Bouw maakt
kwaliteit van
werk beter
'Koeien geven meer melk voor lustrum'
Ziridafrikaans thuisland werft met
paspoort zakenlieden Hong Kong
PROTEST IN BEJAARDENZORG
ri *jn
'Dure organisatie nekte Schelde'
Opleidingsniveau gestegen
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
op Britse c
DEN HAAG (ANP) Overheid en organisaties yan werk- ™'p.gr me-r en m°sen zich nu al niet
gevers en werknemers in de bouw hebben gisteren een
overeenkomst (convenant) gesloten om de arbeidsomstan
digheden in de bouw te verbeteren.
De ondertekenaars zijn het er over bouwondernemer. De werknemers
s dat verbetering van de arbeids
omstandigheden bijdraagt aan ver
mindering van het ziekteverzuim,
arbeidsongeschiktheid en het aan
tal arbeidsongevallen. Uit sociale,
bedrijfseconomische en arbeid-
marktoverwegingen is dat van di
rect belang voor alle betrokkenen.
Voorzitter J. Schuller van de
Bouw- en Houtbond FNV vindt dat
de politiek meer aandacht moet be
steden aan de kwaliteit van de ar
beid. De slechte arbeidsomstandig
heden zijn volgens hem in zeer be
langrijke mate verantwoordelijk
voor de ruim 40 miljard gulden die
jaarlijks nodig is voor sociale uitke
ringen en gezondheidszorg.
Demissionair minister Nijpels
(vrom) heeft als uitvloeisel van de
overeenkomst scherpere controles
op de bouwplaats aangekondigd.
De overheid zet daarvoor de ar
beidsinspectie in, de bedrijfstak
zelf zal letten op naleving van ver
plichtingen voortvloeiend uit cao
afspraken. Het Rijk gaat als grote
opdrachtgever van bouwprojekten
ook meer op de arbeidsomstandig
heden letten. Zo zal de Rijksgebou
wendienst als opdrachtgever het
gebruik van asbest niet toestaan, de
overheid zal zich inspannen het ge
bruik van asbest op korte termijn
wettelijk te verbieden. Er volgt nog
onderzoek naar een dergelijk ver
bod voor het gebruik van teer.
Demissionair staatssecretaris De
Graaf (sociale zaken en werkgele
genheid) heeft bedrijven die het
niet te nauw nemen met goede ar
beidsomstandigheden gewaar
schuwd dat zij hard zullen worden
aangepakt. Bij misstanden op een
bouwplaats zal de arbeidsinspectie
ook de bedrijfsleiding aanpakken,
aldus de bewindsman. Om haar
werk goed te kunnen doen is het
volgens voorzitter F. van der Meu-
len van de Bouw- en Houtbond
CNV wel noodzakelijk dat de ar
beidsinspectie meer mensen krijgt.
Voorzitter F.A.M. de Vilder van
het Algemeen Verbond Bouwbe
drijf vindt dat goede arbeidsom
standigheden blijvend onderdeel
moeten zijn van het beleid van de
moeten zich volgens hem meer dan
thans bewust zijn van gevaarlijke s
tuaties op de bouwplaats.
HONGKONG (IPS) - Het Zuidafri-
kaanse thuisland Transkei probeert
gebruik te maken van de onrust in
Hongkong door zakenmensen uit
de nu nog Britse kroonkolonie pas
poorten aan te bieden in ruil voor
investeringen. Het vertrouwen van
de Hongkongers in de toekomst is
tot een minimum gedaald door het
neersabelen van de democratise
ringsbeweging in de Volksrepu
bliek China, begin juni.
In 1997 wordt Hongkong door de
Britten teruggegeven aan China. De
Hongkongers hebben een koloniaal
staatsburgerschap, dat aan China
vervalt na de souvereiniteitsover-
dracht. Zij hebben dan geen recht
op Britse diplomatieke bescher-
Groot-Brittannië vestigen.
Veel mensen proberen op de val
reep te emigreren of op zijn minst
een geldig paspoort van een ander
land te krijgen als 'verzekeringspo
lis'. China beschouwt de Hong-
kongse paspoorten als louter reis
documenten en hecht er verder vol-
strekt geen waarde aan. Een aantal tingtarief verder uitzonderlijk laag
landen in de Derde Wereld is al be
gonnen met campagnes om investe
ringen aan te trekken in ruil
paspoorten.
zal zijn.
Transkei en andere thuislanden,
zoals KwaZulu, voeren nu een ac
tief beleid om investeerders aan te
trekken uit Azië. Zij rekenen erop
dat de zakenmensen zich vooral zul
len laten leiden door hoge winstver-
Singapore, maar dinsdag verscheen wachtingen en minder door politiek
een pagina-grote advertentie in de inzicht. De meeste Aziatische inves-
South China Morning Post waarin teerders in Transkei komen nu uit
Transkei investeerders, hun gezin- Taiwan en Japan, waarbij de Japan-
nen en bedrijfsleiders 'volledige ners zich verschuilen achter Taiwa-
burgerrechten' aanbood in ruil voor nese brievenbussen. Japan werd
investeringen. Een ander lokkertje geconfronteerd met fikse Ameri-
van Transkei was de mededeling kaanse kritiek, toen in 1987 bleek
1991 een vrijhaven wordt ge- dat het land de grootste handels-
ir belas- partner van Zuidafrika was gewor-
kunnen den.
commentaar merkte de re-
campagne al zes verzoeken om in
formatie waren binnengekomen.
Een paspoort van een thuisland
zal waarschijnlijk nauwelijks aan
trekkelijk zijn voor de investeer
ders. Gebleken is namelijk dat vrij
wel alle Hongkong-Chinezen die
naar KwaZulu zijn getrokken, zich
intussen hebben verzekerd van een
dactie van de krant echter op dat tweede paspoort.
Transkei "eerder een dood spoor Volgens de meest recente cijfers
dan een ontsnappingsroute" is. De hebben twintig Taiwanese en twee
paspoorten van Transkei zijn alleen Hongkongse bedrijven in totaal 207
geldig in Taiwan. Israel en Zuidafri- miljoen dollar in Transkei geinves-
ka en het thuisland wordt interna- teerd. Acht Hongkongse bedrijven
tionaal beschouwd als onderdeel hebben zich de afgelopen vijfjaar in
Zuidafrika. Het werd in 1976
door Zuidafrika onafhankelijk ver
klaard.
KwaZulu gevestigd.
Australië is lange tijd het popu-
Warren Kwok, directeur van de lairste emigratieland voor Hong-
Hongkongse industriefederatie zei
dat waarschijnlijk weinig zaken-
zouden toehappen, voorna-
kongers geweest, maar vorig jaar
daalde het aantal visumaanvragen
drastisch nadat er meldingen kwa-
melijk vanwege de raciale proble- men over toenemende anti-Aziati-
men die in zuidelijk Afrika te ver- sche sentimenten in dat land.
opend in het thuisland,
tingvrij exportgoederen
worden verwerkt, terwijl het belas-
wachten zijn. De agent in Hong
kong van de Ontwikkelingsmaat
schappij Transkei meldde niette-
dat er op de eerste dag van de bliciteit over
Australië berekende dat het land
half miljard dollar aan investe
ringen was misgelopen door de pu-
Australische admiraal over missen fregattenorder Nederlandse werf
DEN HAAG (GPD) Marinewerf het verschil van 560 miljoen weg te
De Schelde heeft het geheel aan werken.
zichzelf te wijten dat zij de mam- Directie-voorzitter A. de Smit
moetorder van tien fregatten voor ontkent de omvang van de manage
de marine van Australië is misgelo- ment-kosten. Hij spreekt van een
pen. De ingewikkelde constructie bedrag van 160 miljoen gulden,
met een groot aantal onderaanne- "Met dat verschil
dreven de organisatiekosten gehouden bij het uitbrengen
zal hier duidelijkheid over ontstaan,
als het ministerie van defensie ope
ning van zaken geeft.
De order, die voor wat het leveren
van het ontwerp en de begeleiding
van de bouw betreft nu bij de Ham-
ook rekening burgse werf Blohm und Voss te-
de recht is gekomen, omvat voorlopig
BLOEMENDAAL - Verpleegkundigen in de bejaar
denzorg, zoals frier bij een tehuis in Bloemendaal, vra
gen deze week aandacht voor betere beloning (vijf pro
cent), vermindering van de werkdruk en een betere
systeem voor de functiewaardering. Op 4 september is
er een landelijke protestdag in het Congresgebouw,
waar zo'n 5000 mensen worden verwacht. Ook vanuit
Leiden zullen die dag enige bussen naar Den Haag
vertrekken.
(foto ANP)
Economie kort
Werkloosheid
De gemiddelde werkloosheid in ons
land bedroeg in de maanden mei-ju-
li gemiddeld 388.000. Dat is iets ho
ger dan in de maanden april-juni,
toen 376.000 werklozen werden ge
teld. Dat blijkt uit het werkloos
heidscijfer van het CBS, dat giste
ren, is bekendgemaakt.
Dioxine
Aan de Italiaanse grens staan tien
tallen Nederlandse vrachtwagen
combinaties vast, omdat zij Italië
niet binnen mogen. De wagens zijn
geladen met Nederlands vee en Ne
derlandse vleesprodukten, waar-
voofltalië in verband met de vondst
van dioxine in melk een tijdelijk in
voerverbod heeft afgekondigd.
NOB Wegtransport, dé grootste on
dernemersorganisatie in het be-
roepsgoederenvervoer over de weg,
heeft bij het ministerie van land
bouw en visserij aangedrongen op
het afgeven van gezondheidsverkla
ringen voor de lading van de betrok-
ken vrachtwagens.
China
China heeft de vijf grootste staats
ondernemingen op het gebied van
buitenlandse handel zware boetes
opgelegd vanwege belastingontdui
king en andere illegale praktijken,
zo heeft het officiële Chinese pers-
bureauNieuw China woensdag be
kendgemaakt. Het gaat in totaal om
een bedrag van meer dan 51 miljoen
yuan (31 miljoen gulden). Buiten
landse diplomaten houden er reke
ning mee dat de maatregel een po
ging is om de economische hervor
mingsbeweging in China verder te
ondermijnen.
Verladers
Een groep Westeuropese verladers,
waar onder de Nederlandse EVO
(40.000 lecen), heeft bij de Europese
Commissie in Brussel een klacht in
gediend tegen rederijen die het con
tainervervoer op de Noordatlanti-
sche route in handen hebben. De
exporteurs zijn met name boos over
het via een 'truc' duurder maken
van langlopende contracten door de
rederijen. Doordat de rederijen dit
onderling hebben afgesproken is er
sprake van het uitsluiten van con
currentie, aldus de EVO.
TNO
De Nederlandse Organisatie voor
Toegepast Natuurwetenschappe
lijk Onderzoek (TNO) is er vorig jaar
in geslaagd een positief resultaat te
boeken en heeft daarmee de terug
slag van het jaar ervoor goedge
maakt. In 1987 boekte de organisa
tie, die niet werkt met winstoog
merk, een negatief resultaat van 7
miljoen gulden. Afgelopen jaar
werd een 'winst' geboekt van 3 ton,
e de opgaande lijn van de ja-
n '86 Werd hersteld.
DEN HAAG (ANP). Het niveau van de banen in ons land is tussen 1977
en 1985 gemiddeld sterk gestegen ten opzichte van de periode daarvoor.
De stijging komt geheel voor rekening van de banen van 'hoofdarbeiders'.
Bij de handarbeiders is het gemiddelde niveau gelijk gebleven.
Dat staat in een vandaag verschenen studie van de Organisatie voor Stra
tegisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA) in Den Haag naar de kwaliteit van
de werkgelegenheid in ons land. Bij de vaststelling van het peil van de
werkgelegenheid wordt gekeken naar de kwalificaties (opleiding, diplo
ma's) die nodig zijn om een baan zo goed mogelijk te kunnen vervullen.
Het opleidingsniveau van de werknemers, zowel de hand- als de hoofd
arbeiders, laat in de jaren 1977-1985 een stijging zien die het niveau van de
banen zelfs nog overtreft. Het gevaar daarvan is dat mensen met een be
paald opleidingspeil het moeten afleggen tegen mensen met een iets hoger
opleidingspeil, die daarmee werk 'onder hun nive
De ontwikkelingen zijn verschillend per sector. Het functieniveau van
handarbeiders in industrie, bouw en overige dienstverlening is gestegen.
Het functiepeil van hoofdarbeiders nam overal toe, maar was groter in
landbouw, visserij, industrie, bouw en banken en verzekeringen.
Mannen blijken de afgelopen tien jaar weer hogere functies te hebben
gekregen dan vrouwen. Alleen vrouwen met een hogere positie wisten
zich te handhaven.
Zeelieden moeten
aan boord blijven
EEMSHAVEN (GPD) - Russi
sche zeelieden mogen de aan de
haven grenzende gemeente
Eemshaven officieel niet verla
ten. Sealane wil hiermee een
einde maken aan de bloeiende
tweedehandse autohandel door
Russische zeelieden, wan wie
het bedrijf scheepsagent is.
De Russen bezoeken in hun
jacht op goedkope occassions
garages door de hele provincie
Groningen. Directeur Tammes,
die beweert tot gisteren niets te
hebben geweten van de auto
handel, wil in elk geval met de
kapiteins van de Russische
schepen gaan praten. "Het komt
er uiteindelijk op neer dat de be
wegingsvrijheid van de beman
ning flink beperkt gaat wor
den," aldus Tammes.
hoog op. Te hoog
Australische regering het prijsver
schil van 560 miljoen met de Meko-
200 fregatten van de Duitse marine
werf Blohm en Voss te rechtvaardi
gen.
De bewindsman toonde zich ui
terst verbaasd en wil nu uitleg vra
gen bij De Schelde over de hoge
'management-kosten', niet in de
laatste plaats door de inspanningen
van diverse departementen. "Het is
bitter voor de ministeries die hun
best hebben gedaan de order bin
nen te halen".
De structuur met vier aandeel
houders/hoofdaannemers, die ieder
hun eigen onderaannemers hebben,
vergt blijkbaar zoveel organisatie,
coöordinatie, begeleiding en con
trole dat de aanbieding van de
groep De Schelde 560 miljoen gul
den duurder is uitgevallen dat die
van de Duitse concurrent. Die heeft
overigens geen enkele overheids
steun gekregen, stelde vice-admi-
raal West.
De Korte was overigens bij een
eerder bezoek aan Australië op de
hoogte gebracht van de hoge man-
gementkosten, die De Schelde re
kende voor het project. Van de Ne
derlandse ambassade kreeg hij te
horen dat die met ruim 600 miljoen
gulden omlaag zouden moeten, wil
de De Schelde daadwerkelijk kun
nen meedingen naar de order. Dat
gebeurde, maar niet voldoende om
de offerte", aldus De Smit. Voor hem tien fregatten. Aanvankelijk
blijft het een open vraag waar het
verschil van 390 miljoen gulden achtz
vandaan komt. Pas volgende week
Admiraal West (foto anp>
DDR maskeert met propaganda economische malaise bij 40-jarig bestaan
BERLIJN (GPD) - Niet alleen de
kameraden van de communistische
SED, maar de hele werkende bevol
king van de DDR slooft zich sinds
maanden uit om in oktober het 40-
jarige bestaan van de staat te vieren.
Tenminste dat verkondigen de
Oostduitse propagandisten in alle
media. Voor de communistische
vredes- en welvaartspolitiek gaan
volgens de partijkrant Neues Deut-
schland de arbeiders van het 'Com-
binat VEB Garl Zeiss Jena' over tot
een drieploegendienst.
Ook het volkseigen vee moet
overuren maken. Zo hebben collec
tieve boeren toegezegd dat hun
koeien meer melk zullen geven en
hun varkens extra zullen groeien.
door
Hans Hoogendijk
'Eenheid van economische en so
ciale politiek'. Dat is het motto in de
nu al 18 jaar durende periode Erich
Honecker. In de praktijk betekent
het dat de staat de eerste levensbe
hoeften zwaar subsidieert in plaats
van het geld te gebruiken voor de
modernisering van het snel verou
derende machinepark in de bedrij
ven. De subsidies slokken ongeveer
65 miljard gulden per jaar op (een
kwart van de totale begroting).
Waarom zullen we een stelsel dat
iedereen in gelijke mate ten goede
komt afschaffen? De partij denkt er
niet over. Honecker op het partij
congres van 1986: "Vol trots kun
nen wij vaststellen dat er maar en
kele landen ter wereld zijn, die'over
een periode van meer dan 15 jaar
een zo solide en zo dynamische eco
nomische ontwikkeling kennen en
die steeds in sociale vooruitgang
konden omzetten".
Het gros van de 16,5 miljoen Oost
duitsers heeft er slechts hoongelach
voor over. Zij kunnen dagelijks
vaststellen dat de planeconomie
niet functioneert en dat de partij op
slinkse wegen prijzen verhoogt en
subsidies beperkt. Pakken die vroe
ger voor 200 Oostmarken werden
aangeboden, kosten nu het dubbele
terwijl de kwaliteit minder is. Res
taurants worden gerenoveerd en
daarna bij een gelijkgebleven assor
timent in een hoger prijsklasse in
gedeeld. Veel produkten verschij
nen in een andere verpakking met
minder inhoud, maar tegen veel ho
gere prijzen.
Voor veel DDR-burgers komen
zulke versluierde prijsverhogingen
hard aan. Het doorsnee-inkomen is
officieel 1.100 mark, maar daar ko
men velen niet aan. De nieuwe
trend is de produktie van betere,
niet meer gesubsidieerde produk
ten die echter alleen goed betaalde
staats- en partijfunctionarissen zich
kunnen permitteren. De Oostduitse
partij heeft enkele jaren geleden
voor die produkten een speciale
winkelketen opgezet.
'Delikat'-winkels voor levens
middelen, 'Exquisit'-boetieks voor
textiel en schoenen. Daar zijn be
halve eigen produkten ook wester
se artikelen te koop tegen Oostmar
ken. Hoewel de officiële koers een
op een is, geldt in deze winkels de
realistische koers van vijf tot zeven
Oostmarken voor een D-mark. Een
pak kapitalistische koffie komt zo al
gauw op 75 mark, een blikje haring
in tomatensaus op 12 mark.
De communisten rond Honecker
die altijd belijden 'alles door het
volk-alles voor het volk' voeren
langzaam een nieuwe klassenmaat
schappij in. Helemaal bovenaan
staan de burgers die over harde va
luta beschikken en dus in de In-
tershops alles kunnen kopen wat ze
willen, de middenklasse kan in de
'Exquisit' en 'Delikat'-zaken aan
zijn trekken komen, maar de grote
massa die noch Westmarken heeft,
noch genoeg verdient voor de luxe
winkels, is aangewezen op de
meestal slecht verzorgde staatsbe
drijven.
Zij jagen tijdens hun werktijd de
winkels af op zoek naar aanbiedin
gen, proberen zwart te wisselen of
regelen via bekenden of tamilie fel
begeerde consumptie-goederen. De
corruptie tiert welig. Tientallen mil
joen uren gaan zo verloren, maar de
statistiek zorgt er wel voor dat de
norm wordt gehaald.
De party beslist over produktie-
doelen, over de inzet van arbeids
krachten en produktiemiddelen,
over zwaartepunten bij investerin
gen en over de verdeling van de ge
produceerde goederen. De mana
gers van de grote kombinaten heb
ben slechts te gehoorzamen en het
plan te kunnen en te willen investe-
Zonder toestemming van de par
tijtop kan de de directeur van een
machinefabriek bij wijze van spre
ken nog geen spijker in het Westen
kopen. De fabriek zet bijna de helft
van de produktie af in het Westen.
Dat marktaandeel kan men alleen
maar houden, omdat de loonkosten
in de DDR extreem laag zijn. In het
Westen zou de arbeidsintensieve
.productie al lang als onrendabel
zijn opgegeven. Niet in de DDR,
want daar moet het sprookje van de
totale werkgelegenheid blijven be
staan.
Leegloop, gebrek aan motivatie,
verouderde machines en het alles
verstikkende dirigisme van boven
af eisen hun tol. De deviezen bren
gende export loopt even hard terug
als de kwaliteit van veel produkten.
Maar de partijleiding reageert nau
welijks. Geen enkele vorm van de
centralisatie, van het delegeren van
bevoegdheden naar de managers.
Alleen in de dienstensector staat
de SED eigen initiatief toe. Het aan
tal zelfstandige bakkers, slagers,
restauranthouders, elektriciens
enz. stijgt' snel. De staat subsidieert
de aanloopkosten, geeft goedkope
leningen en hoopt dat de kleine zelf
standigen een deel van de enorme
onvrede kunnen wegnemen. Tien
personeelsleden mag zo'n kleine
zelfstandige in dienst hebben. Ze
verdienen voor Oostduitse begrip
pen heel goed, maar werken, zelfs
voor Westerse begrippen, keihard.
En zo lang ze zich niet met politiek
bezig houden, zal de staat hen niet
lastig vallen.
Het is slechts symptoombestrij
ding. Het werkelijke probleem is
dat de starre plan-economie het
land ruineert en dat de DDR op de
rand van het bankroet zou verkeren
als er niet jaarlijks miljarden uit de
rijke Bondsrepubliek het land bin
nen zouden stromen. Erich Honec
ker ziet dat anders: "Het feit dat de
DDR nu al bijna 20 jaar een voort
durende economische en sociale
ontwikkeling garandeert, mag men
met recht een historisch bewijs noe
men voor de kracht van het realis
tisch socialisme".
Hypotheekrente 17 aug. 1989
Rentepercentages
met/zonder
gemeentegarantie
bank kciijk bank
Annuïteiten
ABN b
Rabobank
ABN
Dir/NCB
Grenswisselk.
Nutssp. Den H.
Amrobank
Centr.Volksb.
Postbank
ABN
Dir./NCB
NMB
Bouwfonds
Centr. Beheer
Centrale
Centr.Volksb.
Dir./NCB
Grensw.k./CDK
Nutssp. Den H.
NMB
Postbank
Rabob. Leiden
Westl.Utr.st.
ABN
NMB
Postbank
Westl.Utr./st.
ABN
ABN
Bouwfonds
Centr. beh.
Centr. beh.
Centrale
Conc.80/20%
Nat.N. bij
nieuwbouw
W.Utr. stand.
Bouwfonds
M/AI
M/A/
M/A/
M/AJ
KW/A
M/A1
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/V/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/AI
M/A/
M/A
M/Al
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/AJ
M/AI
M/AI
M/AI
M/A/
M/V/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/V/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A
M/A/
M/A1
M/A
M/A/
MAU
M/A/
M/A
M/AJ
M/A/
8,98 8,5 9,21
5/10 jr
15/20jr
5/10 jr
Verbeterde Levenhypotheken
FGH
FGH
Lds. Spaarb.
Lds. Spaarb.
Zwolsche A.
Zwolsche A.
Zwolsche A.
M/V/
M/V/
M/A/
M/AI
M/A/
M/AI
M/A/
Centr. Beheer
Centr. Beheer
Centrale
Concordia
NVL-maatsch.
NVL-maatsch.
Nat Ned.
Nat. Ned.
W.U.(l.last.)
M/A/
M/A/
M/A
M/A/
M/AI
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
M/A/
5/10 jr
15/20 jr
5/10 jr
15/20 jr
5/10 jr
10 jr
5/10 jr
15/20 jr
5/10 jr
15/20 jr
M/A maandbetaling achteraf
M/V maandbetaling vooraf
HJ/A halfjaarbetaling achteraf
KW/A kwartaalbetaling achteraf
c Copyright Vereniging Eigen Huis te Amersfoort
