'Ik zing niet voor wereldvrede'
Het Valkenburg van Spanje
'De wapens zijn onklaar gemaakt'
Nederlandse Helena Rasker en Marco Roovers in Wereldjeugdkoor
PopPark 89
verwacht
70.000
bezoekers
Bruikleen-
verkeer
musea
soepeler
Dali-muèeum in Figueras wordt toeristisch oord
Indische Dag
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1989
KUNST
PAGINA 15
DEN HAAG Zingen voor
vrede en eenheid in de we
reld. Onder dit motto komen
voor het eerst 120 jonge
koorzangers in de leeftijd
van 17 tot 23 jaar uit alle de
len van de wereld in Stock
holm bij elkaar. Samen vor
men zij het Wereldjeugd
koor, dat volgens de plannen
van Jeunesses Musicales, de
overkoepelende wereldor
ganisatie voor jeugdige mu
zikanten, ieder jaar bijeen
zal komen.
door
Monique Brandt
Het koor is een initiatief van de
Zweedse koordirigent Stefan
Sköld, die, geïnspireerd door het
reeds bestaande Wereldjeugdor
kest, vond dat er ook voor jeugdige
zangers een mogelijkheid moest ko
men om samen te muciseren. Een
twee jaar durende aanloopperiode
was nodig om het 'koor zonder
grenzen' daadwerkelijk bij elkaar te
krijgen. Het complete gezelschap
bestaat nu uit ruim 150 personen:
zangers, een orkest en de technici.
Na een oefenperiode van twee
weken in gastland Zweden, ver
trekt het gezelschap op 17 augustus
voor een vier weken durende toer-
nee door Europa, met onder meer
optredens in de Sovjet-Unie, Dene
marken en Zwitserland. Het koor
zal op 22 augustus in de Apeldoorn-
se America Hal op de planken staan.
Vlak vóór de toernee staat voor de
koorleden een seminar in Stock
holm gepland. Zij gaan zich buigen
over het het thema: 'Eenheid in de
wereld en hoop voor de toekomst'.
Onder de uitgenodigde sprekers
zijn Moeder Theresa uit Calcutta,
Nobelprijswinnaar Desmond Tutu
en Unesco-ambassadeur Liv Ull-
man. Want dirigent Sköld's vage,
Helena Rasker en Marco Roovers van het Wereldjeugdkoor: "We krijgen ook lichte kleding in het koort. Als we
•naar niet in het wit hoeven, dan is het net alsof er honderdtwintig tandartsen staan te zingen". (foto gpd)
maar idealistische bedoeling met
het koor is dat samen zingen 'een
natuurlijke manier is om de idee
van nationale eenheid en vrede over
de gehele wereld te bewerkstelli
gen'.
Geroepen
De Nederlandse koorleden Helena
Rasker uit Den Haag en Marco
Roovers uit Breda, zeggen niet erg
bevlogen te zijn door de sociale
doelstellingen van de koordirigent.
Muziek is voor hen de belangrijke,
en enige drijfveer. "Het koor is na
tuurlijk een leuke kans om reiserva
ring op te doen, en met goede men
sen te werken, maar ik voel me niet
'geroepen om me ook nog bezig te
houden met de wereldvrede. Ik wil
gewoon zingen", zegt tenor Marco
Roovers.
Rasker en Roovers werden drie
weken geleden 'op de valreep' ge
beld door de Nederlandse onderor
ganisatie van Jeunesses Musicales,
met de vraag of zij bij het koor wil
den komen. Kennissen hadden hun
telefoonnummers doorgegeven.
Door organisatieproblemen zijn in
Nederland geen audities gehouden,
zoals in andere landen.
Beide koorleden zeiden onmidde-
lijk 'ja'. Marco moest zelfs zijn va
kantie naar Zuid-Frankrijk afzeg
gen, tot groot verdriet van zijn
medereizigers, want hij was de eni
ge chauffeur in het gezelschap. "Nu
zijn ze maar met de trein vertrok
ken. Het kon nu eenmaal niet an
ders. Zingen gaat voor".
Marco zit in het tweede voorberei
dende jaar voor het conservatori
um, en studeert muziekweten
schappen in Utrecht. Altsopraan
Helena is derdejaars studente aan
het Haagse conservatorium. Voor
beide studenten is muziek 'bijna
een levensvoorwaarde'. Helena: "Ik
ben altijd met muziek bezig. Op
school, maar ook thuis. Het zit con
stant in je hoofd, je denkt erover na,
je let op je stem, kortom je bent er
dag en nacht mee bezig".
Grijze koren
Helena en Marco zeggen blij te zijn
met de oprichting van het Wereld-
koor omdat er volgens hen een
groot gebrek is aan professionele
jongerenkoren, ondanks de grote
belangstelling voor koorzang. In
Nederland zijn immers ruim drie
honderdduizend mensen actief in
koren. "Dit zijn voornamelijk grijze
koren, bejaarden", vertelt Marco.
"Maar geen echte professionele ko
ren. Voor instrumentalisten zijn er
mogelijkheden genoeg, maar v/ij
hangen er maar een beetje bij".
Het repertoire van het koor is
breed, van zwaar klassiek tot 'bijna
popmuziek'. Volksmuziek, werken
van Arnold Schönberg, en Robert
Sund, spirituals. Daarnaast staan
nieuwe composities op het pro
gramma van Mikis Theodorakis en
oud-ABBA-leden Benny Anders-
son en Björn Ulvaeus, die eerder
veel succes oogsten met de musical
'Chess'. "Leuk en gevarieerd", al
dus Helena. "Normaal zingen we al
leen maar klassieke nummers, dit is
tenminste heel wat anders. We krij
gen ook lichte kleding. Als we maar
niet in het wit hoeven, dan is het net
alsof er honderdtwintig tandartsen
staan te zingen".
ROTTERDAM (GPD) - Achttien
popgroepen, 32.000 en 25.000 watt
geluid, twee podia van 39 en 30
meter lang, anderhalve kilometer
dranghekken, twee kilometer
bouwhekwerk en meer dan
70.000 mensen: zo zal op 3 sep
tember naar verwachting Pop-
Park 1989 eruit zien in het Rotter
damse Zuiderpark.
De schrik sloeg de organisatie
vorig jaar om het hart toen het
Zuiderpark naast Ahoy' onver
wacht volstroomde met 50.000
mensen. "Dat was wel meer dan
we hadden verwacht ja", zegt Ser
ge Lubbe, een van de vijf 'kernle
den' van de organisatie. De stich
ting Metropolis, de instantie waar
het clubje PopPark-organisato-
ren onder valt, heeft van vorig
jaar geleerd. Zonder valse
schaamte wordt nu een aantal van
70.000 bezoekers verwacht. Dan
weet iedereen tenslotte waar hij
of zij aan toe is. "Er zijn dit jaar af
spraken met het openbaar ver
voer gemaakt om de stroom be
zoekers op een goede manier te
kunnen 'afvoeren'. En daarmee
wordt meteen duidelijk dat de
aanpak van PopPark 1989 profes
sioneler is dan de eerste keer.
Binnen een tijdsbestek van ze
ven uur treden er achttien bands
op. De 'wachttijden' voor het al
tijd ongeduldige publiek zijn be
perkt tot vijf, misschien zes minu
ten. De podia zijn in twee helften
gedeeld. Terwijl op de ene helft
een band speelt, wordt voor de
volgende groep de boel op de an
dere helft opgebouwd.
Nieuw talent krijgt, geheel in
de traditie van pop in het Zuider
park, de kans zichzelf te presente
ren. Een groep als Living Colour,
die vorig jaar als onbekende band
op PopPark toch een kleine door
braak forceerde, bewijst dat deel
name aan het gratis festival het
begin van een carrière kan bete
kenen. De groep heeft inmiddels
een indrukwekkende schare fans
verzameld en is op weg naar grote
Op zoek naar nieuw talent, be
landde programmeur Dick Vos
van PopPark zelfs bij de zogehe
ten Seminar in New York: een
massale bijeenkomst waar jonge
bands zich internationaal kunnen
presenteren en meteen kunnen
worden geboekt. Vos stuitte bij
die gelegenheid op wat in het Zui
derpark de grote verrassing moet
worden: 24-7 Spyz. Een groep met
een moeilijke naam die bestaat
uit vier zwarte Amerikanen en die
volgend Vos voor een 'explosie'
gaat zorgen. Een andere 'big act'
zijn de eveneens uit de Verenigde
Staten afkomstige Masters of Re
ality.
Crèche
PopPark 1989 beschikt dit jaar
over een budget van 350.000 gul
den, 50.000 gulden meer dan vorig
jaar. Kunstenaar Kees van der
Knaap maakte voor PopPark
kleurige panelen van enkele me
ters hoog, die her en der op het
terrein worden neergezet. Kinde
ren krijgen dit jaar bijzondere
aandacht. Metropolis/PopPark
introduceert de 'popcrèche': de
kinderen krijgen een hoekje op
het veld waar zij onder begelei
ding kunnen meedoen aan bij
voorbeeld het tekenen van pla
tenhoezen en het maken van mu
ziek. Zo kunnen pa en ma onge
stoord naar het festival.
De markt, inmiddels-niet meer
weg te denken tijdens popfesti
vals, is dit jaar verplaatst naar een
apart stukje park, recht tegenover
het hoofdpodium. Er komen hon
derd kramen, waaronder vijftien
eet- en drankstands. De overige
standjess zijn bestemd voor han
delaren in allerhande pop-materi
alen zoals t-shirts en cd's. De gro
te fietsenstalling is voor de gele
genheid verhuisd naar een plek
voor de hoofdingang van Ahoy'.
Bijeenkomst over fotografie-onderwijs
AMSTERDAM (ANP) M In de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam
wordt van 28 tot en met 31 augustus het internationale studentenseminar
'The other side of photography' gehouden. De bijeenkomst vindt plaats in
het kader van het 150-jarig bestaan van de fotografie. Vanuit 38 instituten
uit tien landen zullen in die periode ongeveer 300 deelnemers zich over het
onderwijs in de fotografie buigen. Er worden zes lezingen gehouden en er
is een tentoonstelling ingericht over het werk van de deelnemers.
ROTTERDAM - In zijn rede bij ope
ning van de tentoonstelling 'Hard
ware, hedendaagse sculptuur', op
19 augustus in Museum Boymans
van Beuningen te Rotterdam, zal de
heer Riezenkamp, directeur-gene
raal van het ministerie van WVC, de
nieuwe kaderovereenkomst betref
fende het bruikleenverkeer tussen
Rijksmusea en andere musea be
kendmaken.
De nieuwe overeenkomst houdt
in dat het Rijk het bruikleenverkeer
wil stimuleren en daarvoor bestaan
de barrières wil wegnemen. De be
langrijkste barrière die wordt weg
genomen is het feit dat de bruikle
nen van het Rijk niet langer door de
bruikleennemer verzekerd hoeven
te worden. De heer Riezenkamp zal
aanstaande zaterdag de nieuwe ka
derovereenkomst tekenen tussen
het Rijk en de Gemeente Rotterdam
(Museum Boymans-van Beunin
gen).
Het eerste langdurige bruikleen,
dat volgens de nieuwe regeling
wordt uitgeleend, betreft een vijf-
tiende-eeuws paneel van de zoge
naamde 'Meester van Aix'. Het
maakt deel uit van een tweeluik,
waarvan er een paneel zich in Boy
mans bevindt en het andere in het
Rijksmuseum Amsterdam. Dankzij
de bruikleenregeling kan het kunst
werk worden gecompleteerd.
Salvador Dali.
FIGUERAS Een zondag
ochtend in het Noordcata-
laanse stadje Figueras: een
lange stoet toeristen wacht
geduldig voor de ingang van
het Theatro Museo Dali.
Hun kleding is die van va
kantiegangers. die met san
dalen, een t-shirt en een kor
te broek over zwembroeken
en bikini's de dagelijkse
tocht naar het strand van Ro
ses voor een keer hebben
verruild voor een rit naar het
nabijgelegen heiligdom van
de surrealist Dali.
Vanuit de, tegenover het
aan de Placa de Gala i Salvador Dali
gelegen, parochiekerk bereiken
flarden orgelmuziek van de plechti
ge hoogmis de geduldig wachtende
toeristen. De Libreria Surrealista,
waarin de commerciële tak van het
Dali-Imperium is gevestigd, doet
goede zaken: parfums, ansichtkaar
ten, affiches, lepeltjes, t-shirts en
een door Dali ontworpen fles van de
bekende Spaanse brandy Osborne,
gaan als zoete broodjes over de
toonbank. Het is te hopen voor de
gewillige kopers, dat de hier tegen
forse bedragen aangeboden grafi
sche werken inderdaad van Dali
zijn en geen vervalsingen, waarvan
er nogal wat in omloop zijn.
'Don Francisco' Josep Verges
Bosch, de algemeen secretaris van
de Fundacion Salvador Dali en be
last met de leiding van het museum,
kijkt met een grimmige blik naar de
stroom toeristen die zich langs de
kassa wurmt. Zo af en toe jaagt hij
als een ouderwetse schoolmeester
diegenen weg, die zich oneerbiedig
in het voorportaal op de trappen
naar het binnenste van het museum
hebben neergezet.
Rugzakbezitters moeten hun
'reisgerei' bij de vestiaire achterla
ten en Don Francisco achtervolgt
met woedende uitroepen de 'verme-
telen' die het hebben gewaagd hun
camera of fototoestel mee naar bin
nen te
Heiligdom
Het 'museum-met-de-broodjes-te-
gen-de-muur-en-de reuze-eieren-
op-het-dak' in Figueras is ruim een
halfjaar na de dood van de 'markies
van Pubol' meer dan ooit tevoren
het heiligdom van het surrealisme
geworden. Don Francisco: "Vorig
jaar bezochten 420.000 personen dit
museum. Sinds de dood van 'el
maestro' in januari dit jaar is het be
zoek verdubbeld. We kunnen dus
met een gerust hart zeggen, dat het
museum de belangrijkste toeristi
sche trekpleister van Noord-Catala-
nië is, als we het strand even verge
ten".
Op de vraag of het feit dat Dali
zelf in het museum begraven ligt,
iets uitmaakt, antwoordt de bejaar
de secretaris die zijn aanstelling aan
Dali zelf te danken had, bevesti
gend: "Ik denk dat de dood van 'el
maestro' de internationale belang
stelling voor zijn werk heeft her
nieuwd. Dat hij ook hier, conform
zijn eigen wens, begraven ligt, zal
ook van invloed zijn geweest op de
invasie van toeristen".
Van suggesties dat Dali slechts in
het museum begraven is om het toe
risme naar Figueras en de stroom
bezoekers naar het museum leven
dig te houden, wil Don Franciso
niets weten: "Dali heeft die wens te
kennen gegeven aan zijn vriend Ma
ria Lorca, de burgemeester van Fi
gueras. Ik weet dat er nogal wat
mensen zijn, die hierover twijfels
hebben en beweren, dat Dali tot zijn
dood heeft vastgehouden aan zijn
eerdere wens om naast zijn 'muze'
Gala in Pubol begraven te worden".
"Maar ik ben ervan overtuigd, dat
hij uiteindelijk toch de voorkeur
heeft gegeven aan dit museum in
zijn geboortestad, op de manier
waarop het ook inderdaad is ge
beurd: gebalsemd, onder een mar
meren steen en twee meter onder de
grond, zonder enig opschrift".
Er hoeven weinig twijfels over te
bestaan, dat de enorme belangstel
ling voor het museum in Figueras
de komende jaren alleen maar zal
toenemen, want er wordt hard ge
werkt om de aangrenzende gebou
wen, waar Dali zijn laatste levensja
ren sleet, beter bekend als de Torre
Galetao, erbij te trekken.
Don Francisco: "Er zal een biblio
theek komen, geheel gewijd aan het
surrealisme en meer speciaal aan
Dali. Tevens wordt er een studie
centrum in gevestigd. Het is nog
niet bekend wat er precies met zijn
nalatensschap gaat gebeuren, maar
ik neem aan, dat een groot deel van
zijn nagelaten werken hier zullen
blijven".
"Alle werken die nu in dit muse
um hangen of staan, zijn op twee na
eigendom van de stichting, die het
museum in zijn naam beheerde. Er
is een discussie aan de gang, waar
om Dali enige jaren voor zijn dood
zijn testament veranderde en be
sloot al zijn werk aan de Spaanse
staat achter te laten en niet aan de
Generaliteit van Catalonië".
"Voor ons is die discussie niet
langer interessant. Wij zullen zijn
werk blijven beheren, tentoonstel
lingen organiseren en beslissen wie
werk van hem kan lenen voor expo
sities. Er kan geen dus twijfel over
bestaan: het Theatro Museo Dali zal
voor altijd het middelpunt blijven
van elke studie of belangstelling
voor de surrealistische grootheid".
DEN HAAG - Onder het motto
'Daarom een Indisch Cultureel Cen
trum' organiseert de Culturele Ver
eniging Nazaten Indische Neder
landers en Sympathisanten op za
terdag 21 oktober van 12.00 tot 24.00
uur in het Nederlands Congresge
bouw in Den Haag voor de zevende
keer de Indische Dag. Op het pro
gramma staan onder meer klassieke
Javaanse dansen en er zijn exposi
ties en literaire voordrachten.
Marte Röling krijgt starfighter Luchtmacht in bruikleen
WEESP (GPD) - Stralend als
een kind wrijft kunstenares
Marte Röling over de spitse
punt van de Starfighter F-104,
die defensie gistermorgen bij
haar aan huis in Weesp liet afle
veren. Eerder verzocht ze al een
fotograaf om er niet op te leu
nen.
door
Wim Otten
Een grote wens van Röling is hier
mee in vervulling gegaan. Ze wilde
altijd graag een Starfighter in de
achtertuin, omdat ze de lijnen van
dit toestel bewondert. "Een kunst
werk van de twintigste eeuw"
noemt ze het. Nu krijgt ze hem dan
in ruil voor een kunstwerk, dat ze
gaat maken ter gelegenheid van het
75-jarig bestaan van de Koninklijke
Luchtmacht.
Het gaat om een exemplaar uit
een serie van achttien die de lucht
macht nergens kon slijten, nadat de
Starfighter buiten dienst was ge
steld. Een aantal F-104's is verkocht
aan onder meer Turkije en Grieken
land. Actievoerders beschadigden
enige tijd geleden nog éën van deze
voor Turkije bestemde Starfighters
op de luchtmachtbasis Woensd-
recht.
Twee grote opleggers van het le
ger reden even na elf uur Weesp bin
nen. Een merkwaardig transport
voor menig voorbijganger. In of bij
het stadje is immers nergens een
luchthaven. De romp van het vlieg
tuig lag open en bloot op de éne
vrachtwagen en op de andere lagen
de vleugels en het staartstuk.
Met een kraan is de romp kort na
aankomst vaQ de oplegger getakeld.
"Die romp weegt ongeveer acht ton.
De motor achterin is het zwaarst. De
neus til je met twee man op", vertelt
een leger-functionaris, die ter plek
ke van de operatie foto's aan het
schieten is.
Verfje
Trots klom Marte Röling in de cock
pit toen de Starfighter met alle wie
len op de grond stond. Alleen daar
was te zien dat het om een afge
dankt exemplaar ging. De instru
menten en de bekleding van de
stoel zagen er gebruikt uit. Aan de
buitenkant lijkt het toestel als
nieuw, want defensie heeft het
vliegtuig een verfje gegeven.
Dat is, volgens een woordvoerder
van het ministerie van defensie, ge
daan door het bedrijf Repo vlieg
tuigmaterieel in Rijen, het schil
dersbedrijf van de luchtmacht.
Aanvankelijk was gezegd dat schil
ders van de opleidingsschool van de
luchtmacht op de klus waren gezet
en dat het verven dus verder niets
had gekost. "Het blijkt nu dat dat
exemplaar niet naar Marte Röling is
gegaan, maar een ander exemplaar.
De kosten voor het verven zijn voor
rekening van defensie, net als het
transport", aldus de woordvoerder.
Actievoerders
"Ik hoop niet dat ik hier actievoer
ders op bezoek krijg, die mijn toe
stel gaan bekladden of beschadi
gen. Dat zou ik erg jammer vinden.
Ik ben er ook best een beetje bang
voor dat door al die publiciteit nu
juist de aandacht wordt getrok
ken", zei Röling gisteren zorgelijk.
De romp moest zonder vleugels
dwars door het atelier van de kun
stenares worden gereden. Dat lukte
omdat het een voormalige bedrijfs
hal is met voor en achter een grote
schuifdeur De vleugels moesten
daarna in de tuin achter het pand
weer aan de romp worden ge
schroefd, net als het grote staarstuk.
De klus duurde tot ver in de mid
dag.
Een woordvoerder van het minis
terie van defensie vertelde dat be
slist niet alle zeventien nog reste
rende Starfighters voor de schroot
prijs van 5000 gulden weggaan. "Ze
worden intern verdeeld. Dat bete
kent dat ze naar musea gaan. Maar
toen Marte Röling om een exem
plaar vroeg in ruil voor het kunst
werk, hebben we dat verzoek ook
«C~*i
- Kunstenares Marte Röling lachend bij haar 'geschenk uit de hemel'.
graag ingewilligd". ben. Het is echt afgeschreven. Bo- gevechtstoestellen eigendom blij-
De Starfighter is in bruikleen ge- vendien heeft het al vijf jaar in de ven van de staat. "De wapens zijn
geven. "Dat betekent niet dat we buitenlucht gestaan". Bij defensie overigens onklaar gemaakt, zodat
nog denken het toestel nodig te heb- is het echter beleid dat dergelijke daarmee niets kan gebeuren".
