Redding moerasbevers uniek
opei om de macht voor ooüdariteit vol valkuilen voor Solidariteit in de Sejm zit.
Rainbow verkeert in ernstige financiële moeilijkheden
Reportage
WSPA wereldwijd op de bres voor het bedreigde dier
Maan uur lang totaal verduisterd
PAGINA 2
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1989
AMSTERDAM (ANP) - De enige
dieren in het kantoor zijn van
pluche of van papier. Aan de wand
hangen zeven identieke foto's van
een baby-vosje, dat in het kader van
de anti-bontcampagne de toeschou
wer in zes talen meedeelt dat zijn
moeder tot kledingstuk is verwerkt.
Voor de Finnen is - uit cultuurover
wegingen - een alternatieve tekst
gekozen. "U kunt zonder bontjas. Ik
niet".
De bescheiden etage aan de druk
ke Nieuwezijds Voorburgwal, om
de hoek van het Paleis op de Dam in
de hoofdstad, is het Nederlands
hoofdkwartier van de World Socie
ty for the Protection of Animals
(WSPA). Een internationale organi
satie waarbij 360 verenigingen ter
bescherming van dieren in 62 lan
den over de hele wereld zijn aange
sloten.
In Nederland geniet de WSPA
weinig bekendheid. Dat komt, zo
verklaart het sectorhoofd W. de
Kok, doordat de controie op dieren
mishandeling in Nederland goed is
en de nationale organisaties, waar
nodig, het werk doen. WSPA richt
zich op die landen waar het dieren
leed nog niet te overzien is. En dat
zijn er "helaas nog veel", onder
streept De Kok.
Afgelopen maand kwam de orga
nisatie in Nederland wel in actie,
toen een oplossing moest worden
gezocht voor 800 moerasbevers van
een failliete pelsfokkerij in Fries
land. Een spuitje leek eigenaar
ABN aanvankelijk de enige oplos
sing, want van economische waarde
was geen sprake meer.
Via de Zuidamerikaanse contac
ten van de WSPA slaagde men er in
het leven van de dieren te redden.
Woensdag gaan de moerasbevers
op transport naar Uruguay, waar ze
in een beschermd gebied worden
uitgezet. Voor Nederlandse begrip
pen een unieke actie.
Papegaaien
Zo niet voor de WSPA, die wel gek
kere dingen heeft meegemaakt. Zo
kan De Kok smakelijk vertellen
over de 200 exotische papegaaien
die jaren geleden strandden op de
Parijse luchthaven Orly. De papie
ren klopten niet en de douane bleek
onvermurwbaar. De vogels kwa-
Terwijl de WSPA naarstig op
zoek ging naar een oplossing, wer
den de dieren in quarantaine gehou
den en verzorgd door Franse oppas
sers. De vogels zijn weken later in
het oerwoud van Costa Rica vrijge
laten. Het contact met de westerse
'beschaving' kan echter wel tot ge
volg hebben dat een nietsvermoe
dende bezoeker van de Costaricaan-
se jungle plotseling stuit op een ko
lonie Frans sprekende papegaaien.
Het klinkt zo eenvoudig, maar
volgens De Kok komt er heel wat bij
kijken voor je een dier zijn vrijheid
kunt teruggeven. Zetje de deur van
de kooi al open achter de aankomst
hal van het vliegveld, dan overleeft
bij voorbeeld een papegeaai zijn
vrijheid zeker niet. WSPA heeft in
Costa Rica dan ook een speciaal
asiel waar dieren "weer een beetje
wild worden gemaakt".
"Ze moeten bij voorbeeld weer
Wim de Kok
voert een wit-
snorpalm civet
kat. "Soms moet
je kiezen tussen
twee kwaden".
(foto ANP)
bang worden van mensen. Dat bete
kent dat je weinig contact met de
beesten mag hebben en ze zo nu en
dan even stevig moet opschrikken.
Zonder ze natuurlijk al te veel stress
in het lijf te jagen". Pas na een paar
weken 'heropvoeding' mogen de
dieren het weer zelf proberen.
Zo veel inspanning en moeite,
omdat mensen niet goed nadenken
over de gevolgen van hun grillen.
De Kok kan zich er stevig over op
winden.
Leed
Mensen realiseren zich onvoldoen
de hoeveel leed berokkend is voor
dat zij hun aapje uit Afrika of hun
zangvogeltje uit de Pyreneeën in
een kooi hebben, meent hij. Tiental
len vogels die in een klein hokje ge
propt op de bagagedrager van een
fiets van handelaar naar handelaar
worden gezeuld, en uiteindelijk
worden overgevlogen onder erbar
melijke omstandigheden. Tegen de
tijd dat ze in Europa
procent dood.
Om nog maar niet te spreken over
de schade die de cosmetica-indus-
trie aanricht. De Kok: "Voor bepaal
de parfums wordt nog steeds na
tuurlijke musk gebruikt. Van een
bepaald soort hert bij voorbeeld dat
in China voorkomt.
Helaas gebeurt het regelmatig dat
er ook een panda in zo'n val loopt".
Een cynische Kok: "Musk-par-
fum gebruiken en tegelijkertijd een
panda-broodje kopen. Ach ja, een
mens is tot veel in staat. Een collega
van mij zag op de Filippijnen eens
twee Amerikaanse dames staan de
batteren over de aanschaf van een
tijgervel. Zegt die ene: "Dat moetje
niet doen. Die beesten zijn bijna uit
gestorven". Zegt de ander: "Oh,
geef er in dat geval maar twee".
Behalve met het repatriëren van
dieren houdt de WPSA zich ook be
zig met eerste hulp bij natuur- of in
dustriële rampen. Daarvoor staan
speciale teams klaar, die binnen 24
uur kunnen uitrukken.
Zo reisde de organisatie naar het
door een modderlawine over
stroomde Armero in Colombia. De
Kok: "We waren er zelfs eerder dan
het Rode Kruis. De eerste hulp aan
mensen werd gegeven met veteri
naire middelen". In Tsjernobyl
zorgde WSPA er voor dat het door
de straling 'waardeloos' geworden
vee niet aan zijn lot werd overgela
ten.
Als het moet geeft de organisatie
zelfs les in het doden van dieren.
Dierenbeschermers die dieren do
den? De Kok: "Het klinkt onlo
gisch, maar als je weet dat 90 pro
cent van de in het wild gevangen
dieren niet goed wordt verdoofd en
vreselijk pijn lijdt, dan moet je tus
sen twee kwaden kiezen. Je doet het
voor het dier, dus dan liever zorgen
dat het goed gebeurt".
Het grootste deel van zijn werk
verricht De Kok vanachter zijn bu
reau. "Dat lijkt heel saai en theore
tisch. Maar", hij tikt op een rij tabel
len, "hier haal ik mijn bevrediging
uit. Als ik deze cijfertjes over markt
prijzen van dierenvellen zie, dan
weet ik dat chinchilla's over twee
jaar niet meer zo hoeven te lijden en
dat onze acties toch succes heb
ben".
In de nacht van 16 op 17 augustus
kunnen we een betrekkelijk zeld
zaam verschijnsel waarnemen:
een totale maansverduistering. In
de loop van een klein uur, te be
ginnen rond tien minuten vóór
half vier, verdwijnt de mooi ronde
(volle) maanbol en wat er dan te
zien zal zijn valt niet geheel te
voorspellen. Daarom: vroeg uit
de veren of pas naar bed als de
zon opkomt. Want als we ooit een
bloedrode maan willen zien dan
hebben we nu de kans.
Zowel de zons- als de maans
verduistering is een gevolg van de
beweging van de maan om de aar
de en heeft te maken met het feit
dat de zon licht geeft. Op de zon
na geeft de rest van de hemelli
chamen in ons zonnestelsel in het
geheel geen licht van zichzelf. Het
zijn hemellichamen die door de
zon beschenen worden en slechts
daaraan danken ze hun zichtbaar
heid.
Maar voorwerpen die besche
nen worden werpen een scha
duw; we kunnen dat overal om
ons heen in het dagelijkse leven
tijdens een zonnige dag zien. Zo
ook in het planetenstelsel. Alle
planeten, hun manen en de klei
nere hemellichamen (planetoï
den, kometen) worden door de
zon beschenen en werpen precies
in de tegenovergestelde richting
een schaduw.
De aarde werpt dus een lange,
kegelvormige schaduw achter
zich en datzelfde geldt voor de
maan, alleen is diens kegel klei
ner dan die van de aarde simpel
weg omdat de maan veel kleiner
is dan de aarde. In ongeveer een
maand draait de maan om de aar
de en soms gebeurt het dat de
schaduwkegel van de maan over
de aardbol 'veegt'. Mensen in dat
gebied zien de maanbol precies
over de bol van de zon bewegen:
men is dan getuige van een totale
zonsverduistering. Net buiten die
zogeheten 'totaliteitsgordel' kan
men getuige zijn van een gedeel
telijke zonsverduistering.
Aangezien de maanbaan een
kleine hoek met de aardbaan
maakt gebeurt het maar een paar
keer per jaar dat er ergens op aar
de een zonsverduistering is te
zien. Hetzelfde geldt voor maans
verduisteringen. Hierbij schuift
de maan niet voor de zon maar de
aarde juist precies tussen de
maan en de zon. De aardse scha
duwkegel 'treft' dan de maan die
gedurende enige tijd geen zon
licht mger ontvangt: we zien een
maansverduistering.
In de vroege ochtend van don
derdag 17 augustus is het weer zo
ver. Rond kwart over drie (de
maan staat dan vrij laag in het
zuidwesten) begint de linkerrand
van de maan duidelijk donker te
worden als teken dat de slagscha
duw van de aarde de maan begint
te raken.
Een uur later, rond tien minu
ten vóór half vijf, zit de maan he
lemaal in de aardschaduw. Dit is
het begin van de totaliteit en dat
duurt tot bij zessen. We zouden
verwachten dat de maan geheel
zou verdwijnen maar de praktijk
wijst uit dat dat niet altijd ge
beurt. Via de dampkring van de
aarde kan nog wat gebroken
(rood) zonlicht de maan bereiken
en als dat gebeurt is de maan
zichtbaar als een bloedrode bol.
Dat dat lang niet altijd gebeurt
ligt aan de toestand van de aardat
mosfeer; als er veel obstakels zijn
(wolken, stof) dan bereikt zelfs
dat beetje gebroken zonlicht de
maan niet. De maan verdwijnt
dan pas echt van het nachtelijke
toneel.
O "1 "I "I - ~l#l 9 m 9 m 1 11 Gazeta Wyborcza gepresenteerd
BUDAPEST - Het is zoals in de
cember 1981 toen de staat van beleg
werd afgekondigd, zo schreven tal
loze mopperende lezers deze week
in de Gazet Wyborcza, de Verkie
zingskrant van Solidariteit. De drie
belangrijkste mannen van toen zit
ten ook nu op de belangrijkste posi
ties. Generaal Jaruzelski is, nota be
ne met de hulp van sommige vak-
bondsparlementarièrs, president
geworden. De toenmalige vice-pre
mier Rakowksi is inmiddels partij
leider en generaal Kiszczak, toen
verantwoordelijk voor de interne
ring van duizenden activisten van
Solidariteit, is nu de aangewezen
premier.
door
Jacques Schmitz
De vakbondsfractie zelf heeft een
schaduwregering gevormd en, zeg
gen teleurgestelde kiezers die Soli
dariteit in juni aan een klinkende
overwinning hielpen, dat is ook pre
cies waar ze blijven: in de schaduw.
De verkiezingsoverwinning heeft
Solidariteit voor een dilemma ge
plaatst. Afgaande op de uitslag zou
de vakbond de macht moeten over
nemen, maar men realiseert zich dat
dat in de huidige situatie niet zo
maar kan. In de ronde-tafel-ge-
sprekken die aan de verkiezingen
voorafgingen, zijn gedetailleerde af
spraken gemaakt over een langza
me overgang naar een echte demo
cratie, die het wankele evenwicht in
Polen niet verstoren.
Ingrijpen
De hervormersvleugel van de com
munistische partij, de PVAP, heeft
met een krachtige orthodoxe oppo
sitie te maken, die elke aanleiding
kan aangrijpen om de hervormin
gen terug te draaien. Toen Solidari
teit vrijwel alle haalbare zetels had
gewonnen, vreesde men daar te
recht voor een nieuw militair ingrij
pen.
Voorzichtigheid was geboden,
maar de uitslag rechtvaardigde wel
een grotere rol van de vakbond dan
was voorzien. In elke normale de
mocratie zou een partij na zo'n over
winning verplicht worden om de re
geringsverantwoordelijkheid over
te nemen. Alleen, Polen is geen nor
male democratie.
Solidariteit speelt nu gedwongen
het spel om de macht mee, ook al is
niemand helemaal duidelijk hoe se
rieus de vakbond zich in die strijd
heeft geworpen. Vakbondsvoorzit
ter Lech Walesa heeft senator Jaros-
law Katinski aangewezen om te on
derhandelen met de niet-commu-
nistische partijen, de Onafhankelij
ke Boerenpartij (ZSL) en de kleine
re Democratische Partij (SD), met
Solidariteit.
Op die manier zou de communis
tische PVAP in de oppositie-rol
worden gedrongen. De vakbonds
voorzitter overviel met deze zet
zelfs zijn eigen parlementsfractie,
die verbolgen reageerde. Fractie
voorzitter Bronislaw Geremek
moest zijn leden verzekeren dat dit
echt de laatste keer is dat zulke be
langrijke stappen achteloos in een
telex uit Gdansk worden aangekon
digd.
Onzekerheid
De fractievergadering, afgelopen
donderdag, bracht geen duidelijk
standpunt in de kwestie van de ka
binetsformatie. Er heerst veel onze
kerheid. Niet alleen over de vraag
hoe haalbaar, maar ook hoe zinvol
deze 'coup' van Walesa is. Het een
voudige rekensommetje gaat wel
op, gedrieën hebben de fracties een
comfortabele meerderheid in het
Poolse Lagerhqis, de Sejm.
Maar binnen Solidariteit bestaat
weinig vertrouwen in de uitverko
ren coalitiegenoten en men vraagt
zich af of de ogenschijnlijk positie
ve houding niet door eigen belang
van deze Boerenpartij is ingegeven.
De aankondiging van ZSL-frac-
tievoorzitter Bentkowski, dat zijn
partij geen steun zal geven aan een
regering-Kiszczak, kan ook worden
gezien als druk op de communisten.
En naar het zich nu laat aanzien met
succes: de communisten hadden de
ZSL twee ministersposten beloofd
en dat aanbod is deze week ver
hoogd tot zes.
Het vermoeden bestaat dat de
ZSL nog altijd uit is op een coalitie
met de communisten. Een 'grote co
alitie' waarbij ook Solidariteit is be
trokken, heeft de voorkeur, maar
dat de ZSL de communisten werke
lijk in de oppositie willen manoeu
vreren wordt niet meteen geloofd.
Een eventuele 'kleine coalitie'
van Solidariteit, ZSL en SD is niet
rimpelloos aan de vakbonds-achter-
ban te verkopen. Beide partijen zijn
decennialang de brave ja-knikken
de coalitiegenoten van de commu
nisten geweest en daarmee even
verantwoordelijk voor de economi
sche en politieke crisis in het land.
Pas nu de oppositie een doorbraak
heeft geforceerd, beginnen ZSL en
SD zich uit de klemmende omar
ming van hun communistische
bondgenoten te wringen. Voor het
publiek echter horen ze nog altijd
tot het oude regime.
Maar zelfs als Walesa's plan zou
lukken, zo vragen sommigen bin
nen de vakbondsfractie zich af, wat
is daar dan mee gewonnen? Is een
regering zonder de PVAP niet ge
doemd stuk te lopen op de commu
nistische macht buiten het parle
ment? Krijgsmacht en politie wor
den nog altijd door de partij be
heerd en met de afbraak van de no
menklatura, het grote burocrati-
sche apparaat in de overheidssektor
en de sterke lobby van de industrie,
is nog niet eens een begin gemaakt.
Offers
Elke maatregel van een Solidariteit-
regering kan door die machtscon
stellatie in de samenleving onderuit
gehaald worden. De vakbond zou er
dan alleen in kunnen slagen offers
van de bevolking los te krijgen en
de arbeidsonrust te dempen, terwijl
de noodzakelijke hervormingen
stuklopen op de betonmuur van de
nomenclatura.
Er is enige haast geboden met de
vorming van een regering in Polen,
want een nieuwe stakingsgolf be
gint zich al af te tekenen. Ook al zijn
regering, Solidariteit en de commu
nistische vakbond OPZZ een hoge
re compensatie voor de recente
prijsverhogingen overeengekomen,
er wordt nog altijd hier en daar ge
staakt.
De vroegere vijanden, Solidariteit
en OPZZ, hebben inmiddels in het
hele land gezamenlijke stakingsco-
mite's opgericht. En voor vrijdag
had de regionale leiding van Solida
riteit in Gdansk opgeroepen tot een
algemene waarschuwingsstaking
van een uur. De bond wil niet alleen
een betere prijscompensatie, maar
ook "de afschaffing van de nomen
clatura". Meer lange stakingen zou
den desastreus zijn voor de beroer
de economie.
Koerst Walesa werkelijk op een
coalitie zonder communisten? Daar
wordt ook in kringen van de vak
bond aan getwijfeld. Het mogelijke
doel van de vakbondsvoorzitter zou
kunnen zijn de formatie-opdracht
van de communistische generaal
Kiszczak te laten mislukken door
de gecombineerde dreiging van een
'kleine coalitie' en een stakingsgolf.
Loopt Kiszczak vast, dan ontstaat
er een situatie waarin door Solidari
teit eisen gesteld kunnen worden
die boven de resultaten van de ron-
de-tafel-gesprekken uit gaan. Deze
variant werd afgelopen week in de
Mislukt
Deze activist van de Poolse onaf
hankelijke vredesbeweging 'Vrij
heid en Vrede' behoort niet tot de
eerste garnituur van de vakbonds
fractie, maar wordt alom geacht.
Rokita wees in zijn artikel het idee
van een eigen Solidariteit-regering
van de hand. De moeilijke situatie
in Polen vraagt om een echte coali
tie en daarvoor is een nieuwe over
eenkomst tussen partij en oppositie
nodig.
Een nieuwe fase in de ronde-tafel
gesprekken wordt mogelijk als Kis
zczak in zijn formatiepoging mis
lukt. Dan, zo speculeert Rokita, is
op basis van harde en vergaande af
spraken misschien zelfs een 'grote
coalitie' van PVAP en Solidariteit
mogelijk. Alleen een coalitie met de
communisten waarin de vakbond
een zeer grote stem heeft is wellicht
aan de achterban te verkopen.
Wat Kiszczak de vakbond tot dus
verre heeft aangeboden is veel te
weinig, zo valt binnen Solidariteit te
beluisteren. De vakbondsfractie
kan geen genoegen nemen met "het
ministerie van schuld, het ministe
rie van lege winkels en het ministe
rie van woningnood", zo wordt er
schamperend opgemerkt. Solidari
teit wil meer en het voelt zich daar
ook door de verkiezingsoverwin
ning toe gerechtigd. En dat meer
zou heel goed de ware inzet kunnen
zijn van de ondoorzichtige maneou-
vres van Walesa.
De evangelische pro-life bewe
ging Rainbow bevindt zich in ern
stige financiële moeilijkheden.
Volgens directeur drs. L.P. Do
renbos moet er op korte termijn
300.000 gulden bijeen worden ge
bracht. Drie van de zeven full-ti
me medewerkers is reeds ontslag
aangezegd.
De oud-directeur van de Evan
gelische Omroep heeft aangekon
digd zijn woning in Hilversum te
zullen verkopen. Hij stelt zich
voor in een evangelisch centrum
te gaan wonen.
Dorenbos geeft toe dat het
nooit zo ver had mogen komen.
"Wij stuurden onze kranten altijd
in geloof naar de mensen toe,
maar op een gegeven moment
wilde de PTT niet meer meewer
ken".
De organisatie van Dorenbos,
die vooral bekendheid kreeg door
de publieke verbranding van bla
den vol bloot en ludieke acties op
het strand, moet het hebben van
giften. Media-coördinator H. Pot,
een van de medewerkers die op
de nominatie staan ontslagen te
worden, zegt dat de prognoses
niet zijn uitgekomen en de men
sen minder hebben gegeven. Ook
wijst hij er op dat het ambitieuze
media-project Rainbow Family
Channel, dat volgend jaar van
start moet gaan, veel geld opslokt.
Klooster
Bisschop H.J.A. Bomers van
Haarlem spreekt tegen dat kardi
naal Simonis in 1986 namens de
Nederlandse bisschoppen heeft
gepleit voor verplaatsing van het
Karmelietessenklooster in
Auschwitz. Simonis heeft alleen
de aartsbisschop van Kraków,
kardinaal Franciszek Macharski,
op de hoogte gebracht van de ge
voelens die in Nederland en in het
bijzonder bij de joden leven ten
aanzien van de huidige locatie
van het klooster, aldus Bomers in
een verklaring.
Met de verklaring reageert Bo
mers op de opwinding die is ont
staan naar aanleiding van een in
terview met hem in het Nieuw Is-
raelietisch Weekblad. Daarin be
klemtoonde Bomers onder meer
dat de Karmelietessen de op
rechtste bedoelingen hebben en
absoluut niet ontkennen dat er in
Auschwitz "iets met de joden is
gebeurd". Hij vroeg zich af, of hij
zich "als ik jood zou zijn geweest"
ook zo gegriefd zou voelen door
het klooster. Onder anderen de
rabbijnen van de joodse gemeen
te in Amsterdam toonden zich
verontwaardigd over deze uit
spraken.
Bomers zegt in zijn verklaring
dat hij zich principieel onthoudt
van uitspraken over de vraag, of
het klooster dient te worden ver
plaatst. Dat is naar zijn mening
een zaak van Macharski, die ove
rigens deze week bekend heeft
gemaakt dat de bouw van een be
zinningscentrum ter vervanging
van het klooster (waarvoor vier
kardinalen en het Joods Wereld
congres in 1987 overeenstem
ming bereikten) voorlopig niet
doorgaat. Bomers is wel van me
ning dat wat de zusters beogen
niet principieel verbonden is aan
de huidige plaats van het kloos
ter.
In zijn brief aan Macharski. ge
dateerd 20 juni 1986, citeert Simo
nis de aartsbisschop van Lyon,
kardinaal Albert Decourtray, die
er voor de Franse radio op heeft
gewezen dat Auschwitz het sym
bool is van de inspanningen om
de joden totaal te vernietigen.
"Door die beproeving heeft het
joodse volk omwille van zijn mar
telaren een speciale waardigheid
verworven als een onvervreemd
bare eigenschap. De vestiging
van een klooster in Auschwitz zal
mijns inziens die waardigheid
schaden. Ik zal mijn best doen dat
men overal, ook in Auschwitz, het
joodse volk respecteert", aldus
Decourtray.
Simonis wijst er dan op dat het
klooster "werkelijk onaanvaard
baar" voor de joden is. In die situ
atie acht hij het zijn plicht Ma
charski te informeren over de
"grote gevoeligheid" in deze
kwestie.
Op zijn beurt verklaart Bomers
dat hij in het interview met het
NIW heeft gezegd, dat van hem de
joden als volk mogen blijven be
staan ("Het joodse volk mag van
mij best als volk blijven bestaan,
maar ik denk alleen dat het voor
dat volk een zegen zal zijn als het
Jezus als de Christus erkent"),
waarbij de intonatie volgens hem
volstrekt duidelijk maakte dat dit
zo'n vanzelfsprekende zaak is dat
het overbodig is ze te bespreken.
Hij heeft voorts beklemtoond dat
alle christenen het Evangelie
moeten verkondigen en dat deze
opdracht op vele wijzen in het
Nieuwe Testament tot uiting
komt. Maar daarmee heeft hij nie
mand in zijn overtuiging willen
kwetsen.
Maar volgens de liberaal-joodse
rabbijn Awraham Soetendorp
heeft Bomers zich met zijn op
merkingen over het jodemdom
gediskwalificeerd. Hij vindt dat
Bomers daarom niet mag deelne-
memn aan het bezoek van een de
legatie van de Raad van Kerken
aan Israël en de bezette gebieden.
De aartsbisschop van Wenen,
kardinaal Hans Hermann Groër,
ziet niets in het idee van zijn hulp
bisschop dr. Kurt Krenn om van
katholieke journalisten een ker
kelijke zending te eisen. Krenn
bepleitte vorige week dat journa
listen, "die namens of als het ware
namens de Rooms-Katholieke
Kerk in de massamedia over het
geloof spreken", een volmacht
van hun bisschop zouden moeten
hebben. Zo wil Krenn voorko
men dat katholieke journalisten
"de lezers voortdurend kwaad op
de kerk maken".
Groer betoogde voor de Oos
tenrijkse radio dat van uitvoering
van dit voorstel geen sprake kan
zijn. De kardinaal wist zich geen
enkel geval van een katholieke
journalist te herinneren die de
pretentie had gehad namens de
kerk of de geloofsleer te spreken.
De afgelopen vijf jaar hebben
meer dan 15.000 gelovigen in de
Verenigde Staten samen bijna
500 miljoen dollar (ruim 1 miljard
gulden) verloren aan frauduleuze
investeringsprojecten. Deze
schatting wordt gemaakt door
twee anti-fraude-bureaus in de
Verenigde Staten in hun rapport
'Jacht maken op de gelovigen; de
valse profeten van het investe-
De gelovigen worden onder
meer slachtoffer van bekeerde
christenen die zich financieel des
kundig noemen, van bedriegers
die beweren dat zij de steun heb
ben van de plaatselijke of lande
lijke kerk, of van zwendelaars die
zeggen dat zij "door God geïnspi
reerde" adviezen kunnen geven
over investeringen in bijvoor
beeld onroerend goed, munten,
aandelen en kostbare metalen.
Hervormde Kerk. Aangeno
men naar Doesburg: D.P. Jans te
Hallum en Finkum, die bedankte
voor 's-Gravenhage.
Gereformeerde Kerken. Aan
genomen naar Hollandscheveld:
drs. G. Douma te Scheemda.
Oud-Gereformeerde Ge
meenten in Nederland. Aange
nomen naar Kinderdijk als lerend
ouderling: T. Klok, wonende te
Harskamp, die bedankte voor
Gouderak, voor Kampen, voor
Langbroek, voor Nieuw-Beijer-
land, voor Papendrecht, voor Sta-
venisse, voor Urk, voor Werken
dam en voor Zierikzee.
