Poolse communisten verder in het nauw Siciliaanse mafia opent groot offensief tegen de staat Overleg tussen Iran en VS 'via derden' Boerenpartij onderhandelt met Solidariteit DDR zal terugkerende asielzoekers niet vervolgen YS krijgen in Powell eerste zwarte voorzitter van chefs van staven VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1989 BUITENLAND PAGINA 5 WARSCHAU (AP) - Vertegenwoordigers van het Poolse vakverbond Solidariteit en van de Verenigde Boerenpartij hebben gisteren gepraat over de mogelijkheid een regeringsco alitie te vormen zonder de communisten. Ook kwamen gisteren de fractie voorzitter van de Boerenpartij, Bentkowski, en premier Kiszczak bijeen om de huidige situatie te be spreken, zo bevestigde een woord voerder van de premier. Ofschoon de beide politici geen commentaar wilden geven op de ontmoeting, meldde het dagblad Gazeta Wybor- cza dat Bentkowski naar de premier was gegaan om hem te zeggen dat de meesten van de 76 leden van de Boerenpartij tegen elk kabinet zul len stemmen dat door de premier zal worden voorgesteld. De voorzitter van de fractie van Solidariteit, Geremek, zei dat Soli- dariteit-leider Walesa zonder meer bereid is met iedereen uitgebreid over zijn voorstel van 'een alterna tieve coalitie' te discussiëren. Hij zei dat Kiszczak waarschijnlijk op 23 of 24 augustus een lijst met voorgestel de ministers aan het parlement zal voorleggen. Tot die datum is er tijd om het alternatieve voorstel te be spreken, zo zei Geremek. Spanningen VS en Panama lopen weer op PANAMA-STAD (AFP/IPS) - De Amerikaanse troepen bij het Pana makanaal hebben gisteren een spectaculaire militaire oefening ge houden in de buurt van één van de kantoren van Panama's sterke man generaal Noriega, ten zuidwesten van Panama-stad. Aan de oefening namen ongeveer 1.000 soldaten deel, 7 helikopters, 50 tanks, 2 vlieg tuigen en een tiental pantserwagens enamfibievoertuigen. Tijdens de oefening die twee uur duurde, werd een lid van de militai re politie van Panama door een groep Amerikaanse infanteriesol- daten in burger ontwapend. Onge veer 12 tanks van het Panamese le ger konden hun basis niet bereiken, omdat gewapende Amerikanen hen de weg versperden. Dinsdag wer den 20 Panamese burgers en negen militairen door de Amerikanen voor verhoor opgepakt en later weer vrijgelaten. Panama heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gevraagd zich tè buigen over de houding van de Amerikaanse troepen in Panama. Volgens de Pa namese regering is die houding 'provocerend'. De Amerikaanse president Geor ge Bush denkt niet dat het mogelijk is Panama's sterke man, generaal Noriega, op korte termijn af te zet ten. In een telefoongesprek met de Panamese oppositieleider Endara deze week zou Bush volgens de Pa namese radiozender 'Parametro In- formativo' hebben gezegd dat hij het vertrek van de generaal voor 1 september in ieder geval uitgeslo ten acht. Generaal Noriega slechte economische situatie in Po- Boerenpartij en de Democratische len, maar zou het er ook niet mee eens zijn dat "een generaal premier, een andere generaal president en een voormalig premier nu partijse cretaris is". politieke ontwikkelin gen hebben voor de grootste interne crisis van de regerende communis ten gezorgd die de partij ooit heeft gekend. Het regeringsgezinde dag blad Rzesczpolpolita deed woens dag een felle aanval op Walesa. De vakbondsleider, die zelf niet in het parlement zit, zou zich op ongeoor loofde wijze met parlementaire za ken bemoeien door druk van bui tenaf uit te oefenen. In een kennelijke poging de druk op de regering te vergroten riep So lidariteit gisteren al haar leden op protestacties tegen het huidige re geringsbeleid te houden. Voor van daag werd een uur durende waar schuwingsstaking in Gdansk aan gekondigd, om de eisen voor een hoger loon kracht bij te zetten en het ontslag van door de regering aangestelde managers te eisen. De 161 zetels van Solidariteit en de 76 zetels van de Boerenpartij in het parlement, dat in totaal 460 ze tels telt, zouden al voldoende zijn voor een coalitie zonder de commu nisten. Mocht de Democratische Partij met zijn 27 zetels besluiten deel te nemen aan deze regering, dan zou de alternatieve regering on wrikbaar in het zadel komen te zit ten. Enkele leiders van de Democra ten zeiden graag een gesprek met Walesa te willen voeren, maar een woordvoerder van de partij zei dat er nog geen datum is vastgesteld. De ongekende politieke situatie in Polen heeft de twee kleine partij en in een geheel nieuwe positie ge bracht. Liepen de twee fracties vroeger netjes in de pas met de com munisten, nu zijn ze in staat hun ei gen eisen te stellen. De voorheen rustige partijvergaderingen mon den de laatste tijd dan ook steeds vaker uit in verhitte discussies. Woensdagavond bleek dat de Pool se Boerenpartij (ZSL) sterk ver deeld is geraakt over de uiteindelij ke stellingname van de partij in de coalitiekwestie. Volgens de voorzitter van het Poolse parlement, Kozakiewicz, die lid is van de Boerenpartij, is het Beschietingen in Bayrut: 22 doden BAYRUT (AP) Zware artillerie beschietingen in Bayrut hebben gisteren aan minstens 22 mensen het leven gekost. Er vielen 140 ge wonden. De artillerie-gevechten tussen het christelijke leger van generaal Aoun en de Syrische troepen in en rond Bayrut duren nu vijf maanden en hebben aan 571 mensen het le ven gekost. Bayrut is en grote puin hoop geworden en de stad, waar normaal 1,5 miljoen mensen wonen, telt nog slechts 200.000 inwoners, die de meeste tijd in de schuilkel ders doorbrengen. Tijdens de 12 uur durende ge vechten van gisteren kregen de resi denties van de Amerikaanse en de Franse ambassadeur in christelijke voorsteden van Bayrut Syrische voltreffers. Volgens de politie vie len daar geen slachtoffers. 'Het cul tureel centrum van de Sovjetunie in islamitische West-Bayrut werd zwaar beschadigd door christelijk artillerievuur. Ook daar werden geen slachtoffers gemeld. BUDAPEST (AP) De Oostduitse autoriteiten hebben beloofd dat de honderden Oostduitsers die zich il legaal in Hongarije bevinden of hun toevlucht hebben gezocht in de Westduitse ambassade in Budapest niet gerechtelijk zullen worden ver volgd als zij naar de DDR terugke ren. Zij kunnen in eigen land zonder gevaar een verzoek tot emigratie in dienen, zo hebben Hongaarse rege ringsvertegenwoordigers gisteren verklaard. Volgens de functionarissen van het ministerie van binnenlandse za ken in Budapest hebben de Hon gaarse autoriteiten momenteel on geveer tien asielverzoeken in be handeling. Geen van de verzoeken is afkomstig van Oostduitsers. Tegen Hongaarse en buitenland se verslaggevers zeiden de functio narissen dat de Hongaarse grens wacht soepel optreedt tegen Oost duitsers die voor het eerst via Hongarije naar het Westen probe ren uit te wijken. Zij voegden daar echter aan toe dat Oostduitsers niet doelbewust de grens met Oosten- rijk over worden geholpen. De Bondsrepubliek heeft zich er bij Hongarije over beklaagd dat de Hongaarse grenswacht de paspoor ten afstempelt van de Oostduitse vluchtelingen. Als hun vlucht niet lukt en zij noodgedwongen in de DDR terugkeren, worden deze mensen vanwege de stempels in hun paspoort vervolgd. De Hon gaarse functionarissen zeiden dat nu alleen, nog maar de reisdocu menten worden afgestempeld van mensen die meer dan eens het land als tussenstation naar het Westen proberen té gebruiken. "We zijn door de DDR gerechtigd bekend te maken dat de Oostduit sers die zich nu in de Westduitse ambassade bevinden of hier illegaal vertoeven niet aan strafmaatregelen zullen worden onderworpen als zij op korte termijn naar de DDR te rugkeren. Zij kunnen daar hun ver zoeken tot emigratie indienen", zo verklaarde de Hongaarse politie-of- ficier Nagy. Ongeveer twee weken geleden begpnnen de Westduitse diploma tieke missies in Oosteuropa vol te stromen met Oostduitse vluchtelin gen, die kennelijk het starre com munistische beleid van de DDR achter zich willen laten, maar via de officiële kanalen geen visa voor het Westen krijgen. Volgens berichten vertoeven mo menteel rond de 400 Oostduitsers in de ambassades en consulaten van de Bondsrepubliek in Budapest, Praag en Oost-Berlijn. Daarnaast is nog een onbekend aantal Oostduit sers ondergedoken in Hongarije. De Hongaarse regering heeft ge zegd dat een nieuwe vluchtelingen- wetgeving (in de geest van de VN- conventie inzake de rechten van vluchtelingen) in de maak is, maar dat zij vooralsnog is gebonden aan bestaande bilaterale afspraken met de DDR. Om die reden moeten ille gaal in Hongarije verblijvende Oostduitsers terug naar eigen land worden gestuurd. Nagy merkte daarbij op dat niemand onder dwang naar de DDR wordt terugge bracht. Intussen is in Oost-Berlijn giste ren opnieuw een DDR-burger de di plomatieke vertegenwoordiging van de Bondsrepubliek ingevlucht. De diplomatieke vestiging is offi cieel gesloten, maar volgens oogge tuigen slaagde de man erin naar bin nen te glippen toen de poort werd geopend om een auto door te laten. De vestiging was wegens de toe vloed van vluchtelingen al sinds dinsdag gesloten. De nieuwe voorzitter van de chefs van staven (rechts), Colin Powell spreekt de genodigden toe na zijn benoe ming door president Bush (links). Powell is de eerste zwarte die deze hoogste functie binnen het Amerikaanse leger mag bekleden. (foto api WASHINGTON - President Bush heeft de 52-jarige zwarte generaal Colin Powell voorge dragen als voorzitter van de ver enigde chefs van staven, de hoogste functie binnen het Amerikaanse leger. De Senaat moet de benoeming van Powell nog goedkeuren, maar het zal daar waarschijnlijk op weinig problemen stuiten. door Charles Groenhuijsen De zwarte vier-sterrengeneraal Powell werd vooral bekend als veiligheidsadviseur van presi dent Reagan en staat in hoog aanzien in Washington. Powell volgt per 1 oktober Wiliam Cro we op, die nauwe contacten on derhoudt met Russische topmi- litairén. Crowe bracht onlangs zelfs een werkbezoek aan de Sovjetunie. Powell heeft met zijn 52 jaar al een ruim 30-jarige militaire car rière achter de rug. Hij vocht in Vietnam, was in Korea gestatio neerd en voerde in Europa korte tijd het bevel over het Ameri kaanse vijfde legerkorps. Powell vervulde zijn functie als veiligheidsadviseur van ex- president Reagan zo goed dat minister van defensie Dick Che ney hem nu voor de baan van stafchef heeft voorgedragen. Powell zal de steun van Cheney in zijn nieuwe baan overigens hard nodig hebben. Powell, de eerste zwarte die tot deze topbaan doordringt, zal onaangename beslissingen moeten nemen. De groei van de defensieuitgaven is definitief voorbij. Er zijn pijnlijke bezuini gingen nodig. Daarbij zullen de verschillende legeronderdelen (luchtmacht, landmacht en ma rine) proberen elkaar de verve lende bezuinigingen toe te schuiven. Grappend wordt wel eens ge zegd dat niet de Sovjetunie, maar het begrotingtekort van de regering de grootste vijand is van het Amerikaanse leger. Pre sident Bush zal het advies van Powell zwaar laten wegen als het gaat om bijvoorbeeld de om streden B2-bommenwerper, die zo duur is dat hij volgens som migen zijn gewicht echt in goud waard is. Volgens mensen die hem goed kennen is Powell iemand die wel verdere toenadering tot de Sovjets wil, maar tegelijk ook voorzichtig blijft. Te snelle ver mindering van het aantal wa pens zou gevaarlijk zijn, vindt Powell. Powell heeft bewezen ook over politiek omstreden onder werpen een heel eigen oordeel te hebben. Zo verzette hij zich tegen de politiek van president Reagan ten aanzien van de Con tra's in Nicaragua. De stafchef laat er geen stand over bestaan dat hij zijn afkomst trouw is. De vermoorde negerleider Martin Luther King is een van zijn grote voorbeel den. Voor president Bush is Po well van belang als bekwaam adviseur. En in politiek opzicht is zijn huidskleur van belang. Voorzichtig is al eens gefluis terd dat Powell voor de Republi keinen een prachtig politiek wa pen zou kunnen zijn. De intel lectuele, gematigde en aller minst ideologisch gedreven Po well zou immers in menig op zicht het tegendeel zijn van de belangrijkste zwarte Democraat dominee Jesse Jackson. Voorlopig mag Powell zich niet met politiek bemoeien. Hij wordt nu voor twee jaar be noemd en zou dus pas op zijn vroegst in 1991 actief kunnen worden. Net op tijd om desge wenst een rol te spelen bij de presidentiële verkiezingen van 1992. NICOSIA (AP/Rtr/UPI/AFP) - Het Iraanse persbureau Irna heeft giste ren tegenstrijdige berichten ver spreid over het contact tussen Was hington en Teheran aangaande de gijzelingscrisis in Libanon. Irna meldde aanvankelijk dat een derde land, vermoedelijk Pakistan, bij de onderhandelingen betrokken zal worden, omdat zowel Iran als de Verenigde Staten goede banden met Pakistan onderhouden. Ook haalde Irna de Teheran Ti mes aan waarin stond: "Politieke experts geloven dat onderhandelin gen tussen Iran en de Verenigde Staten in de komende dagen van start zullen gaan". Een woordvoer der van het Pakistaanse ministerie van buitenlandse zaken zei echter van niets te weten. Later meldde Irna dat de berich ten over de onderhandelingen tus sen Teheran en Washington 'ver dacht' waren. Het persbureau ci teerde bronnen die hadden gemeld dat er helemaal geen sprake was van op handen zijnde gesprekken tussen Iran en de VS. Woordvoerster Tutwiler van het Amerikaanse ministerie van buiten landse zaken zei dat de VS en Iran over de gijzelingscrisis indirect con tact hebben via derden, waaronder Zwitserland. "Iedere verbetering in dit contact hangt af van de beslis sing van Iran om zijn steun aan de terroristen te stoppen, en ervoor te zorgen dat de Amerikaanse gij ze laars direct en zonder voorwaarden worden vrijgelaten". In de Teheran Times werd een vertrouwensman van president Rafsanjani geciteerd, die zich ver baasd zou hebben getoond over het feit dat Washington negatief heeft gereageerd op de suggestie van Iran om de in de VS geblokkeerde Iraan se tegoeden vrij te geven in ruil voor Iraanse bemiddeling ten behoeve van de Amerikaanse gijzelaars. Volgens ingewijden is Rafsanjani gebrand op betere betrekkingen met het Westen, vooral met het oog op eventuele financiële en techni sche steun voor de noodlijdende Iraanse economie. De Iraanse mi nister van binnenlandse zaken, Montashemi, is er echter fel op te gen dat Iran zich ook maar iets flexi beler opstelt in de gijzelaarscrisis. Hij heeft de shi'itische militanten nadrukkelijk verzocht om paraat te blijven en hard terug te slaan als Washington overhoopt toch militai re stappen onderneemt. Als gevolg van de intensieve di plomatieke contacten achter de schermen hebben de ontvoerders van de Amerikaan Cicippio de doodsbedreiging tegen hun gevan gene afgelast, zo meldde een ano nieme shi'itische functionaris giste ren. Volgens de zegsman zal de gij zelingscrisis begin volgende week in Damascus aan de orde komen bij besprekingen in de Syrische hoofd stad. Hieraan zullen Irans minister van buitenlandse zaken, Velayati, Syrische functionarissen, en de twee shi'itische bewegingen, de pro-Iraanse Hezbollah en de pro- Syrische Amal, deelnemen. "Na deze gesprekken zou er schot kunnen komen in de gijzelings kwestie", aldus de zegsman. "Tot die tijd is het leven van de westerse gegijzelden buiten gevaar." In Israël bestaat de vrees dat een mogelijke vergeldingsactie voor de bomaanslag woensdag door de sh'i- tische Hezbollah in zuid-Libanon de kansen op vrijlating van gijze laars teniet zal doen, zo is gisteren in Israël vernomen. Bij de aanslag in de door Israël ingestelde 'veilig heidszone" in Libanon raakten vijf Israëlische militairen en een militie lid van het Zuidlibanese leger ge wond. De Israëlische premier Shamir en de Amerikaanse president Bush hebben woensdagavond afgespro ken dat Israel en de Verenigde Sta ten hun beleid inzake de gijzelaars in Libanon beter op elkaar zullen af stemmen. Hoewel details over het telefoongesprek tussen beide rege ringsleiders niet zijn bekendge maakt, zou Shamir Bush hebben verzekerd dat zijn land niet apart za ken met de gijzelhouders wil doen en werkt aan de vrijlating van alle gijzelaars. Stakingsverbod voor arbeiders in Estland MOSKOU (Rtr/DPA) - De regering van de republiek Estland heeft gis teren een stakingsverbod afgekon digd, in een poging een eind te ma ken aan de stakingsacties van de Russische minderheid in de repu bliek. Door de acties wordt in zo'n veertig fabrieken niet gewerkt. Dat heeft het Sovjetpersbureau Tass ge meld. De Estische autoriteiten hebben opdracht gekregen maatregelen te nemen om het "ononderbroken functioneren van de economie" te verzekeren. Het verbod zal naar ver wachting de gespannen verhoudin gen tussen Esten en Russen in de republiek nog doen toenemen. De stakingen begonnen woens dag uit protest tegen de nieuwe kieswet die de Opperste Sovjet van Estland een dag eerder had aange nomen. In de wet is bepaald dat kie zers minimaal twee jaar in Estland moeten wonen en kandidaten bij verkiezingen ten minste vijfjaar. De afgelopen jaren zijn veel Russen naar Estland verhuisd en zij voelen zich door de wet gediscrimineerd. Tass meldde dat de beslissing van het Estische parlement was geba seerd op een resolutie die het Sov- jetparlement aannam na de nationa le mijnstakingen vorige maand. Daarin werd opgeroepen de stakin gen te beëindigen in afwachting van een nieuwe stakingswet. De Russi sche stakers kondigden na het be kend worden van het stakingsver bod aan dat zij doorgaan met hun acties. Zwarte lijst Hélène Passtoors, de Belgisch-Ne derlandse anti-apartheidsactiviste, is gisteren door de Zuidafrikaanse regering officieel op de zwarte lijst geplaatst. Passtoors die tot tien jaar veroordeeld was wegens hoogver raad. is in mei vrijgelaten en vervol gens uitgewezen. Zij heeft toen een verklaring ondertekend dat zij af zal zien van geweld en geen voet meer zal zetten in Zuidelijk Afrika. Chili Voormalig minister van financien Buchi is gisteren aangewezen als de enige regeringskandidaat bij de Chileense presidentsverkiezingen van december, nadat de conserva tief Jarpa had gezegd hiervoor niet langer beschikbaar te zijn. Buchi, die geen lid is van een politieke par tij, heeft laten doorschemeren dat hij de kandidatuur zal aanvaarden. ROME Het is zomer, het is heet, en op Sicilië slaat de mafia toe. Zoals elk jaar vloeit juist in deze tijd het meeste bloed op het eiland. Dit weekeinde heeft de mafia in minder dan twintig uur zes mensen ver moord: een herder, een kind, een paar mannen in een pizzeria en een politieagent. door Marjon van Royen De 26-jarige politieagent Antonio Agostino werd samen met zijn jon ge vrouw vermoord op het moment dat ze in hun huis het nieuws vier den dat ze een kind zouden krijgen. Gisteren werd bekend dat de jonge agent vlak voor zijn dood aan een collega vertelde 'iets groots' op het spoor te zijn gekomen. Waarschijn lijk had de agent de schuilplaats van een belangrijke mafiabaas ontdekt, en is hem daarom voorgoed de mond gesnoerd. "De mafia is bezig aan een offen sief tegen de staat", zei het hoofd van de Italiaanse politie tijdens de begrafenis van de jonge agent. Een dag daarna kwam hiervan de zo veelste bevestiging in de vorm van een dreigend telefoontje aan het adres van de commissaris van poli tie Montalbano, de baas van de ver moorde agent. "Na Agostino is het de beurt van Montalbano", waar schuwde een anonieme beller. Gis teren kregen nog vier hoge politie functionarissen uit Palermo 'mafia- waarschuwingen'. Het opmerkelijke van het nieuwe zomeroffensief van de mafia is ech ter dat het niet alleen met geweld wordt gevoerd. Veel meer dan de explosieven en het automatisch ge weervuur van de killers, zijn het woorden, verdachtmakingen en in sinuaties waarmee de mafia de Itali aanse overheid op de knieën pro beert te dwingen. Het paleis van justitie in Palermo wordt sinds een paar weken het 'gif paleis' genoemd. Interne ruzies en intriges die door de mafia veroor zaakt zijn verlammen de gang van de justitie op Sicilië. De chaos in Pa lermo is op dit moment zo groot dat de Italiaanse pers openlijk toegeeft het zicht op de situatie volledig kwijt te zijn. Rechters waarvan men dacht dat het 'zuivere' en eerlijke mafiabe- strijders waren, komen plotseling in een vreemd daglicht te staan. Zo kwam twee weken geleden opeens de naam van de toegewijde anti-ma- fiarechter Alberto Di Pisa naar vo ren als de mogelijke schrijver van een reeks anonieme brieven waarin zware beschuldigingen worden ge uit tegen de meest beroemde mafia- bestrijder van Italië, rechter Gio vanni Falcone. Falcone is de meest bewonderde, maar ook de meest bedreigde man van Italië. Nog geen twee maanden geleden ontsnapte hij op wonder baarlijke wijze aan een aanslag op zijn leven. Sindsdien is hij echter het mikpunt van alle hetzecampag nes en intriges die er in het paleis van justitie in Palermo worden ge voerd. "De enige zekerheid die we heb ben", schreef het Italiaanse dagblad La Repubblica gisteren "is dat, sinds de aanslag op Falcone met dy namiet is mislukt, de mafia het nu via het paleis van justitie probeert". Voor Falcone ziet de situatie er steeds somberder uit. Schandaal stapelt zich op schandaal, en intrige op intrige. Zo gaf de rechter een aantal dagen geleden opdracht aan een speciaal team van de politie om de telefoons in zijn kantoor contro leren op de aanwezigheid van af luisterapparatuur. Uit het onder zoek kwam een extra draad, die er gens naar een andere kamer in het paleis van justitie leidde. Of er aan die draad nu een afluis- terapparaat vastzat of niet, daar zul len we nooit meer achter komen. De procureur die het onderzoek leidde, zei in een interview met het dagblad La Repubblica dat de kans dat deze rechter, die alle belangrijke onder zoeken naar de mafia leidt, door ie mand binnen het paleis van justitie werd afgeluisterd 'zeer waarschun- gerond richtte de baas van Falcone, rechter Meli, een woedende aanval op de anti-mafia rechter omdat hij het gewaagd had "zonder mijn toe stemming" een onderzoek te laten instellen naar de aanwezigheid van afluisterapparatuur. De mafia slaat steeds vaker en harder toe. Politieagenten, rechters en hun familie die de mafia tegenwerken, kunnen daarbij rekenen op een wraak actie. (foto AP» lijk' was. Het ministerie van justitie w^rd afgeluisterd, maar uit het feit daarentegen ontkende dit. dat Falcone een onderzoek had ge- De wending die deze kwestie *ast. zonder zijn superieuren te kreeg bestond echter niet meer uit raadplegen. Nog voordat het onder- de vraag of Falcone nu wel of niet zoek van de Politie kon worden af- "Hier bespioneert niemand ie mand". zo stelde rechter Meli. Al leen al het idee dat Falcone een on derzoek had laten instellen vond hij "ronduit beledigend voor de hele beroepsgroep. Je zou je nog scha men dat je rechter bent", zei Meli, "als je bedenkt dat er collega's die denken dat er complotten tegen hen worden gesmeed". Het feit dat de mislukte moord aanslag op Falcone in juni alleen kon worden georganiseerd, omdat de mafia beschikte over geheime in formatie die rechtstreeks uit het kantoor van rechter Falcone werd gesmokkeld, is voor Meli blijkbaar niet van belang.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5