Het is oorlog in Colombia Bestand Libanon is stilte voor nieuwe storm Kloof tussen arm en rijk oorzaak tomeloze terreur Voorlopig geen vrouwen toegestaan bij de Klaagmuur DEN HAAG Op het Libanese strijdtoneel wordt sinds jaar en dag hetzelfde stuk opgevoerd. Het heet 'De vijand van mijn vijand is mijn beste vriend'. Zo komen bondge nootschappen tot stand. De ideolo gie speelt geen rol. In de jongste epi sode van het drama sloot de Syri sche president Assad in Damascus een monsterverbond met talloze Li banese groepen, die uit zijn op de val van de christelijke generaal Aoun. door Tineke Bennema "Hafez el-Assad werpt zich nu op als de beschermer van moslems en de islam in Libanon. Maar dat is re gelrechte lariekoek", zegt Marianne van Leeuwen, als specialiste voor het midden-Oosten verbonden aan het Clingendael instituut in Den Haag. "Assad is uit op een vergro ting van zijn invloedssfeer in Liba non, dat hij als een deel van Groter Syriè ziet. In het verleden heeft hij met dit doel voor ogen de christe nen tegen moslims gesteund. Hij maakt nu alleen maar gebruik van shi'itische groepen zoals de Amal en de Hezbollah, omdat zij tegen het offensief van Aoun zijn". De leiders van de Amal en Hez bollah, Hussein Moussavi en Nabih Berri, behoorden tot de deelnemers van die curieuze krijgsraad in Da mascus. Andere aanwezigen waren de Iraanse minister van buitenland se zaken Ali Akbar Velayati, Ahmed Jibril van de door Syrië gesteunde PLO-dissidenten en Walid Jum- blatt, de leider van de Libanese Druzen. Deze coalitie van moslims verklaarde dat zij generaal Aoun het hoofd zou bieden. Vooral de aanwezigheid van de Hezbollah en Amal is opmerkelijk. Zij stonden elkaar tot voor kort naar het leven. Hezbollah (Partij van God) is een shi'itische groepering met zo'n 3500 soldaten, die de steun heeft van Iran. Het wordt verant woordelijk gehouden voor de ont voering van de westerse gijzelaars en staat bekend om zijn radicale op vattingen. Aartsrivaal Amal (Arabisch voor hoop) is gematigder en heeft veel aanhang onder de arme shi'itische bevolking van Bayrut. Hoewel Amal altijd een trouwe bondgenoot van Syrië is geweest, hebben haar 6500 strijders zich, evenals de Hez- bollah-soldaten, tot nu toe buiten de huidige gevechtsronde gehouden. Het nieuws van de coalitie zal Aoun in zijn geruineerde paleis in Bayrut onaangenaam hebben ge troffen. De generaal heeft de be schikking over zijn eigen maroniti sche 20.000 man troepen, het chris telijke restant van wat eens het Li banese leger was, en de enkele dui zenden soldaten van de christelijke falangisten. Daarmee komt hij te genover de 40.000 man sterke Syri sche troepen, de Hezbollah en Amal militia's en de grote Druzische macht, die Syrië altijd steunde en over een aardige hoeveelheid Russi sche tanks beschikt. Invloed Van Leeuwen: "Syrië probeert met zo'n moslem bondgenootschap mee te vissen in de troebele wateren van Libanon. Maar iedereen weet dat het slechts van korte duur zal zijn. Het politieke spectrum van Liba non is als een kaleidoscoop: als je het maar een kwart slag draait ver andert alles. Voortdurend worden monsterverbonden gesloten, met als enig doel invloed te behouden en uit te breiden". Dat is ook de verklaring voor de aanwezigheid van de Iraanse minis ter van buitenlandse zaken in Da- Iran probeert zijn positie in Libanon langzaam maar zeker te versterken. Vlak na de verkiezing van de Rafsanjani tot nieuwe presi dent van Iran, kwam het illustere gezelschap Libanese shi'ieten al in Teheran op bezoek, zegt Van Leeu- "Volgens diplomaten zou Tehe ran zijn Libanese vazallen hebben opgedragen de onderlinge ruzies te beeindigen en zich achter Syrië te scharen, als beloning voor de Syri sche steun aan Iran in de oorlog met Iraq. Nu de oorlog voorbij is zouden Syrië en Iran samen Aoun, die op zijn beurt weer gesteund wordt door Iraq, een lesje willen leren. Bo vendien zouden Iran en Syrië hun politie in Libanon willen versterken met het oog op de onderhandelin gen over de gijzelaars. Door hun au toriteit daar te doen gelden, hopen zij op concessies van het westen". Op een dergelijke wijze worden de grote regionale conflicten met behulp van Libanese militia's over de hoofden van de Libanese bevol king uitgevochten. Volgens Van Leeuwen is dat in Libanon mogelijk bij gebrek aan centraal gezag. "De zeggenschap van een minister reikt niet verder dan de hoek van de straat. Het land ligt helemaal open voor invloeden, ook van buitenaf. Assad weet dat hij niet op kan tegen Iraq of Israël in een rechtstreekse oorlog en daarom maakt hij van Li banon een slagveld". Paria Maar Assad weet ook dat zijn eigen politieke leven op het spel staat met de oorlog in Libanon. Assad, die in het Midden-Oosten een positie van een paria inneemt, heeft in Libanon een veel groter verlies geleden dan hij ooit had verwacht. Aoun houdt het met de Iraakse hulp veel langer uit dan Assad kon vermoeden. Van Leeuwen: "Het verlies of op geven van de oorlog zou het binnen landse verzet tegen de dictatoriale president kunnen doen opleven en zou de doodsklap voor hem kunnen betekenen. Vandaar dat hij van geen ophouden wil weten en zijn positie versterkt aan de hand van nieuwe partners. Bovendien breidt hij het slagveld langzaam uit naar het zuiden, want als Bayrut hele maal in puin ligt, zal er elders ge vochten moeten worden". Ook generaal Aoun weet voorlo pig van geen wijken. Zijn zelf uitge roepen 'bevrijdingsoorlog' (van de Syrische troepen) begint ook voor hem steeds meer op politieke zelf moord te lijken. Hoewel de Iraakse bevoorrading over zee nog altijd slaagt ondanks de Syrische blokka de, is het christelijke deel van Bay rut over land afgesloten. En daar mee'is Aoun's positie daar moeilij ker houdbaar dan moslim West- Bayrut, dat uitwijkmogelijkheden naar het zuiden heeft. De huidige wapenstilstand is slechts een stilte voor de storm. Bei de partijen zijn intussen koortsach tig bezig zich te herbewapenen en maken zich op voor een nieuwe epi sode in het Libanese drama. DINSDAG 22 AUGUSTUS 1981 BOGOTA (IPS) Het is nu echt oorlog in Colombia. Dit weekeinde gaf de regerende Liberale Partij het start sein voor een grootscheepse campagne tegen drugshan delaren, die verantwoordelijk worden geacht voor een serie opzienbarende politieke moorden vorige week. Het leger is in staat van paraatheid gebracht. Politie en militairen arresteerden de afgelopen dagen ongeveer 10.000 personen die betrokken zouden zijn bij de handel. De acties die het karakter aannamen van razzia's kennen hun weerga niet in de recente Colombiaanse geschiede nis. Luxueuze appartementenblokken die eigendom zijn van leden van het beruchte Medellin kartel werden om singeld, net als de zwaar bewaakte landgoederen. Bij de speurtocht werden honder den auto's en terreinvoertuigen in beslag genomen en maar liefst vier ton cocaïne. Maar geen van de be kende cocaïnebarons figureert tot nu toe op de arrestantenlijst. Naar verluidt zouden zij tijdig de benen hebben genomen naar het buiten land. President Virgilio Barco maakte direct na de moord op Ga- lan bekend dat drugshandelaren zouden worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten en dat is het lot dat de grote bazen het meest vrezen. "Wij zullen deze oorlog winnen", zei de president. De plotselinge wending en harde aanpak van de regering komt na een serie moorden afgelopen week. Vrijdag werd senator Luis Carlos Galan, belangrijkste kanshebber voor het presidentschap van vol gendjaar, doodgeschoten vlak voor hij een toespraak zou houden in een van de voorsteden van Bogota. Ga lan, de progressieve kandidaat van de regerende Liberale Partij, sym boliseerde met zijn tirades tegen stemmenkopen, corruptie en drugs handel de hoop van de gewone Co- lombianen op vernieuwing. Galan moest zijn gedrevenheid bekopen met de dood. Net als de po- litiecommandant van Antioquia en onderzoeksrechter Carlos Valencia, die zich beiden hadden gestort in de strijd tegen de cocainebaronnen. Politiechef Valdemar Franklin werd net als Galan vrijdag doodge schoten terwijl hij in zijn auto voor een stoplicht stond te wachten. Rechter Valencia werd woensdag vermoord. Kogels Colombia, dat bekend staat als het meest gewelddadige van Latijns- Amerika en waar in sommige stre ken de kogel de belangrijkste doodsoorzaak is voor mannen, lijkt aangeslagen. De rechtbanken zijn voor onbepaalde tijd gesloten. Dui zenden personeelsleden zijn na de moord op rechter Valencia in sta king gegaan en het voltallige Hoog gerechtshof heeft zijn ontslag aan geboden. Het parlement besloot op reces te gaan tot woensdag. De regerings partij heeft met spoed een speciale partijvergadering uitgeschreven. In de hoofdstad Bogota, waar inmid- Luis Carlos Galan, vermoord voordat hij zelfs maar de kans kreeg zijn woorden in daden om te zetten. (foto EPA) dels een alcoholverbod geldt, is controle door het leger opgevoerd. Duizenden burgers defileerden in de stad zaterdag langs de kist van Galan, die was opgesteld in het par lementsgebouw. Op straat, in cafe's en in de bus wordt voortdurend de vergelijking getrokken met de moord ruim veer tig jaar geleden op Jorge Eliecer Gaitan, net als Galan een rebelse li berale leider die zich afzette tegen vriendjespolitiek en corruptie en de politiek weer schoon wilde maken. Met de moord op Gaitan begon in Colombia een periode die later de geschiedenis is in gegaan als La Violencia (het geweld). Driehon derdduizend Colombianen werden in de tien jaar die volgden vermoord in een wrede strijd tussen conserva tieven en liberalen. Kenmerk Sommige historici noemen geweld evenwel een algemeen kenmerk van de Colombiaanse samenleving. Een journalist zei ooit: "Je doodt als je steelt, als je je gekwetst voelt, als je je moet verdedigen of als je in druk moet maken. In Colombia is doden een manier van communice ren". In Bogota alleen al lopen hon derdduizend particuliere bewa kingsambtenaren rond, meer dan de politie op de been kan brengen. Roofmoord, afpersing en gijzeling zijn aan de orde van de dag. Maar ook de bloedwraak tussen families, zoals bijvoorbeeld be schreven in de novelle 'Kroniek van een aangekondigde Dood' van de Colombiaanse schrijver Gabriel Garcia Marquez, is anno 1989 nog een bekend verschijnsel. In Garci- a's vertelling vermoorden enkele broers de minnaar van hun zuster, omdat die haar heeft ontmaagd. Politiek geweld is echter ook na La Violencia gebleven, maar richtte zich de afgelopen twintig jaar voor al op links. De liberalen en conser vatieven sloten vrede en bemannen afwisselend de regering. Garcia Marquez woont al jaren buiten Co lombia. De schrijver is net als veel andere meer of minder linkse intel lectuelen zijn land ontvlucht omdat hij zijn leven daar niet zeker is. Pu blieke persoonlijkheden of intellec tuelen die het in het openbaar opne men voor de allerarmsten of corrup tie veroordelen, lopen de kans op een dodenlijst van een rechts doodseskader terecht te komen. Linkse gemeenteraadsleden heb ben zelfs van overheidswege recht op een kogelvrij vest om de eerste klappen op te vangen. Zij werden de afgelopen jaren bij tientallen uit de weg geruimd. Maar ook minder politieke figu ren zoals bijvoorbeeld een van de bekendste chirurgen van het groot ste ziekenhuis van Bogota zijn een potentieel doelwit. De arts Jaime Borrero vluchtte naar de Verenigde Staten toen hij ontdekte dat hij op een dodenlijst stond. "Waarom ik?", schreef hij zijn vrienden in een open brief later, "ik schreef en ope reerde alleen maar opdat we een weg naar de wetenschap zouden vinden". Doodseskaders Volgens officiële cijfers zijn in Co lombia meer dan 140 doodeskaders actief. De internationale mensen rechtenorganisatie Amnesty Inter national zegt dat sommige paramili taire groepen wapens krijgen en mogelijk ook getraind worden door het leger. Colombia, land van groot grondbezitters en landlozen, is ge polariseerd en gemilitariseerd. Linkse guerrilla-organisaties heb ben duizenden soldaten op de been en vechten voor een rechtvaardiger verdeling van de rijkdommen. Het leger wil van geen akkoorden we ten. Doodseskaders maaien alles wat progressief is uit de weg tenein de de 'Russische neo-imperialisti- sche eetlust' en 'het communistisch gevaar' aan banden te leggen. Ook tegen betaling. De onderhandelingen tussen vak bonden en plaptagehouders in ba- nanenstreek Uraba over lonen gaan meestal gepaard met enkele doden. Hoe bruut dat gaat, tart iedere be schrijving. Vorig jaar reed een eska der op een vrachtwagen een dorp met veel vakbondsactivisten bin nen, schoot met automatische wa pens in het wilde weg tientallen mensen op straat dood en verdween weer met gezwinde vaart. De handel in de verdovende midde len, met name cocaine, begon in de miljoen Colombianen liepen gisteren mee in de'begrafenisstoet van Luis Carlos Galan. hun laatste doorbraak naar een vrediger Colombia. Hij werd vrijdag vrijwel zeker vermoord door de cocaineba- (foto EPA) jaren zeventig. Daarmee werd de Met een harde aanpak en steun tussen e rechtsstaat definitief onttroond, uit de Verenigde Staten hoopt zij r leek het. De cocabazen, die vanuit de vicieuze cirkel te doorbreken. In Colombia's tweede stad Medellin het land overheerst scepsis. De oor- opereren, figuren op de top twintig log is niet van gisteren, maar is ei- van 's werelds rijksten. genlijk al dertig jaar aan de gang, zeggen wetenschappers. Het is een Rechters, advocaten en journalis- oorlog tussen de bezitters en de ten die zaken tegen drugshandela- niet-bezitters, die door de cocadol- ren onder handen hebben, kunnen lars alleen maar is aangescherpt, bijna zeker zijn van repressailles net Wie wil leven, moet eten en heeft als getuigen of politie-agenten. geld nodig. Als het niet legaal kan, Rechters krijgen lugubere cadeau- dan maar door de cocahandel. tjes als grafkransen of doodskisten Een korte termijn oplossing bestaat en de afgelopen tien jaar werden niet, gelooft de politicoloog Pedro meer dan vijftig van hen vermoord. Medellin van de Colombiaanse af- Juryleden zijn nauwelijks meer te deling van de Friedrich Ebertstich- krijgen in zaken tegen drugshande- ting, de ontwikkelingsorganisatie laren. De regering kan ondanks al- van de Westduitse socialisten, dan les wat zij zelf onder de wapenen ook. "Een aanpak bij de wortels is heeft haar onderdanen niet meer nodig. De achterliggende oorzaak het recht op leven garanderen. van geweld is de grote tegenstelling rijk e 3 de afge- De man die dat had willen aan pakken, stierf vrijdag. Zaterdag ver spreidden zijn sympathisanten zijn toespraak. Een moreel testament dat door de loop der gebeurtenissen een dramatische lading kreeg. "Zo lang zes miljoen Colombianen in schrijnende armoede leven, zolang de Indiaanse en zwarte gemeen schappen lijden onder allerlei vor men van discriminatie en zolang boeren aan de zelfkant van de sa menleving moeten leven, zolang zal er geen sprake zijn van sociale de mocratie en evenmin van economi sche democratie", had Galan vrij dagavond willen zeggen. Zijn woor den werden in bloed gesmoord. Met welk raffinement soms in Colombia wordt gemoord, geeft dit het afge lopen weekeinde in beslag genomen machinegeweer aan. Het is ingebouwd in een attachékoffer en kan via een handeltje op de handgreep worden be diend. (foto AFP) Het Hooggerechtshof inlsrael heeft gisteren een groep liberaal- joodse vrouwen tot nader order verboden bij de Klaagmuur in Je ruzalem te bidden of luidop uit de bijbel te lezen. De uitspraak van het Hof is van kracht totdat in december een de finitief besluit wordt genomen over het recht van vrouwen col lectief bij de Klaagmuur te bid den. Dan komt er ook een uit spraak over de vraag of vrouwen de door mannen gedragen gebed smantel mogen dragen en uit de bijbel mogen voorlezen. Ultra-orthodoxe joden hadden fel geprotesteerd tegen de groep vrouwen die maandelijks bij de Klaagmuur baden. Volgens hen is het in strijd met de joodse wet als joodse mannen gebeden van vrouwen horen. Eerder deze maand werden de biddende vrouwen bij de Klaag muur weggesleept door vrouwe lijke politieagenten. Steun De rk vredesbeweging Pax Christi Nederland heeft de poli tieke partijen voorgesteld om in navolging van de ontwikkelings samenwerking voor de Derde We reld jaarlijks 1 a 2 procent van het bruto nationaal produkt te beste den voor steun aan de Oost- europese landen. Het is volgens Pax Christi ook in het veiligheids belang van de Westeuropese lan den als de ontwikkelingen in Oost-Europa zonder al te grote schokken verlopen. Pax Christi schrijft dit in een open brief die is geadresseerd aan de lijsttrekkers van CDA, WD, D66 en Groen Links. (PvdA ont breekt in de adressering). Neder land moet verder vele Oosteuro peanen in staat stellen om zich in ons land bij te scholen in de eco nomie, marketing, buitenlandse handel, communicatie en auto matisering. Nederland zou verder zijn voorsprong op landbouwge bied moeten benutten omdat de oplossing van het voedselvraag- stuk in Oost-Europa een van de dringendste vragen is. Dr. H.J.C.M.G. Ruygers, oud- vicaris-generaal van het bisdom Breda, is afgelopen vrijdag op 76- jarige leeftijd in Beek-Ubbergen overleden. Ruygers nam in 1969 om per soonlijke redenen ontslag als vicaris-generaal na deze functie anderhalf jaar te hebben vervuld. Ter toelichting liet hij daarbij we ten dat „een ernstig gewetenscon flict, een zeker medisch advies en de vrees dat mijn temperament mij in een te heftig conflict met taaie structuren zou brengen," hem tot dit besluit hadden ge bracht. In de jaren '50 had Ruygers een belangrijk aandeel in de vernieu wing van het denken binnen de RK Kerk over pastorale vraag stukken als huwelijk en gezin, ho moseksualiteit en pastoraat voor gevangenen. Schaars Er gaan steeds minder Neder landse artsen naar ontwikke lingslanden die door de protes tantse kerken in ons land worden uitgezonden. Het kerkelijk me disch werk dreigt daardoor te stagneren. Dit zegt dokter Pieter Boon die vier jaar als zendings arts in Zambia heeft gewerkt en nu met zijn gezin met verlof in Santpoort is. Uitzending naar het buitenland is minder aantrekkelijk gewor den aangezien er een beperking is in de opleidingsplaatsen voor huisarts. Een zendingsarts moet bij terugkeer uit het buitenland meestal nog deze opleiding vol gen om zich als huisarts te kun nen vestigen. Deze opleiding duurt nu twee jaar in plaats van een jaar en er is sprake van een lo ting. Daardoor vallen er nog al wat buiten de boot, meent dokter Boon. Artsen die namens de gerefor meerde of hervormde kerk naar het buitenland gaan, hebben een basisopleiding achter de rug. Dat betekent dat ze ervaring hebben opgedaan in de chirurgie en de gynaecologie, het zogeheten wis- sel-assistentschap. Die kennis is nodig omdat zendingsartsen doorgaans werkzaam zijn in zie kenhuizen die in afgelegen plaat sen gevestigd zijn, waar ze dan operaties kunnen verrichten, zoals een keizersnede. „Op dit ogenblik ben ik in Ne derland niet honderd procent be voegd om de geneeskunde uit te oefenen tenzij werkend onder toezicht", aldus de 33-jarige Boon die in opdracht van de gerefor meerde kerk en via bemiddeling van Dienst Over Grenzen (DOG) in Zambia terecht is gekomen. Boon die nu een .eerste termijn' in dit land achter de rug heeft, gaat volgende maand terug. Hij heeft nog voor een jaar bijgete kend. Een tweede periode van vier jaar durft hij niet aan, omdat hij bang is dat hij in eigen land dan helemaal niet meer aan de bak komt. „De arbeidsmarkt voor artsen is krap. De ervaring in Zambia neemt niemand je natuurlijk af, maar het is de vraag of iemand dit ook een rendabele ervaring vindt", voegt Boon er aan toe, die als directeur nu de leiding heeft van een ziekenhuis in Nyanje, in het oosten van Zambia, waar in totaal 80 mensen werken. Een woordvoerster van het Dienstencentrum van de gerefor meerde kerken in Leusden beves tigt dat het aanbod van artsen be perkt is, gelet op de problematiek waarvoor een zendingsarts komt te staan na beindiging van zijn werk in het buitenland. Het Dien stencentrum zelf heeft nog wel aan de nodige vacatures kunnen voldoen, aangezien het uitslui tend ingaat op verzoeken van ker ken en instanties in het buiten land. „Wij zenden dan ook geen grote aantallen uit", aldus de woordvoerster in Leusden. Bij het protestantse bemidde lingsbureau DOG in Zeist, dat uit gaat van ae Nederlandse Zen dingsraad en de Stichting Medi sche Hulp aan Kerken, wordt ge zegd dat het aanbod van artsen de laatste tijd krapper is geworden, maar de situatie wordt nog niet alarmerend genoemd. "Vroeger hadden we een overdaad aan art sen, maar dat is nu niet meer het geval", aldus een DOG-woord- voerder. Volgens hem heeft een en ander ook te maken met het feit dat „bijna" alle organisaties en instanties tegenwoordig art sen naar het buitenland sturen. Dokter Boon kan niet zeggen wie hem opvolgt als hij over een jaar zijn werk in het Zambiaanse ziekenhuis definitief afsluit. „Ik zou het niet weten. Er zijn maar heel weinig dokters in Zam bia. Er is weliswaar een medische faculteit in de hoofdstad Loesaka, maar er is gewoon een tekort aan mensen die die opleiding ook daadwerkelijk volgen. Boven dien zijn de salarissen van de Zambiaanse artsen slecht té noe men. Een Zambiaanse arts die be reid zou zijn in ons ziekenhuis te komen werken, krijgt een over- heidssalaris dat neerkomt op pak weg 200 gulden per maand. Dit heeft tot gevolg dat er een behoor lijk gebrek is aan discipline", merkt Boon op. „Er is een schaar ste in het land. Als er op een dag ergens suiker te koop is, verlaat iedereen zijn kantoor om die sui ker te bemachtigen. Ook het me dische personeel van een zieken huis in de stad". BEROEPINGEN GEREFORMEERDE KER KEN Beroepen te Arapoti (Brazilië) (evangelisch gereformeerde kerk): drs. A. Lunshof te Slied- recht. GEREFORMEERDE GE MEENTEN Beroepen te Middelburg-Zuid: J. J. van Eckeveld te Zeist.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2