Meer vrijheid voor
de Baltische staten
JE KUNT DE TREIN UIT1839HOC HALEN.
Gandhi en Premadasa lijden beiden gezichtsverlies
Volgend jaar economische zelfstandigheid
Oorzaak ongeluk met
DC-10 nog onduidelijk
Negatieve reactie Israël
op jongste PLO-voorstel
Twijfels blijven na uitspraak Palme-zaak
VRIJDAG 28 JULI 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (AP) - Het Sovjetrussische parlement, de Opperste Sovjet, heeft gisteren twee
resoluties aanvaard die de weg vrijmaken voor de economische onafhankelijkheid van de
deelrepublieken Estland, Letland en Litouwen. Die onafhankelijkheid moet volgend jaar
ingaan, zo meldde het persbureau Tass.
TRIPOLI (AP) - De oorzaak van de
ramp met de DC-10 van Korean Air,
die gisteren bij de luchthaven van
de Libische hoofdstad Tripoli ver
ongelukte, is nog niet duidelijk.
Ook over het aantal dodelijke
slachtoffers bestaat onduidelijk
heid
Functionarissen van Korean Air
zeiden vanmorgen niet te geloven
dat de gezagvoerder van de DC-10
iets te verwijten valt. Het toestel
verongelukte gisterochtend toen
het in dichte mist probeerde te lan
den op de luchthaven van Tripoli.
Volgens eerste secretaris Chun van
de Zuidkoreaanse ambassade in
Tripoli waren er geen mechanische
problemen met het toestel en kan
ook een aanslag worden uitgeslo
ten. "We weten niet of de piloot of
de verkeerstoren een fout heeft ge
maakt", zei hij.
Het Zuidkoreaanse persbureau
Yonhap citeerde vanmorgen func
tionarissen van Korean Air die ver
klaarden uit te sluiten dat het onge
luk te wijten was aan de gezagvoer
der. De piloot, de 54-jarige Kim Ho-
jung, heeft meer dan 20.000 vliegu
ren op zyn naam en geldt als uiterst
ervaren, aldus Yonhap. Kim heeft
de ramp overigens overleefd en
heeft verklaard zich niet bewust te
zijn van enig foutief handelen.
De Zuidkoreaanse omroep meld
de kort na de ramp dat de piloot had
gerept over motorproblemen. Een
woordvoerder van McDonnell
Douglas, de fabrikant van de DC-10,
zei uit de eerste berichten uit Tripoli
te hebben begrepen dat de weers
omstandigheden een rol hebben ge
speeld.
De Libische autoriteiten bena
drukten vandaag dat de verkeersto
ren van de luchthaven goed gehan
deld had. Gisteren berichtte het Li
bische persbureau Jana dat de ver
keerstoren de piloot, voordat het ra
diocontact werd verbroken, had ge
meld dat ter plaatse dichte mist
heerste en het zicht niet meer dan
240 meter bedroeg. Het persbureau
voegde daaraan toe dat de piloot
van een toestel van Aeroflot een uur
eerder om die reden had besloten
uit te wijken naar Malta.
Over het aantal dodelijke slacht
offers bestaat eveneens onduide
lijkheid. Jana en de Zuidkoreaanse
diplomaat Chun meldden gisteren
dat 78 inzittenden van het toestel
om het leven waren gekomen. Jana
meldde voorts dat vier mensen wa
ren gedood toen de DC-10 twee hui
zen had geraakt. Functionarissen
van Korean Air in Seoul zeiden van
daag echter dat 71 van de 199 inzit
tenden van het toestel de dood had
den gevonden. De Zuidkoreaanse
omroep meldde dat veel van de
Zuidkoreaanse passagiers werkten
aan wegen- en waterbouwprojecten
in Libië.
De aanvaarding van de resoluties is
een grote overwinning voor de Bal
tische activisten die jarenlang heb
ben geklaagd dat de ministeries in
Moskou de natuurlijke reserves van
de republieken uitputten en er wei
nig voor teruggeven. Ook zou de
centrale regering lange tijd onge
voelig zijn geweest voor het behoud
van het milieu, de oorspronkelijke
cultuur en de eigen taal van de be
volking in de republieken.
Met de eerste resolutie is de weg
vrijgemaakt voor de vorming van
een economisch systeem in de Bal
tische staten dat op basis van winst
en verlies werkt, waardoor de drie
republieken de mogelijkheid krij
gen onafhankelijk handel te drijven
met de andere republieken. De
tweede resolutie behelst een west-
ontwerp voor de economische onaf
hankelijkheid van Litouwen en Est
land.
"De centrale regering in Moskou
zal niet langer beslissen hoe hoog de
produktie moet zijn en zal ook de
controle over de uitgaven overlaten
aan de autoriteiten in Estland", zo
zei Tarmoe Tammerk, een redak-
teur van het weekbad Kodoemaa in
Tallinn, de hoofdstad van Estland.
Volgens Tass werden de resolu-
Jaruzelski biedt
ontslag aan
als partijleider
WARSCHAU (Rtr) - De Poolse pre
sident Jaruzelski, die vorige week
door het parlement werd gekozen,
heeft gisteren zijn ontslag aangebo
den als partijleider. Jaruzelski zal
tijdens een voltallige zitting van het
Centraal Com'té, die vandaag en
morgen wordt gehouden, zijn func
tie van eerste secretaris van de com
munistische partij neerleggen. De
generaal bezette het ambt sinds ok
tober 1981 als opvolger van Kania,
die werd afgezet omdat hij de op
komst van het onafhankelijke vak
verbond Solidariteit niet wist te on
derdrukken.
Jaruzelski wil volledig uit de par
tijtop treden want hij zal ook ont
slag nemen uit het Politburo en het
Centraal Comité. Bij zijn aanvaar
ding van het presidentschap zei
Jaruzelski dat hij president wil zijn
vpn alle Polen.
ties door de 412 leden tellende Op
perste Sovjet met een overweldi
gende meerderheid aanvaard. Vol
gens de vice-president van de Sov
jetunie, Lukjanov, die de vergade
ring leidde, geeft de eerste resolutie
de drie Baltische republieken het
groene licht om de basis te leggen
voor eigen begrotingen. De tweede
resolutie is van organisatorische en
voorbereidende natuur en keurt de
voorbereidingen van een wetsont
werp voor de economische onaf
hankelijkheid van Estland en Li
touwen goed, aldus Tass. Volgens
het persbureau roepen de resoluties
de Raad van Ministers op wetsont
werpen te maken voor de Baltische
republieken en deze voor 1 oktober
voor te leggen aan de Opperste Sov
jet. Het is op dit moment nog niet
helemaal duidelijk in hoeverre de
resoluties tegemoet zijn gekomen
aan de eisen van de Baltische repu
blieken.
Een westere diplomaat, die niet
nader genoemd wilde worden, zei
dat als de wetsontwerpen inder
daad in de herfst worden geaccep
teerd door de Opperste Sovjet, de
Baltische republieken veel meer
zeggenschap over hun economie
krijgen dan eerder door Moskou
was voorzien. Volgens Baltische ac
tivisten is het van groot belang dat BOMBAY - Onophoudelijke moessonregens hebben grote delen van India onder water gezet. Vooral in de stad
de republieken hun eigen begrotin- Bombay is een noodsituatie ontstaan. Mensen waden in de straten tot knie- en soms heuphoogte om levensmidde-
gen kunnen gaan opstellen, omdat len te kopen. Veel mensen zijn dakloos geworden. Tot nu toe heeft het noodweer ongeveer 800 doden geëist.
de ene republiek meer produceert (Foto epa>
en dus welvarender is dan de ande-
re. De-huidige kostenberekeningen
geven daarom volgens hen geen ac
curaat beeld van de handelsbalans
van de vijftien republieken.
De Opperste Sovjet van Letland
is gisteren bijeengekomen om te be- STOCKHOLM
spreken of ze zichzelf zou uitroepen
tot soeverreine staat. Estland en Li- de 42-jarige Christer Pettersson
touwen hebben dit al eerder ge- oordeeld tot levenslange gevange-
daan; het Kremlin reageerde toen nisstraf voor de moord op de voor-
voorzichtig met de verklaring dat malige Zweedse premier Olof Pal-
dit een bedreiging vormde voor de me. De uitspraak was .echter niet
eenheid van de Sovjetunie. unaniem. De zes n
Voor de bewoners van de Balti- vond de verdachte schuldig, terwijl verdachte te herkennen als de
TEL AVIV (GPD) - In Israëlische vredesonderhandelingen met
regeringskringen is negatief gerea
geerd op het jongste Palestijnse
Arabische buurlanden. Er zijn i
..^vjw..&ovw BUI Ui v,,.- schien andere oplossingen, maa
desvöörstêY De PLO heeft bekend- geloof niet dat er enige territoriale
gemaakt dat ze bereid is akkoord te oplossing bestaat De premier wil-
CU1CUCII, Uiddi iC HCCll
voorwaarden verbon- d,n6 door de PLO
sche verkiezingsplan,
gaan met verkiezingen
raël bezette gebieden,
daaraan
den.
De inwoners van Oost-Jeruzalem
moeten kunnen «stemmen, de ver
kiezingen moeten worden worden
gehouden onder toezicht van de
VN, het Israëlische leger dient zich
voor de verkiezingen uit de gebie
den terug te trekken en het onder
handelingsproces moet uitmonden
de vestiging i
staat. Maar premier Shamir
klaarde gisteren dat Israël onder PLO-voorstel
de verder niet ingaan op vrage^
iraardelijke aanvaar-
het Israëli-
laar hij zei
omdat hij er geen belangstelling
voor heeft.
De Amerikaanse regering heeft
zich ingenomen getoond met de
PLO-verklaring. Volgens Washing
ton is vrede "nog nooit zo dichtbij
geweest". Maar binnen de Israëli
sche regering, en met name binnen
geen
het jongste
Palestijnse de Likud-partij, heeft
goed woord
geen voorwaarde ook i
timeter bezet gebied zal opgeven.
Volgens Shamir is de pertinente -
weigering grondgebied te ruilen dat de reactie
voor vrede niet in strijd met het be- Arafat laat
vorderen van een vredesproces. "Ik
zie geen enkel territoriaal element
in de permanente oplossing na de
(GPD) - Een tersson heeft steeds ontkend enig Pettersson. die
Zweedse rechtbank heeft gisteren aandeel te hebben gehad in de hij aan alcohol
moord.
Voor de zes juryleden woog de ge
tuigenverklaring van de weduwe
in zichzelf zegt dat
drugs verslaafd is,
werd in het verleden in inrichtingen
opgenomen.
Volgens de Zweedse pers heelt
dit zwakke vonnis niet de nationale aanwezig zijn. Dergelijke
wond', die de Palme-zaak heeft ver-
oorzaakt. Daarvoor bewezen de vijf
weken durende rechtszaak niet
overtuigend de schuld van de 42-ja-
sche republieken vormt de onaf- de twee rechters het
hankelijkheid een gevoelig onder- met de meerderheid van de recht-
werp, omdat velen zeggen dat de an- bank. Zij pleitten voor vrijspraak,
nexatie door de Sovjetunie onrecht- De bewijslast in handen van justi-
matig is geschied. De Sovjetunie tie heeft van het begin af aan als
lijfde de drie republieken in 1940 in zwak gegolden. Er is geen móord-
krachtens het Hitler-Stalinpact dat wapen gevonden, en de veroordeel-
een jaar eerder in het geheim was de had geen duidelijk motief om de aanraking geweest
ondertekend. toenmalige premier te doden. Pet- oordeeld, onder m(
De twee juristen
Palme bijzonder zwaar. Lisbet sprake is van een 'grote onzeker- rige. "In afwachting van een moord
tellende jury Palme zei met grote stelligheid de heidsfactor' bij de getuigenverkla- wapen of een bekentenis moet Zwe-
verdachte te herkennen als de man ringen. Zij menen dat Lisbet Palme den blijven leven met het trauma
die haar echtgenoot doodschoot op zich kan hebben vergist. Hoewel
ook de jury erkent dat sommige ge-
28 februari 1986, toen zij
de bioscoop naar huis liepen.
Pettersson werd begin december
vorig jaar gearresteerd. Hij is ver
scheidene keren met de politie in
63 maal ver
voor moord.
raadselachtige moord op
premier. En met de vraag of er eind maken
tuigenverklaringen onzeker zijn, recht is gesproken of dat
stelt zij dat "de gezamenlijke indruk schien een onschuldige achter tra-
er geen twijfel over laat bestaan dat lies hebben gezet", aldus een kran-
Christer Pettersson het echtpaar tencommentaar.
Palme opwachtte bij de bioscoop
Grand en daarna vervolgde tot aan
de moordplaats".
De advocaat van Pettersson, Lil-
jeros, heeft aangekondigd in hoger
beroep te zullen gaan.
Buitenland kort
Bombrief
Op een sorteerafdeling van de Fran
se posterijen in Marseille zijn giste
ren een dode en twee gewonden ge
vallen toen een bombrief explo
deerde. Volgens de politie zat de
bom verstopt in een klein postpak
ketje met een buitenlandse bestem
ming. Voor welk land het pakketje
was bestemd en vanwaar het was
opgestuurd liet de politie onver
meld.
Algen
Tussen de Westduitse Waddenei
landen Borkum en Wangerooge is
de Noordzee voor ongeveer 60 pro
cent bedekt door algen. De algen-
groei is sterk toegenomen door het
grote aantal zonuren en de relatief
hoge temperaturen van deze zomer.
De algen vormen geen gevaar voor
de volksgezondheid, maar wel voor
het ecologisch systeem in het zee
water.
Burma
In Burma zijn gisteren drie mannen
door een militaire rechtbank ter
dood veroordeeld. Ze werden
schuldig bevonden aan het plegen
van een bomaanslag op 7 juli op een
olieraffinaderij, even ten noorden
van de hoofdstad Rangoon. Bij de
aanslag vielen twee doden en raakte
een persoon gewond. De mannen
zijn lid van de grootste oppositie
groep van Burma, het Nationaal
Verbond voor Democratie.
Arrestatie
De Filipijnse veiligheidstroepen-
hebben een vooraanstaand lid van
de verboden communistische partij
CPP gearresteerd. Een woordvoer
der zei dat het gaat om Satur Ocam-
po, van wie men aanneemt dat hij
lid is van het politburo van de CPP.
De woordvoerder zei verder dat ook
Ocampo's echtgenote, Carolina Ma
lay, is opgepakt.
Daklozen
Het Leger des Heils heeft in Londen
75.000 daklozen geteld die in ver
waarloosde onderkomens en slech
te hotels verblijven of op straat le
ven. Het werkelijk aantal daklozen
ligt waarschijnlijk veel hoger en be
draagt mogelijk 130.000, zo .schrijft
de organisatie. "De Londense slop
penwijken zijn net zo groot als die
in Latijns-Amerika, maar zi.i zijn
verborgen", aldus het rapport.
De Spoorwegen van Nederland bestaan 150 jaar.
Dat vieren we met een unieke jubileumshow. Waarbij je als
toeschouwer een heel "actieve rol kunt spelen.
Zo kun je de stoelen voor onze toekomstige stoptrein testen.
Onze scb ikdempers en remmen op de proef stellen, de
machinistentest doen, tentoonstellingen bekijken en concerten
bijwonen. Genieten van mimespelers, clowns en poffertjes.
Je kunt zelfs op de stoomtrein uit 1839 stappen en 'fluitend'
een rondritje maken. Kom naar Treinen door de Tijd' op de laar-
beurs en Utrecht CS t/m 6 augustus.
OPENINGSTIJDEN: Dl. T/NI ZO. VAN 10-18 UUR. MA. VAN 13-18 UUR. TOEGANGSPRIJS 10,- EN VOOR KINDEREN T/M II JAAR 5,-. TREINREIZIGERS: TERUGREIS GRATIS.
Minister voor Arabische aangele
genheden Olmert (Likud), een ver
trouweling van premier Shamir, zei
van PLO-voorzitter
dat deze falikant te
gen verkiezingen is. Olmert: "Het
verkiezingsplan is niet iets kunst
matigs. Er is geen sprake van een
Palestijnse staat en er is geen enkele
mogelijkheid dat er ooit zo'n voor
waarde kan worden gesteld".
"De eis dat het Israëlische leger
zich terugtrekt voor de verkiezin
gen is belachelijk. Zolang de perio
de van zelfbestuur duurt zullen er
Israëlische soldaten in de gebieden
zijn
bewijs dat Arafat de zaak niet
neemt. Hij probeert alleen
maar struikelblokken op te werpen
zodat het proces niet door kan gaan.
Daarom moeten we doorgaan met
gesprekken met plaatselijke Pales
tijnse vertegenwoordigers, in de
hoop dat de Verenigde Staten een
de dialoog met de
PLO, die nergens toe leidt".
Volgens Olmert moeten de Pales-
tijnen hun kans grijpen. "Als ze het
nu niet doen, dan kunnen ze het de
eerste jaren wel vergeten. Het is
geen invitatie voor onbeperkte t(jd
en Arafat staat buiten spel".
De drie tegen het Israëlische vre
desplan rebellerende Likud-minis-
ters, onder leiding van Sharon, heb
ben gisteren vergaderd over de te
volgen koers. Uit de schaarse mede-
lingen na de bijeenkomst kon wor
den afgeleid dat ze met actie willen
wachten tot na het komende bezoek
van een Amerikaanse delegatie aan
Isrpël. Modai, een van de drie: "De
delegatie zal vragen stellen en ik
hoop dat wij inzage krijgen in de
antwoorden en naar aanleiding
daarvan zullen we tot actie over
gaan als dat nodig is".
Binnen de Arbeiderspartij ver
klaarde minister Van defensie Ra
bin dat hij tegen onderhandelingen
is met 'de PLO-Tunis', zolang die or
ganisatie staat op de vestiging van
een Palestijnse staat in 'de gebieden
en Jeruzalem' en aandringt op het
recht van terugkeer voor de vluch
telingen.
Liever bij Brunswijk
PARAMARIBO (ANP) - Het Jung
lecommando heeft gisteren een lijst
met de namen van vijf gevangenen
aan de prefect in Frans-Guyana
overhandigd. Deze lijst moet, zoals
vastgelegd in het vredesakkoord
van Kourou, worden afgegeven aan
de Surinaamse regering. Drie van
de gevangenen hebben gezegd dat
zij bij het Junglecommando willen
blijven, twee willen naar Neder
land.
SINGAPORE - De dreiging van
een militaire en diplomatieke con
frontatie tussen Sri Lanka en India
komt op een moment, dat de aanwe
zigheid van de 45.000 Indische troe
pen het derdejaar in gaat. Morgen is
het precies twee jaar geleden dat In
dia en Sri Lanka een vredesakkoord
sloten over beëindiging van het sle
pende Tamil-conflict. De Indische
troepen opereren sinds juli 1987
krachtens dit akkoord op Sri
Lanka.
door
Bob Mantiri
De Indische premier Rajiv Gandhi
heeft zich tot dusver hardnekkig
verzet tegen de door president Pre
madasa geeiste terugtrekking van
zijn troepen. Zolang de Tamil-rebel-
len hun wapens niet hebben neerge
legd en er geen regeling is getroffen
over een beperkte autonomie voor
de Tamil-minderheid in het noor
den en oosten, zoals in de overeen
komst is afgesproken, blijven de
militairen waar zij zijn, aldus Gand
hi.
Premadasa heeft gedreigd de In
dische troepen in zijn land in de VN,
de organisatie van ongebonden lan
den en andere internationale fora
aan de kaak te stellen als een 'bezet
tingsmacht'. Hij wil de zaak ook
voor het Internationale Hof van
Justitie in Den Haag brengen. De
Srilankaanse regering heeft eerder
gewaarschuwd dat als de Indiërs
niet voor 29 juli zijn verdwenen, de
Srilankaanse troepen, die tot dus
ver in de kazernes zijn gebleven,
naar het noordoosten zullen wor
den gestuurd om de Indiërs te ver
drijven.
De twee leiders hebben in de af
gelopen weken elkaar zoveel drei
gementen en beschuldigingen naar
het hoofd geslingerd, dat zij hun
woorden niet meer kunnen terug
nemen zonder hun gezicht te verlie
zen. Voor beiden betekent het een
deuk in hun prestige.
Zowel Premadasa als Gandhi
worden op het thuisfront zwaar on
der druk gezet. De Tamil Tijgers
weigeren een vredesbestand met
Colombo zolang de Indische troe
pen in het land zijn, terwijl de
Singalese JVP-rebellen een totale
oorlog voeren tegen de regering uit
protest tegen de aanwezigheid van
dë Indische troepen. De Singalese
rebellen noemen Premadasa een
"marionet van de Indische hegemo-
nisten", hetgeen in strijd is met de
realiteit.
Premadasa was toen hij premier
was onder president Jayawardene
al een fel tegenstander van het vre
desakkoord en de aanwezigheid
van de Indische troepenmacht. In
een rede voor de VN noemde hij dat
"schending van de soevereiniteit
van Sri Lanka". Dit standpunt hul
digt hij nog altijd.
Rajiv Gandhi anderzijds staat
voor parlementsverkiezingen, die
eind dit jaar, wellicht in november,
worden gehouden. Gevolg geven
aan de eis van Sri Lanka zal als
zwakte worden gezien en worden
uitgebuit door de oppositie. Dat zou
zijn politieke ondergang kunnen
betekenen.
Het conflict is zo hoog opgelopen,
dat een diplomatieke en militaire
confrontatie onvermijdelijk lijkt. Er
wordt nu gespeculeerd dat presi
dent Premadasa, volgende week,
wanneer de troepen nog op
Srilankaans grondgebied zijn, de
betrekkingen met India zal op
schorten en een spoedvergadering
zal vragen van de VN-Veiligheids-
raad. Zo'n stap zou India's interna
tionale reputatie en zijn regionale
leiderschap in discrediet brengen.
Het conflict heeft er al toe geleid
dat de conferentie van ministers
van buitenlandse zaken van het
Zuidaziatische regionaal samen
werkingsverband (SAARC), waarin
India. Sri Lanka. Bangladesh,
Pakistan, Nepal, Bhutan en de Mal-
diven zitten, moest worden uitge
steld. Pakistan, Bangladesh en
Nepal staan achter Sri Lanka.
Premadasa
Maar met de terugtrekking van de
troepen is het probleem voor de
Srilankaanse regering nog helemaal
niet opgelost. Gevreesd wordt dat
de Tamil Tijgers de gematigder Ta-
mil-verzetsbewegingen en de
Singalese bevolking in het noorden
en oosten zullen uitroeien, wanneer
de Indische troepen het gebied de
rug toekeren. Dat zou betekenen
dat de regering een groot deel van
de Srilankaanse troepen naar dat
gebied zal moeten sturen voor de
bescherming van de gematigde Ta
mils. In het verleden is gebleken,
dat het 35.000 man sterke
Srilankaanse leger niet opgewassen
is tegen de Tamil-rebellen.
Het inzetten van de Srilankaanse
troepen in de noordelijke en ooste
lijke provincies heeft tot gevolg dat
de Singalese rebellen van het JVP,
die er op uit zijn om de regering ten
val te brengen, de ruimte krijgen
om in het zuiden hun gewelddadige
acties voort te zetten. De JVP-rebel
len hebben in de afgelopen weken
landelijke stakingen georganiseerd
die het economisch leven totaal
hebben stilgelegd.
De enige oplossing om de druk
van de ketel te halen, is dat beide
partijen het met elkaar eens worden
over een schema voor een geleidelij
ke terugtrekking van de troepen.
Als symbolisch gebaar zou Gandhi
op korte termijn al een gedeelte van
zijn troepen kunnen terugtrekken.
Het koortsachtig diplomatiek over
leg dat op het ogenblik gaande is,
zou aansturen op een dergelijke re
geling.
