'Hij was een arbeider met een deftige geest
Hoe Leiderdorp zijn dichter Freek van Leeuwen (1905-1968) vergat
Zomerfestijn
in hoofdstad
in open lucht
DONDERDAG 20 JULI 1989
KUNST
PAGINA 19
Wie door de
schrijversbuurt in de
Leiderdorpse wijk
'Buitenhof' wandelt, zal
daar de naam van de
dichter Freek van
Leeuwen (1905-1968) niet
op de straatnaambordjes
tegenkomen. Vreemd.
Want deze getalenteerde
protege van de dichteres
Henriëtte Roland Holst
heeft toch tot aan zijn dood
in deze gemeente gewoond.
Waren B W niet op de
hoogte van het bestaan van
'de kluizenaar van de
Lange Akker', de schrijver
die door gezaghebbende
mensen als Anton van
Duinkerken en Jef Last is
vergeleken met Bertolt
Brecht?
Een verhaal over armoede,
liefde én - onderschatting.
door
Cees van Hoore
LEIDEN Freek van Leeuwen
werd op 27 februari 1905 op de
grens van Leiden en Leiderdorp ge
boren als zoon van een kerkorgel
bouwer. Samen met zijn broer en
twee zussen groeide hij op in een
godsvruchtige sfeer. Na de lagere
school moesten er toekomstplan
nen voor hem worden gemaakt. In
zijn 'levensherinneringen', 'De deur
op een kier1, een boek dat na zijn
dood verscheen, schreef Freek daar
zelf over: "Eigenlijk was het de be
doeling dat ik verder zou leren, wat
overigens niet meer inhield dan
mulo-onderwijs. Een oom zou dan
dienen als kruiwagen en mij een
baan bezorgen bij de Nederlandse
bank...Maar helaas konden door bij
zondere omstandigheden deze
grootse plannen niet doorgaan en zo
werd ik kleermakersleerling".
Die 'bijzondere omstandigheden'
waardoor deze 'grootse' plannen
niet konden doorgaan, zijn deze:
Freek was doof en hij zag niks in
een kantoorkruk. Toen hij eens een
baan kreeg aangeboden bij een uit
geverij, wimpelde hij die af omdat
hij liever samen met zijn vriend Ni
co Tof een huis ging behangen.
Het mulo-diploma haalt Freek
niet. Hij gaat werken bij de Leidse
groentenfabriek 'Tieleman en
Dros', waar hij de snijbonenmolen
moet bedienen. Samen met de an
dere jongens zingt hij tijdens het
werk liederen als 'Zwaluw waar
heen is uw vlucht?' en - hij verloo
chent zijn christelijke afkomst niet -
'De Heer is mijn Herder'. Tussen de
bedrijven door wordt hij lid vhn de
AJC. Maar dat lidmaatschap kan
niet verhinderen dat hij al snel wer
keloos op straat komt te staan.
Het dichterschap van Van Leeu
wen rijpt in een tijd van grote span
ningen, zowel op politiek als econo
misch terrein. Vier jaar voordat in
Duitsland de Kristallnacht zal
plaatsgrijpen, vier jaar voor de
Krach in Wallstreet, in 1929, worden
zijn eerste gedichten gepubliceerd
in de verzamelbundel 'Tijdsigna
len', een collectie revolutionaire
poëzie waarin ook werk van men
sen als Jef Last en Garmt Stuiveling
is opgenomen. 'Hoe komt men tot
schrijven?', vraagt Freek zich later
af. "Misschien door het volslagen
op zichzelf teruggeworpen zijn.
Door het in eenzaamheid, in de stil
te luisteren naar antwoorden op
grot^ vragen".
Links Richten
'Volslagen op zichzelf teruggewor
pen worden' - wellicht laat zich de
situatie van iemand die in die tijd
ontdekt dat hij homoseksueel is
met deze woorden nog het best om
schrijven.
Al snel ontvlucht Freek het preut
se Holland. Hij gaat naar Antwer
pen, op de fiets. De Antwerpenaren
weten wel wat ze daar doen, die
'jongens die elke avond bij het sta
tion staan', maar ach, wat zou dat.
Het is daar allemaal was losser. En
bovendien is er werk: er worden ar
beiders gevraagd voor de opbouw
van de Wereldtentoonstelling.
De jonge dichter wordt aangeno
men voor dat karwei, maar lang
duurt de vreugde niet. De bazen
hebben graag om de zoveel tijd 'ver
se' krachten in dienst. Al spoedig
staat Freek op straat. Vlaamse fas
cisten proberen hem voor hun
denkbeelden lekker te maken en
bieden hem een maaltje konijn aan.
De dichter consumeert dat met
smaak, maar van De Nieuwe Orde
moet hij niets hebben.
Enige tijd leeft hij van de hand in
de tand, doet hij zijn maal met
droog brood en chicprei. De dichte
res Henriëtte Roland Holst, die
overtuigd is van Van Leeuwens ta
lent, zorgt dat hij terug kan naar Ne
derland: per brief stuurt zij hem een
tientje.
Er breekt voor Freek van Leeu
wen een tijd aan van grote literaire
bedrijvigheid. Samen met Jef Last,
Jac. van Hattum en huisschilder-
schrijver Bertus Meijer richt hij in
1930 de beweging 'Links Richten'
op. De beginselverklaring in het ge
lijknamige tijdschrift luidt: 'Links
Richten is de bond van revolutio
naire arbeiders, schrijvers en dich
ters, welke zich hebben verenigd
met het doel op geregelde tijden
goedkope bundels revolutionaire
proletarische literatuur onder de
massa te brengen'. Als motto voor
een verzamelbundel kiest de redac
tie: 'Onze kunst kent slecht één wet:
verzet'.
Tal van zaken pakken Freek en
zijn kameraden aan: de textielsta
kingen in Enschede, de politiek van
Colijn die zegt datje van viskoppen
zulke lekkere soep kunt maken,
kortom: waar de crisis om zich heen
grijpt, is Links Richten.
Freek van Leeuwen schrijft soci
aal-geëngageerde poëzie. Maar het
is een poëzie die in velerlei opzich
ten verschilt van die van zijn kame
raden. Henriëtte Roland Holst
noemt hem 'een zingende dwaas'.
Zij schreef: 'Het hart van de zingen
de dwaas staat altijd open, voor het
goede en het kwade. Het voelt zich
dikwijls grenzeloos eenzaam. Maar
het verleert nooit het verlangen
naar kameraadschap en nooit gaat
in hem het geloof helemaal onder
dat zij ergens bloeit'.
Dat er in Freek, ondanks zijn die
pe belangstelling voor het socialis
me, nog steeds zoiets leeft als een
godsbesef, blijkt uit zijn debuut, de
bundel 'Uitverkoop', die in 1932
verscheen. Maar de dichter levert
ongezouten kritiek op de kerk en
wijst God op de fouten die Hij
maakt. Hij ziet die God als een met
gezel van de verworpenen der aar
de, een 'maat' die het goed met hen
meent.
Fel-kritisch en tegelijkertijd ont
roerend is in deze bundel het ge
dicht 'Begrafenis': 'Godverdomme!
Wat een blomme'./Me moeder die
sjouwde zich rot./Na veertig jaar
slaven,/Toen werd ze begraven-
,/Toen was ze kapot.//Na jaren en ja
ren van kinderen barenJHaar lijf
was verkromd en verzakt:/Een kuil
in de smurrie,/In razende hurrie-
JWeer dicht gesmakt.//Een graf zon
der zerken, geen mis in de kerken-
/Berust in uw loV./Beneden de pij
nen,/Maar boven daar zijne/We kin-
d'ren van God'.
Jodenster
De dichter heeft in die dertiger ja
ren 'mazzel'. Bijna overal wordt zijn
poëzie gewaardeerd. Maar het is een
mazzel geweest 'zonder brooge',
schrijft hij later.
In 1936 neemt hij in een vers af
scheid van de 'kameraden'. Hij ge
looft nog wel in het wereldsocialis-
me, maar hij is geen partijman. Hij
gelooft niet alleen maar dat het
vlees beter is dan de benen, hij heeft
een hang naar mystiek. De schrijver
en Poetry International-organisator
Martin Mooij daarover:'Van Leeu
wen was revolutionair gebleven en
gelovige, hij was ervan bezeten,
maar zijn bezetenheid kende
slechts weinig raakpunten met de
realiteit van de dag. Voor de Chris
tenen bleef hij een ketter en voor de
socialisten een dromer'.
Martin Mooij is nauw bevriend
geweest met Freek van Leeuwen.
Hij heeft ervoor gezorgd dat zijn
poëzie na de oorlog weer werd uit
gegeven. "Ik heb hem in het begin
van de jaren vijftig leren kennen. Ik
werkte toen bij uitgeverij Brusse.
Nadat ik zijn poëzie ergens had ge
lezen, dacht ik: dat moeten wij gaan
uitgeven. Ik zocht contact met hem.
Hij woonde toen in Leiderdorp, sa
men met zijn hartsvriendin, me
vrouw Kijzer-Velt. Toen ik hem ver
telde dat we zijn gedichten wilden
gaan uitgeven, leek hij niet al te
happig. Hij zei: geef dan eerst die
bundel maar eens uit die nog bij jul
lie op de plank ligt. Tot mijn verba
zing trof ik inderdaad bij de uitge
ver de bundel 'Herdersgave' aan.
Freek had hem in 1939 aangeboden
aan Brusse en die wilde hem publi
ceren, maar toen kwam ineens die
oorlog ertussen. Wij hebben die
bundel toen uitgegeven en vanaf
die tijd ben ik een geregeld bezoe
ker geweest in dat kleine huisje in
Leiderdorp. En mét mij een heel le
ger andere schrijvers en dichters".
Een groot deel van de oorlogsja
ren heeft Freek van Leeuwen door
gebracht in Antwerpen. Die stad
had zijn hart gestolen. Maar op ze
ker moment wist een vriend, die
Freeks kamer wilde hebben, hem
over te halen terug te gaan naar Ne
derland. De dichter betrok een hok
je aan de 's Gravendijkwal in Rot
terdam. Hij had vooraf al veel ka
mers bekeken, maar koos uiteinde
lijk toch voor deze. In 'De deur op
een kier' wordt duidelijk hoeveel
geluk hij heeft gehad met die keuze:
"Alle woningen waar ik verder mee
in gesprek was geweest, werden tij
dens het bombardement van veer
tien mei verwoest".
Joodse kunstenaars en zij die niet
wilden tekenen voor de Kulturkam-
mer hadden weinig mogelijkheden
meer in het bezette Rotterdam. Hoe
gespannen de situatie al was in het
begin van de oorlogsjaren, blijkt uit
een navrant voorval: een joodse
vriend van Freek, Nico Tof, was het
beu om als onderduiker te leven, hij
stak zijn hoofd in de gasoven. De
meeste Nederlanders waren overi
gens nog niet doordrongen van de
ernst van de situatie. In een winkel
vroeg een Hollandse dame aan
Freek of hij wist wat de, om de jo
denster heen gegroepeerde, letters
JOOD betekenden. Nee? Nou ge
woon: 'Juliana Onze Oudste Doch
ter'
Geliefde
Om toch contact met elkaar te kun
nen houden worden er door schrij
vers en dichters bijeenkomsten bij
particulieren georganiseerd, bij de
mensen thuis dus. Tijdens zo'n bij
eenkomst in het huis van de joodse
dichter Max Kijzer ontmoet Freek
mevrouw Kijzer-Evert. Het is liefde
op het eerste gezicht, al moet die
liefde wat Freek betreft dan wel een
platonische blijven.
Mevrouw Kijzer-Evert, inmiddels
90 jaar, herinnert zich die ontmoe
ting nog levendig: "Freek was een
baanbreker, een zeer bijzonder,
maar ook zeer ongelukkig, mens.
Haast autistisch, zou ik zeggen. Zijn
hele leven armoede gekend en ho
moseksueel in een tijd dat er over
zoiets nog een doem lag, dat alles in
het geheim moest gebeuren. En dan
was daar nog zijn doofheid, dat
maakte de communicatie met ande
re mensen er ook niet beter op. Het
belette hem om een studië te vol
gen, hij heeft zichzelf alles aange
leerd. Maar ik heb het uitstékend
gehad met hem, bijna dertig jaar
lang. Het was het ideale huwelijk,
om het maar eens zo te zeggen".
"Ik weet nog precies de datum
waarop ik hem ontmoette. Dat was
op 3 oktober 1942, tijdens een bij
eenkomst bij een familielid van mij.
Ik had net een scheiding achter de
rug en het was het gelukkigste mo
ment van mijn leven. Ik zie hem nog
zitten daar in die kamer. Op zo'n
rechte stoel, zijn armen om de leu
ning heen geslagen. Zo zat hij altijd.
Ik zei: kom eens bij me eten. Ik
woonde net als hij destijds aan de 's
Gravendijkwal in Rotterdam. Maar
ik zag wel dat hij niets van dat soort
bezoekjes moest hebben. Maar
toch, hij ging op mijn voorstel in.
Hij moet hebben gedacht: ik ga één
keer en daarna nooit meer. En daar
na zijn we zo'n dertig jaar bij elkaar
gebleven. Ik heb hem er later nog
wel eens mee gepest dat hij toen zo
weinig animo toonde".
"Ik kan goed koken, maar Freek
was nu niet bepaald een liefhebber
van lekker eten. Hij was anti-lekker
bekkerij. Ik begreep dat nooit, tot
dat ik eens een keer voor een storm
moest schuilen in een groot restau
rant in Katwijk. Uren zat ik daar te
kijken naar al die mensen die zich
zo keurig en vol égards zaten vol te
proppen. Toen begreep ik wel wat
Freek bedoelde".
"Na de oorlog ging Freek naar
Leiderdorp. Zijn familie had daar
voor hem een huisje gekocht. De
Lange Akker heette het. Het was
een huisje midden in een weiland,
het lag aan een zijpad van een lange,
smalle laan. Een bunkerbouwer
had het, geloof ik, gekocht voor zijn
doohter. En toen die het na de oor
log moest afstaan, kon de familie
van Freek het kopen voor een zacht
prijsje. Op een keer kreeg ik een
brief van Freek. Hij schreef: kom
hier wonen, ik ben alleen, jij bent al
leen, laten we de boel bij elkaar
gooien. En toen heb ik het weinige
dat ik nog had bij elkaar gepakt en
ben ik gegaan".
Erkenning
Het huisje De Lange Akker, bestaat
nog steeds. Na de aanleg van de
•Persant Snoepweg is de oorspron
kelijke omgeving waarin het lag wel
veel veranderd, maar het huisje zelf,
dat 'woninkje dat zo uit een sprook
jesboek leek te komen', dat leek te
worden bewaakt door 'al even
mooie als boosaardige zwanen',
zoals Martin Mooij schreef, dat huis
je is er nog steeds. We kunnen het
vinden in de Heemtuin, die is gele
gen in het Leiderdorpse park De
Houtkamp. Ene Jan Kamsteeg
schijnt het destijds neer te hebben
laten zetten als zomerwoning. Te
genwoordig gebruiken de mensen
die in de heemtuin werken het als
opslagplaats en schaftlokaal.
Geen gedenksteentje of plaquette
herinnert aan Van Leeuwens ver
blijf in dat huisje. Hijzelf zou dat ze
ker niet erg hebben gevonden, al
hoewel het hem af en toe wel dwars
zat dat hij na de oorlog zo weinig er
kenning kreeg. 'Ze zullen mijn werk
nog wel ontdekken', zei hij dan te
gen Martin Mooij. Maar het blijft
jammer dat de inwoner van Leider
dorp nergens op het feit wordt ge
wezen dat er in deze gemeente toch
lange tijd een dichter van allure
heeft gewoond. Een klein straatje,
steegje, dreefje of kreekje was 'de
kluizenaar van De Lange Akker'
toch wel waard geweest. Zijn naam
zou echt niet hebben misstaan in de
wijk Buitenhof, waar de straten nu
naar schrijvers als Guus Kuyer, Mu-
lisch. Vinkenoog en 't Hart zijn ge
noemd.
Ja, maar dat zijn nog levende
schrijvers, hoor ik u zeggen. Goed,
maar in de wijk die aan de Buiten
hof grenst, treffen we ook dode
schrijvers aan, zoals Heinsius, Van
Alphen, poem maar op. In Leider
dorp is wel een Van Leeuwenpark,
maar dat is genoemd naar een wet
houder, en die zijn, dacht ik, toch
wat ruimer gezaaid dan schrijvers.
We raadplegen de voorlichtster van
de gemeente, mevrouw W. Hart
man, over deze kwestie. "Ja, des
tijds heeft het college van B W die
schrijversnamen voor de Buitenhof
uitgekozen. Dat leek hen leuk met
de bibliotheek de Muzenhof in de
buurt. Een echte straatnaamcom
missie heeft zich toen niet met die
keuze beziggehouden. Het is een
beetje uit de losse pols gebeurd. Ie
dereen kwam gewoon met een hele
rits namen van schrijvers, over het
algemeen waren dat de 'klappers'
uit de Nederlandse literatuur. Ik be
twijfel of iemand heeft geweten dat
Freek van Leeuwen in deze ge
meente heeft gewoond. Ik geef toe
dat het een logische gedachte is om
eerst eens te kijken wat voor letter
kundigen je zelf als gemeente 'in
huis' hebt als er straatnamen moe
ten worden verdeeld. Vooral als dat
schrijvers betreft die enige naam
hebben gemaakt. En, zo begrijp ik
uit uw verhaal, Freek van Leeuwen
hééft enige naam. Ik hou het er
maar op dat niemand van zijn be
staan af wist".
De Leiderdorpse schrijver Kees
Holierhoek weet wél dat Freek van
Leeuwen een lange tijd in Leider
dorp heeft gewoond. "Ja, ik vind
het ook gek dat iemand die door zo
veel gezaghebbende mensen uit de
literatuur is geprezen geen straat of
steegje heeft in Leiderdorp. Natüür-
lijk moeten ze eerst 'lokaal' gaan in
ventariseren als ze straten naar
schrijvers willen gaan noemen. Of
ik weet dat politici nu niet bepaald
bekend staan als veellezers? Ha, dat
lijkt me een understatement van de
eerste orde. Overigens, ik vind het
nog link ook om al die straten in
Buitenhof naar levende schrijvers
te noemen. Je weet maar nooit wat
ze later nog zullen uithalen. Ja, ik
heb zélf wel een straatnaam. Maar
niet hier. In Schipluiden. Daar heet
een straat Holierhoek, die is ge
noemd naar de Holierhoekse Pol
der daar in de buurt. Ik kijk in ma-
kelaarskrantjes altijd of er veel leeg
stand is in die straat".
Deftig
"Ik begrijp best dat hij geen straat
naam heeft", zegt mevrouw Kijzer-
Evert, die na de dood van Freek van
Leeuwen de rechthebbende is ge
worden van zijn literaire nalaten
schap. "Toen die boel daar werd
Opgedoken Rembrandt gestolen?
NEW YORK/AMSTERDAM (ANP/UPI) - In het veilinghuis Christie's
in New York is een tekening aangeboden die vermoedelijk tien jaar ge
leden is gestolen uit het Rèmbrandthuis in Amsterdam. De tekening
was bij het veilinghuis aangeboden als een werk van een anonieme
kunstenaar. Maar een van de experts van het veilinghuis identificeerde
haar als een Rembrandt, zo heeft CHristie's gisteren bekend gemaakt.
Het gaat om een stuk papier van ongeveer 7,5 bij 12,5 centimeter met
aan de ene kant een pentekening van Rembrandts vrouw Saskia en aan
de andere kant een van hun zoon Titus.
Een woordvoerster van het Rèmbrandthuis zei gisteravond dat men
daar twee weken geleden op de hoogte is gebracht van de vondst. "Of
het de tekening is die hier tien jaar geleden is gestolen, kan ik niet met
zekerheid bevestigen omdat ik de bewuste tekening niet onder ogen
heb gehad". Volgens het Rèmbrandthuis is het overigens niet eens ze
ker dat het echt om een tekening van Rembrandt gaat. "Die wordt wel
aan hem toegeschreven, maar kan ook afkomstig zijn van één van zijn
leerlingen".
De experts van Christie's hebben de waarde van de tekening op
100.000 dollar geschat. Bij het Rèmbrandthuis wil men dat niet zonder
meer overnemen gezien de twijfels over de maker. De tekening is in
middels overgedragen aan de Amerikaanse douane. Het Rèmbrandt
huis heeft nog geen contact kunnen krijgen met die dienst. De woord
voerster hoopte vandaag na contact meer duidelijkheid te hebben.
De dader van de diefstal, die in 1979 werd gepleegd, is nooit gepakt.
De tekening is kort geleden door een Europese kunsthandelaar aange
boden een Christie's in New York, die zei te handelen namens een
cliënt die de tekening tien jaar geleden had gekocht. De woordvoerder
an Christie's in New York zei dat werd aangenomen dat de bewuste
cliënt niets met de diefstal te maken had.
'De lange Ak
ker', het Leider-
dorpsre huisje
waarin Freek
van Leeuwen
lange tijd heeft
gewoond, hel
huisje dat werd
bewaakt door
'even mooie als
boosaardige
onteigend vanwege de aanleg van
de Persant Snoepweg, is er nog een
gemeentesecretaris bij me geweest.
Aardige man, maar dacht je dat die
zich interesseerde voor een dichter?
Trouwens, Freek was zelf fel anti
reclame. Ook anti-intellectueel
trouwens, van dat bekakte moest
hij niets hebben. Maar hij zag er aan
de buitenkant dan misschien wel
erg gewoontjes uit, hij was innerlijk
zeer deftig, hij was deftig van
geest".
"We hebben samen nooit 'n
woord gehad. Zelf hield hij niet zo
van bezoek. Hij had iets profetisch,
hij zweefde een beetje met zijn be
nen boven de aarde. Ik zorgde daar
in dat huisje voor de gezelligheid,
dat er mensen kwamen, schrijvers
en dichters. Ze hingen aan zijn lip
pen als hij begon te vertellen. En
voor iedereen raadgevingen, maar
nooit bemoeiallerig. Jef Last, met.
wie hij in Links richten zat, vond hij
in wezen een verschrikkelijke man.
Dan kwam-ie binnan 's morgens en
dan zei hij: wacht maar, ik zal Freek
wel wekken. Maar dat wilde Freek
helemaal niet. Daar komt niks van
in, zei ik dan tegen Jef'.
"Toen Freek dood was, wilden ze
hem ergens anders laten opbaren.
Maar ik zei: hij blijft in dit huis. Dat
had hij zelf zo gewild. En daar lag hij
dan, beneden in dat kleine kamer
tje. Je moest je in allerlei bochten
wringen om langs hem heen te ko
men, zo nauw was het daar. We had
den toen een hond, Pol. Ik zei tegen
die hond: Pol, ga maar eens even
naar hem kijken. Maar dat wilde Pol
niet. Zo'n hond is daar bang voor.
die ruikt de dood. Maar op het laatst
heb ik toch doorgezet en hem de ka
mer in gekregen. Kom Pol, zei ik,
even de baas goeiedag zeggen".
AMSTERDAM (ANP) - De Stich
ting Theater Incidenten organiseert
van 25 juli tot en met 5 augustus op
verschillende lokaties in Amster
dam voor de zevende keer het Zo
merfestijn 'Theatre or Disneyland'.
De ruim twintig voorstellingen spe
len zich voor een deel af in de open
lucht en zijn gratis toegankelijk.
Het festival is ontstaan op initia
tief van een aantal landelijk opere
rende mime-groepen. Het is uitge
groeid tot een met drie ton gesubsi
dieerd internationaal theatergebeu-
ren waarbij het streven is dwarsver
banden te leggen tussen verschil
lende kunstdiscplinës.
De openingsvoorstelling op de
Dam wordt 25 juli 's middags ver
zorgd door de Franse spektakel-
groep Royal de Luxe met 'Roman
Photo Tournage'. Er verschijnt een
complete opname-ploeg op het
plein die in een steeds wisselend ka
der op slapstick-achtige wijze een
bloedige foto-roman opvoert.
In loods 22 op de Levantkade
wordt 'Mancini' van Jan Langen-
dijk opgevoerd. Vier eenzame man
nen in een uithoek van de stad pro
beren een droom te verwezenlijken
door middel van het optrekken van
een bouwwerk. De droom komt tot
vervulling met rookmachines, licht
show en dans.
Een andere opmerkelijke bijdra
ge wordt verzorgd door de Britse
groep Station House Opera. De
groep heeft inspiratie gevonden in
de Franse revolutie en voert op het
plein voor het Muziektheater met
behulp van gasbetonblokken 'Ro
bespierre's Vision' op. Metro-reizi
gers op het traject Centraal Station-
Amstel Station krijgen bovendien
in een van de wagons een video van
Pieter Thoenes te zien waarop pre
cies de bovengrondse route wordt
gevolgd.
Inlichtingen over de rest van het
programma kunnen worden verkre
gen bij de kunstenaarssociëteit
Frau Holle aan de Rozengracht, dat
voor de duur van het festival een in
formatiebalie, café en restaurant
huisvest.
Olivier bijgezet in
Westminster Abbey
LONDEN (AP) - De as van de op 11
juli overleden Britse acteur Sir La
wrence Olivier zal worden bijgezet
in Westminster Abbey, de kerk
waar vorsten, politieke kopstukken
en artiesten in de loop der eeuwen
een laatste rustplaats hebben gekre
gen.
De zeer eerwaarde Michael May-
ne, deken van de kerk waar de Brit
se vorsten plegen te worden ge
kroond, zei dat in de herfst in West
minster Abbey ook een herden
kingsdienst voor Olivier zal worden
gehouden.
In de voormalige kloosterkerk
komt Olivier in het gezelschap van
twee van de acteurs met wie hij
dikwijls is vergeleken: David Gar-
rick en Henry Irving. Andere be
roemde graven zijn die van Geof
frey Chaucer, de auteur van de Can
terbury Tales, de lexicograaf Sa
muel Johnson; de toneelschrijvers
Ben Jonson en Richard Brinsley
Sheridan; en de dichters Robert
Browning en Alfred Lord Ten
nyson.
Shakespeare ligt niet in de abdij
kerk begraven, maar heeft een ge
denkteken in de 'Dichtershoek'. net
als John Milton, Charles Dickens,
Jane Austen, T.S.Eliot en de gezus
ters Bronte.
