Moord Gerard Fagel blijft mysterie
Spanje jaagt z'n toeristen weg
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1989
EXTRA
PAGINA 23
Ruim twee maanden na de moord op de 42-jarige restaurateur
Gerard Fagel is het nog steeds een groot mysterie waarom en
door wie hij werd gedood. De recherche heeft geen enkel
aanknopingspunt. Het onderzoek vordert daarom heel
moeizaam. Maar de politie wil het woord 'muurvast' nog niet
gebruiken. Voor het speciale recherche-bijstandsteam komt het
nu aan op ouderwets sleep- en speurwerk. En daarbij is een
beetje geluk wel nodig. Want men tast volledig in het duister.
3Er is seen enkel sluitend verhaal.
We weten niets. Helemaal niets'
door Weert Schenk
De laatste dagen voor de moord ge
droeg hij zich erg nerveus. Het viel
op, maar er werd verder geen aan
dacht aan besteed. De restaurateur
had dat wel meer, dat zenuwachtige.
Hij leefde snel, was met veel dingen
bezig. Dan had hij weer eens te veel
hooi op zijn vork genomen en zat hij
in tijdnood.
Zijn broer Martin, met wie Gerard Fa
gel het beroemde sterrenrestaurant- De
Hoefslag in Bosch en Duin leidde, vraagt
zich nu af wat de werkelijke oorzaak van
die gespannenheid was. "Toen dacht ik
er ook wel aan", zegt Martin, "maar ik
maakte me niet echt zorgen".
Martin Fagel pijnigt zijn hersenen. Hij
weet dat zijn jongere broer hem niet alles
vertelde. "Ik denk niet dat Gerard me
zou hebben geïnformeerd over, bijvoor
beeld, een poging tot afpersing van onze
zaak. Mijn broer zat anders in elkaar dan
ik. Hij zou dat zelf hebben afgehandeld
zonder mij er mee lastig te vallen".
Er is echter niets dat op afpersing of
iets dergelijks wijst, voegt Martin er aan
toe. Hij kan het zich ook niet voorstellen.
"Maar had-ie me nou maar gezegd waar
om hij zo nerveus was. Dan zou ik nu we
ten in welke richting we moeten zoe
ken".
Gerard Fagel leidde een turbulent be
staan. Zijn levenswandel biedt voldoen
de mogelijkheden voor gissingen in alle
richtingen, variërend van drugshandel
tot financiële manipulaties, en van afper-
sing tot 'crime passionel'
Alles wordt uitgeplozen en nagetrok
ken. De meest bizarre geruchten vormen
een strohalmpje. Maar omdat er in geen
enkel opzicht resultaten zijn geboekt,
gaan de rechercheurs steeds meer den
ken dat Gerard Fagel het slachtoffer is
geworden van een ordinaire insluiping.
De restaurateur, die het culinaire ge
zicht van Nederland bepaalde, had de
pech dat het kogeltje van de wellicht in
paniek geraakte insluiper hem recht in
het hart trof. Twee centimeter naar links
of rechts en hij had waarschijnlijk kun
nen navertellen wat er was gebeurd.
Silhouet
De getuigenis van Peggy Weijergang, de
vriendin van Gerard Fagel die tijdens de
moord naast hem in bed lag, biedt de po
litie weinig houvast. Ze sliep nog toen
Gerard al rechtop-in bed zat. Het is moge
lijk dat er op dat moment een korte dis
cussie tussen hem en de indringer was
geweest.
Peggy herinnert zich voornamelijk dat
ze bij het ontwaken iemand hoorde roe
pen: 'Ik vermoord je', of: 'Ik kom je ver
moorden', of woorden van gelijke strek
king.
Als de indringer iets dergelijks riep,
kan dat duiden op een afrekening. Maar
de politie sluit niet uit dat Fagel zelf met
moord dreigde ter afschrikking van de
insluiper. Peggy Weijgergang kon van
wege het schemerdonker slechts het sil
houet zien van de moordenaar.
Het vage signalement blijkt goed over
een te komen met dat van een ex-werk
nemer van De Hoefslag, die de politie
aanvankelijk arresteerde, maar die we
gens gebrek aan bewijs weer werd vrijge
laten. Volgens politiewoordvoerder Jan
Kramer-is de verdenking tegen de man
echter niet geweken.
Gedreigd
De verdachte zou tijdens een vroegere
woordenwisseling met zijn werkgever
gedreigd hebben in de trant van: 'Ik pak
je nog wel'. Daarnaast zijn er nog andere
feiten die in zijn nadeel spreken, zegt
Kramer, maar daarover wil hij geen me
dedelingen doen.
De man werd in eerste instantie opge
pakt met twee broers en een vriend. La
ter hield de politie nog een goede beken
de van de hoofdverdachte aan. De re
cherche is er van overtuigd dat de moor
denaar niet alleen heeft geopereerd.
In de tuin zijn voetafdrukken gevon
den van minimaal twee mensen. Samen
hebben ze een zware tuintafel verplaatst
om op het dak van de serre te klimmen,
waardoor het open raam van de slaapka
mer van Fagel kon worden bereikt. De
vraag is welke vriend of broer de hoofd
verdachte heeft geholpen.
De aankondiging 'Ik vermoord je' ge
beurde volgens Peggy in goed Neder
lands. De aangehouden mannen zijn oor
spronkelijk afkomstig uit het buitenland
en spreken onze taal niet vlekkeloos.
"Maat één of twee sprekèn onze taal goed
genoeg", zegt Kramer, "zeker als ze zo'n
zin uit het hoofd leren".
De verdachten hebben elke betrok
kenheid bij de moord ontkend. Martin
Fagel heeft ook nooit in een dergelijke
wraakactie geloofd: "Voor ruzie of ont
slag vermoord je iemand niet".
Hij zegt niet te weten wie de politie als
hoofdverdachte beschouwt. "Ze hebben
hier alle vijf gewerkt. Een van hen is nog
steeds in vaste dienst, maar loopt in de
ziektewet".
Martin kent ze niet goed: "Mijn broer
handelde die dingen af'.
Van heftige ruzies met dreigementen
weet hij niet. "Ik heb wel gehoord dat
een van hen zich eens gediscrimineerd
Gerard Fagel middenvorig jaar tijdens een diner in St. Tropee ter gelegen heid van de verjaardag van Jan des Bouvrie.
voelde. Dat voelen ze zich heel snel. Dat
ligt bij die mensen heel gevoelig. En er is
wel iets geweest dat hij wilde en wij niet.
Of dat nou ruzie is... Maar ik geloof niet
dat ze het bij die jongens moeten zoe
ken".
Ruzie
Een neef van de hoofdverdachte zegt dat
er ruzie is geweest over het aantal uren
dat de man in De Hoefslag wilde werken.
"Hij heeft toen misschien in zijn woede
gezegd: 'Ik vermoord je'. Maar wie zegt
zoiets niet vaker. Denk je dat die jongen
echt iemand kan vermoorden? Hij zou
hoogstens de boel in de fik steken". De
neef noemt Fagel een prima baas, die
nooit discrimineerde.
Politiewoordvoerder Jan Kramer
houdt het niet voor mogelijk dat een van
de vrijgelaten verdachten alleen uit was
op de sieraden van Fagel, die in een vitri
ne in het restaurant lagen. De avond of
de dag ervóór verdween uit die glazen
kast, waarvan het slot is geforceerd, wel
een aantal kostbare ringen en een gou
den armband. Maar het is volkomen on
duidelijk of er een verband is met de
moord. Over eventueel gevonden sporen
wil Kramer zich niet uitlaten.
Een insluiper kan op de terugweg naar
het open raam in de slaapkamer, waarop
geen ^larm was aangebracht, Gerard Fa
gel hebben wakker gemaakt. Martin Fa
gel vindt dat een vreemd verhaal: "Bij
het open raam lag geld zo voor het opra
pen, een gouden armband, een gouden
horloge en een handtas van Peggy. Had
den ze zo kunnen pakken. Is niet ge
beurd".
Toch ziet Martin Fagel wel iets in de
theorie van de insluiper. "Een be
roepsmoordenaar wil er zeker van zijn
dat zijn slachtoffer dood is. Die schiet ie
mand bovendien door het hoofd. Of hij
moet zo zeker zijn dat-ie wist dat hij met
dat ene schot klaar was. Ik vraag me ook
af of Peggy het goed heeft gehoord dat
hij zei: 'Ik kom je vermoorden'.
Een professional zou Peggy vermoede
lijk niet hebben laten leven. Die laat geen
bewijzen achter, tenzij hij gestoord is of
door Peggy ingehuurd. Martin Fagel be
vestigt dat de vriendin een van de erfge
namen is, maar onderstreept dat geld
haar absoluut niet interesseert, ook na de
dood van Gerard niet.
Jan Kramer zegt dat in het onderzoek
Peggy Weijergang volledig is nagetrok
ken. "Natuurlijk, we pakken alles mee.
Maar u hoort mij niet zeggen dat ze ver
dacht is".
Uitgekamd
Geen van de geliefden en kennissen van
Gerard Fagel blijft buiten het onderzoek
van de politie. Het hele adressenboek en
alle agenda's van de restaurateur zijn na-
gevlooid en alle daarin voorkomende
personen bekeken. "Heel Amsterdam is
uitgekamd", zegt Martin Fagel.
Peggy Weijergang en Gerard Fagel, die
al een jaar of zes een relatie hadden, lie
ten elkaar erg vrij in de omgang met an
deren. De politie sluit niet uit dat er spra
ke is van een 'crime passionel'. Mis
schien is Fagel opgelopen tegen een ja
loerse vriend of echtgenoot.
Minder intieme relaties worden even
eens onder de loep genomen. Zoals in al
le toprestaurants dineerden ook in De
Hoefslag diverse onderwereldfiguren.
Kramer: "Er kwamen vaste gasten van
wie wij zeiden: tsjee, kwam die er ook?
Het kost verschrikkelijk veel tijd om in
die sfeer iets te vinden".
De politie houdt er rekening mee dat
Fagel tegenover die criminelen mis
schien te naïef is geweest. Kramer: "Als
gastheer ga je uit van een bepaald ver
trouwen over en weer. Er ontstaat mis
schien een bepaalde sympathie. Als dat
lang goed gaat kan je op een gegeven mo
ment vergeten voldoende afstand te be
waren. En dan loopt er ineens een ver
keerde tussendoor en gebeurt er iets
waar je niet op rekent. Een open karakter
kan voor een zakenman nadelig zijn".
"Je kan kennelijk in deze tijd niet meer
openhartig zijn", concludeert Martin Fa
gel. Hij denkt echter niet dat zijn broer
iets met de onderwereld te maken had.
"Gerard kwam overal. Hij kende veel
mensen, maar daarom hoefje er toch niet
mee samen te zijn".
Wulf Engel, Gerard Fagels voormalige
zakenpartner en chef-kok: "Hij was zeer
intelligent. Had mensen heel snel door.
Gerard was beslist niet naïef. Hij genoot
van het leven, maar was zeer alert".
Beminnelijk
Weinigen zullen iets van die waakzaam
heid hebben gemerkt. Gastheerschap
stond hoog in het vaandel bij Gerard Fa
gel. Hij was een beminnelijk man die in
zijn voorkomendheid geen onderscheid
maakte. Iedereen die zijn restaurant be
trad kreeg het gevoel dat Fagel zich lang
op dat bezoek had verheugd. Hij stond
altijd klaar, omdat hij wilde dat iedereen
het naar de zin had.
Hij was niet gauw bang dat zijn imago
of dat van zijn bedrijf schade leed door
de mensen met wie hij omging of de za
ken die hij deed. Zo geneerde hij zich
niet voor zijn voormalige vriendin Laura,
die uit de sex-wereld kwam en regelma
tig half naakt op de televisie verscheen
"Hotelplan-directeur Frans van
Steenis liet vorige week weten dat de
belangstelling voor een zonvakantie
in Spanje zienderogen terugloopt.
Eén op de tien bedden aan de
Spaanse costa's staat leeg. Een
unicum in het hoogseizoen. De
oorzaak zou vooral te vinden zijn in
de verhoogde prijzen en de slechte
service. Hollandse ondernemers aan
de costa's liggen er overigens niet
wakker van. "Ik zie mijn business hier
als gratis vakantie".
door JosHeymans
"Yes?". Het klinkt als: wat mot je? De
juffrouw aan de balie van het VW-kan-
toor in de Noordspaanse toeristenplaats
Lloret de Mar doet geen enkele moeite
haar gebrek aan interesse te camoufle
ren. De verveling straalt van haar ge
zicht. "Een kamer? Voor hoelang? Eén
nacht? Nee, die is er niet. Heel Lloret zit
vol".
Na herhaald aandringen is de VW-juf-
frouw bereid op de lijst te kijken of er
niet toevallig nog een kamer vrij is. "Pro
beer het eens in Costamar, die hadden
vanochtend nog wat leeg staan". Mis
schien wil de VW zo vriendelijk zijn om
even te bellen met Costamar, voor het ge
val de kamer alweer is verhuurd. "Nee,
daar beginnen we niet aan".
De toerist-voor-één-nacht is nauwe
lijks welkom. De hoteleigenaren verhu
ren de kamer liever niet, want straks kan
er een klant voor een langere periode ko
men. Wie er toch in slaagt een bed te be
machtigen betaalt de hoofdprijs: 85 Duit
se marken voor een tot kamer omge
bouwde garage. Plus veertig mark voor
het schoonmaken. Er zijn geen handdoe
ken en het toiletpapier is op. Wel krijgt
de toerist twee lakens en een sloop toege
stopt. Het bed maak je zelf maar op.
Laag pitje
Hotelplan-directeur Frans van Steenis
wijt de tanende belangstelling onder
meer aan het gebrek aan service. De
dienstverlening staat op een laag pitje.
Zeker aan de kust, waar elk jaar miljoe
nen Noordeuropeanen vakantie vieren.
Ze liggen daar niet wakker van een toe
rist meer of minder. Het geld komt toch
wel binnen. Althans tot nu toe, want voor
veel vakantiegangers is de lol eraf. Span
je hoeft niet meer.
Bovendien is Spanje een stuk duurder
geworden, en daarmee niet langer aan
trekkelijk voor mensen die goedkoop
met vakantie willen. Ook zijn de tijden
voorbij dat Nederlandse horeca-onder-
nemers hun geluk aan de Spaanse kust
zochten. "Vroeger kon je hier goud ver
dienen", weet eigenaar Michel van bar-
bistro Rembrandt.
De voormalige Amsterdammer runt
samen met zijn vrouw Wendy een zaak in
het centrum van l'Estartit aan de Costa
Brava. Het dorp heeft de charme van een
kleinschalige vakantieplaats, een vera
deming vergeleken bij het op massatoe
risme ingestelde Lloret.
Vier jaar geleden heeft Michel zich in
l'Estartit gevestigd. "In Amsterdam zat
ik ook in de horeca, maar ik wilde wei
eens wat anders". Hij boert niet slecht,
hoewel de terugloop onmiskenbaar is.
Ook hier heeft de commercie haar tol ge
ëist. "Er zijn veel minder toeristen, het is
allemaal veel te duur geworden". Michel
wijt dat aan de grondspeculanten die de
prijs enorm hebben opgeschroefd.
Zijn bewering wordt aanvankelijk ge
logenstraft door de eigenares van het
fraai ogende hotel Las Iglas, die 2500 pe
seta's (zo'n 45 gulden) rekent voor een
kamer. Inclusief diner en ontbijt. Uitein
delijk is dat nog te veel voor het hok op
de derde etage van de dependance in een
achterafstraatje met uitzicht op een blin
de muur. Het matras is doorgezakt en uit
de kraan van de wastafel kruipen tiental
len mieren. En de vorige bezoeker van de
badkamer op de gang lijkt een flink stuk
van het strand vap l'Estartit te hebben
meegenomen.
"Het kan ze geen moer schelen. Als het
jou niet bevalt komt er wel een ander
voor die kamer. Maar op den duur jaag je
de toeristen natuurlijk wel weg", weten
de horeca-ondememers.
Broodjes kroket
De Spanjaarden zijn daar al druk mee be
zig. Nederlandse toeristen, geschrokken
van de prijs en kwaliteit in de Spaanse
restaurants, kiezen steeds vaker voor de
eethuisjes van hun eigen landgenoten.
Daar vind je ook de typisch Hollandse
gerechten. De broodjes kroket en frikan-
del doen het prima aan de costa's.
In 'De Pepermolen' in Lloret is alleen
een Nederlandstalige menukaart te krij
gen. De zaak draait uitstekend, niet in de
laatste plaats dank zij de gasten van het
naburige hotel van de Nederlandse poot
van Club Escolette. De hele zomer door
verblijven daar tientallen jongeren, die
voor relatief weinig geld een Hollandse
hap (met appelmoes 'als voorgerecht)
verorberen.
De bediening is soepel. Wie meer dan
een glas maar geen hele fles wijn wil, dr
inkt wat hij op kan. Aan het slot van de
maaltijd wordt gekeken hoe ver het ni
veau in de fles is gedaald.
"We hebben geen reden tot klagen",
vertelt Tineke, die het bedrijf samen met
haar broer runt. "Er komen weliswaar
minder toeristen naar Lloret, maar dank
zij Club Escolette hebben we hier altijd
een vaste groep eters. We merken er niet
zo veel van dat de belangstelling terug
loopt".
Gratis vakantie
Ook de Hollandse Bar om de hoek
maakt zich geen zorgen. Barkeeper Ben,
een volksjongen uit de Haagse Schil
derswijk, draait al jaren een constante
omzet. "We hebben hier onze vaste klant
jes, die komen elk jaar terug. Je moet het
natuurlijk wel een beetje gezellig maken.
Pa en ma amuseren zich wel, maar je
moet hun kindertjes ook kunnen bezig
houden".
Voor het grote geld moetje niet in Span
je zijn. Die tijden zijn defintief voorbij.
Toch zijn er nog steeds Nederlanders die
hun geluk aan de Middellandse Zee zoe
ken. Zes weken geleden is Ben Keunin-
ger uit het Twentse Goor het eetcafé 'An
nie's verjaardag' in Blanes begonnen. Hij
doet het niet om het geld.
"Ik heb in Nederland een bar-bistro.
Die wordt nu geleid door mijn vrouw. In
Oostenrijk, in zo'n wintersportplaats,
heb ik ook nog een zaak. Ik vind het ge
woon leuk een bedrijf te hebben, zo pal
aan het strand. Ik zie het als gratis vakan
tie".
Samen met partner Jeroen ("Ik heb
nog een disco in Enschede") loopt hij
zich de benen uit het lijf. "Omdat we pas
zo kort bezig zijn, midden in het seizoen
begonnen, hebben we nauwelijks perso
neel. Toevallig liepen we een kok tegen
het lijf, dus kunnen we ook met het res
taurant draaien. Soms moeten we dat
sluiten omdat het op het terras te druk
Aanloop heeft hij genoeg. "We doen
het rustig aan. We hoeven niet in een half
jaar tijd het geld voor het hele jaar te ver
dienen. Daar hebben we onze andere za
ken voor".
Van de collega's heeft hij gehoord dat
het allemaal wat minder wordt. "Het valt
misschien wel mee. Ze hebben hier in
het voorjaar slecht weer gehad, terwijl
het in Nederland prachtig was. Ja, dan
blijven de toeristen weg. Bruin worden
kun je ook in Scheveningen. Volgend
jaar kan het anders zijn, dan komen de
mensen misschien weer massaal naar de
Costa Brava. Ach, rijk worden kun je hier
toch niet meer"
met de tekst: 'Kopie koffie, glazenwas-
Ook had hij er geen enkel probleem
mee om in De Hoefslag de eigen cham
pagne van de Amsterdamse sexclub Yab
Yum ten doop te houden. "Om als klasse
restaurant dat te doen voor een huis als
ik heb, dat durft niet iedereen", zegt Yab
Yum-eigenaar Theo Heuft. "Dat maakte
Gerard ook tot een van de leukste Neder
landers". Niemand uit zijn omgeving
zegt dan ook dat Fagel vijanden had.
Uit niets is de politie tot nu toe geble
ken dat Gerard Fagel in de knoei zat. Van
drugsgebruik of betrokkenheid bij de
handel in verdovende middelen is niets
aan de oppervlakte gekomen. Gokken
deed hij niet. Fagel verwachtte kennelijk
ook geen aanslag, anders had hij waar
schijnlijk niet met het raam open gesla
pen.
Geldcircuit
Een speciale agent van de Centrale Re
cherche Informatiedienst (CRI) spit al
weken de hele financiële kant van de
zaak uit. Kramer zegt dat De Hoefslag op
dat vlak geen problemen had. Aanwijzin
gen ontbreken dat Fagel bij de verkeerde
mensen leningen had afgesloten voor de
financiering van een nieuw hotel achter
het restaurant. Die investering is op lega
le wijze helemaal rond gemaakt.
Er is geen reden om aan te nemen dat
Gerard Fagel op de een of andere wijze
werd afgeperst of verzeild raakte in een
geldcircuit waarvan anderen profiteer
den. Over het werken met zwart geld kan
de politie-woordvoerder niets zeggen.
"Maar ook daarop proberen we natuur
lijk grip te krijgen".
Jan Kramer verzucht dat de zaak vol
komen onbegrijpelijk is. "We hebben
niets waarvan we zeggen: dat gaat de
goede kant op. We kunnen niet in een
speciale richting zoeken. Dat betekent
dat we met alles rekening moeten hou
den".
Daarom is er ook naar overeenkom
sten gezocht met andere moorden in het
wereldje van glitter en glamour. Maar de'
moorden op cabaretier Wim Hogenkamp
en platenbaas Bart van Laar laten geen
enkel verband zien met deze zaak. Fagel
bewoog zich in heel andere kringen dan
die twee.
Kramer noemt het opvallend dat ieder
een met de politie meewerkt en zo veel
mogelijk vertelt. "Er is geen enkele te
rughoudendheid. Dat is vreemd, omdat
we in een heel wijde kring van mensen
zoeken. Maar het is ook vervelend. Kre
gen we maar het idee dat er iets werd af
geschermd. Dan konden we daar dieper
graven. Daarom wint bij ons de theorie
steeds meer terrein dat Gerard Fagel ge
dood werd bij een uit de hand gelopen in
sluiping. De indruk leeft vrij sterk dat
het een paniekschot was van de indrin
ger. Hij heeft zijn aftocht willen dekken.
Of hij heeft zich gewoon geen tijd ge
gund en geschoten".
Hoop opgegeven
Martin Fagel. die nu in samenwerking
met zijn andere, eveneens culinair be
gaafde broers Ton en Paul het niveau van
De Hoefslag probeert hoog te houden,
beseft dat de recherche moedeloos
wordt. Hij heeft zelf de hoop ook opgege-
"Ik zit al twee maanden te denken wat
het kan zijn. Het kan niet dat hij voor mij
een geheim leven leidde. Daar had hij ge
woon geen tijd voor. Daarvoor werkte hij
ook te hard en veel van zijr) activiteiten
waren bekend. Maar waarom was hy zo
gespannen?".
Martin Fagel zegt inmiddels al heel
veel verhalen en theorieën te hebben ge
hoord. "Maar er is geen enkel sluitend
verhaal. We weten niets. Helemaal niets.
Het raadsel is enorm"
