Computervirus:
schrikbeeld of
studentengrap
'De realiteit is dat vrijwel alle systemen lek zijn
Het pact met de dui\
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1989
PAGINA 21
83iM/ 11
Onlangs werd de komst van een kwaadaardig computervirus aangekondigd.
Naar wordt beweerd zullen de geheugens van vele computers hopeloos in de war
raken. In het bedrijfsleven wordt om de berichtgeving voornamelijk gelachen. Is
er sprake van fake, of is het harde werkelijkheid? Ook drs. J.C.H. Aalders,
universitair hoofddocent aan de Technische Universiteit van Delft, twijfelt aan het
waarheidsgehalte van de berichtgeving. "Maar een virus is van tevoren wel
degelijk te programmeren. De realiteit is dat vrijwel alle systemen lek zijn,
onvoldoende beveiligd tegen krakers. En dat wordt lang niet altijd ingezien
door Gerard van Putten
Het zal je als toegewijd boekhouder maar
gebeuren dat de computer niet de ge
wenste verlies- en winstrekening op be
stelling levert, maar het vraatzuchtige
gezicht van een weerzinwekkend ge
drocht. En wat te denken van een was
lijst van schuttingwoorden, vloeken en
beledigingen op het beeldschermpje?
Ook dat kan namelijk voorkomen.
Het is het schrikbeeld van menige
computergebruiker dat het systeem door
een of ander virus wordt ontregeld. Stel
je voor dat het kunstmatige geheugen to
taal op tilt slaat of dat een kraker in
breekt in de databank, gegarandeerd dat
de paniek in menige kantoortuin onver
biddelijk toeslaat.
Maar als door bepaalde media wordt
bericht over een kwaadaardig virus dat
over twee maanden de kop op zal steken,
breekt achter vele toetsenborden een la
cherige stemming uit. Zowel bij over
heid als in het bedrijfsleven. Wat vooral
opvalt: vrijwel niemand durft openlijk te
praten over dit kennelijk gevoelig lig
gende onderwerp.
Bescheiden
Meestal laten de anonimiteit claimende
computerexperts keurig in het midden
of hun bestand wel of niet bestand is te
gen een invretend virus c.q. voldoende
beveiligd tegen een inbraak. Een zekere
mate van bescheidenheid siert in dit ver
band ook de slimste programmeur, om
dat eerder al door inventieve krakers is
aangetoond dat in computergeheugens
opgeslagen geheimen zich met zekere re
gelmaat aan de openbaarheid laten prijs
geven.
Een beknopte bloemlezing van reac
ties, opgetekend uit de monden van tal
loze gebruikers die in geen geval hun na
men vermeld willen zien in de krant.
Luister naar een medewerkster van
IBM-Info in Amsterdam, speciaal belast
met het verstrekken van informatie aan
derden: "Computervirussen en compu
terkrakers? Ach, dat loopt wel los. Hoe
bedoelt u, berichten in de pers over een
virus dat op 12 oktober de computerwe
reld onveilig zal maken? Ik zou wel eens
willen weten uit welke bron de schrijver
van dat stukje heeft geput. Is het trou
wens geen komkommertijd?".
Het relaas van een computerprogram
meur, werkzaam bij een overheidsinstel
ling, dringt al evenmin door tot de kern
van de zaak: "Is dat echt zo? Nou, we zien
wel".
Een werknemer van een computerbe
veiligingsbedrijf in Lelystad: "Ik heb er
het fijne nog niet van gehoord. Maar ge
steld dat er echt een virus zit aan te ko
men, dan kunnen ook wij er weinig meer
aan doen. Dan voorzie ik een ramp. Eer
lijk gezegd ga ik er van uit dat het alle
maal zo'n vaart niet zal lopen".
Uitspraken die kenmerkend zijn voor
de gedachten die onder gebruikers le
ven, en die in feite niet veel meer inhoud
hebben dan: mijn naam is haas, ik weet
van niks en ik wil het ook niet weten.
Kwetsbaar
"G. Weinberg, auteur van het boek The
Psychologie of Computerprograms heeft
het mooi verwoord met de zin the human
eye has an almost infinite capacity for
not seeing what it doesn't want to see",
vertelt drs. J.C.H. Aalders, universitair
hoofddocent aan de Technische Univer
siteit in Delft. De vrije vertaling van die
zinsnede uit dat boek: de mens is prima
in staat de ogen te sluiten voor datgene
wat hij niet wil zien. "En vanzelfspre
kend zal men ook niet direct staan te
trappelen om openlijk toe te geven hoe
kwetsbaar het systeem is dat men in huis
heeft. Zeker als men daarmee het risico
loopt dat als gevolg van die openhartig
heid onrust ontstaat onder de relaties,
onder de clientèle".
Met prof. Herschberg licht hij in op
dracht van overheid en bedrijfsleven al
elf jaar lang computersystemen door.
Bedachtzaam spuit Aalders zijn ervarin
gen, maar niet dan nadat de nodige aarze
lingen zijn overwonnen. Want: "Ik heb er
geen behoefte aan de jeugd op bepaalde
ideeën te brengen. Dat is namelijk het di
lemma, waarschuwen tegen het gedach-
tenloos vervaardigen van computervi
russen betekent hetzelfde als het geven
van een handleiding om ongecontro
leerd virussen te verspreiden".
Verwacht van hem dan ook geen ver
handeling over de programmering van
kwaadaardige virussen. In dit veld mag
niemand worden onderschat, ook niet
degenen die nog ver van de leeftijd des
onderscheids zijn. "Door opdrachtge
vers is tegen professor Herschberg wel
eens gezegd: ach prof, alleen jij bent zo
slim, anderen kunnen dat toch niet. Nou,
vergeet het maar, intussen is genoeg-
Tegen muren
Bij herhaling heeft zowel drs. Aalders als
prof. Herschberg moeten vaststellen dat
managers en hoofden van dienst het op
treden van computervirussen althans in
hun bedrijven uitsloten. Een en ander
ging dan meestal met minzaam gelach
gepaard. "Het enige dat je dan te doen
staat is het de mensen te laten zien. In
een poging hen te overtuigen van de
ernst van de situatie. Maar dan nóg ko
men er reacties als: ach, zoiets gebeurt
bij ons toch niet, zoiets kan toch alleen
maar op een universiteit. Inderdaad, dan
hebben wij I\et gevoel tegen muren te
praten".
"In beginsel is een virus verspreiden
een onverantwoorde bezigheid. De re
den is dat de verspreiding ervan moeilijk
onder controle is te houden. En wat dan
funest kan zijn: je weet niet welke neven
effecten het heeft als je niet weet welk
computersysteem het uiteindelijk zal
treffen. Je kunt, als je het virus kent, we
ten hoe het stoort. Maar bij ongecontro
leerde verspreiding is het niet te voor
spellen wat het gaat verstoren en wat de
gevolgen ervan zullen zijn".
computervirussen, niet onmiddellijk in
opperste staat van paraatheid is gebracht
door de aandacht die er aan is besteed op
de radio en in dagbladen, heeft alles te
maken met de strekking van alle publici
teit over het brutale virus. "Relevant is
de vraag waarom niemand nu weet wat
het virus precies gaat doen. Terwijl het
een kwestie is van de personal computer
op 12 of 13 oktober instellen en dan maar
kijken wat er van komt. Zou er nu echt
niemand zijn die dat heeft uitgepro
beerd? Is dan nog niemand besmet? Of is
er soms helemaal geen virus en zou deze
hele geschiedenis in verband kunnen
worden gebracht met een congres van
hackers dat op vrijdag 13 oktober in de
•Verenigde Staten begint. Een spectacu
lairder aankondiging van een krakersbij
eenkomst is toch niet denkbaar".
Tijd
Even uitgaand van de hypothese dat die
krakers er wel degelijk in zijn geslaagd
vóór zich te houden hoe het virus straks
te werk zal gaan, dan nog is het niet zo
dat alle computersystemen meteen zijn
besmet, zoals is gesuggereerd. "Het over
brengen van een kwaal vraagt tijd. Hoe
veel pc's staan er niet op de wereld? Wie
even nadenkt kan toch niet geloven dat
dan pakweg de automonteur die de voor-
en nadelen van bepaalde auto's kent.
Daarbij komt nog dat in het speciale ge
val van computersystemen de ontwerper
veiligheidsmaatregelen kan ontwerpen
zonder dat hij er ondanks alle kennis zelf
misbruik van kan maken.
"Het is onze indruk dat vrijwel alle ge
neral purpose computers lek zijn. Profes
sor Herschberg en ik hebben een bedrijf
eens geadviseerd bij het beveiligen van
het financieel systeem. De door ons aan
bevolen veiligheidsmaatregelen waren
van dien aard dat we onze kennis van het
systeem niet konden misbruiken. Omdat
wij ervoor zorgden dat er een geheim
overbleef, dat het bedrijf zelf moest in
vullen. Anders gezegd: we gaven de me
thode aan om een sleutel te maken, maar
hoe die sleutel er uiteindelijk is gaan uit
zien weten we niet en willen wij ook niet
weten".
Met studenten heeft hij wel eens een
kraak gezet bij een opdrachtgever. Dat
werd niet erg gewaardeerd, overtuigd als
het management van de desbetreffende
instantie was van de waterdichtheid van
het systeem waarmee werd proefge
draaid. "Maar is het niet zo dat een test
juist ervoor bedoeld is onvolkomenhe
den op te sporen?".
van wachtwoorden werkt slordigheid in
de hand, is zijn betoog.
"Vroeger zat op geen enkele schrijfma
chine een slot, en niemand die zich daar
aan stoorde. De tijd ligt niet zo ver achter
ons dat geen mens zich druk maakte om
een kind dat een spelletje uit de kast
haalde zonder het noemen van een
wachtwoord. Nu wordt datzelfde kind er
vertrouwd mee gemaakt dat voor elk
computerspelletje een wachtwoord
moet worden ingetikt. Ik durf te bewe
ren dat op de doorsnee pc, zoals die in
huis staat, niet datgene zit dat het ge
bruik van wachtwoorden ook maar
enigszins rechtvaardigt".
Een toegangscode zou ter bescher
ming moeten dienen van gegevens, cij
fers en feiten waarmee direct de voort
gang van het bedrijfsproces in het ge
ding zijn. Al wat van eminent belang is
voor dienst of onderneming zou in de vi
sie van Aalders voor een beperkt aantal
belanghebbenden toegankelijk moeten
zijn. Het personeel dat niet in aanraking
hoeft te komen met die vertrouwelijke
informatie zou ook niet op de hoogte be
horen te zijn van de wachtwoorden die
binnen hun bedrijf in omloop zijn. "En
ook geen wachtwoord opgedrongen
moeten krijgen voor al die niet-vertrou-
Computerveiligheid beoogt drie ele
menten: de beschikbaarheid van gege
vens uit het systeem; de correctheid van
de systeemgegevens, alsmede de ver
trouwelijkheid ervan. "De meeste com
putervirussen plegen een aanslag op de
beschikbaarheid van gegevens of pro
grammatuur. Niet dat dit hoeft te leiden
tot een totale vernietiging van een be
stand, een virus kan ook de normale
functie van een systeem verstoren. Er is
een computervirus dat geheel onver
wacht een gezicht toont dat om een koek
je vraagt. Door het woord cookie in te ty
pen wordt aan die wens voldaan. Daarna
kun je gewoon verder gaan met je eigen
lijke bezigheden. Het probleem is dat die
veelvraat telkens weer terugkomt. En
dan bestaan er ook tal van computerspel
letjes als virus. Lastig voor een bedrijf als
personeelsleden telkens worden ge
dwongen een spelletje te spelen, terwijl
ze druk met hun werkzaamheden bezig
zijn. Op die manier worden hele bedrijfs
processen verstoord".
Studentengrap
Niet dat dit op grote schaal over twee
maanden hoeft te gebeuren, daarvoor
komt de informatie over het zogeheten
data-crime virus of liever het gebrek
daaraan, hem nochtans te zeer voor als
een studentengrap. "Ik heb een paar be
denkingen tegen de berichtgeving over
het virus dat in oktober zou moeten toe
slaan. Ten eerste omdat ik heb gelezen
dat dit op 12 oktober zou gebeuren, maar
ergens anders weer een dag later. Afge
zien daarvan kan de vraag of iemand van
tevoren kan voorspellen of een com
putervirus op die en die datum zal toe
slaan volmondig met ja worden beant
woord. De computer weet datum en tijd
te vertellen. Daarom kan een virus wor
den gemaakt dat op 12 oktober gelijk een
tijdbom een systeem laat ontploffen".
Dat Aalders, normaal toch gespitst op
binnen twee maanden een virus in alle
over de wereld opgestelde pc's kan zit
ten. Bekijk de meeste computers, dan zie
je dat er in zekere mate sprake is van
standaardisatie. Eenheid, uniformiteit,
maakt kwetsbaar. Maar verspreiding van
eenvormige dingen naar verschillende
plaatsen in een grote ruimte maakt tege
lijk weer minder kwetsbaar. Vandaar dat
als er één computer ziek wordt niet alle
computers ziek hoeven te worden".
Als het waar is dat iemands kennis ie
mands macht bepaalt, mag Aalders op
dit terrein een machtig man worden ge
noemd. Zelf acht hij zich niet machtiger
Ongeacht de gegevens die uit het be
stand worden opgeroepen, de gebruiker
zal een wachtwoord moeten intoetsen.
Of het nu gaat om strikt vertrouwelijke
mededelingen of om een onbenullig wip-
wap spelletje. En juist daar ligt de oor
sprong van veel ongemak en ellende, is
zijn overtuiging. Het vervult Aalders met
zorg dat de computerbranche zelfs voor
de eenvoudigste huis, tuin- en keuken-
pc een wachtwoord bedenkt. Hij vindt
het eigenlijk te gek voor woorden dat
voor het wekelijkse boodschappenlijstje
een toegangscode moet worden inge
toetst op de thuiscomputer. De veelheid
Drs. J.C.H. Aalders, expert in het doorlichten van computersystemen: "Als
één computer ziek wordt hoeven niet alle computers ziek te worden".
welijke informatie waarmee ze moeten
werken".
Hoe gemakzuchtig er bij de overheid en
in het bedrijfsleven met wachtwoorden
wordt omgesprongen maakt Aalders
duidelijk aan de hand van praktijkvoor
beelden. Zo is het hem opgevallen dat in
tal van bedrijven personeelsleden haar
fijn weten te vertellen van welke toe
gangscode hun collega's zich bedienen
om in het systeem te komen.
"Een wachtwoord of een sleutel dient
ter beveiliging van het systeem en ont
leent z'n waarde aan het geheim-zijn. Wat
is het nut van een sleutel die bij iedereen
bekend is? Wat heeft het voor zin wacht
woorden te laten bestaan als iedereen
precies weet hoe ze luiden? Met profes
sor Herschberg heb ik een boek geschre
ven over de beveiliging van een compu
tersysteem. Daarin hebben wij ervoor
gepleit het wachtwoord van een vertrek
kend personeelslid in te trekken op de
dag dat de arbeidsovereenkomst ten ein
de is. Maar het gebeurt bij herhaling dat
die wachtwoorden gewoon in leven blij
ven. Pure gemakzucht is dat, ja. Want
slaagt die ex-medewerker er in zich toe
gang te verschaffen tot het bedrijfspand
waar hij heeft gewerkt, dan kan hij zo in
het systeem komen".
De kraak die ooit is gezet bij de NASA
heeft eens te meer de onzorgvuldige om
gang van gebruikers met computers aan
getoond. Aalders noemt het de wereld op
z'n kop als strikt vertrouwelijke gege
vens worden afgeschermd door wacht
woorden die een kind kan verzinnen.
"Persoonlijk vond ik die kraak niet eens
erg. De NASA toonde zelf de ernst van
haar onzorgvuldigheid aan door die
kraak een half jaar geheim te houden.
Daarmee werd aangetoond dat er iets on
beschermd was gelaten dat in feite be
schermd had moeten worden. Het zegt
niet eens iets over de slimheid van de
kraker wanneer die in het systeem van
de NASA probeert te komen met wacht
woorden als Apollo en Space-shuttle.
Dat dergelijke wachtwoorden bij NASA
in gebruik zijn geweest, tekent de on
zorgvuldigheid in de omgang met wacht
woorden door gebruikers van dat sys
teem. Het is bijna: ik vertel jou lekker
niet dat ik Jaap heet".
Het gebeurt, zo heeft Aalders ondervon
den, dat geheim of demo als wachtwoor
den dienen. Vragen om moeilijkheden is
dat, weet de informatica-deskundige.
Zoals het systeem ook voor elke inven
tieve computermaniak volledig toegan
kelijk wordt, als het installatiewacht
woord niet wordt gewist.
"Een computersysteem wordt met be
hulp van een installatiewachtwoord ge
ïnstalleerd door de leverancier. Aan de
hand van een handboek doet hij dat. In
dat handboek staat ook dat het installa-
tiewachtwoord moet worden verwijderd
zodra het systeem voor gebruik gereed
is. Maar in de praktijk gebeurt dat lang
niet altijd. Is het dan gek dan een kraker
probeert om in een systeem te komen
met behulp van het installatiewacht
woord dat in elk handboek staat ver
meld?".
Het is zeker denkbaar, meent Aalders,
dat hier en daar professionele hackers
voor bedrijfsspionage in dienst zijn ge
nomen. Die mogen voorlopig ongestraft
hun gang gaan, er is geen wet die ze dat
verbiedt. Wel ligt er nu in Den Haag een
wetsontwerp dat op termijn computer
criminaliteit strafbaar stelt. Of daarmee
alles opgelost zal zijn, ook daarover heeft
Aalders zo z'n twijfels. "Je mag ook niet
stelen, maar het gebeurt wel en zeker
daar waar inbrekers met gemak hun slag
kunnen slaan".
In het bedrijfsleven is menige direc
teur of manager geneigd om vooral te kij
ken naar het eventuele economische
voordeel dat een nieuw computersys
teem kan bieden, is de ervaring van Aal
ders. Of het wel voldoende is getest, of
het wel beveiligd is tegen overvallen van
buitenaf, dergelijke aspecten wegen
voor sommigen kennelijk minder zwaar.
Onverantwoord
"Verblind door de wens om iets zo snel
mogelijk in huis te hebben, worden soms
onverantwoorde risico's genomen. Er
zijn echt systemen in gebruik die niet of
nauwelijks veilig genoemd kunnen wor
den. Ik weet ook wel dat het voor een on
dernemer verleidelijk kan zijn een eco
nomisch voordeel snel binnen te halen.
Desondanks hoop ik dat we naar een tijd
toe gaan dat die verleiding ook wel eens
wordt beheerst. En dat dan ook de veilig
heid gaat meetellen bij het ontwerpen
van systemen en bij de beslissing syste
men wel of niet te ontwikkelen. Naar ik
vernam heeft het ministerie van justitie
enige tijd geleden besloten een aantal
voorgenomen geautomatiseerde syste
men niet te ontwikkelen. Ik ben blij met
de mogelijkheid van zo'n heroverwe
ging".
Tot dusver zijn, voorzover hem be
kend, grote rampen met computers uit
gebleven. "De virussen waren, laat ik
zeggen, matig kwaadaardig. En ook is er
geen kraak gezet met noodlottige gevol
gen. Maar als computerkrakers zich zou
den verenigen met de intentie een com
plot te smeden tegen een of ander bedrijf
om zodoende een ramp te veroorzaken,
nou, dan weet ik het zo net nog niet".
Vervolg van de vorige pagina
Ook de Neue Zürcher Zeitung suggereert
dat het allemaal voorgekookt is: "De au
toriteiten in Berlijn waren niet alleen
voorbereid op de Russische actie, maar
ook precies op de hoogte van alle bijzon
derheden, ook wat betreft het tijdstip van
het oprukken van de Russische troepen".
De vijftig jaar lang door de Sovjetunie
bewaarde 'vervalsing' is reeds na zegge
en schrijve vijfentwintig dagen een pu
bliek geheim.
In de Baltische staten, die sinds 1920
tamelijk verrassend voor het eerst in hun
geschiedenis onafhankelijkheid kenden,
ziet men het teken aan de wand: "De Rus
sische inval in Polen heeft in Estland en
Letland, volgens een uit Parijs afkomsti
ge Poolse radio-melding, ernstige be
zorgdheid verwekt. Medegedeeld werd
dat de Russische troepen bij de grenzen
dezer beide staten worden geconcen
treerd. De trein uit Moscou is Zondag niet
te Riga aangekomen".
Estland is als eerste aan de beurt. De
regering ondertekent eind september
1939 een 'bijstandsverdrag', dat de Sov
jetunie tien jaar lang het recht geeft
25.000 soldaten in de staat te stationeren.
Letland volgt en moet 35.000 Russische
soldaten toestaan. En ook Litouwen,
aanvankelijk hoopvol gestemd over de
teruggave van de oude hoofdstad Vilnius
die in 1920 door Polen was ingenomen,
wordt min of meer een vazal van Mos
kou.
Overeenkomstig het geheime protocol
van het MRP, dat in de daarop volgende
maanden nog enkele malen wordt aange
vuld, neemt het Rode Leger in imperia
listische stijl die gebieden in, die onder
de laatste tsaar tot Rusland behoorden
en nog een beetje meer: Finland, stuk
ken van Roemenië, grote delen van Po
len.
Pleit beslecht
In de Oostzeestaten wordt het pleit in de
zomer van 1940 beslecht. Na beschuldi
gingen over 'schending' van de bij
standsverdragen, treden de drie landen
na zorgvuldig gemanipuleerde verkie
zingen 'vrijwillig' tot de Sovjetunie toe.
Als dank worden tienduizenden Esten,
Letten en Litouwers door Stalin naar Si
berië gedeporteerd.
In juni 1941 vallen de Duitsers de Sov
jetunie binnen. Het 'Pact met Satan om
de Duivel uit te drijven', waarmee Stalin
tijd wilde 'kopen' om zich op de oorlog
voor te bereiden, verliest feitelijk zijn be
staansrecht. Na de oorlog verklaart
Duitsland het MRP, inclusief de gehei
me protocollen, voor nietig. Met Polen,
Roemenië en Finland sluit de Sovjetunie
officiële vredesverdragen. De Baltische
staten gaan verder als de Sovjetrepu
bliek die zij in 1940 werden.
Met de glasnost van Michail Gor-
batsjov is het 'nationalisme' in Estland,
Letland en Litouwen nieuw leven inge
blazen. In tegenstelling tot andere Sov
jet-republieken is dat zonder geweld ge
gaan en met veel succes. Stalins deporta
tie-politiek is officieel in de Sovjetmedia
als 'genocide' veroordeeld, de republie
ken hebben van de Opperste Sovjet het
groene licht gekregen voor een grote
zelfstandigheid bij het bestieren van hun
eigen economieën, de oorspronkelijke
vlaggen zijn weer terug in het stadsbeeld
en de eigen talen hebben het Russisch
van de officiële eerste plaats mogen ver
dringen.
Dat alles is gebeurd met instemming
van Moskou. Want in de drie Oostzeesta
ten zien Gorbatsjovs economen niet in
de laatste plaats een vooruitgeschoven
post voor de financiële contacten met het
Westen met onder meer vrijhandelszo-
De Baltische staten zijn zich maar al te
goed van die bijzondere status bewust en
gaan iedere dag een stapje verder. Ook al
betekent dat bijvoorbeeld stakingen in
Estland onder de enorme Russische
'minderheid' van zo'n 40 percent van de
bevolking tegen een nieuwe kieswet, die
het vooral de ruim 200.000 'tijdelijke' im
migranten van het Sovjetleger moeilijk
maakt om aan het Estlandse bestuur deel
te nemen. Een wet, die in de hoofdstad
Tallinn wordt omschreven als "het op
één na beste na een Estlands staatsbur
gerschap".
Ter discussie
In het licht van al deze veranderingen is
het slechts logisch dat ook de historische
steen des aanstoots die het Molotov-Rib-
bentrop Pact is, ter discussie staat. Een
25-koppige commissie bestudeert al
sinds enkele maanden de 'echtheid' van
het geheime protocol.
Gorbatsjov: "De Baltische republie
ken zijn in beroering over die kwestie en
die moet daarom uitgezocht worden".
Met de regering in Bonn is contact ge
weest over een microfilm die nog van het
protocol rest en een kaart, waarop de ver
deling in 'invloedssferen' tussen Duits
land en de Sovjetunie is vastgelegd.
De vijftigste 'verjaardag' van het MRP
lijkt de goede gelegenheid om de drie
Baltische staten alsnog genoegdoening
te schenken door de historische waar
heid aan het licht te brengen en het pact
nietig te verklaren. Wat er daarna kan ge
beuren, is een heel andere zaak.
Een Sovjetunie, waarin de republie
ken op federatieve basis volledig zelfbe
schikkingsrecht genieten, zoals Lemn
eens voor ogen zweefde? Of meer nog,
zoals de historicus Juri Afanasjev on
langs aanstipte: "Men hoeft niet meteen
onwel te worden bij de gedachte dat Est
land een onafhankelijk socialistisch land
zou kunnen worden, zoiets als Polen".
Of het bij Baltische staten blijft, is dan
een tweede. Ook in de Moldavische
hoofdstad Kisjinev is onlangs massaal
gedemonstreerd tegen het MRP.
