'Geen geld uitgeven dat er niet is' te tonen Gijzeling kans voor Bush om leiderschap Gijsen wil pauselijk instituut in klooster Rolduc NC W-voorzitter E. J. Andiiessen wil zakelijk en sober kabinet Wat willen de politieke partijen? S-veilighei( Isadviseur Bremer: PAGINA 2 DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1989 DEN HAAG "In de eerste plaats moet het regeerak koord niet al te uitvoerig zijn. Dat geeft hiaar starheid en je kunt toeh niet vier jaar voor uit plannen. Ook zou een nieu we coalitie meer rekening moeten houden met een te genvallende conjunctuur, zoals in het bedrijfsleven: verschillende scenario's, ook voor als het eens tegen mocht vallen. En verder vind ik het onacceptabel dat alle grote partijen de hele beschikbare ruimte ook werkelijk opma ken in hun programma's. Een bedrijf of privé-persoon zou zoiets voor de komende vier jaar niet in z'n hoofd halen". door Marien van den Bos Het verlanglijstje van het Neder lands Christelijk Werkgeversver bond (NCW) vermeldt wel wat wen sen. Verlaging van de btw en de loonbelasting bijvoorbeeld. Maar als het aan voorzitter dr. J.E. An- driessen ligt moet de komende re gering vooral zakelijk en sober zijn. Welke combinatie van partijen er na de verkiezingen ook mee aan de slag zal gaan. Andriessen kent het klappen van de zweep, zowel in het bedrijfsleven als in de politiek. Voor hij gekozen werd tot voorzitter van het NCW - de christelijke zus van het grotere VNO - was hij minister van econo mische zaken in het kabinet-Marij- nen (1963-1965) en voorzitter van de raad van bestuur van Koninklijke Emballage Industrie Van Leer (1980-1987). Andriessen kijkt met gemengde gevoelens terug op zeven jaar CDA/VVD beleid onder premier Lubbers. "Door het kabinet-Lub- bers I werd echt een beleid gevoerd om het bedrijfsleven te versterken. Daarvóór zaten de ondernemers toch een beetje in het verdomhoek- NEW YORK Veiligheidsadviseur Paul Bremer was tijdens de jaren dat hij in Den Haag verbleef als Amerikaans ambassadeur' vooral .bekend om zijn verbazend goede kennis van het Nederlands. Hij had natuurlijk een accent, maar gaf ogenschijnlijk moeiteloos in het Nederlands interviews. Dit droeg bij tot de grote populariteit in ons land van deze Amerikaan, die uiter lijk veel weg heeft van president John Kennedy. door Charles Groenhuijsen In 1986 keerde Bremer terug naar Washington en werd op het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse zaken belast met de bestrijding van terrorisme. "Een groot probleem daarbij was", zegt Bremer nu, "de geheime wapenverkoop door Ame rika aan Iran. Dat tastte onze geloof waardigheid aan". Sinds juni van dit jaar werkt Bremer in New York als politiek ad viseur bij 'Kissinger Associates'. Hij zegt blij te zijn weer samen te kun nen werken met de nog altijd be kende oud-minister van buiten landse zaken. Henry Kissinger schrikt er niet je, maar onder het eerste kabinet- Lubbers gingen we* ons plezieriger voelen. Bovendien ging internatio naal de conjunctuur aantrekken. Maar het kabinet-Lubbers II zou ik bepaald niet willen aanduiden als een ondernemersvriendelijk kabi net. Niet dat het onevenwichtig, of onvriendelijk was voor onderne mers. Wel is het een beetje een ver brokkeld beleid geworden. Bij gro te vraagstukken wist je niet altijd helemaal waar je aan toe was". Zijn grootste angst is dat ook een volgende coalitie financieel geen or de op zaken zal weten te stellen, te weinig rekening houdt met tegen vallers zoals dalende aardgasop brengsten en wel geld uitgeeft dat er nog niet is. De huidige regering, met minister Ruding op financiën, heeft wat dat betreft geluk gehad, meent Andriessen. "Doordat men te weinig had ge daan aan 'echte' beheersing van de overheidsuitgaven, konden de enorme overschrijdingen van de budgetten op den duur alleen maar worden goed gemaakt door de groei van het nationaal inkomen, waar door ook de belastingopbrengsten vanzelf gingen stijgen. Als dat niet was gebeurd, was het kabinet-Lub bers II in de grootst mogelijke pro blemen gekomen". Dwaas Met de verkiezingsprogramma's van de drie grote partijen voorziet Andriessen hetzelfde risico. "Wat de drie grote partijen doen is in feite het volledig opmaken van de ruimte die wordt verwacht. Dat vind ik ge woon dwaas. Dat zou een bedrijf toch niet in z'n hoofd halen". Problemen met een eventuele PvdA-deelname aan een nieuwe re gering heeft de werkgevers-voorzit ter niet echt. "Het is misschien niet onze eerste prioriteit, maar je bent democraat en als het volk een zoda nige uitkomst wenst, zullen we daar mee moeten leven". Andriessen zegt zelfs gelukkig te zijn met het nogal unieke feit "dat de drie grote partijen in wezen de zelfde uitgangspunten kiezen voor de komende vier jaar. Ze maken hetzelfde sommetje - dat overigens niet helemaal klopt - maar ik kan me niet voorstellen dat in Groot voor terug om 15.000 dollar (ruim 30.000 gulden) te vragen voor een in terview van pakweg 20 minuten. Bremer is wat dat betreft beschei den. Hij doet het voor ons gratis. "Ik help mijn Nederlandse vrienden nog altijd graag", zegt hij lachend. Muurvast Volgens Bremer voert president Bush het juiste beleid in het Libane se gijzelingsdrama. "Hij heeft de dingen gedaan die je in zo'n geval als.president moet doen. Hij legt al lereerst de nadruk op diplomatiek overleg. Tegelijk verzamelt hij in formatie over de toestand van de gijzelaars en neemt voorzichtige, maar heel duidelijk militaire maat regelen voor het geval diplomatiek overleg faalt". Paul Bremer is voorzichtig opti mistisch. In zijn kantoor (op de 26e verdieping van een toren aan de luxueuze Park Avenue in het hartje van New York) zegt hij dat presi dent Bush zelfs een unieke kans heeft om het gijzelaarsdrama tot een goed einde te brengen. De zaak rond de gijzelaars lijkt nu echter muurvast te zitten. En het grote machtige Amerika moet aan zien hoe de ontvoerders en Teheran samen het initiatief aan hun kant hebben. Bremer: "Dat is een van de moei lijkste aspecten van het gijzelaars Andriessen: ''Het is misschien niet c mocraat en als het volk een zodanige gering van CDA en PvdA moeten levt Brittannië of Frankrijk alle partijen dezelfde cijfers tot uitgangspunt kiezen. Dat betekent dat de partijen 'in grote lijnen' dicht tegen elkaar aan liggen en dat is plezierig. Met de PvdA in de regering zal er wel een aantal dingen komen waar we niet erg enthousiast over zullen zijn. Maar we krijgen dan toch ook wel te maken met een PvdA die er heel an ders uitziet dan 6 of 8 jaar geleden. Veel 'eisen' van de nieuwe PvdA zijn niet onredelijk". probleem. Het initiatief ligt al gauw aan de kant van de terroristen. We hebben altijd onze gijzelaars uit handen van de ontvoerders willen redden. Ga er met soldaten op af en bevrijd ze. De regering houdt die mogelijkheid zeker open, ook op dit moment". "Maar het is heel moeilijk om een militaire actie tot een goed einde te brengen. Je krijgt nauwelijks be trouwbare informatie over de ver blijfplaats van de terroristen en gij zelaars. Bovendien kun je je afvra gen wat de gevolgen van een derge lijke actie zijn voor onze verhoudin gen met andere landen. En dan is er nog het gevaar voor de gijzelaars die je niet kunt bevrijden". De gijzeling van Amerikanen gaat intussen door. Eén van hen zit nu al meer dan vier jaar gevangen. Bremer: "Dat is het frustrerende aan de hele zaak. En ik zie ook geen gemakkelijke oplossingen. Ieder een die wel een gemakkelijk ant woord weet, moet maar naar Was hington komen om dat uit te leggen. Ik geloof niet in makkelijke oplos singen". In opiniepeilingen valt op dat veel Amerikanen alles tegelijk willen: militair optreden en diplomatiek overleg. Dat lijkt tegenstrijdig. Bremer: "Voor mij blijkt daaruit dat de president een unieke kans gegeven wordt om echt leiderschap ize eerste prioriteitmaar je bent de- litkomst wenstzullen we met een re- l". (foto GPD) Een van de punten waar globale overeenstemming over is, is een nieuwe vorm van koppeling van de lonen van ambtenaren, trendvol gers en uitkeringsgerechtigden aan de loonontwikkeling in het bedrijfs leven. Andriessen zegt geen ver klaard tegenstander te zijn van het optrekken van die inkomens. En "op basis van enige solidariteit kun je tegen de uitkeringsgerechtigden ook niet blijven zeggen: niks, niks, niks... Maar een absolute koppeling te tonen. Het publiek steunt hem bij zijn diplomatieke overleg. En als Bush kan aantonen dat dit niet werkt, zal er steun zijn voor andere, niet-diplomatieke oplossingen, ook al zijn daar risico's aan verbonden". "Als na kolonel Higgins een twee de Amerikaanse gijzelaar wordt vermoord, zal er meer aangedron gen worden om militair geweld te gebruiken. En de president zou daartoe waarschijnlijk ook wel be reid zijn". Naast een mogelijk militair optre den houdt Amerika tegelijkertijd de deuren wagenwijd open voor betere verhoudingen met Iran, dat mede verantwoordelijk zou zijn voor de gevangenhouding van de gijzelaars. Bremer: "Ook hier is er een prachtige kans voor de president. In Teheran zit een nieuwe regering on der leiding Hashemi Rafsansjani. Een gematigd man die zegt betere verhoudingen met het westen te willen. We zien dus de mogelijkheid voor vrijlating van de gijzelaars én betere verhoudingen met Iran". Momenteel bestaat er geen echte belangentegenstelling tussen Iran en Amerika. Heel belangrijk is het feit dat Iran westers kapitaal nodig heeft om de economie op te bou wen, na de verwoestende oorlog te gen Iraq. Dus is er wederzijds be lang bij politieke toenadering. Bremer: "Zolang de gijzelaars op basis van een gemiddelde in het bedrijfsleven, waar de PvdA het dichtst bij zit, dat jaagt de zaak al leen maar op. Dan kun je in het be drijfsleven bijvoorbeeld nergens meer onder dat gemiddelde gaan zitten". "Bovendien moet je in het be drijfsleven loonsverhoging verdie nen door eerst efficiënter te gaan werken. Daar zeggen ze: best, die loonsverhoging, maar dan gaan we ook eens dit en dat efficiënter aan pakken. besparen we misschien er gens op arbeidskrachten of gaan we die arbeidskracht elders inzetten. Bij de overheid is dat nog niet of mondjesmaat het geval. Voor de uit keringsgerechtigden zou ik ook meteen over de aantallen gaan pra ten". Het brengt het gesprek op de mo gelijkheid van een nieuw centraal akkoord tussen nieuwe regering, werkgevers en werknemers. An driessen zit daar echter allerminst op te .wachten. De vakbeweging stelt echter de 'koppeling' wel als eis voor matiging van de looneisen in het bedrijfsleven. "Maar ik ben toch niet verant woordelijk voor de lonen in de ge subsidieerde sector, of van de amb tenaren of voor de uitkeringen. Ik erken solidariteit. Maar moet ik met de vakbeweging - die daar wel ver antwoordelijk voor is, want daar zit ten ook leden - gaan praten over za- Ren waar ik verder niks over te zeg gen heb Ik heb niets tegen hogere lonen en uitkeringen in die secto ren. Maar zolang ik ook geen in vloed heb op de aantallen en hoe het daar verder is georganiseerd, hoef ik toch ook niet over hun spelregels mee te praten". Theoretisch "Dan komen er looneisen? Nou, Hofstede (voorzitter van het CN- V.red) zit nu op vijf procent loon ruimte, waarvan naast scholing en werkgelegenheid een derde voor lo nen. Hofstede is een hele redelijke man en heeft dat allemaal goed be dacht. Het is echter verschrikkelijk theoretisch. Daar heb je in het be drijfsleven weinig aan. Er zijn op het ogenblik bedrijfstakken waar je geen werknemer kunt krijgen en bedrijfstakken waar een werkloos heidsprobleem is. Nee, gemiddel den spreken mij in het geheel niet aan. Bovendien loopt het toch best zo, met het meer gedifferentieerde beloningssysteem. Nee, het Cen traal Akkoord van '82 ging er over hoe we uit de ellende moesten ko men. Nu zou het er alleen maar over gaan hoe we het een en ander op moeten maken". vastzitten, zie ik daar echter weinig mogelijkheden voor. Maar als Iran er voor kan zorgen dat de gijzelaars vrijkomen en als de regering in Te heran ophoudt met het ondersteu nen van terrorisme, heeft president Bush al veel gewonnen. Eerder niet". En wat moet Amerika doen als Iran zegt: we zullen ons best doen voor de gijzelaars als jullie ons eco nomisch helpen? Bremer: "Daar zou ik tegen zijn, omdat je dan min of meer degenen beloont die de gijzelaars gevangen houden. We zijn niet bereid tot een soort ruilhandel in de vorm van bij voorbeeld geld of wapenleveran ties, terwijl de Iraniérs alleen de va ge belofte doen dat ze de gijzelaars proberen vrij te krijgen". "De vooruitzichten op een goede afloop worden ook slechter als we verzanden in langdurige onderhan delingen. De president moet de Ira- niërs dus onder druk houden om een snelle oplossing te bereiken". Volgens Bremer is er is een be langrijk onderscheid tussen 'pra ten' en echt 'onderhandelen'. "We zijn bereid met iedereen - elke groep of regering - te praten. Maar we zul len geen enkele toezegging doen aan degenen die onze gijzelaars ge vangen houden". VVD - geen herstel van de loonkoppeling. Dat is niet verant woord vanwege hoge werkloosheid - streven naar koopkrachtbehoud uitkeringsgerech tigden - matiging van de arbeidsloonontwikkeling in over leg met sociale partners - afschaffing subsidieregelingen met een open eind - beleid voor midden- en kleinbedrijf gericht op technologische vernieuwing, lastenverlichting, ver mindering regelgeving en verlichting administratieve verplichtingen - winkelsluitingswet wordt geliberaliseerd CDA - voortgaande loonkostenmatiging. Koopkracht wordt tenminste gehandhaafd - geen stijging belasting- en premiedruk en waar mo gelijk verlaging van de collectieve lastendruk - herstel koppeling onder voorwaarden - subsidies voor marktsector slechts toegestaan als ze nodig zijn vanuit de internationale concurrentiepo sitie en van tijdelijke aard zijn - vestigingswetgeving ondernemers vereenvoudi gen en administratieve verplichtingen terugdringen - huidige winkelsluitingswet wordt gehandhaafd PvdA - herstel van de loonkoppeling, behalve bij bovenmati ge loonontwikkeling - streven naar sociaal akkoord tussen overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, ondermeer over loonontwikkeling - winstdelingsregelingen wettelijk stimuleren - beheerste loonkostenontwikkeling in verband met internationale concurrentiepositie - versterking technologiebeleid - overheidsregelingen voor midden- en kleinbedrijf doorlichten op eenvoud, doorzichtigheid en effectivi teit D66 - herstel van de loonkoppeling, behalve bij bovenmati ge loonsontwikkeling - decentrale afspraken tussen werkgevers- en werk nemersorganisaties over loonmatiging, koppeling, werkgelegenheid en programma's voor werkervaring en scholing voor langdurig werklozen - stimulerende rol overheid nodig waar bedrijfsle ven te weinig activiteit ontplooit om werkgelegenheid - verlaging van btw op dienstverlening en heffing van sociale premies op basis toegevoegde waarde in plaats van op loonsom - verruiming van winkelsluitingstijden Groen Links - herstel van de loonkoppeling plus inhalen van opge lopen koopkrachtachterstand - gegarandeerd inkomen voor iedereen, maatschap pelijke discussie over basisinkomen - verschuiving van lastendruk op arbeid naar inves teringen. grondgebruik, energie en grondstoffen - socialisering van ecomomie. Democratisch beheer belangrijkste industriën en financiële instellingen - versterking positie van het midden- en kleinbedrijf In het kloostercomplex Rol- duc, in het Zuidlimburgse Kerkrade, moet september 1990 een Pauselijk Academisch In stituut geopend zijn. Het insti tuut zal opgezet worden in de vorm van een universitaire op leiding met studies rond huwe lijk en gezin, zoals er reeds één in 1982 door paus Johannes Paulus II in Rome werd gesticht en één vorig jaar in Washington. Rome wil binnen enkele jaren in alle werelddelen een dergelijk instituut van de grond krijgen. De Noordeuropese vestiging in Rol- duc, waar ook al de priesteroplei ding van bisschop Gijsen is ge vestigd. zou een wens van de paus zijn geweest, zo meldt het bis dom. Binnen de muren van de eeu wenoude kloosterabdij is inmid dels ophef ontstaan over de komst van de nieuwe universitai re opleiding. Een van de gebrui kers van Rolduc is het zogenoem de 'Centrum Rolduc'. Daar wor den jaarlijks duizenden over nachtingen geregistreerd en tien tallen internationale congressen, conferenties, religieuze bijeen komsten en muziekuitvoeringen gehouden. Medewerkers zeggen aanwijzingen te hebben dat er in 199D veel meer dan 35 of veertig studenten met de studie zullen beginnen. -Hoewel het bisdom de belofte heeft gedaan dat het Centrum Rolduc zijn activiteiten in de toe komst kan voortzetten en zelfs zou kunnen uitbreiden, hebben de medewerkers van Centrum Rolduc daar een hard hoofd in. Zij beschikken over informatie dat de bisschop de nu nog tot het Centrum behorende ruimten reeds spoedig voor de nieuwe op leiding zal claimen. Hij is daartoe bevoegd aangezien hij de enige bestuurder is van het enorme kloostercomplex, dat overigens midden juni jongstleden na een renovatie van twintig jaar, her opend werd. Leden van de zogenoemde Ad viescommissie, een gezelschap van regionale notabelen, zijn evenals de directeur door de bis schop geinformeerd. Zij zijn er over geërgerd dat de bisschop hen pas in de maand mei heeft in gelicht en verdenken hem er van dat de komst van de nieuwe uni versitaire opleiding toen al lang in kannen en kruiken was. De Ad viescommissie van het Centrum Rolduc verkeert niet in de positie invloed uit te oefenen op de bis schoppelijke besluitvorming. Lutherse kerken De schorsing van twee blanke lidkerken van de Lutherse We reldbond blijft voorlopig van kracht. De twee kerkgenoot schappen uit Zuidelijk Afrika hebben zich de afgelopen vijfjaar slechts formeel verzet tegen apartheid, aldus de Wereldbond. De evangelisch-lutherse kerk in Zuidelijk Afrika en de Duitse evangelisch-lutherse kerk in Na mibia werden in 1984 geschorst omdat zij zich volgens de 103 an dere lidkerken te weinig distanti eerden van de apartheidspolitiek in Zuidafrika. De lidkerken ver plichtten zich destijds tot de 'af schaffing van apartheid' en heb ben nu opnieuw geconstateerd dat de twee kerken uit Zuidelijk Afrika zover nog niet zijn. Het uitvoerend comité ging tij dens zijn jaarlijkse vergadering akkoord met een eerste ontwerp voor de reorganisatie van. de Lu therse Wereldbond. De organisa tie die ongeveer 55 miljoen luthe ranen vertegenwoordigd moet fors bezuinigen en zal daarom 20 van de 125 medewerkers in Genè- ve ontslaan. Ook zal het aantal af delingen worden beperkt. Het ontwerp zal begin volgend jaar door de algemene vergadering in het Braziliaanse Curitiba worden besproken. Paus en joden Protesten van een Amerikaanse joodse organisatie hebben paus Johannes Paulus II er gisteren niet van kunnen weerhouden zijn standpunt over het joodse volk te herhalen. (Voor duizenden toehoorders zei de paus opnieuw dat het ver bond tussen het joodse volk en God wegens 'Israëls ontrouw aan zijn God' is verbroken en plaats heeft gemaakt voor het verbond van God met de christelijke kerk. De joodse anti-lasterliga B'nai B'rith had verleden week tegen dergelijke uitlatingen van de paus protest aangetekend. De Amerikaanse organisatie heeft de indruk dat de klok een heel eind wordt teruggezet, omdat de paus in 1980 het joodse volk nog 'het volk van God' noemde, het volk 'van het oude verbond dat God nooit heeft herroepen'. Relikwie Voor het eerst sinds veertig jaar mogen gelovige Hongaren de zeer heilig geachte relikwie van St. Stefanus in processie meevoeren. Op 20 augustus, de sterfdag van de heilige, zullen de overblijfse len van de rechterhand van de grondlegger van Hongarije door Budapest worden gedragen. Koning Stefanus I, die regeerde van 997 tot 1038, werd voor zijn bijdrage aan het christendom in 1083 heilig verklaard. Tijdens het bewind van de stalinist Matyas Rakosi werd Stefanus van zijn heiligheid beroofd. Straten die naar de heilige waren genoemd, kregen de naam van Rakosi en Stefanus' sterfdag werd een staatsfeestdag. Verleden jaar werd de heilige in ere hersteld. Eind vorige maand besloot de Hongaarse communistische par tij niet langer officieel atheïstisch te zijn. De partij probeert de laatste tijd haar betrekkingen met de kerken te verbeteren. Waardevolle vondst Archeologen uit Sverdlovsk hebben in de Oeral ongeveer 400 religieuze boeken gevonden. De meeste geschriften dateren uit de vijftiende en zestiende eeuw, zo bericht persbureau Tass. Zeer waardevol is de vondst van een zestiende eeuwse bundel preken van Zlatoust, een begena digd Byzantijns prediker die rond de vijfde eeuw ook in Rusland ve le volgelingen had. Tevens is er een zeer oud geschrift gevonden over het leven van de eerste chris tenen. De onderzoekers van de univer siteit van Sverdlovsk waren zeer enthousiast over hun vondst. De oude boeken bewijzen volgens hen dat de cultuur in de Oeral in een oud-Russische traditie staat. Laatste tsaar. Het pas opge richte comité 'voor het behoud van de christelijke cultuur' wil dat de laatste Russische tsaar hei lig wordt verklaard. De onafhan kelijke organisatie heeft het patri archaat in Moskou verzocht hier voor een proces te beginnen. Tsaar Nicolaas II werd in 1918 met zijn gezin vermoord door de nieuwe machthebbers. Dat ge beurde in Jekaterinenburg, het huidige Sverdlovsk. Op de plaats van de moord ziet het comité graag een kerk verrijzen, als te ken van verzoening. Vorige maand werd in Moskou voor het eerst een herdenkingsdienst ge houden voor tsaar Nicolaas II. De initiatiefnemers van deze herden king ijveren voor een christelijke begrafenis van Nicolaas II en zijn familie. Video-project. Het 'Knoop punt' voor jongeren pastoraat en diakonaat in Leiden start in sep tember een video-project rond de kerstlegende van 'De vierde ko ning'. Aan het project, waarin moet worden samengewerkt aan het script, het filmen, monteren en promoten van de film, kunnen jongeren vanaf achttien jaar mee doen. Inlichtingen zijn verkrijg baar bij het 'Knooppunt', 071- 120070. Moker. De uitzending van de kerkelijke omroep Moker in Lei den van vanavond (zeven tot half acht) besteedt vanavond aan dacht aan kerkorgels in Lisse. Ontvangst via FM 105.7 en kabel FM 88.1. Beroepen Hervormde Kerk: bedankt voor Harskamp Tj. de Jong te Garde ren, voor Zwammerdam A. N. Rietveld Amerongen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2