Hoop voor patiënten met ziekte van Parkinson
DE KRANT
MEE OP
Grote printer-
inruil-aktie!
Hersentransplantatie
RADIOGEMEENTE
1
LEIDSCH
DAGBLAD
Ruim twee jaar geleden
baarde een groep van
Mexicaanse artsen opzien
door gunstige resultaten te
melden van transplantaties
van cellen in de hersenen van
patiënten met de ziekte van
Parkinson. Deze ernstige
ziekte wordt gekenmerkt door
het afsterven van cellen in een
bepaald gebied van de
hersenen, waardoor er een
tekort ontstaat aan het
boodschapper-molecuul
dopamine.
door
HenkHellema
Dit tekort leidt tot steeds erger wor
dende symptomen als spierstijf-
heid, bewegingsarmoede en onbe
heerste trillingen. Aanvankelijk
kunnen deze stoornissen opgevan
gen worden door de patiënten een
dopamine-achtig geneesmiddel (L-
dopa) te geven. Maar na enkele ja
ren blijkt dit middel bij een aantal
patiënten steeds minder effect te
sorteren.
De Mexicanen berichtten dat het
implanteren van cellen van de eigen
bijnier (die kleine hoeveelheden
dopamine aanmaken) bij enkele pa
tiënten de symptomen van deze
ernstige ziekte duidelijk deden ver
geldt feitelijk voor elk medisch on
derzoek".
Effectief?
Op welke termijn schatten Buys en
Staal dat hersenceltransplantaties
bij patiënten zouden kunnen wor
den uitgevoerd? Beiden houden
zich op de vlakte: "niet binnen af
zienbare tijd".
Lakke daarover: "Medisch-tech-
nisch gezien zal een hersenceltrans
plantatie over een jaar of vijf wel
licht tot de mogelijkheden behoren.
Maar of het inbrengèn van foetale
cellen ook werkelijk effectief zal
blijken te zijn? Dat zal nog maar af
gewacht moeten worden".
Patiënten met de ziekte van Park
inson moeten voorlopig nog het no
dige geduld uitoefenen (hoe moei
lijk hen dat ook zal vallen) vóór deze
behandelingsmethode werkelijk in
de kliniek zal worden verricht.
Als het al ooit zover komt.
Een klompje foetale hersencellen met duidelijke uitlopei
Foetale cellen
Momenteel vinden dergelijke
kweekproeven ook plaats met her
sencellen van geaborteerde mense
lijke foetussen. Eveneens met suc
ces: Waarom eigenlijk deze kweek
proeven?
Staal: "Daar is aan de ene kant
een medisch-technische reden
voor. Wij hopen op deze manier een
zuiverder suspensie van dopamine-
producerende hersencellen te ver
krijgen".
"Aan de andere kant", vult Buys
aan, "roept het gebruik van foetaal
materiaal voor behandeling van
ziekten natuurlijk ethische vragen
op. Wat wij met het kweken van foe
tale hersencellen willen bereiken is
dat niet alleen veel minder abortus
materiaal nodig is, maar vooral dat
het moment van de arbortus niets
meer te maken heeft met het mo
ment van overplanten van de foeta
le hersencellen. Met andere woor
den: abortus en transplantatie wor
den zoveel mogelijk losgekoppeld".
De menselijk-foetale hersencel
len zijn afkomstig van zwanger
schappen die via een zuigcurettage
zijn afgebroken. Staal: "Wat via de
ze methode wordt opgezogen heeft
niets meer met een menselijke
vrucht te maken, het is een verza
meling van stukjes foetaal materi
aal. Deze stukjes hebben geen enke
le levensvatbaarheid, laat daar geen
twijfel over bestaan".
En hij voegt daar aan toe: "In ie
der geval in Nederland wordt er ge
lukkig nooit gearborteerd om aan
foetaal weefsel voor onderzoek te
komen".
Menselijke cellen
Het inbrengen van hersencellen
van ratte-foetussen in de hersenen
van volwassen ratten heeft volgens
Staal en Buys nu zoveel succes dat
het stadium bereikt lijkt om mense
lijk-foetale cellen in de hersenen
van deze dieren te transplanteren.
Doel daarvan is om meer te weten te
komen over het gedrag van deze cel
len na transplantatie, vóór men ënig
klinisch onderzoek wil verrichten.
Zover is het evenwel nog niet.
Eerst zal de medisch-ethische com
missie van het AZ zich over deze
nieuwe stap in het onderzoek moe
ten buigen. Buys: "Elke belangrijk
nieuwe stap in.het onderzoek wordt
zorgvuldig voorbereid en vervol:
gens voorgelegd aan deze commis-
Mocht het transplanteren van foe
tale menselijke hersencellen voor
spoedig verlopen dan wil men het
onderzoek voortzetten bij apen.
Staal: "Bij deze dieren is de ziekte
van Parkinson beter na te bootsen.
Maar natuurlijk is het zo dat deze
ernstige hersendegeneratie die zich
bij de mens pas op.latere leeftijd
openbaart, en waarvan de oorkzaak
nog steeds niet bekend is, bij dieren
nooit echt is na te bootsen. Maar dat
minderen. Alleen al in de Verenigde
Staten zijn als vervolg op dit succes-
jes meer dan honderd van dergelij
ke celtransplantaties verricht. De
resultaten bleken uiteindelijk ech
ter zeer teleurstellend. Wat ligt daar
om meer voor de hand om in plaats
van cellen van de bijnier hersencel
len te gebruiken die dopamine pro
duceren?
In diverse laboratoria wordt bij
proefdieren al intensief onderzoek
gedaan met hersencellen van een
ongeboren vrucht (foetus). In tegen
stelling tot volwassen hersencellen
zijn deze nog in staat na transplanta
tie enigszins uitlopers te vormen. In
klinieken in onder meer Mexico,
Zweden en Engeland is zelfs al bij
enkele Parkinson-patiënten een
transplantatie met hersencellen van
geaborteerde menselijke foetussen
verricht. Naar wat bekend is en
dat is niet veel met wisselend re
sultaat.
Te vroeg
Volgens de Groninger neurochirurg
dr. M.J. Staal, verbonden aan het
Academisch Ziekenhuis, zijn derge
lijke klinische experimenten in een
veel te vroeg stadium van het onder
zoek uitgevoerd. Prof. dr. C.H.C.M.
Buys, hoogleraar Medische Geneti
ca aan de RU Groningen, noemt de
behandelingen nog (lang) niet ver
antwoord.
Beide onderzoekers behoren
sinds begin 1988 tot 'een clubje en
thousiast werkende mensen' in
Groningen die wel het idee van foe
tale hersenceltransplantaties heb
ben opgepikt, maar die nadrukke
lijk alleen nog in weefselkweek of
bij ratten proeven uitvoeren. Tot de
ze 'werkgroep' behoren ook de afde
ling Neurologie waar prof. dr. J.P-
.W.F. Lakke een grote deskundig
heid bezit in de behandeling van
Parkinson-patiënten, het klinisch-
chemisch laboratorium van het AZ
en de Pathologische Anatomie van
zowel het AZ als van het Diakones-
senhuis. Het onderzoek wordt sinds
medio 1988 voor een periode van
voorlopig twee jaar financieel ge
steund door het AZG en de Vereni
ging van Parkinson-patienten.
Ratten
"Wij volgen twee parallel lopende
lijnen van onderzoek", zegt Staal.
"Enerzijds proberen wij de technie
ken om bij ratten hersenceltrans
plantaties uit te voeren in onze vin
gers te krijgen, anderzijds is men bij
Medische Genetica bezig met het
kweken van foetale hersencellen".
Staal over de opzet van het dier
experimentele werk bij ratten:
"Eerst spuiten wij in de hersenen
van de rat (en wel in de substantia
nigra, het bij Parkinson-patiënten
aangetaste hersengebied) een stof
in om de dopamine-producerende
cellen uit te schakelen. Dat doen wij
in één hersenhelft met als gevolg
dat het dier zijn oriëntatie kwijt
raakt en 'rondjes' gaat draaien. Het
aantal rondjes is een maat voor de
hersenbeschadiging. Op deze ma
nier kunnen wij nagaan of het in
brengen van foetale hersencellen,
dat via een héél dunne naald ge
beurt, succesvol is. Het rondjes-
draaien moet dan (vrijwel) afgelo
pen zijn. Wij hebben bij ratten in
derdaad aan kunnen tonen dat door
het inbrengen van nieuwe, foetale
cellen het normale bewegingspa
troon van de dieren wordt her
steld".
Over het kweken van hersencel
len van nog ongeboren ratjes zegt
Buys dat dit misschien niet zo een
voudig lijkt, "maar in onze vak
groep hebben wij al meer dan 25
jaar ervaring met het kweken van
allerlei cellen, waaronder foetale
cellen uit vruchtwater". De kweek-
resultaten noemt Buys hoopge
vend. "Het is ons gelukt om dopa
mine-producerende hersencellen
van ratte-foetussen in kweek in le
ven te houden tot zo'n twee tot drie
maanden lang".
de dopamine produktie in een hersenhelft is uitgeschakeld, waardoor het dier rondjes gaat
A.s. zondagavond 20 augustus is er een
dienst van de radiogemeente in de
Pauluskerk, Warmonderweg 2 Leiden-
/Oegstgeest.
Voorganger: Ds A.H. v. Gent
Muz. medew.: Zang- en muziekgroep
"Double Sound" uit Dordrecht
Orgel: Wout Hordijk
Aanvang: 19.30 uur Toegang: vrij
Demmenie Computers laat u
nu geld verdienen aan uw oude
printers!
Tot 1 september a.s. hebben wij
een bijzondere aanbieding voor
u: bij aankoop van een OKI
Microline printer met BPS space-
base printerstandaard gelden de
volgende aktie-prijzen en in-
ruilwaarden voor uw oude
printer:
Da's pas voordeel bij
9-Naalds modellen:
MICROLINE 320: f2040,-
Inruil f 600,-
MICROLINE 321f 2740,-
Inruil f 850,-
24-Naalds modellen:
MICROLINE 390: f2590,-
Inruil f 750,-
MICROLINE 391f 3340,-
Inruil f 950,-
(prijzen excl. BTW)
Demmenie
Computers
Reaal 2
„ie L°"1n023 2352 TL Leiderdorp
,eV° Telefoon 071-411181
Fax 071-413225
Voor
sleutels
sloten en
naamplaten!
Auto-en huis
sleutels, klaar
terwijl i
wacht.
Te huur Kiosk
in de lobby van Hotel Oranje per I september 1989.
Openingstijden, assortiment, etc. in overleg.
Huur 750,00 per maand.
Telefonische informatie te verkrijgen bij
Hotel Oranje
Koningin Wilhelminaboulevard 20
2202 GV Noordwijk. Tel. 0I7I9-I9340
Piet Heinlaan 79
Katwijk
Op de 8e woonlaag van het fraaie appartementenge
bouw "De Vijverhof" gelegen luxe 3-kamerappartement
met berging in de onderbouw. Indeling: entree, toilet,
woonkamer met parketvloer, luxe keuken met appara
tuur, 2 slaapkamers waan/ah 1 met parketvloer, badka
mer met bad. Voorzien van groot balkon. Aanvaarding op
korte termijn mogelijk.
Vraagprijs 269.000,- k.k.
Ook op vakantie kunt u op de hoogte blijven van het nieuws uit uw eigen omgeving, via uw
eigen, vertrouwde dagblad. Wanneer u uw vakantie-adres uiterlijk 14 dagen voor uw ver
trek aan ons doorgeeft, ontvangt u daar uw eigen krant. Het nazenden op uw vakantie
adres in Nederland, Luxemburg of Belgiè is - hooguit 4 weken - gratis. Voor het verzenden
van uw krant binnen de rest van Europa wordt 3,50 per dag berekend. Op een aantal
campings in ons verspreidingsgebied bezorgen wij, indien daar voldoende behoefte aan
bestaat, gedurende het hoogseizoen de krant nog dezelfde dag. Aangezien wij niet kunnen
instaan voor een regelmatige postbezorging door de PTT, geschiedt toezending naar bin
nen- of buitenland voor eigen risico.
Stelt u op nazending geen prijs,maar wilt u ook niet dat uw uitpuilende brievenbus de aan
dacht van ongewenste bezoekers op uw verlaten woning vestigt? Doe dan een ander tijde
lijk plezier met uw krant! Weet u niemand in uw omgeving die daarvoor in aanmerking zou
kunnen komen? Geen nood, wij hebben adressen genoeg van ziekenhuizen, bejaarden
huizen, instellingen enz. waar men blij is met uw krant.
Vult u de onderstaande bon alvast even in? Dan wensen wij u een -
Vd'
TER VOORKOMING VAN ONJUISTE ADRESSERING VERZOEKEN WIJ U VAN DE ON
DERSTAANDE BON GEBRUIK TE MAKEN. OPDRACHTEN PER TELEFOON ZIJN
VOOR UW EIGEN RISICO.
Zend uw opgave aan:
afd. abonnementenadministratie
postbus 54, 2300 AB Leiden.
S.v.p. frankeren als brief.
VAKANTIEPERIODE
Weg op:Terug op:
HUISADRES:
NAAM:
ADRES:
PLAATS: 1
TELEFOON: i
VAKANTIEADRES:
NAAM CAMPING/HOTEL:
ADRES:
POSTCODE:
PLAATS:
LAND:
Naar een ziekenhuis, bejaardentehuis, instelling van uw keuze.
