'We zijn nu allemaal soccer-idiots'
De gekte dreigt alsnog toe te slaan in
het land van de notoire voethalhaters
ZATERDAG 29 JULI 1989
EXTRA
PAGINA 25
by leidt. "I love soccer. Ik ben nu een
maal gek op die sport. I'm a soccer idiot
Op een groot deel van het aan te leggen
National Sports Center werd in de week
van 9 tot 15 juli het USA Cup-jeugdvoet-
baltoernooi afgewerkt. In Amerika lijkt
pas iets belangrijk als je ergens het lang
ste, dikste, breedste, omvangrijkste,
hoogste of grootste van hebt. De USA
Cup is met 320 teams en circa 5000 deel
nemers het grootste jeugdvoetbaltoer-
nooi van de Verenigde Staten. Eerlijk
heidshalve moet gezegd dat het accent
voor wat betreft de bezetting meer op de
kwantiteit dan op de kwaliteit ligt.
Op de bij velden van het National Sports
Center kan men zich een aardig beeld
vormen over de manier waarop de voet
balsport in Amerika wordt beoefend.
Okay, tactisch komt het allemaal wat on
beholpen over met een keeper die 90 mi
nuten op de doellijn staat of een libero
die consequent acht meter achter zijn ei
gen verdediging speelt. Maar wat, los van
de massaliteit, wel tot eerbiedwaardige
stilte maant is het enorme enthousiasme
van èlle betrokkenen. En inderdaad:
voetbal in Amerika is geen mannen-
sport. Het aantal actieve meisjes doet
nauwelijks onder voor het aantal jon
gens.
Wat verder opvalt is hoe verweven
commercie en sport hier met elkaar zijn.
Als er al een gat in de markt is te vinden,
wordt die vandaag de dag in de VS voor
al gezocht in de voetballerij. De honger
naar kennis en oefening wordt gestild
door voetbalkampen, voetbalscholen en
voetbalclinics, opgezet met het geld van
sponsors. Kodak is zo'n geldschieter, die
een rondtrekkend voetbalkamp organi
seert. Er zijn intussen ook andere combi-
natievormen van voetbal met reclame
bedacht. Neem alleen maar die special
offer, die speciale aanbieding van drie vi
deo-instructiebanden. Ook te bestellen
per post.
Tijdens de USA Cup tiert de handel
welig. Het Minnesota World Cup '94
Committee prijst zijn initiatief aan in een
tent. Petten, speldjes, T-shirts, sweaters:
alles voorzie» van het WC '94 logo. Wie
wil als herinnering aan het toernooi niet
een mooie elftalfoto hebben? Dat kan ge
regeld worden voor een dollar of tien per
afdruk. Gezien de permanente drukte
rond de foto-tent heeft het er veel van
weg dat de 5000 toernooideelnemers ie
dere dag een dergelijke kiek willen aan
schaffen.
Eén videoband bestellen kan trou
wens ook. Voor 27 dollar is bij Java Pro
ductions een 'impressie-band' te koop,
waarop allerlei hoogtepunten en sfeer
beelden van de voetbalweek zullen
staan. Grote kans dat je er als koper zelf
ook op staat. Kan het mooier? Natuurlijk
kan dat. Want Java, dat twee volledig uit
geruste cameraploegen op de velden in
Blaine heeft rondlopen, kan desgewenst
tevens een video-bandopname verzor
gen van een van de wedstrijden van je
team. Kosten: vijftig dollar per kopie.
Idee
"Geweldig idee, vind je niet?", glundert
de pas 27-jarige directeur van Java, Kim
Mitchell. "Draait niet slecht tot nu toe.
Als ik één zo'n band per team verkoop,]
ben ik uit de kosten. Maar er zijn nogal,
wat teams die meer dan één band kopend
Zeg, denk je niet dat ik straks in Neder
land ook wat met dit idee kan doen. Dan'
stap ik zo in het vliegtuig".
Handel is handel. Zowat alles, of het
nu van waarde is of gewoon waardeloos.'
wordt in de VS geschikt geacht om over
de toonbank te laten gaan. In ruil voor de.
nodige dollars. Eens te meer wordt dui
delijk dat zij, die in Amerika aan voetbal,
doen, aardig wat geld te verteren heb
ben. Het eenvoudigste speldje kost nog:
altijd drie dollar, ruim zes gulden. T-
shirts wisselen minimaal voor vijftien:
dollar (circa dertig gulden) van eigenaar.*
Shorts 'doen' zo'n tien dollar.
Nike is materiaalsponsor van de USA*
Cup. In de stand van het merk is het van
's ochtends vroeg tot 's avonds laat een'
compleet gekkenhuis. En dat vijf dagen'
lang. De speciaal voor dit toernooi ont
worpen T-shirts blijken hot. Overal waar-
je kijkt knalt het felle geel of groen je te-*
gemoet.
David Jenson drijft, even buiten Min
neapolis, een sportzaak. Tijdens het toer
nooi runt hij op het voetbalcomplex de
Nike-tent.
Jenson (31) is redelijk tevreden over.
wat er in zijn tent gebeurt. "Ik reis veel?
rond, ook door Europa. Ik weet wat de.
kids hier willen. Die neon T-shirts heb ik.
zelf ontworpen en ik wist gewoon dat ze*
zouden aanslaan. Nee,een goudmijn is
het nu ook weer niet. Maar geld leveren
ze wel op, en daar zit ik hier voor. Vergeet
niet dat het hard werken is en dat ik die
shirts ook voor attractieve prijzen aan
bied. Vijftien dollar. Vind je dat veel?-
Dacht het niet. hè. Hoe dan ook, it's ama-
zing met hoeveel geld die kids hier in
hun zak rondlopen. Daarover blijf ik me
verbazen. Soccer is toch echt een sport-
voor de beter-gesitueerden in de States".
Getergd
Ondanks zijn goedlopende handel maakt
Jenson een getergde indruk. Dat zijn]
werkgever de slag op de Amerikaanse
voetbalmarkt dreigt te missen, dat voor-
al zit hem dwars. In vergelijking met bij-
voorbeeld het Westduitse Adidas en het
Italiaanse Diadora, blijft Nike (Portland.
Oregon) met zijn 1% marktaandeel be-«
hoorlijk achter. "Daar 4cord ik echt niet
goed van. Nike verkoopt hier in de States
jaarlijks zo'n 1000 paar voetbalschoenen.
Dat is dus helemaal niets. Zeker als je dat
afzet tegen die 7000 T-shirts die ik waar
schijnlijk alleen al op dit toernooi zal ver-
kopen. En dat kan ik alleen maar doen -
omdat ik een stel van die voetbalgekken
om me heen heb staan, die mij helpen.
Want dat zijn het allemaal: soccer-idiots
'I am a soccer-idiot', het dreigt een ge-
vleugelde kreet te worden in de VS. Het
wachten is nu op de slimme ondernemer
die dit opschrift op een T-shirt laat druk
ken, op een sweater of pet. Misschien dat
dit intussen al is gebeurd, want wie wil
inspelen op de Amerikaanse voetbalma-
nie moet snel handelen.
Ken Froslid in 'zijn' WK-sta-
dion in aanbouw in Blaine. "Als
je iets snel aanpakt, gebeurt het
ook werkelijk".
verricht. Althans, dat ligt wel in de be
doeling. Bij het NSC moeten we ons ove
rigens iets anders voorstellen dan bij bij
voorbeeld het Nationale Sportcentrum
Papendal.
Op het complex in Minneapolis zal niet
alleen een kolos van een stadion verrij
zen. Maar ook een atletiekbaan, een apart
wielerstadion, een onderkomen voor
sporters (ruim 200 bedden) en een in-
doortrainingscentrum waarin een com
pleet overdekt voetbalveld zal worden
aangelegd. Het National Sports Center
moet de thuishaven worden voor alle
Amerikaanse voetbalselecties. Om de
voetbalsport de ruimte te geven worden
rondom het stadion niet minder dan 32
velden aangelegd.
De afmetingen van het stadion zijn im
posant, het tempo waarin het hele sport
centrum wordt gerealiseerd laat ook niet
na indruk te maken. In de zomer van
1986 kwam het plan voor de eerste maal
eens losjesweg ter sprake. Nu, drie jaar
later, staat er iets. "Een nationaal record?
Hahaha. Could be. Mijn opvatting is: als
je iets snel aanpakt en uitvoert, gebeurt
het ook werkelijk. En kijk om je heen.
Als je bedenkt dat pas in november van
het vorige jaar begonnen is met de bouw,
ben ik inderdaad behoorlijk trots op deze
onderneming".
Adviseurs
Froslid paradeert door het stadion in
aanbouw. Geen detail, hoe miniem ook,
ontsnapt aan zijn aandacht. "Op dit mo
ment bouwen we alles volgens de veilig
heidsvoorschriften van de FIFA. Extra
lange, beschutte tunnels voor de spelers.
Zelfs voor het speciale soort gras dat we
hier in het stadion neerleggen, hebben
we adviseurs uit Europa laten overko
men. De kosten tot nu toe? Zestien punt
zeven miljoen. Dollars, ja. Om de capaci
teit tot 12.000 man op te voeren komt
daar volgend jaar nog eens twintig mil
joen dollar bij. Als we het WK hier ook
werkelijk krijgen, zullen er 45.000 men
sen in het stadion moeten kunnen. Nee,
ik weet nog niet exact wat dat gaat kos
ten"
Froslid, voormalig journalist bij Time
Magazine, is pr-directeur van 3-M, een
multinationaal bedrijf dat hoofdzakelijk
videobanden en cassettes produceert.
Alsof hem een oneerbaar voorstel wordt
gedaan.. Zo kijkt Froslid als hem wordt
gevraagd waarom iemand met een
stressgevoelige topfunctie in z'n vrije
tijd ook nog eens de bouw van een derge
lijk complex coördineert en de WK-lob-
In de Verenigde Staten heerste tot
voor kort louter onbegrip over de
populariteit van het voetbal in de rest
van de wereld. Geen bal aan, vonden
ze daar. Zeker niet vergeleken met
honkbal, basketbal en American
Football. Een jaar of vijf geleden werd
de Noordamerikaanse
voetbalcompetitie hardhandig
getackeld door een faillissement. Het
leek voorgoed gedaan met het
voetbal in de States. Maar het liep
allemaal anders, toen de
Amerikaanse overheid de sport goed
genoeg achtte voor de lichamelijke
opvoeding van vrouwelijke en
mannelijke highschool-scholieren.
Voetbal dreigt nu een zelfs 'big hit' te
worden, mede ook omdat de
Verenigde Staten met de organisatie
van het WK-toernooi van 1994
worden belast. Hoe een land vol
voetbalhaters alsnog 'soccer-idiot'
werd.
door Rick Planting
Wie ervoor wil uitkomen voetbaldwaas te zijn kan dat op allerlei manieren uitdragen. Ziehier de auto-nummer
plaat van Ken Froslid, voorzitter van het V/K-comité van Minnesota. "Je moet er wel iets extra's voor betalen".
(foto's Damiate Pers)
iMM
sport, echt voor de lower-class. Kortom,
aan het begin van de jaren '80 gingen
steeds meer jongeren voetballen. On
danks het feit dat er ook in Amerika
steeds minder jongeren zijn bijgekomen
de laatste jaren".
Sportminded
Minneapolis is de belangrijkste stad van
Minnesota, een staat in het noorden van
de Verenigde Staten. Met een inwoners
aantal van circa één miljoen is Minnea
polis voor Amerikaanse begrippen een
kleine stad. Maar hoe klein de stad ook
moge zijn, sportminded is Minneapolis
zeer. De vier miljoen mensen die de staat
bevolken hebben in meerderheid hun
wortels in Scandinavië liggen. Als in an
dere staten met een sterk Europees ge
tinte populatie mag het voetbal zich al
geruime tijd verheugen in een behoorlij
ke belangstelling. Eindjaren '70 trokken
de thuiswedstrijden van de toenmalige
Minnesota Kickers gemiddeld 35.000
man. Maar dat het profvoetbal ook in de
ze staat ten onder móést gaan, had de
wankele basis waarop werd gespeeld als
oorzaak.. Er was wel een duur betaald
profteam, maar geen jeugd.
Als gevolg van de opgefleurde, en
ogenschijnlijk nu waardevaste interesse
voor de voetbalsport, denkt de Minneso
ta Soccer Community voorzichtigjes aan
de heroprichting van een profclub. Maar
een belangrijker impuls voor de sport
moet komen uit het feit dat de staat, en
dan met name de hoofdstad Minneapo
lis, zich kandidaat heeft gesteld als thuis
haven van een aantal WK-wedstrijden in
1994. In totaal voeren achttien Noord
amerikaanse plaatsen op dit moment
een dergelijke bid. Omdat het WK-toer-
nooi uiteindelijk in twaalf steden zal
worden afgewerkt, moeten er nog zes af
vallen.
Pas in 1993 zal de voetbalbond van de
VS haar definitieve keuze bekend ma
ken. Maar volgens Ken Froslid, voorzit
ter van het World Cup Minnesota '94
Committee, maakt Minneapolis een hele
goede kans om tot die twaalf uitverko
renen te behoren. Chicago, Los Angeles,
New York, Miami, Washington, St. Louis
en Seattle zijn volgens Froslid "wel min
of meer zeker" van hun wedstrijden,
maar "wij krijgen dat WK hier ook. You
bet". "Waarom? Stap maar in m'n auto
dan zal ik je laten zien waarom".
Superbobo
De slagschipgrote Dodge van Froslid is
het rijdende symbool van zijn status. De
ze Amerikaan is de superbobo van het
Amerikaanse voetbal, en hij komt daar
maar al te graag voor uit. De kenteken
plaat op zijn auto lijkt die conclusie eens
te meer te rechtvaardigen: W CUP '94.
"Hoe ik daar aan kom? Tja, daar moetje
hier iets extra's voor betalen. En wat con
tacten hebben".
Froslid stuurt zijn luxe automobiel
naar een gigantisch bouwterrein in Blai
ne aan de noordkant van Minneapolis.
Hoogwerkers, bouwvakkers en cement-
wagens geven de indruk dat er keihard
gewerkt wordt. Dat moet ook wel. want
in april 1990 wordt in Blaine de officiële
opening van het National Sports Center-
De Minneapolis Star Tribune meldt
in het life-style-katern van de zater
dageditie wat er de komende'maan
den in de Verenigde Staten big is en
wat straks pertinent niet meer kan.
Hulpmiddelen om van het roken af
te komen zijn 'in', een Garfield-pop-
petje ophangen aan de binnenkant
van autoruit is 'uit'. Leren kleding
gaat het helemaal maken, met felge
kleurde neon-shorts hoor je er echt
niet meer bij.
Naar het zich nu laat aanzien bekeert de
Amerikaanse samenleving zich alsnog
tot de voetbalsport. Wat eerder als een
traag spel zonder amusementswaarde
terzijde werd geschoven, dreigt nu toch
nog een big hit te worden. Misschien niet
deze herfst en mogelijk ook niet in de ko
mende lente, maar binnen een jaar of
twee zeer zeker wel. Voetbal gaat het he
lemaal maken in de Verenigde Staten.
Terwijl in Nederland de aandacht vóór
alles uit gaat naar het wereldkampioen
schap van aanstaande zomer in Italië, is
Noord-Amerika op dit moment druk be
zig met de voorbereidingen op de WK-
eindronden die daar in 1994 worden ge
houden. Sportief, organisatorisch en fi
nancieel zal het evenement een succes
worden. Reken maar. Daarover bestaat
in de Verenigde Staten nauwelijks twij
fel.
Met zijn tandenborstel, paspoort en sta
pel dollars zeult de door Amerika rond
reizende Europeaan traditioneel ook zijn
pakket vooroordelen over dat land mee
in zijn bagage. Sinds de definitieve stich
ting van de Verenigde Staten van Ameri
ka (1776) bezoeken ingezetenen van de
'oude wereld' die wonderbaarlijke 'nieu
we wereld'. En sinds die tijd ook menen
we hier in Europa te weten dat 'de Ame
rikaan' oppervlakkig is, dat hij ongezond
eet, dat hij alleen aan geld denkt en dat
elke vorm van cultuur hem vreemd is.
Vooroordeel
Een ander, maar even hardnekkig
vooroordeel is dat de voetbalsport in
Amerika geen bal voorstelt. Ze kunnen
er daar niets van, ze begrijpen er daar
niets van en de sport zal er ook nooit echt
iets worden. Dat nogal negatieve idee is
waarschijnlijk ontstaan in de periode
tussen 1967 en 1984, in de jaren van de
North American Soccer League (NASL).
Verbleekte Europese en Zuidamerikaan-
se voetbalsterren maakten in één ver
traagde opname anti-recjame voor de
voetbalsport. Zelf zaten ze daar niet zo
mee, de belegen heren waren in de eerste
plaats naar de VS gekomen om hun zak
ken te vullen. De stadions raakten leger
en leger, het failliet van de NASL was
niet te vermijden.
- Handel is handel. Ter promotie van de WK Voetbal 1994 worden massaal t-shirts verkocht.
Nu, zo'n vijftien jaar later, is er in de
VS het een en ander veranderd. Met ruim
16 miljoen actieve, in meerderheid zeer
jeugdige spelers is de voetbalsport in
Amerika zowaar tot leven gekomen. Ge
zien de recentelijk geleverde prestaties
op bijvoorbeeld het WK voor spelers on
der 16 jaar in Schotland of het UEFA-
jeugdtoernooi in Toulon, zijn ze in de VS
druk doende zich op te werken .naar de
status van voetbalnatie. Met dollars wap
peren is er niet meer bij; aan dure, op hun
retour zijnde voetbalprofs uit Europa is
geen behoefte meer. Voetballers met ta
lent komen nu van de eigen opleiding.
En worden zelfs naar Europa geëxpor
teerd. Zo tekende de 23-jarige midden
velder Bruce Murray onlangs een voor
contract bij Juventus en ging de één jaar
jongere aanvaller Frank Koplas in op een
miljoenenaanbieding van AEK Athene.
Ideaal
De almaar groeiende populariteit van de
voetbalsport vloeit grotendeels voort uit
het regeringsprogramma dat een aantal
jaren werd gelanceerd. In het kader van
de gelijkberechtiging van jongens en
meisjes werd voetbal beschouwd als dè
ideale sport om op te nemen in het les
programma van alle high-schools. Wie
een rondje maakt langs de Amerikaanse
voetbalvelden zal er van versteld staan
hoeveel meisjes en jonge vrouwen tegen
een bal trappen. Het is de consequentie
van dat national mandate, inderdaad.
Doordat voetbal op scholen zo intensief
wordt gepropageerd, is de sport in be
trekkelijk korte tijd een soort 'middle-'
tot 'upper-class' bezigheid geworden in
Amerika.
Hoog tijd om Dan Woog aan het woord
te laten. Hij is voetbaljournalist, en af
komstig uit Westport, Connecticut. Vol
gens hem is er nóg een reden waarom de
beter gesitueerden zich hebben gestort
op het voetbal. "In de tijd dat New York
Cosmos gemiddeld 70.000 mensen trok,
had die club een geweldige uitstraling in
de Verenigde Staten. Cosmos werd geas
socieerd met stardom, met jet-set. Dat
kwam omdat de club tot het bezit be
hoorde van Warner Bros. Bij elke thuis
wedstrijd trof je wel Warner-sterren op
de eretribune. Denk maar aan Mick Jag-
ger, Roberta Flack of Rod Stewart".
"Mensen en vooral jongeren zien dat
op de televisie en spiegelen zich daaraan.
Als je een teamsport wil doen, en er een
beetje bij wil horen, ga je voetballen en
zeker niet basketballen. Basketbal is en
blijft een inner-city sport. Een grote stad-
