe
hoop op oplossingen voor hün milieu
problemen, want ze beschikken thans
over onvoldoende alternatieven voor
verboden chemische middelen.
Slechts de melkveehouders zijn tevre
den: de melkquotering heeft hun inko
mens doen groeien. Alle sectoren in
land- en tuinbouw hopen op betere fis
cale 'spelregels' van het nieuwe kabinet.
inkomen van de boer. Maar dan
moeten er wel fabrieken of bedrij
ven zijn, die deze produktie kunnen
of willen verwerken en daarin zou
de overheid een stimulerende rol
moeten spelen.
"Het wordt wel het jaar van de
waarheid", zegt Kranenburg. "Boe
ren komen in de problemen met het
aflossen van hun geldleningen.
Vooral jongeren die en paar jaar ge
leden een bedrijf hebben overgeno
men, zitten dik in de problemen.
Het nieuwe kabinet zou via een
overbruggingskrediet die mensen
moeten helpen. Ik denk dat de klei
nere en zwakkere bedrijven snel
zullen afvallen".
En dat is nou net weer het verwijt
van tuinbouwer bollenkweker Paul
Ligthart "De politiek ziet de kleine
re bedrijven niet staan. De land
bouwpolitiek is de laatste jaren bui
tengewoon slecht geweest voor
kleinere bedrijven. Ik heb geen ver
trouwen meer in de politiek. We zul
len het zelf moeten doen". Ook
fruitkweker Aad van der Heide
vindt dat het grootste probleem is
dat er geen enkele politieke partij is
die met de boeren en tuinders mee
denkt. "We worden alleen gecon
fronteerd met verboden".
Tuinder Jan Spigt vindt dat de
politiek wat meer. zekerheid moet
geven aan de gezinnen. "Op 1 janua
ri weet ik precies wat ik ga verbou
wen, ik weet precies wat de kosten
zullen zijn. Ik heb geen idee wat
mijn tuinbouwprodukten gaan op
brengen. De akkerbouw en de
melkveehouderij hebben dat pro-
De graanoogst is binnenmaar de donkere wolken zijn gebleven voor de akkerbouwer. Lage prijzen betekenen
lage inkomens. "De afzet van valium en slaappillen in de landbouw groeit explosief'. (archieffoto)
VVD
- Steunmaatregelen voor landbouw als in bepaalde
sector problemen onstaan als gevolg van het ge
meenschappelijk Europees landbouwbeleid.
- Minimumprijs-garantie voor basisprodukten die
binnen EG worden afgezet.
- Harmonisatie van normen en voorschriften EG
om oneerlijke concurrentie te voorkomen.
- Structurele oplossing vinden voor milieuproble
men die voortvloeien uit produktie van mest en ge
bruik bestrijdingsmiddelen.
CDA
- Produktiebeheersing noodzakelijk om prijsbeleid
te kunnen voeren dat recht doet aan EG-doelstellin-
gen.
- Op lange termijn terugkeer naar systeem waarin
markt- en prijsmechanisme meer tot uiting komt.
- Onder bepaalde voorwaarden inkomenstoesla
gen parralel aan Europees markt- en prijsbeleid.
PvdA
- Beperking landbouwsubsidies EG om overproduk
tie en milieuvervuiling terug te dringen.
D66
- Beperking overheidssteun aan landbouw.
- Stimuleren ecologische landbouw.
- Betere toegang produkten ontwikkelingslanden
tot EG.
- Stimuleren nevenactiviteiten om inkomen kleine
bedrijven te verhogen.
- Inkrimping van veestapel als mestproduktie na
1991 onvoldoende is verminderd.
Groen Links
- Structurele overschotten tegengaan, ondermeer
door minder intensieve landbouw.
- Inkomenstoeslagen voor kleine boeren.
- Stimuleren ecologische en geïntegreerde land
bouw. Heffing op kunstmest, bestrijdingsmiddelen
en krachtvoer.
- Drastisch verlaagde normen voor aantallen var
kens, kalveren en kippen per vierkante meter.
- Biotechnische vindingen worden aan streng ver
gunningenstelsel gebonden.
bleem in ieder geval niet, want hun
prijzen worden in Brussel vastge
steld. Ze weten waar ze aan toe
zijn".
Slechte prijzen
"Ik weet zeker dat collega's, die zich
hebben gespecialiseerd in winter
groenten als wortelen, spruiten en
kool tot aan hun nek in de proble
men zitten. Die hebben al jaren heel
slechte prijzen. Je kunt je haast niet
voorstellen wat dat voor een gezin
betekent. Gaat het op het bedrijf
slecht, dan gaat het ook in het gezin
slecht. Huwelijken stranden".
"De achterstand van een derge
lijk bedrijf wordt, omdat er niet
meer kan worden geïnvesteerd,
steeds groter. Voor het gezin is dat
armoede. Het kabinet moet de be
drijven helpen: de gezinnen met
een uitkering, de bedrijven met
overbruggingskrediet".
Spigt vindt dat het kabinet ook al
le onderzoeken in de land-en tuin
bouw eens moet bekijken. "Er wor
den miljoenen besteed aan onder
zoek naar zaken die of iedereen al
weet of die je met je klompen kunt
aanvoelen".
Opvallend is het dat bloembollen
kwekers onafhankelijk van elkaar
allemaal de milieuproblematiek aan
de orde willen stellen bij het nieuwe
kabinet. Gerrit Nierop "We moe
ten wel de gelegenheid krijgen om
naar alternatieve middelen te zoe
ken. Enkele irissoorten zijn onver
koopbaar geworden, omdat bij de
bloemenproduktie een bepaald
middel niet meer mag worden ge
bruikt. We hebben nog geen alter
natief'.
Ook zijn collega Dick Reus vindt
dat het allemaal veel te snel gaat.
"Nu worden te veel verboden op be-
strijdings- of ontsmettingsmidde
len afgekondigd, die zonder onge
lukken in de bedrijfsvoering nau
welijks zijn te realiseren".
Melk
De melkveehouderij is een sector in
de landbouw waar wèl tevreden
heid valt te beluisteren. Melkvee
houder Wim Peetoom: "Het gaat na
tuurlijk geweldig goed in onze sec
tor. De melkprijs is goed. Ons inko
men is goed. Toch ben ik in de afge
lopen jaren honderdduizend liter
melk kwijtgeraakt. Dat betekent
dat er niet meer voldoende werk is
voor mijn broer en mij. Ik klaag ab
soluut niet, maar een beetje meer
melk betekent dat er voor ons bei
den weer een volledige dagtaak is".
Een andere melkveehouder ver
telt dat hij in 1983 fel heeft geprotes
teerd tegen de superheffing en de
melkquota. "Nu heb ik de neiging
om af en toe ter ere van dit beleid de
vlag uit te hangen. Van mij hoeft het
kabinet niks te veranderen".
Alle sectoren in de land- en tuin
bouw vinden dat het nieuwe kabi
net een aantal fiscale spelregels zou
moeten aanpassen. In een goed jaar
na een aantal slechte jaren moet de
belastingdienst niet onmiddellijk
het volle pond eisen. Een veel groter
deel zou als reservering voor toe
komstige investeringen buiten be
schouwing moeten worden gelaten.
"Juist na slechte jaren is er een in
vesteringsachterstand. Als de belas
tingdienst dan de volle mep wil, kan
er weer niet worden geïnvesteerd.
Ondanks een goed jaar raak je dan
toch steeds verder achterop. Midde
len over vijf jaar in plaats van drie
jaar zou ook al helpen". Eén van
hen: "Lubbers weet een boel te re
gelen met de belastingen, mischien
kan hij nu voor ons eens zoiets
doen".
In Suriname is voor zwaksten niets te krijgen
ALPHEN AAN DEN RIJN -
"Aan alles is bijna gebrek in Suri
name en de sociaal zwakkeren
zijn daarvan het meest de dupe".
Het kost Charles de Back, stu
wende kracht achter het SOS-
kinderdorp in Paramaribo, wei
nig moeite de situatie van dit mo
ment kernachtig samen te vatten.
De Back is deze week in Neder
land om geld en goederen bijeen
te brengen voor de vijftig kinde
ren die hij onder zijn hoede heeft.
door
Theo Haerkens
Beddegoed, onderkleding, fiet
sen, hang- en sluitwerk,
tuinslang, zeep, tandpasta, potten
en pannen, studie-, woordenboe
ken en andere schoolbenodigd-
heden. De verlanglijst is haast
eindeloos.
De bewoners van het kinder
dorp aan de rand van Paramaribo
slapen op bedden zonder lakens.
Linnengoed is niet te krijgen. Het
is ook al weer lang geleden dat de
kinderen een boterham met ha
gelslag hebben gegeten. De Back
gunt zijn pupillen graag zo'n trac-
tatie en daarom staat er ook ha
gelslag op zijn lijst tussen honing,
boier en andere levensmiddelen.
"Rijst en groente zijn er voldoen
de in Suriname, maar een stukje
vlees is al snel te duur".
De toestand in Suriname is el
lendig. Een fornuis waar je in Ne
derland voor moet betalen om het
door grof vuil te laten ophalen,
brengt in Suriname op de tweede-
handsmarkt nog altijd dik 1600
gulden op. Het is maar een voor
beeld, want De Back is er niet op
uit een lading gammele troep te
verschepen. Hij wil de tien huizen
in het dorp opnieuw inrichten,
"zodat we er weer een jaar of tien
tegen kunnen".
De Back probeert met het geld
dat hij deze week in Nederland
bijeen brengt, gelijk spullen te
kopen. Met allerlei fabrikanten
heeft hij al contact gehad en die
stemmen hem hoopvol.
Vader
Het SOS-kinderdorp in Parama
ribo is in 1977 gesticht op initia
tief van Esseline Polanen, de zus
van de toenmalige gevolmach
tigd minister van Suriname in Ne
derland. Het telt tien huizen waar
vijf kinderen wonen, samen met
een 'moeder'. Zo groeien ze op in
een situatie die zoveel mogelijk
gelijk is aan die van een normaal
gezin. Een vader ontbreekt, maar
dat blijkt geen probleem. "Ik ben
vader voor alle kinderen, ik ben
legaal polygaam", grinnikt De
Back, de enige echte werknemer
in het dorp.
Het 'moeder' zijn, is een roe
ping. Voor weinig meer dan zak
geld zetten zij zich volledig in. De
61-jarige 'tante Corrie' van Does
burg behoort tot de degenen van
het eerste uur. Zij is sinds de op
richting verbonden aan het kin
derdorp dat opgezet is naar de
ideeën van de Oostenrijker Her
man Gmeiner. Hij stichtte in 1949
zijn eerste SOS-dorp in Europa,
niet gebonden aan een politieke
of levensbeschouwelijke rich
ting. Inmiddels zijn er kinderdor
pen in bijna honderd landen.
Op het kantoor van de organisa
tie in Amsterdam kan De Back in
geval van nood terugvallen. "Als
de schoolbus niet meer rijdt,
moet ik hier onderdelen bestel
len, want in Suriname is niets te
krijgen". Veel meer kan de orga
nisatie niet voor hem doen. "Ze
helpen je bij de opbouw en de rest
moetje zelf doen".
Charles de Back rekent erop
dan genoeg contacten gelegd te
hebben om ook in de toekomst
voort te kunnen. Onder meer
hoopt hij een flink aantal mensen
te interesseren voor het 'dorp
speetschap', een soort peetvader
en moeder voor het hele dorp. De
Back voelt er niet voor kinderen
individueel te laten adopteren
"want zo'n kind wordt dan met al
lerlei moois overstelpt en dat is
niet leuk voor de anderen. Die
willen ook wel zo'n peetouder. Ik
promoot liever het dorp in zijn ge
heel".
Wachtlijst
Charles de Back: "Het zou heel
mooi zijn als ik de kinderen met
kerst een cadeautje kon geven".
Hoe primitief de omstandighe
den ook zijn, het dorp is altijd nog
een gewild 'thuis' voor kinderen
van 5 tot 21 jaar. "We hebben een
wachtlijst met 120 namen". In
heel de stad wonen zo'n 1800 we
zen, 'half-wezen'en verwaarloos
de kinderen in alle mogelijke op
vangtehuizen. "De meeste tehui
zen kampen met dezelfde proble
men. Als er al een stukje zeep te
krijgen is, is het niet te betalen.
De huizen met personeel dat uit
Nederland afkomstig is, zijn nog
het beste af, want die worden van
hieruit redelijk voorzien".
De Back heeft deze week nog
gesprekken met verscheidene
fondsen die actief zijn op het ge
bied van het maatschappelijk
welzijn. Maar ook particulieren
kunnen bijdragen. "Het zou heel
mooi zijn als ik de kinderen met
kerst een cadeautje kon geven.
Vorig'jaar lukte dat maar op het
nippertje. Toen hebben ze alle
maal een lekker broodje gehad
van de bakker in Paramaribo".
(Bijdragen voor het SOS-kinder-
dorp in Suriname kunnen worden ge
stort op giro
vermelding v<
Vormen de Dode Zee-rollen een
bedreiging voor de kerken, voor
het christendom en voor de jo
den? Staan er in deze rollen din
gen die de betrouwbaarheid van
de Bijbel kunnen aantasten? Is
daarom tot nu toe slechts een deel
van de in 1947 in grotten bij het
plaatsje Qumran aan de Dode Zee
gevonden teksten uitgegeven?
Deze vragen spelen weer op
dankzij hoofdredacteur Herschel
Shanks van het Amerikaanse Bi
blical Archeology Review.
Shanks noemt het een schandaal
dat nog niet alle teksten zijn uit
gegeven. Deze week wordt in het
kader van het 75ste lustrum van
de Rijksuniversiteit in Groningen
een internationaal congres ge
houden over de Dode Zee-rollen.
Een herdersjongen ontdekte in
1947 in een grot in de omgeving
van Qumran bij de noordwest
punt van de Dode Zee stenen
kruiken, die perkamentrollen
met teksten bleken te bevatten.
Later kwamen uit andere grotten
eveneens fragmenten van perka
mentrollen tevoorschijn met
stukken tekst die stammen uit de
tweede eeuw vóór tot de tweede
eeuw na Christus.
De rollen werden al snel be
kend als de "Dode Zee-rollen". Ze
bleken een belangrijke bron van
informatie te zijn voor onze ken
nis van het vroege jodendom en
van de oorsprong van het chris
tendom. Ze wierpen ook een
nieuw licht op de ontstaansge
schiedenis van het Oude Testa
ment.
Grot elf
De gevonden teksten worden gro
tendeels in het Rockefellermuse-
um in Jeruzalem bewaard. De ex
clusieve publicatierechten wer
den al vlak na de vondst verkocht
aan enkele instituten. Een deel,
afkomstig uit grot elf (alle grotten
kregen een nummer) werd ge
kocht door de Nederlandse Ko
ninklijke Academie, die de Nij
meegse hoogleraar Van der Ploeg
en de Groninger Van der Woude
aanwees als onderzoekers van het
materiaal.
Zo werd in Groningen het
Qumran-Instituut opgericht ter
bestudering van de teksten.
Sinds 1980 is dr. F. Garcia Marti
nez aan het instituut verbonden,
een Spaanse katholieke bijbelge-
leerde afkomstig van de Ecole Bi-
blique in Jeruzalem. Hij heeft het
aandeel van prof. Van der Ploeg
in het onderzoek overgenomen.
Het Qumran Instituut in Gro
ningen heeft in de loop der jaren
een hele reeks publicaties aan de
teksten gewijd. De bestudering
van de teksten geschiedt aan de
hand van foto's. ,,Pas als het werk
klaar is gaan we naar Jeruzalem
om het met de originelen te veri
fiëren", aldus Garcia Martinez.
Over het verwijt dat de uitgave
van alle tektgedeelten getrai
neerd wordt, is prof. Van der
Woude heel concreet: „Die ver
wijten zijn ten dele juist, in die zin
dat de Amerikanen die bij het on
derzoek betrokken zijn, alle tijd
nemen. Veel van de teksten wor
den onderzocht en gereconstru
eerd in het kader van promotie
onderzoeken en daar kan nogal
eens vertraging in optreden. Bo
vendien gaat het om duizenden
fragmenten, die gedeeltelijk van
niet-bijbelse oorsprong zijn en
die niet altijd terug te voeren zijn
op bekende geschriften.
Niet geheim
„Wat de hier en daar heersende
mening betreft dat het Vatikaan
en Israël het op een akkoordje
zouden hebben gegooid om pu
blicatie te voorkomen omdat de
geschriften in zouden gaan tegen
de joodse en de katholieke leer:
een samenzwering in die vorm
bestaat niet. Er is niets geheims
aan de teksten, want het hele
kaartsysteem van alle gevonden
fragmenten is gepubliceerd. Nee,
de inhoud van de bijbel wordt
door de Qumranteksten beslist
niet aangetast. Daar komt bij dat
noch het rabbinaat, noch Rome
enige invloed hebben op de uitga
ve van de teksten", aldus Garcia
Martinez.
De gevonden teksten zijn -- zo
is de hypothese van het Gronin
ger Qumran Instituut -- geprodu
ceerd door een gemeenschap die
zich in de tweede helft van de
tweede eeuw vóór Christus losge
maakt heeft van de beweging der
Essenen, die bekend is uit het
werk van de geschiedschrijver
Flavius Josephus.
Volgens de Groninger geleer
den gaat het om een soort "zwarte
kousen"-variant op het joden
dom. Van der Woude: "We zijn
zelfs in het bezit van de "Akte van
Afscheiding" waarin de redenen
staan waarom ze zich van de Esse
nen losmaken. Het gaat om kalen
derkwesties en reinheidsvoor
schriften. Wij menen een groot
deel van die afscheiding te kun
nen reconstrueren. We kennen
ook de leider van de gemeen
schap, die de "leraar der gerech
tigheid" genoemd wordt en die in
verzet is tegen de "goddeloze
priester", waarmee een bepaalde
hogepriester of een rij van hoge
priesters in Jeruzalem bedoeld is.
Deze leraar moet opgetreden zijn
in 150 tot 120 voor Christus. De
Qumran-gemeenschap heeft zich
zo van de buitenwereld afgeslo
ten dat hun polemiek zelfs tot de
binnenwereld beperkt is geble
ven. Na de afscheiding blijken ze
ook geen enkel geschrift van bui
ten meer te hebben geaccep
teerd".
Uit de teksten blijkt dat de apo
calyptische beweging in het jo
dendom veel ouder is dan het bij
belboek Daniël. Dat plaatst alles
in een ander kader. En ofschoon
het voor de buitenwereld mis
schien niet meer is dan detail
werk, voor bijbeldeskundigen is
dit soort zaken erg belangrijk
voor de kijk op het jodendom.
"Het jodendom is beslist geen ho
mogene gemeenschap geweest",
aldus de conclusie van het Qum
ran Instituut.
Klooster
De voorzitter van de internatio
nale rk vredesbeweging Pax
Christi, kardinaal Friedrich Koe-
nig, heeft zich uitgesproken voor
verplaatsing van het omstreden
Karmelietessenklooster in
Auschwitz. De overeenkomst uit
1987 tussen de RK Kerk en het
Joods Wereldcongres is bindend,
aldus Koenig, oud-aartsbisschop
van Wenen, tijdens een toespraak
in West-Berlijn.
De indruk mag volgens hem
niet ontstaan dat rooms-katholie-
ken zich niet aan hun woord hou
den. „Door deze overeenkomst
hebben de gehele Rooms-Katho-
lieke Kerk en de wereldwijde
joodse gemeenschap zich ver
plicht elkaar met het grootste res
pect tegemoet te treden en ook
ontvankelijk te zijn voor eikaars
gevoelens en emoties die aan be
paalde plaatsen zijn verbonden."
Het internationaal joods comité
voor gesprekken met andere reli-
gies(IJCIC) heeft in New York be
kend gemaakt dat het over de
aanwezigheid van het omstreden
klooster in Auschwitz in direct
overleg wil treden met het Vati-
caan. Kardinaal Willebrands (in
het Vaticaan vertantwoordelijk
voor de contacten met het joden
dom) heeft laten weten dat een
ontmoeting met kardinaal-staats
secretaris Casaroli, de tweede
man van het Vaticaan, half sep
tember mogelijk is. De paus is
niet bereid met joden over het
klooster te spreken.
Op het programma van de
Kerkendag (16 september) van
het conciliair proces voor gerech
tigheid, vrede en het milieu ont
breekt de aandacht voor „de ver
trapten en veroordeelden binnen
de kerken, zoals de homo's, les
biennes, ongehuwd samenwo
nenden en gescheiden mensen".
Dit schrijft de stichting Dignity
Nederland, waarbij ongeveer 300
homofiele, lesbische en geschei
den mensen zijn aangesloten, in
een open brief aan alle plaatselij
ke raden van kerken en aan de
stuurgroep van het conciliair pro
ces. De stichting streeft naar er
kenning binnen de kerken van de
gedachte dat homoseksuele
christenen dezelfde christenen
zijn als alle andere met dezelfde
rechten.
Het zijn vaak juist de kerkelijke
gemeenschappen die deze chris
tenen zo meedogenloos beoorde
len en behandelen, aldus Dignity.
BEROEPINGEN
NEDERLANDSE HERVORM
DE KERK
Beroepen te Baarn: W. Schaap
te Nieuwleusen;
beroepen te Wildervank: W.
Veltman te Oosternijkerk en Mor-
ra-Lioessens en Paesens (part-ti
me).
Bedankt voor Bleiswijk: W. M.
M. Moonen te Geertruidenberg
en Hooge Zwaluwe en Made.
GEREFORMEERDE KER
KEN VRIJGEMAAKT
Beroepen te Hoogkerk: J. J.
Poutsma te Hardenberg.
