Au pair wacht geen
zorgeloze vakantie
Jongeren hebben vaak een te rooskleurig beeld
'Ik ben een stuk zelfstandiger geworden'
'Het was van beide kanten 'n beetje behelpen'
ZATERDAG 22 JULI 1989
EXTRA
PAGINA 21
Een tijdje werken als au pair in het buitenland is en blijft populair. Het is een van de goedkoopste manieren om een ander land te leren kennen. Au
pair-werk moet echter niet worden onderschat. Er wachtje geen vakantie, maar een baan waarin soms hard moet worden aangepakt. Wie zich
flexibel en nuchter opstelt en heimwee naar huis weet te overwinnen kan in korte tijd een aardig stuk levenservaring opdoen. "Je levert een
prestatie om u tegen te zeggen".
door Margot Klompmaker
Het klinkt spannend: in je dooie
eentje een half jaar bij een buiten
lands gastgezin intrekken om 'je ho
rizon te verbreden'. Maar het bedje
van een au pair is zelden gespreid
Er wacht geen zorgeloze vakantie waarin
de tijd kan worden verdreven met luie
ren, winkelen, het land verkennen en af
en toe de afwas doen. Wie voor het werk
als au pair kiest, heeft een vaste taak die
bestaat uit de zorg voor de aanwezige
kinderen en een deel van het huishou
den. Aanpakken dus.
Het avontuurlijke element is niet zon
der risico. Je kunt terecht komen in een
gezin waar de kinderen de cornflakes te
gen de muur keilen, de 'gastvrouw'je het
bloed onder de nagels vandaan haalt en
je zo veel en hard moet werken dat er
nauwelijks tijd overschiet voor jezelf. Je
kunt het ook treffen met leuke mensen
die je genoeg ruimte geven om een talen
cursus te volgen of contacten aan te kno
pen met andere jongeren.
Of het buitenlands verblijf dè ervaring
van iemands leven wordt, hangt ook af
van de eigen verwachtingen. Een aspi-
rant-au pair die beschikt over een flinke
portie doorzettingsvermogen, nuchter
heid en flexibiliteit komt een heel eind.
Gelijkheid
Au pair betekent 'op basis van gelijk
heid'. Mensen tussen 18 en 30 jaar krijgen
als au pair de kans goedkoop een tijdlang
in het buitenland te wonen, opgenomen
in een gastgezin. In ruil daarvoor krijgt
de au pair kost en inwoning en wat zak
geld, verricht huishoudelijk werk en ver
zorgt de kinderen. Een buitenlands ver
blijf duurt tussen de 3 en 12 maanden. Au
pairs die een half jaar of langer willen
blijven zijn het meest in trek.
De werktijden worden vastgesteld in
I onderling overleg, waarbij het de bedoe-
I ling is dat er voldoende tijd overblijft om
I nog iets van het land te leren kennen. Ge
middeld werkt een au pair zo'n 30 uur
j per week, waaronder ook enkele avon
den. De indeling van een werkdag ver
schilt van land tot land. In Engeland
wordt hoofdzakelijk in de ochtenduren
gewerkt, in Italië wordt het dagelijks
werk meer verspreid over de dag.
Behalve als au pair met een gemiddel
de 30-urige werkweek zijn er ook andere
werkvormen mogelijk. Een demi pair
hoeft minder te werken dan een au pair
en is ook niet automatisch kinderoppas.
Een au pair plus daarentegen maakt
weer langere uren, maar krijgt ook meer
geld. Een mother's help gaat nog veel ver
der: zij of hij moet vrijwel de gehele dag
opdraven van 8 uur 's ochtends tot 6 uur
's avonds. Tijd om naast het werken in~
het gastgezin nog iets erbij te doen (een
talencursus bijvoorbeeld) is er niet. Ook
in dit geval staat er een ruimere financië
le vergoeding tegenover. Voor de nanny-
/huishoudster ten slotte, is een beroeps
opleiding vereist of moet iemand de no
dige ervaring hebben.
Bemiddeling
De meeste contacten tussen au pairs en
buitenlandse gastgezinnen lopen via een
bemiddelingsbureau. Het bureau intro
duceert jongeren bij een. buitenlands
gastgezin, en omgekeerd zoekt het in het
buitenland au pairs voor Nederlandse
gezinnen. In Nederland zijn zo'n 15 tot 20
particuliere bureaus die zich met dit
werk bezig houden, waaronder dat van
Ingrid Schippers uit Leiden. Zij opereert
onder de naam 'NBA au pair services' en
bemiddelt voor vier landen: Engeland,
Frankrijk, Italië en Ierland.
Ingrid Schippers vermoedt dat het fe
nomeen au pair al zo'n vijftig jaar be
staat. "Ik krijg dochtêrs van moeders die
zelf ook au pair zijn geweest". Vroeger
waren het voornamelijk meisjes uit de
'betere kringen'" die als au pair werden
uitgezonden, maar dat is inmiddels ver
anderd, aldus Schippers. "Ik krijg aan
meldingen uit alle lagen van de bevol
king, vanuit de stad en het platteland. Ik
kijk ook niet naar schoolopleiding. Vaak
zijn 'gewone' meisjes met een eenvoudi
ge lhno-opleiding nog het meest ge
schikt. Die hebben ook geen problemen
met aanpakken van huishoudelijk werk
en dergelijke".
Ingrid Schippers bemiddelt niet voor
iedereen. "Ik ben niet echt streng, maar
ik pleeg wel een kleine voorselectie. On
dernemend zijn is een voordeel, maar
ook verlegen mensen schrijf ik in, als ik
vermoed dat een buitenlands verblijf
goed voor hen kan uitpakken. Iemand
moet ook flexibel zijn en zelf zaken kun
nen oplossen. Wij kunnen als bureau niet
alles regelen, veel wordt van de au pair
zelf verwacht. Als ik van tevoren ver
moed dat iemand problemen gaat geven,
begin ik er niet aan".
Schippers is zelf een halfjaar au pair in
Engeland geweest. "Ik vond het een fijne
tijd en heel goed voor mijn algemene ont
wikkeling. In korte tijd doe je een hoop
levenservaring op. Het maakt je zelfred-
zaam, wantje zit toch maar in je eentje in
een vreemd gezin".
Schoonmaken
Het werk van een au pair bestaat uit
(licht) huishoudelijk werk en het verzor
gen van de kinderen. Is een au pair eigen
lijk niet gewoon een veredelde huishou
delijke hulp? Schippers: "Ik vind van
niet. Je hebt voornamelijk de zorg voor
de kinderen van je gastgezin. En dat is
iets anders dan de werkster spelen. Bo
vendien is het niet de bedoeling datje da
gelijks grote schoonmaakklussen ver
Ondanks een gedegen voorbereiding
kan het mis gaan. Een au pair kan in een
gastgezin terecht komen waar zij het ge
voel heeft uitgebuit te worden. Het voor
deel van uitzending via een bureau is dat
een au pair in een dergelijk geval een be
roep op de bemiddelaar kan doen. Een
au pair is namelijk niet vogelvrij. Door de
Raad van Europa zijn algemene regels
opgesteld met betrekking tot de rechten
en plichten van au pairs èn gastgezinnen.
Bemiddelingsbureaus dienen er op toe
te zien dat beide partijen deze regels na
komen en kunnen hen daarop aanspre
ken.
Betrouwbaar
Voordat een au pair 'in dienst treedt'
wordt een overeenkomst getekend met
het gastgezin waarin de wederzijdse
rechten en plichten vermeld staan. Beide
partijen dienen zich aan die regels te
houden. De overeenkomst geeft au pair
en gezin het recht om bij problemen het
bemiddelingsbureau in te schakelen.
Schippers: "Ik kan niet genoeg bena
drukken hoe belangrijk het is dat au
pairs bij problemen meteen actie onder
nemen. De ervaring leert dat ze meestal
veel te lang wachten met aan de bel trek
ken. Het bureau wordt pas ingeschakeld
als de zaak al vreselijk geëscaleerd is".
Veel excessen heeft Ingrid Schippers
niet meegemaakt "Het komt weinig
voor. We proberen zo zorgvuldig moge
lijk te plaatsen en geven au pairs een zo
duidelijk mogelijk beeld van wat ze kun
nen verwachten. Dan is de teleurstelling
ook minder groot".
Toch heerst nog alom het idee dat au
pairs worden uitgebuit. De sappige ver
halen over arme meisjes die in verschrik
kelijke gezinnen terecht komen waar ze
dag en nacht moeten sloven tegen een
minimale vergoeding doen het nog altijd
beter dan het feit dat veel buitenlandse
verblijven tot tevredenheid van beide
partijen verlopen. Problemen zijn echter
nooit uit te sluiten. Een betrouwbaar be
middelingsbureau kan in geval van nood
een au pair te hulp komen. Maar wat is
een betrouwbaar bureau?
Een aantal bemiddelaars rommelt
maar wat aan, zo blijkt. De bonafide bu
reaus ergeren zich daaraan, want het
brengt het bemiddelen in opspraak en
geeft elke keer opnieuw voedsel aan de
verhalen over uitbuiting. Schippers: "In
ons vak komt veel beunhazerij voor.
Vrouwen die ergens een nichtje in Enge
land hebben en met z'n tweeën een bu
reautje beginnen. Leuk hoor, maar als
zo'n vrouw vier weken op vakantie gaat
sta je als au pair voor een dichte deur.
Een professioneel bemiddelingsbureau
moet voor noodgevallen continu bereik
baar zijn".
Kwaliteit
Om de kwaliteit van het bemiddelings-
werk te verbeteren en de malafide colle
ga's te weren heeft een aantal bureaus
onlangs besloten een vereniging op te
richten. Initiatiefneemster is José Hen-
driksen van Au pair International in Gro
ningen. De vereniging stelt strenge eisen
aan haar leden. Een bureau moet in Ne
derland zijn gevestigd (er zijn veel Engel
se bureaus die in Nederlandse bladen ad
verteren), ingeschreven staan bij de Ka
mer van Koophandel en volgens de offi
ciële regels bemiddelen.
Belangrijkste doel van de vereniging is
te zorgen dat au pairs deskundig en be
trouwbaar worden geïnformeerd over
hun toekomstig buitenlands verblijf.
Ook is er een geschillencommissie in het
leven geroepen waar au pairs hun klach
ten over bepaalde bureaus kunnen depo-
De vereniging moet een schifting aan
brengen tussen de betrouwbare bemid
delaars en collega's die er een rommeltje
van maken. Hendriksen: "Ik schat dat
van de 15 tot 20 bureaus in ons land zo'n
zeven of acht maar wat rotzooien. Ze
lichten mensen niet goed voor, sturen ze
zonder visum naar een land, waardoor de
au pairs in de grootste problemen kun
nen komen. En bij moeilijkheden moe
ten de jongeren het zelf uitzoeken".
"Een au pair moet voorbereid, verze
kerd en voorzien van alle nodige papie
ren en adressen kunnen afreizen. Een be
middelingsbureau moet zijn taak niet
onderschatten. Het zijn immers jonge
mensen met wie je te maken hebt. Dat is
een hele verantwoording".
Hendriksen geeft toe dat zelfs bij goe
de informatie excessen niet uit te sluiten
zijn. "Meisjes onderschatten vaak wat
hun te wachten staat. Het valt voor een
18-jarige ook niet mee om een huishou
den draaiende te houden en voor kinde
ren te zorgen. De meesten komen bij
moeders pappot vandaan. De verwach
tingen van een gezin en de au pair kun
nen flink verschillen".
Struikelblokken
Een au pair kan veel struikelblokken op
haar weg vinden. "Het kan niet klikken
met het gezin, het werk kan erg tegenval
len, de kinderen kunnen heel vervelend
zijn, heimwee kan iemand opbreken",
somt Hendriksen op. "Au pair zijn is niet
zo simpel als het lijkt. Er wordt veel van
je gevraagd, en niet alleen in het gastge
zin. Je moet allerlei zaken zelf regelen.
Het volgen van een talencursus bijvoor
beeld of het leggen van contacten met
andere jongeren. Als je al deze barrières
-neemt, lever je toch een prestatie om u
tegen te zeggen".
richt. Het kan eens een keer voorkomen-
dat je de keuken moet dweilen. Het
hangt er van af of een au pair daarover
moeilijk moet doen. Het is een kwestie
van geven en nemen".
De problemen liggen volgens Schip
pers ook niet in de eventuele uitbuiting
van een au pair. "De moeilijkheden ont
staan meestal door botsende karakters:
een au pair die niet kan opschieten met
de gastvrouw bijvoorbeeld. Dan is alles
al gauw te veel en gaan zaken als schoon
maken irriteren".
Ingrid Schippers constateert een toe
nemende behoefte van jongeren om een
tijd in het buitenland te wonen en te wer
ken. "Ik vind het een verrassende ont
wikkeling. Als ik mensen vraag waarom
ze graag naar het buitenland willen, noe
men de meesten het leren van de taal.
Dat is de grootste drijfveer".
Nederlandse meisjes zijn gewild in het
buitenland, omdat zij doorgaans de taal
van hun gastgezin al spreken. Het plaat
sen van buitenlandse meisjes in Neder
landse gezinnen is een stuk lastiger.
Schippers: "Probeer maar eens iemand
te vinden die een beetje Nederlands
spreekt".
De meeste au pairs zijn meisjes. Jon
gens komen nauwelijks aan de bak.
"Gastgezinnen accepteren ze wel, maar
er heerst toch een enorm vooroordeel",
constateert Schippers. "Het gaat over
het algemeen goed met de jongens die in
een gastgezin zijn geplaatst. Ze zijn ook
hier komen meteen zo duidelijk moge
lijk te informeren over wat ze kunnen
verwachten. De meesten hebben toch
nog te veel een idee van 'een beetje wer
ken, in da tuin zitten, veel rondkijken en
winkelen'. Zo'n oriënteringsgesprek kan
heel ontnuchterend zijn. Jongeren staan
er niet bij stil wat het betekent om 30 uur
per week te werken. Ze vergeten dat ze
leven en werken in een gezin".
Om ingeschreven te worden moet de
au pair een formulier met personalia in
vullen, pasfoto's en een gezondheidsver
klaring overleggen, alsmede enkele refe
rentiebrieven van een schoolleraar, op-
pasgezin of werkgever. Ook moet de au
pair een 'persoonlijk visitekaartje' afge
ven door zichzelf in een brief voor te stel
len aan zijn of haar toekomstige gastge
zin. Inschrijving kost bij Ingrid Schip
pers een kleine 100 gulden. Bij een ge
slaagde bemiddeling komt daar nog eens
200 gulden bij.
Het pakket gegevens gaat naar een be
middelingsbureau in het land van aan
vraag. Dit agentschap combineert de au
pair met een gastgezin in hun buurt. V/or
den de gastgezinnen van tevoren nog 'ge
screend' om excessen te voorkomen?
Nauwelijks, zo blijkt. Schippers: "Het is
onmogelijk alle gastgezinnen persoon
lijk te bezoeken om een indruk te krij
gen. De meeste mensen leer je uiteinde
lijk wel kennen omdat ze al jaren in het
systeem zitten. De enige selectie gebeurt
op grond van het aanvraagformulier".
ontzettend gemotiveerd, waarschijnlijk
omdat het zo moeilijk is iets voor ze te
vinden".
Veel jongeren hebben een te rooskleurig
beeld van het werk als au pair, ervaart In
grid Schippers. "Ik probeer mensen die
Ingrid Schippers van het Leidse NBA au pair servicesin gesprek met een
aspirant-au pair: "Je moet jongeren zo duidelijk mogelijk informeren".
(foto Henk BoufKman)
DE AU PAIR
Ingrid Groenewegen (22) uit Leider
dorp heeft van september vorig jaar tot
april dit jaar als au pair in Londen ge
werkt, "Ik deed uitzendwerk, had geen
vaste baan en dacht: nu of nooit. Hele
maal gerust was ik niet, het kan immers
fout uitpakken". Ingrid besloot de gok
te wagen en vertrok naar Londen via
een bemiddelingsbureau. Ze kwam te
recht in een gezin met een kind van
drieëneenhalf. Zij was er vooral om het
jongetje te verzorgen. Ook moest zij wel
eens koken en schoonmaken.
Ingrid vindt dat zij geluk heeft ge
had. "Ik had tijd genoeg om een cursus
Engelse taal te volgen en kwam daar
door ook in contact met andere buiten
landse au pairs. Zij hadden soms heel
slechte ervaringen. Ik moet erbij zeg
gen dat deze meisjes op goed geluk
naar Engeland waren gekomen. Ik was
veel beter voorbereid".
Ingrid kon met haar gastgezin goed
opschieten en had betrekkelijk veel
vrijheid. De financiële beloning voor
haar diensten het 'z'akgeld' viel
haar tegen. "Ik kreeg ongeveer 100 gul
den per week. Dat lijkt.veel, maar als ik
een avondje uitging was het zo op".
Waar ze het meest tegen opzag was
het alleen zijn. "Ik ben vrijwel meteen
naar die talencursus gegaan. Daar vond
ik snel aansluiting bij anderen. Als dat
niet zo was geweest, had het wel eens
heel moeilijk kunnen worden".
Ingrid beschouwt haar buitenlandse
verblijf als een leuke ervaring die haar
een stuk zelfstandiger heeft gemaakt.
"Ik durf nu tenminste ook alleen op va
kantie te gaan. Vroeger dacht ik: wat
moet ik in m'n eentje op een hotelka
mer? Nu heb ik gemerkt datje snel ge
noeg contacten kunt leggen met andere
HET GASTGEZIN
De familie Feltzer (man, vrouw en twee
kinderen van zeven en viereneenhalf)
uit Wassenaar heeft een halfjaar een
Engels meisje als au pair over de vloer
gehad. Mevrouw Feltzer: "Mijn'man en
ik zijn veel weg. Een oppas voor
overdag en 's avonds bleek te veel een
lapmiddel. We wilden graag iemand
permanent in huis. Omdat veel mensen
in onze omgeving een au pair hebben,
dachten we: misschien is dat ook wat
De Feltzers hebben 'hun' Rhian (22)
gekregen via een bemiddelingsbureau.
"We moesten vrij lang wachten voordat
er iemand beschikbaar was. Ik wilde
ook per se iemand uit Engeland. Het
leek me dat Engels de minste
taalproblemen zou geven".
Even zo goed waren er toch
taalbarrières. Het Nederlands van
Rhian was minimaal, het Engels van de
kinderen idem. "Het was van beide
kanten 'n beetje behelpen. De
communicatie verliep moeizaam, maar
er zijn geen rampen gebeurd". Dank zij
Rhians cursus Nederlands en het
Engels dat de kinderen snel oppikten
loste het taalprobleem zich vanzelf op.
Van Rhian werd verwacht dat zij de
kinderen opving en verzorgde en af en
toe wat huishoudelijk werk verrichtte.
"Ze hoefde van mij niet dagelijks het
huis schoon te maken of zoiets. Ik vind
dat geen taak voor een au pair".
De ervaringen van de Feltzers zijn
positief. En Rhians bevindingen?
Mevrouw Feltzer: "Ik geloof dat ze het
wel naar haar zin heeft gehad. Maar ik
durfde er eerlijk gezegd niet steeds
naar te vragen. Ik betwijfel of je wel een
eerlijk antwoord krijgt. Zo'n meisje
bevindt zich toch in een afhankelijke
positie".
