TAD LEIDEN
'Cultuur in Leiden nog
steeds een elitaire zaak'
Fietstocht langs 62 kunstwerken in Leiden
LEIDSCH 3 DAGBLAD
Genpharm
'bedreigd'
Pleidooi voor behoud pand
Ico-Athibu Lammermarkt Minerva
Toestemming nieuwbouw
school Woutertje Pieterse
Weer klachten overlast van meeuwen
s
DONDERDAG 20 JULI 1989
Onderzoek naar
verbetering
van kwaliteit
'kleine letteren'
LEIDEN - Om de positie van de zo
genaamde kleine letteren bij uni
versiteiten in ons land te verbeteren
heeft minister Deetman twee mil
joen gulden gereserveerd. De Rijks
universiteit in Leiden, waar veel
van de disciplines zijn geconcen
treerd, moet alvast een verbete
ringsplan opstellen.
Onder kleine letteren ressorteren
Indiaanse talen en culturen, de Si-
no-Tibetaanse talen zoals Chinees,
de Kaukasische talen en de Dravidi-
sche waaronder het Tamil. Behalve
de talenstudies vallen er ook veel
aanverwante sociale wetenschap
pen onder.
In verband met de plannen van de
minister is een speciale commissie
samengesteld die zich over het ver
beteringsplan moet gaan buigen.
De commissie stelt haar advies voor
1 februari 1991 op in overleg met in
ternationale en Nederlandse weten
schappelijke instellingen. Ze gaat
na hoe in ons land onderzoek en on
derwijs op een zo hoog mogelijk ni
veau kunnen worden gebracht. Ze
adviseert verder over de toekomsti
ge positie van de kleine letteren en
over de vorming van instituten voor
deze wetenschappen. Daarbij be
trekt ze het onderwijs en onderzoek
aan de universiteiten en dat bij de
Nederlandse Organistatie voor We
tenschappelijk Onderwijs en de Ko
ninklijke Nederlandse Academie
van Wetenschappen.
LEIDEN - Het Leidse biotechnoli-
gische bedrijf Genpharm heeft gis
teren een telex ontvangen met de
tekst: "Geachte heer, verwacht voor
1992 dat de genetische manipulaties
verstoord zullen worden". Het be
richt was ondertekend door een
man uit Maartensdijk. De directie
lichtte daarop de Leidse politie in
over de bedreiging.
Die nam contact op met rijkspoli
tie in Maartensdijk. De man die het
bericht had verstuurd, was bij hen
bekend. Volgens de Maartensdijkse
politie maakt de man er zijn hobby
van om dergelijke berichten de we
reld in te sturen, maar is hij verder
ongevaarlijk.
Genpharm kwam onlangs nog in
het nieuws omdat het bedrijf ver
wacht over enkele jaren een koe zo
te kunnen manipuleren dat zij moe
dermelk geeft.
Leidenaars
aangehouden
LEIDEN De Leidse politie heeft
gisteren in een koffieshop aan de
Haarlemmerstraat twee Leidenaars
aangehouden van 42 en 26 jaar. De
mannen worden verdacht van dief
stal en heling. In de koffieshop trof
de politie onder gieer een trainings
pak en twee flesjes after-shave aan.
De politie werd gewaarschuwd dat
zich in de zaak een man met een
vuurwapen zou bevinden. Die werd
niet aangetroffen.
Lezers schrijven
LEIDEN - De Stichting Industrieel
Erfgoed Leiden wil dat de panden
van Ico-Athibu aan de Lammer
markt behouden blijven. De stich
ting vreest dat de projectontwikke
laar die de gebouwen heeft gekocht
- de bouwmaatschappij De Lange
Extra project
in Stevenshof
LEIDEN - De 39 extra woningen
waarvoor Leiden dit jaar geld krijgt,
betekent een snellere uitvoering
van het plan van drie woontorentjes
in de Stevenshof. De bouw van de
drie torens, die elk 33 woningen tel
len, kan nu aanvangen, zo vertelt D.
Schilder, hoofd volkshuisvesting
van de gemeente Leiden.
"We hadden voor de drie torens
37 woningen tekort toegewezen ge
kregen. Met het extraatje nu kan de
bouw van het plan in zijn geheel
aanvangen. We zijn dus wel blij met
de extra woningen", aldus Schilder.
en Van der Plas uit Katwijk - tot
sloop wil overgaan. Daarmee zou
volgens de organisatie enkele van
de laatste panden die herinneren
aan Leidens industrieel verleden,
verloren gaan.
De panden van Ico-Athibu waren
oorspronkelijk in gebruik bij de
textielfabriek Johan Parmentier.
Ook de breifabriek Van Poot heeft
lange tijd in dit complex gezeten.
Volgens Industrieel Erfgoed zijn de
in 1865 gebouwde panden zo onge
veer de oudste negentiende eeuwse
fabrieksgebouwen in Leiden. Het is
bovendien het oudste in Leiden be
kende voorbeeld van een fabriek
die als zodanig in één geheel is ge
bouwd.
De stichting noemt de Ico-Athibu
panden een uiterst gaaf en harmoni
eus geheel. Het is geen industrie
complex waar zonder eenheid van
stijl allerlei gebouwen aan zijn toe
gevoegd, stelt Industrieel Erfgoed.
De stichting juicht het plan toe om
de panden op de gemeentelijke mo
numentenlijst te plaatsen.
Projectontwikkelaar De Lange en
Van der Plas was vanmorgen niet
bereikbaar voor commentaar.
In uw berichtgeving over de lus
trumviering van de studentenvere
niging Minerva stond een feitelijke
onjuistheid. Weliswaar gaat men er
in Leiden vanuit dat het Leidse stu
dentencorps de oudste studenten
vereniging van Nederland is, maar
dit is historisch niet juist en ken
merkend voor de aanmatigende
houding die men in Leiden altijd
heeft aangenomen ten aanzien van
andere corpora.
Het oudste Nederlandse studen
tencorps is het Groningse 'Vindicat
atque Polit', opgericht in 1815 en of
ficieel erkend in 1849. Het Leidse
studentencorps is pas opgericht in
1839 en erkend in 1860 (dat wil zeg
gen: erkenning vanuit de universi
teit).
Dat het Leidse studentencorps
zijn lustrum viert met als beginda
tum 1814, heeft te maken met de op
richting van Minerva in 1814. Op dat
moment was er echter zeker nog
geen sprake van een studentenvere
niging in de organisatorische zin
van het woord. Minerva was toen
nog slechts een koffiehuis waar zo
genaamde ontgroensenaten samen
kwamen om hun snode plannen te
smeden. Overigens had de stichting
van de studentensociëteit Minerva
pas plaats in 1819.
Bevestiging van het bovenstaan
de kan gevonden worden in het ge
zaghebbende standaardwerk '4 eeu
wen Nederlands Studentenleven'
van dr AC.J. de Vrankrijker uit
1939. mr. D. Morreau,
Aalmarkt 6/a,
Leiden.
LEIDEN - De bewonerscommissie
van de Van 's Gravensandestraat en
omgeving, de buurt achter de
Rooseveltstraat, heeft een dringend
beroep gedaan op de gemeenteraad
om een eind te maken aan de meeu-
wenoverlast. In een brief aan de ge
meenteraad klagen de bewoners
over het 'vreselijke gekrijs van deze
meeuwen boven onze woningen'.
Maatregelen van de directie milieu
hebben tot nu toe niet geholpen.
Hoofd van de directie milieu, G.
in 't Veld, wil niet reageren op de
brief van de bewoners, omdat er
binnenkort door B en W een notitie
over deze kwestie wordt vastge
steld. Hij erkent wel dat er een pro
bleem is.
Volgens An van Daalen, die na
mens de bewoners een brief heeft
gestuurd, leveren de maatregelen
om de meeuwen te verdrijven geen
afdoende resultaat op. "Na tien mi
nuten zijn ze weer terug". De meeu
wen zijn ooit verdreven uit de
Rooseveltstraat en hebben zich
toen op en rond de woningen achter
deze weg gevestigd. Bij werkzaam
heden is gebleken dat de vogels on--
dermeer een nest hebben op het dak
van de flat Van Banchemhof.
Van Daalen stelt dat het gekrijs
van de meeuwen al maanden duurt.
"Ik kan u verzekeren dat het een
zeer irriterende geluidhinder is".
Omdat de verzoeken aan de directie
milieu en de politie tot op heden
niets hebben opgeleverd, willen de
bewoners dat de gemeenteraad een
oplossing voor het probleem zoekt.
LEIDEN - De basisschool Wouter
tje Pieterse heeft van het ministerie
van onderwijs toestemming gekre
gen om een nieuw schoolgebouw
neer te zetten. De basisschool, die
twee jaar geleden werd gesticht, is
nu nog ondergebracht in de voor
malige kleuterschool Prinses Marij
ke aan de Antonie Duycklaan. Door
de snelle groei van het aantal leer
lingen barst de school in dat ge
bouw langzamerhand uit haar'voe
gen.
Woutertje Pieterse heeft nu drie
lokalen, een aulaatje en een speello
kaal tot haar beschikking. Met in
gang van het nieuwe schooljaar
komt daar een noodlokaal bij. In het
nieuwe gebouw, dat per 1 augustus
1991 klaar moet zijn, kan Woutertje
Pieterse gebruik maken van acht lo
kalen, een aula en een speellokaal.
De school werd in 1987 opgericht
op initiatief van een groep ouders.
Toen Wouteije Pieterse haar deuren
opende, had ze al meteen ongeveer
60 leerlingen. Dat leerlingental is in
middels gegroeid naar ongeveer
110. Meteen na het ontstaan van de
school, sprak de gemeente met het
ministerie van onderwijs af dat na
twee tot drie jaar zou worden beke
ken of de school over moest naar
een nieuw gebouw.
Gemeente, ouders en schoollei
ding zijn verheugd over het besluit
van het ministerie. "We hadden ge
hoopt dat er snel een beslissing zou
worden genomen, maar eerlijk ge
zegd waren we bevreesd dat de zaak
tenminste nog een half jaar vooruit
zou worden geschoven", stelt waar
nemend directeur mevrouw M. van
der Graaff.
Waar de nieuwe school zal verrij
zen, is nog niet bekend. "Maar in elk
geval in de Vogelwijk of het Boer-
haavekwartier. Dat is namelijk het
voedingsgebied van de school", al
dus mevrouw Van der Graaff.
LEIDEN - Vier jongens van 15 jaar
zijn afgelopen nacht aangehouden
op de Langebrug. Zij hebben gepro
beerd in te breken bij drukkerij
Groen. De politie werd gewaar
schuwd door omwonenden die
glasgerinkel en gestommel op het
dak hadden gehoord.
Bij een eerste inspectie trof de po
litie niets aan. De agenten deden
daarop alsof zij weer weggingen en
konden de vier jongens even later in
de kraag vatten.
leden van de Leidse afdeling van
het CDA. Ze zijn bij het formuleren
van de vragen voor de enquête bij
gestaan door het CDA-raadslid Van
Duyn. Volgens Walenkamp zijn de
onderzoekers onafhankelijk te
werk. Het onderzoek is, meent hij,
representatief voor de gehele Leid
se bevolking.
De CDA-fractie heeft het rapport
laten maken omdat ze meer inzicht
wilde hebben in het culturele leven
in Leiden. Het onderzoek is in eer
ste instantie bedoeld als 'richtlijn'
voor de christen-democraten. Het
CDA heeft het rapport echter ook
toegestuurd aan andere instellingen
die betrokken zijn bij de cultuur in
Leiden. "We hebben bij wijze van
spreken ons huiswerk openbaar ge
maakt".
De fractie moet zich nog beraden
over de conclusies van het rapport.
Walenkamp hoopt dat zijn partij
voor het einde van het zomerreces
een gezamenlijk standpunt heeft
over het onderzoek. Het CDA
streeft er naar een aantal concrete
maatregelen te formuleren waar
mee de belangstelling voor cultuur
in deze stad kan worden verbeterd.
De gemeentelijke plannen op dit ge
bied, zo kondigt Walenkamp nu al
aan, zullen worden getoetst aan de
uitkomsten van het onderzoek.
LEIDEN/LEIDERDORP - Het
Studiehuis Leiden e.o. mag geen
nieuwe cursisten meer aannemen
uit Leiderdorp. Tussen de 10 en
15 mensen zijn van die maatregel
reeds de dupe geworden. Het Stu
diehuis heeft te kampen met een
wachtlijst. In verband daarmee
hebben de gemeenten die het in
stituut in stand houden besloten
nieuwe Leiderdorpse cursisten te
weren. Een andere reden is dat de
gemeente Leiderdorp geen cent
bijdraagt in de kosten van de cur-
Thans studeren ongeveer vijf
tig mensen uit Leiderdorp bij het
Leids Studiehuis, onder wie bui
tenlanders met taalproblemen.
Op jaarbasis betalen Leiden,
Alkemade, Wassenaar, Voorscho
ten en Oegstgeest voor die Lei
derdorpse cursisten in totaal bij
na een ton, een kleine 2000 gulden
per cursist. Dat vinden zij nu toch
te gortig worden. De huidige cur
sisten uit Leiderdorp mogen hun
studie afmaken, maar nieuwe
mensen uit dat dorp worden niet
meer geaccepteerd.
Volgens directeur Stef Gre-
snigt van het Studiehuis is dat
vervelend: "Ons principe is dat ie-
Studiehuis
Leiden weert
Leiderdorpse
cursisten
dereen die een cursus wil volgen
daartoe ook de mogelijkheid
moet krijgen. Nu de gemeenten
hebben besloten dat dat wat Lei
derdorp betreft niet meer kan,
valt een aantal cursisten tussen
de wal en het schip".
Ook Leiderdorp kent een Stu
diehuis, maar dat is wat opvang
en cursusmogelijkheden veel
kleiner dan dat van Leiden. In het
verleden zijn pogingen gedaan
vanuit Leiden om te fuseren,
maar dat is door het gemeentebe
stuur van Leiderdorp steeds afge
wezen. Volgens Gresnigt kenne
lijk omdat de gemeente Leider
dorp de basiseducatie in eigen
hand wil houden.
Een woordvoerder van Leider
dorp erkent dat de gemeenteraad
voorshands vasthoudt aan de au
tonomie van het studiehuis: "In
september wordt de gemeente
raad gevraagd extra geld beschik
baar te stellen voor het Studie
huis. Als de raad daarmee ak
koord gaat, verwacht ik dat wij
straks de meeste Leiderdorpse
cursisten in onze eigen gemeente
kunnen opvangen". Een fusie
tussen beide studiehuizen zou
volgens de zegsman dan voorlo
pig op de lange baan worden ge
schoven.
Ten aanzien van het grote aan
tal Leiderdorpers bij het Studie
huis Leiden zegt hij: "In het verle
den is het Studiehuis Leiden e.o.
erg gemakkelijk geweest met het
opnemen van cursisten. Elke cur
sist was welkom. Nu er een
wachtlijst is en er sprake is van
bezuinigingen, heeft het Studie
huis zijn koers gewijzigd".
Directeur Gresnigt hoopt dat
het alsnog tot een fusie tussen
beide instituten, komt om alle cur
sisten beter te kunnen bedienen.
Hij heeft hoop "dat op den duur
zaken kunnen worden gedaan
met Leiderdorp".
Enquête onder bevolking door CDA
LEIDEN - De Leidse bevolking
bezoekt en waardeert de cultu
rele voorzieningen in deze stad
niet in bijzondere mate. Alleen
de Leidse musea kunnen reke
nen op een naar verhouding
grote belangstelling. Cultuur
blijkt in Leiden voorts nog
steeds een elitaire zaak te zijn:
theaters, concerten en ook bio
scopen worden vooral bezocht
door de hoger-opgeleiden.
Dit zijn de twee belangrijkste con
clusies uit het cultuurrapport dat
door drie onderzoekers in opdracht
van het Leidse CDA is gemaakt. Het
rapport is vandaag toegestuurd aan
alle mensen en instellingen die in
Leiden bij het cultuurbeleid zijn be
trokken. Het stuk is gebaseerd op
een enquête onder 290 Leidenaars.
Walenkamp vindt de conclusies
'pikant'. "Wij maken er uit op dat
het gemeentebestuur - waarin de
PvdA toch al 18 jaar domineert - er
nog altijd niet in is geslaagd om cul
tuur toegankelijk te maken voor al
le burgers. Ik denk dat het college
zich dit moet aantrekken. Van een
spreiding over alle doelgroepen is
nog steeds geen sprake".
In het rapport kom overigens
naar voren dat Leiden wat dit be
treft niet afwijkt van wat in verge
lijkbare steden gebruikelijk is. "Dat
is zo. Maar als cultuur ook in andere
steden een elitaire zaak is, wil dat
nog niet zeggen dat je je daar als
Leids gemeentebestuur bij moet
neerleggen".
Museum
Uit het rapport blijkt dat bijna de
helft van de Leidenaars van 16 jaar
en ouder het afgelopen jaar ten min
ste één keer een museum heeft be
zocht. In andere steden komt nau
welijks één op de drie bewoners
jaarlijks in een museum. Ruim de
helft van alle Leidenaars is het afge
lopen jaar minstens één keer in de
bioscoop geweest. Dat is niet opval
lend meer of minder dan in andere
steden.
Hetzelfde geldt voor het toneelbe-
zoek, waar in Leiden een kwart van
de bewoners van 16 jaar en ouder
belangstelling voor heeft, popcon
certen en klassieke concerten. Voor
de laatste twee voorzieningen heeft
respectievelijk ruim 13 en 18 pro
cent van de Leidse bevolking inte-
Een andere opvallende conclusie
uit het onderzoek i£ dat het gebrek
aan parkeerruimte in de binnenstad
voor de bevolking nauwelijks een
belemmering vormt om theaters,
concerten of bioscopen te bezoe
ken. Voorts is gebleken dat er een
grote vraag is naar meer pop- en
klassieke concerten in deze stad.
De culturele voorzieningen van
de universiteit worden, zo komt uit
het rapport naar voren, nauwelijks
door Leidenaars bezocht. Volgens
de onderzoekers ligt hier nog een
groot terrein braak. Ze menen ook
dat de 'randvoorzieningen' verbe
terd moeten worden. Zo zouden
openbare gebouwen vaker moeten
worden opengesteld," straattoneel
en straatmuziek moeten worden ge
stimuleerd en zou de gemeente
kunnen overwegen om soepelere
sluitingstijden te hanteren voor de
horeca en de middenstand.
Onafhankelijk
Het onderzoek is gemaakt door drie
Eerste exemplaar 'Kunst en fietswerk' voor wethouder Kuijers
LEIDEN - Via een fietstocht van
pakweg 40 kilometer kunnen Lei
denaars en toeristen sinds giste
ren kennismaken met het meren
deel van de beeldhouwwerken in
de stad. De Leidse cultuurwet
houder Kuijers presenteerde gis
teren het boekje 'Kunst en fiets
werk' waarin de fietsroute op een
.duidelijke wijze is uitgestippeld.
Het boekje kost tien gulden en is
verkrijgbaar in de boekhandels
en bij de gemeentelijke afdeling
voorlichting.
De oorspronkelijke fietstocht
was nog veel langer. Maar omdat
de samenstellers een aantal van
de kunstwerken te ver buiten de
route vonden staan - de tocht zou
daardoor veel te lang zou duren -
werden 62 van de 80 Leidse beel
den opgenomen. Voorwaarde
voor opname in het boekje was
dat de kunstwerken vanaf het
fietspad zichtbaar waren.
Kuijers schetste gisteren de
ontstaansgeschiedenis van het
boekje. Het had als titel net zo
makkelijk 'Kunst en vliegwerk'
kunnen krijgen vanwege de vele
probleemjes.
Nadat de Leidse politiek al ja
ren geleden om een dergelijke uit
gave had gevraagd, vond Kuijers
het project vier jaar geleden bij
zijn aantreden op zijn bureau. "Ik
dacht: een prachtig idee. Dat
doen we. Maar het bleek een stuk*
ingewikkelder dan we eerst dach
ten".
De problemen begonnen met
het beschrijven van de beelden.
Er bleek zeer weinig bekend over
de Leidse kunstwerken, waar
door het project in de slop raakte.
Pas toen Lakenhal-medewerk
ster Viola de Jong begon met de
beschrijving van de werken,
kreeg het boekje vorm.
Het tweede probleem vormde
de routebeschrijving. De traditio
nele manier (na de tweede brede
straat bij de verkeerslichten
linskaf) bleek veel te verwarrend.
Geen Leidse fietser, laat staan een
toerist zou alle werken hebben
gevonden. Besloten werd een
plattegrond te maken. En dat ge
beurde door architectenbureau
Vollmer in samenwerking mét
Bert de Jonge van de directie
ruimtelijke ordening en stadsver
nieuwing. In het boekje zit nu een
grote plattegrond met de route
gestoken, terwijl er bij elk kunst
werk een klein tekeningetje van
de omgeving staat. "Ook mensen
die geen kaart kunnen lezen, kun
nen niet verdwalen", meent Kuij-
'Kunst en fietswerk' is een aar
dig naslagwerk voor de kunst in
de Leidse straten. De opzet van
het boekje, een foto van elk werk
met een korte beschrijving en een
klein plattegrondje, maakt de
kunst uiterst toegankelijk. Viola
de Jong heeft via haar teksten de
kunst duidelijk geplaatst in de
Leidse straten en wijken. Niet al
leen wordt dé kunstenaar ver
meld, maar veelal ook de reden
van plaatsing en de bedoeling van
het kunstwerk.
Het leuke van het boekje is dat
niet alleen de bekende standbeel
den, zoals bijvoorbeeld Rem
brandt op de Witte Singel en Cor-
nelisz Joppens bij het station
Lammenschans, worden ge
toond. Ook de vele werken waar
het oog veel minder snel op valt
krijgen aandacht Een aardig
voorbeeld daarvan is de omge-
vingsvormgeving van Donald
Duk bij de scholengemeenschap
De Vlietschans aan de Apol-
lolaan. Menig sporter is na een
avondje sporten in de gymzaal
van De Vlietschans al eens over
een van de stenen - die nog het
meest lijken op Peters-pukkels -
gestruikeld. Maar wie kent bij
voorbeeld de Piramide van Fredy
Wolff-Wubben in het Hooghka-
merpark, 'Vissen fluitend op weg'
van aan het Maria Gijzenplemtje
van Herby Nijenhuis of het werk
zonder titel van Heppe de Moor
aan de Zijl.
De kennismaking met onbe
kende werken is een van de leuke
kanten van het boekje. Maar het
biedt ook de mogelijkheid kunst
werken te vergelijken. Er zijn van
een aantal kunstenaars diverse
werken opgenomen, soms uit ver-
Het bekende beeldje van Cornelis Joppenszn. op het Kamerlingh On-
nesplein. (archieffoto)
schillende periodes in hun leven. verschillende kunstenaars ge-
Viola de Jong heeft ook zelf ver- maakt en verwijst in het boekje
gelijkingen tussen werken van daarnaar.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
