'Nieuwe wereld ligt
binnen ons bereik'
jaren
liggen
Politiek liet dioxinevervuiling
Commerciële tv aan zijden draad
Geen spoedoverleg
dioxinevervuiling
DINSDAG 18 JULI 1989
BINNENLAND
PAGINA 3
Bush tijdens toespraak in Pieterskerk:
DEN HAAG/LEIDEN (GPD) De Amerikaanse president George Bush ziet de Europese
eenwording niet langer als een bedreiging, maar verwelkomt de nauwere samenwerking
tussen de EG-lidstaten op veiligheids- en economisch gebied. Bush hoopt dat ook de Sov
jetunie in de toekomst een rol kan spelen in de Europese economische samenwerking. De
financiële steun van het westen aan landen als Hongarije en Polen moet door de Sovjets
niet als een bedreiging worden gezien.
NIJMEGEN Vanmorgen om vier uur weerklonk, in
Nijmegen het startschot voor de Vierdaagse. De 50-ki-
lometerlopers trokken de stoute schoenen aan en be
gonnen aan het grootste wandelevenement ter wereld.
Dit jaar ligt het aantal inschrijvingen lager dan vorig
jaar. In totaal hebben zich 29.888 deelnemers inge
schreven voor de 73ste aflevering van de grootste meer
daagse wandelmanifestatie ter wereld, tegen 31.869
wandelaars vorig jaar.
Volgens 'de organisatie is het kleinere aantal in
schrijvingen niet alleen terug te voeren op een geringe
re belangstelling voor de Vierdaagse, maar ook op een
betere administratie. Dit jaar is de gegevensverwer
king van de deelnemers geheel geautomatiseerd.
De jongste Nederlandse deelnemer aan de Nijmeegse
Vierdaagse is de U-jarige B. van Duren uit Uden. Hij
wordt op de voet gevolgd door J. Manaputty uit Rijen,
de jongste vrouwelijke deelnemer, die slechts een paar
dagen ouder is. De oudste deelnemer is de 87-jarige J.
Colle uit Schiedam. De oudste vrouwelijke deelnemer
is mevrouw M.A. Boshoff uit Den Haag. Zij lopen allen
de 30-kilometerroute.
De eerste lopers kwamen tegen het middaguur weer
in Nijmegen aan. (foto anp>
EG besluit tot uitstel van media-richtlijn
In zijn rede in de Pieterskerk in Lei
den, het hoogtepunt van zijn bezoek
aan ons land, zei Bush verder dat
'een nieuwe wereld binnen ons be
reik ligt'. „In de hele wereld erken
nen landen dat een natie in econo
misch isolement niet kan bloeien.
Daarom kijken wij uit naar die ene
Europese markt en een hechtere
Europese gemeenschap". De be
langrijkste industriële democratie
ën in de wereld moeten onderling
geen handelsbarrières opwerpen,
aldus Bush.
Bush riep op tot een wereldwijde
aanpak van milieuproblemen als
klimaatsverandering, zure regen en
vervuiling van de zeeën. „Het is tijd
dat de landen hun krachten bunde
len voor de gezamenlijke verdedi
ging van ons milieu. De Verenigde
Staten zullen daaraan hun steentje
bijdragen", verklaarde de presi
dent.
Minister Van den Broek (buiten
landse zaken) zei gistermiddag te
hopen dat de Amerikanen deze be
lofte waarmaken door een hoge de
legatie af te vaardigen naar de
milieuconferentie die dit najaar in
Den Haag plaats vindt. Hij verwel
komde de rede van Bush als een
krachtig signaal van de betrokken
heid van de Verenigde Staten bij de
veiligheid van Europa. Bush zei
DEN HAAG (ANP) - Een kamer
meerderheid wijst het verzoek van
de PvdA voor spoedoverleg over de
dioxinezaak af. CDA en WD zijn
niet bereid om van vakantie terug te
komen voor overleg met de minis
ters Braks (landbouw) en Nijpels
(milieu). Ze willen eerst meer infor
matie en vervolgens eind augustus
over de zaak praten.
Het PvdA-kamerlid Melkert, die
zaterdag te kennen had gegeven
zo'n overleg te willen, zei gisteren
teleurgesteld te zijn. „Het betreft
een ernstige zaak, die terecht onge
rustheid heeft gewekt. Het is niet zo
dat ik op voorhand de maatregelen
van het ministerie onvoldoende
vind, maar ik wil wel dat de kwestie
in het parlement wordt besproken".
Melkert wil weten of de beheerders
van de afvalverwerkingsbedrijven
bereid zijn om mee te werken en of
nog meer bedrijven betrokken zijn
bij de uitstoot van dioxine. Voor
hem staat niet vast dat de maatrege
len van VROM adequaat zijn.
CDA en WD willen eerst schrif
telijk geïnformeerd worden. Het
door de PvdA gewenste mondeling
overleg zou dan op 21 augustus -
nog wel in het zomerreces van de
Tweede Kamer - plaats kunnen heb
ben. Bedoeling van het overleg was
om zeer snel opheldering te krijgen
over de verhoogde concentraties
dioxine in de melk van veehouders
nabij afvalverwerkingsinstallaties.
Gif
Bij de grensovergang'Rammelbeek
bij Denekamp is gisteren een le
vensgevaarlijke situatie ontstaan
toen uit een Nederlandse tankauto
het zeer giftige cresol lekte. Deze
stof kan dodélijk zijn als ze met de
huid in aanraking komt. Na langdu
rig overleg dichtte een brandweer
man in persluchtpak provisorisch
het lek, waarna de wagen naar AK
ZO in Hengelo reed. Alle kruisingen
werden afgezet zodat de wagen niet
hoefde te remmen of op te trekken
waardoor het lek zou kunnen open
gaan.
Van Gogh
De politie heeft gistermiddag een
vijfde verdachte, een 32-jarige
vrouw uit Nijmegen, aangehouden
in verband met de diefstal van de
drie Van Goghs uit het Kroller-Möl-
lermuseium. De vrouw wordt ver
dacht van heling. Sinds 21 juni zijn
drie mannen en twee vrouwen aan
gehouden. De schilderijen werden
vorige week teruggevonden.
Bevalling
Een poliklinische bevalling in een
ziekenhuis zonder medische indica
tie wordt duurder voor een zieken
fondspatiënt. De verzekerde moet
straks zelf de kosten van het zieken
huis, de verpleging en de eventuele
specialist betalen. De kosten van
verloskundige, huisarts en kraam
zorg (na thuiskomst) blijven in het
ziekenfonds. In de nota waarin
staatssecretaris Dees (volksgezond
heid) dit plan oppert, zegt hij de
thuisbevalling op deze wijze te wil
len stimuleren.
daarover in Leiden: „Ik verzeker u,
de Amerikanen weten dat het hand-
Bush in de Pieterskerk: blij met
Europese integratie. (foto anp>
Volgens milieudeskundige Clèy
van de gemeente Amsterdam bet-
aan er geen technische voorzienin
gen die dioxine-uitstoot bij vuilver
branding tot nul kunnen reduceren.
Als huisvuil wordt verbrand ont
staat vliegas waaraan de dioxine
zich hecht. Maar die dioxine kan er
niet selectief uitgefilterd worden.
Cley vindt de maatregelen van de
ministeries ten aanzien van de regio
Amsterdam overhaast. „Er zijn pas
vrijdag monsters genomen waarvan
de uitslag over enkele weken be
kend is. De situatie in Amsterdam is
wezenlijk anders dan die in de regio
Rotterdam. In Amsterdam-Noord
wordt bij voorbeeld geen indus
trieel afval verbrand terwijl de sa
menstelling van het huisvuil in Am
sterdam anders van aard is".
Cley acht het dan ook heel wel
mogelijk dat over enkele wekerf zal
blijken dat het wel meevalt met de
dioxine-uitstoot in de Amsterdam
se regio.
DEN HAAG - De Tweede Kamer
wist al in juni uit een vertrouwelijke
brief van minister Nijpels (milieu)
dat de melk uit het Lickebaertge-
bied bij Rotterdam met dioxine ver
vuild is. Men deed toen niets met
die wetenschap. Pas toen de vervui
ling via andere bronnen uitlekte,
vroeg de PvdA verontwaardigd om
een spoedoverleg. Dat de regerings
partijen WD en CDA een dergelij
ke debat hebben afgewezen, omdat
ze zich 'grondig willen voorberei
den' is tekenend voor de wijze waar
op de Kamer al jarenlang met het
dioxineprobleem omspringt.
door
Runa Hellinga en
Margreet Vermeulen
De volksvertegenwoordigers had
den zich namelijk al in 1981 en in
1984 kunnen realiseren dat er iets
loos was met dioxine in melk. In het
eerste geval naar aanleiding van een
rapport van de Universiteit van Am
sterdam, in het tweede geval door
een nota van de toenmalige milieu
minister Winsemius. Maar de volks
vertegenwoordigers hebben zich
beide keren met een kluitje in het
riet laten sturen met de mededeling
van de verantwoordelijke bewinds
lieden dat er op korte termijn nader
onderzoek zou komen.
Dat beeld rijst op bij bestudering
van de stukken over de effecten van
vuilverbranding'die de Kamer de
afgelopen negen jaar onder ogen
heeft gekregen. De betreffende
stukken zijn door de Kamer voor
kennisgeving aangenomen, een de
bat erover heeft nooit plaatsgevon
den. Sinds 1981 hebben de parle
mentariërs genoegen genomen met
de aankondiging van nader onder
zoek, zonder zich later ooit nog af te
vragen hoe het met dat onderzoek
gesteld was. Want de feitelijke re
sultaten bleven jarenlang uit. Daar
door kon het gebeuren dat klanten
van boeren uit het Lickebaertge-
bied jarenlang verontreinigde melk
hebben gedronken en verontreinig
de kaas hebben gegeten, terwijl al in
1980 door de Universiteit van Am
sterdam was gewaarschuwd.
In dat zogenaamde 'Eindrapport
haven van vrede in Europa vrede
voor Amerika betekent". De kracht
en eenheid van de NAVO bieden
mogelijkheden om de spanningen
tussen Oost 'en West te verminde
ren, aldus Bush.
Perrestrojka
De president beklemtoonde het be
lang van een voorzichtige benade
ring van de 'dramatische verande
ringen' die zich op het moment in
de Sovjetunie en sommige Oost
bloklanden voltrekken. De Sovjetu
nie heeft daarvan niets te vrezen.
Bush verwees naar de brief die Gor-
batsjov schreef aan de leiders van
de zeven rijkste industrielanden,
die afgelopen dagen bijeen waren
voor een conferentie in Parijs. „De
brief onderstreept dat de Sovjets in
onze richting bewegen. Ik heb vaak
gezegd dat ik de perestrojka wil zien
slagen. Ik wil de Sovjetunie een
koers zien kiezen die haar in de ge
meenschap der naties brengt", zei
de president.
„Wij hopen dat de onnatuurlijke
deling van Europa nu tot een einde
komt, dat het Europa achter de
Muur zich zal voegen bij zijn buren
in het westen, welvarend en vrij".
De president repte daarbij over de
'nieuwe stemmen, vol van nieuwe
hoop' die hij tijdens zijn bezoeken
aan Polen en Hongarije hoorde.
Gisteren spraken Bush en zijn mi
nister van buitenlandse zaken Ba
ker met Lubbers en de ministers
Van den Broek, De Korte (economi
sche zaken) en Ruding (financiën-
)onder andere over Oost-Westrela-
ties, de economische top van Parijs,
handelspolitiek en milieu. De ge
sprekken hadden volgens Van den
Broek een open en informatief ka
rakter, maar bleven zonder concre
te resultaten.
Politie doodt pitbull
GRONINGEN (ANP) - De politie
heeft gisteren in Groningen een pit
bullterriër doodgeschoten nadat
het dier zes mensen had gebeten.
De hond was sinds vier dagen ei
gendom van een 19-jarige Groning
se, die het met de woorden 'doe jij
het dan maar beter' had gekregen
van een onbekende die het dier naar
haar smaak nogal hardhandig aan
pakte.
De hond beet eerst vier mensen.
Ten einde raad sloot de Gronings
het dier op in de douchecel. Pogin
gen van de politie en de Dierenam
bulance het dier te vangen leverde
nog twee gewonden op. Toen kal
meringsmiddelen niet hielpen be
sloot de politie het dier dood te
schieten.
vuilverbranding Project M73' staan
weliswaar geen spijkerharde bewij
zen dat de uitstoot van dioxine door
vuilverbrandingsinstallaties effect
heeft op koemelk. Maar er waren
ook destijds al redenen genoeg om
bezorgd te zijn. In ieder geval was
het bekend dat dioxine zich via de
voeding in moedermelk ophoopte.
Bovendien gaat het om een van de
meest giftige stoffen die ooit door
mensen zijn gemaakt.
Op 23 februari 1981 liet de toen
malige milieu-minister Ginjaar in
antwoord op vragen van D66-Ka-
merlid Lambers-Hacquebard ech
ter weten voorlopig geen aanleiding
te zien tot maatregelen om de uit
stoot van stoffen door vuilverbran
dingsinstallaties te beperken. Gin
jaar stelde dat: „Ondanks de veel
heid en de uitgebreidheid van de
onderzoeken nog slechts weinig op
BRUSSEL/DEN HAAG
(GPD/ANP) De Nederlandse re
gering heeft van de Europese Com
missie een steuntje in de rug gekre
gen bij haar verzet tegen de plannen
van de commerciële zenders TV 10
en Veronique om dit najaar via
Luxemburg en Italië naar Neder
land te gaan uitzenden. De Commis
sie stelde gisteren een besluit over
een Europese mediarichtlijn uit tot
september, maar Europees com
missaris Bangemann zei daarbij dat
'lidstaten het recht moeten hebben
maatregelen te nemen tegen omroe
pen die enkel en alleen om de natio
nale wetgeving te omzeilen vanuit
een ander (EG-)land willen gaan uit
zenden'.
Dat wil nog niet zeggen dat TV 10
en Veronique in oktober niet met
uitzenden kunnen beginnen. De re
gering wil nu met beide zenders
gaan onderhandelen over de voor
waarden waaronder zij tot het Ne-
dit gebied als wetenschappelijk be
wezen kan worden beschouwd en
het overige in meer of mindere mate
als speculatief moet worden aange
merkt".
Filters
Amsterdam dacht tezelfder tijd heel
anders over het eindrapport. Die ge
meente stelde vier miljoen gulden
ter beschikking voor het plaatsen
van extra electrofilters in de Am
sterdamse vuilverbranding. De mi
nister moet dat maar onzin hebben
gevonden. „Geconstateerd kan
slechts worden dat, ondanks het feit
dat de verbranding van afvalstoffen
in vele landen al vele tientallen ja
ren plaatsvindt, tot dusver nergens
iets is gebleken van schadelijke ef
fecten als gevolg van het werken
met vliegas in de verbrandingsin
richtingen en daarbuiten", zo
schreef hij de Tweede Kamer.
derlandse omroeplandschap kun
nen worden toegelaten, zei staatsse
cretaris Van Voorst tot Voorst (bui
tenlandse zaken) gisteren in Brus
sel.
Hij verwees daarbij naar de uit
spraken van premier Lubbers op
het CDA-congres van zaterdag.
Lubbers zei toen commerciële om
roepen te aanvaarden, mits die zich
houden aan door de regering te stel
len voorwaarden. Over die voor
waarden wil de regering ook met
TV 10 en Veronique onderhande
len.
Als de twee commerciële omroe
pen het eens worden met de rege
ring over die voorwaarden, dan zou
er weinig bezwaar meer tegen zijn
om hen in het najaar met uitzenden
te laten beginnen. „Uitzenden via
de voordeur ligt nu meer voor de
hand dan via de achterdeur vanuit
het buitenland", aldus Van Voorst.
Woordvoerders van beide zenders
„Onzin", noemt de Amsterdamse
onderzoeker dr. Kees Olie die uit
spraak. Volgens Olie was op dat mo
ment al uit verscheidene buiten
landse onderzoeken duidelijk dat er
iets mis was met de uitstoot van ver
brandingsovens. En iets van twij
fels over zijn boude uitspraak moet
Ginjaar toch ook hebben gevoeld,
want hij kondigde zijn brief aan de
Kamer wel een serie onderzoeken
Daarbij bleef het een aantal jaren.
Pas in 1984 kwam WD-minister
Winsemius op de affaire terug. Let
terlijk schreef hij dat storingen in
verbrandingsinstallaties kunnen
leiden tot 'een uit het oogpunt van
de volksgezondheid te hoge belas
ting van het in de omgeving grazen
de melkvee'. Opnieuw werd het no
dige onderzoek aangekondigd, uit
te voeren door het Rijksinsituut
voor Volksgezondheid en Milieuhy-
lieten gisteren weten gewoon te wil
len beginnen met uitzenden op de
geplande data.
Maar toch staat niets Veronique
in de weg om toch op 2 oktober te
beginnen met uitzendingen vanuit
Luxemburg. De Europese media-
richtlijn hoeft officieel niet eerder
dan 6 oktober te zijn aangenomen
door de ministerraad. Maar het staat
nog niet vast dat alle lidstaten er
mee instemmen.
Dat is in elk geval na de geplande
startdatum van Veronique. Boven
dien kan Nederland pas maatrege
len nemen als vervolgens de media
wet, en in het bijzonder het bewuste
artikel 66, is gewijzigd. En ook die
procedure (met de parlementaire
goedkeuring) kan ncrg wel even du-
TV 10 wil pas op 28 oktober van
start gaan, en zou dus eventueel wel
gehinderd kunnen worden. Maar
uit de woorden van Van Voorst kan
giëne. Zeer expliciet zou ook naar
het voorkomen van dioxine in koe
melk en -organen worden gekeken.
Maar dat onderzoek liet wel heel
lang op zich wachten. De vraag is ei
genlijk, of het vandaag al zou zijn
uitgevoerd, als vorig jaar niet een
bezorgde boer zelf een monster van
zijn melk bij de Universiteit van
Amsterdam had aangeboden. Dat
monster bleek zo verontreinigd, dat
de problematiek eindelijk serieus
werd onderzocht.
Kosten
Deze trage afhandeling van zaken
lijkt al die jaren niemand gestoord
te hebben. De Kamer niet, die nooit
om een voortgangsrapportage
vroeg. Het ministerie niet, dat aan-
hikte tegen de extra miljoenen die
nodig zijn voor de aanpassing van
de verbrandingsinstallaties. „Kos
tenaspect en levensduur van de in
stallaties zullen uiteraard in de af
weging een belangrijke rol gaan
spelen", schreef Winsemius al in
1984.
De grote vraag is, waarom het on
derzoek zo traag is verlopen. Vol
gens het ir. Klooster van het analys-
tisch-chemisch laboratorium van
het RIVM was zijn instituut jaren
lang niet in staat om de hele kleine
hoeveelheden dioxine in melk op te
sporen. Olie ontkent dat: „In 1984
bestonden die technieken al en had
het RIVM in principe de mogelijk
heid dat onderzoek uit te voeren".
Het RIVM is in ieder geval op dit
moment een van de elf instituten in
de wereld die in staat zijn om uiterst
kleine sporen dioxine te meten.
Volgens het PvdA-kamerlid
Melkert is de trage onderzoeksgang
mede te wijten aan de geringe bud
getten die de rijkoverheid jaarlijks
voor onderzoek ter beschikking
stelt. „Het is wrang dat zelfs in het
Nationaal Milieubeleidsplan geen
extra geld voor onderwijs en onder
zoek wordt uitgetrokken", aldus
Melkert.
Maar Olie vindt dat het Rijksinsti
tuut zich veel te veel heeft bezigge
houden met het uitzoeken van de
exacte dioxine-gehalten in de
vliegas van de verbrandingsinstal
laties en te weinig met de gevolgen
die dioxine voor de gezondheid
heeft. „Ik zou mijn prioriteiten in ie
der geval anders gelegd hebben".
'Buitenlandse
junk berechten
in eigen land'
MAASTRICHT (GPD) - De hoofd
officieren van justitie in de arron
dissementen Maastricht en Roer
mond willen dat junks uit Duits
land en België, die in Limburg hun
verdovende middelen halen, in hun
eigen land worden vervolgd. De
Maastrichtse officier van justitie
Smalburg heeft dat gezegd naar
aanleiding van een brief aan het mi
nisterie van Justitie die, naar nu pas
bekend is geworden, in april ver
stuurd is.
Reden voor de vervolging van de
Duitse en Belgische 'kleine gebrui
kers' van verdovende middelen is
dat zij geen deel uitmaken van de
Nederlandse maatschappij. Anders
is dat volgens de Maastrichtse offi
cier van justitie met de buitenlan
ders die in Amsterdam hun verdo
vende middelen kopen. „Zij wonen
daar. Dus behoren zij ook naar Ne
derlandse maatstaven berecht te
worden. Dat kun je van de Duitsers
en Belgen hier in ieder geval niet
zeggen. Zij nemen de trein, de fiets,
de bus of de auto. Kopen vervolgens
in Limburg hun spul, nemen of
spuiten dat meteen in en gaan pas
dan weer terug naar hun land."
De Duitse en Belgische justitie
voelen veel voor het voorstel, waar
op het ministerie van justitie nog
geen antwoord heeft gegeven, aan
gezien ze er ook zelf baat bij heb
ben. Smalburg: „De Duitsers en
Belgen kunnen hun gebruikers in
ieder geval in kaart brengen. En op
de tweede plaats kan de hulpverle
ning aan de verslaafden beter op
gang komen. De hulpverleners we
ten daar nu dus niets". Voor de Ne
derlandse jugtitie betekent het min
der werk.
De voorwaarde die de hoofdoffi
cieren in beide Limburgse arrondis
sementen gesteld hebben, luidt dat
men in beide buitenlanden reke
ning houdt met de gebruikelijke
Nederlandse strafmaat. „Als ze in
Duitsland en België draconische
straffen gaan opleggen, dan kunnen
ze het wel vergeten.
worden opgemaakt dat de regering
liefst voor eind september tot een
akkoord met de twee commerciële
zenders zou willen komen. Of die
daartoe bereid zijn is de vraag.
Uitstel van de startdatum zou TV
10 (Joop van den Ende) in grote pro
blemen kunnen brengen, omdat
grote investeringen zijn gedaan die
in de eerste uitzendmaanden via de
reclameopbrengsten moeten wor
den terugverdiend. Veronique
werkt nauw samen met de Luxem
burgse commerciële zender RTL en
heeft minder schulden moeten aan
gaan.
Over en uit
Het CDA reageerde bij monde van
mediaspecialist Beinema verheugd
op de ontwikkelingen in Brussel.
Het is over en uit voor de commer
ciële omroepen TV 10 en Veroni
que. aldus Beinema. Hij verklaarde
zich tegen besprekingen met de
commerciële omroepen over toela
ting. „Dat moet het kabinet niet
doen", aldus Beinema. „Binnen de
mediawet is geen plaats voor een
commerciële omroep in Nederland.
Als buitenlandse zender kunnen
TV 10 en Veronique nu ook niet.
Het is over en uit voor ze. Dat is mijn
interpretatie".
WD-mediaspecialist Hermans
reageerde woedend op de houding
van het CDA. „Het is overduidelijk
dat het CDA-congres een fopspeen
op tafel heeft gelegd", aldus de libe
raal in een reactie op de uitspraken
van Beinema. Volgens de liberaal is
bovendien staatssecretaris Van
Voorst tot Voorst veel te voorbarig
geweest met zijn uitspraken. „Er is
nog helemaal geen definitief voor
stel van de EG. Bovendien maken
TV 10 en Veronique gebruik van de
Nederlandse wetgeving", aldus
Hermans. Hij erkende wel dat het
nu 'nauwelijks te doen is' om com
merciële tv in Nederland van de
grond te krijgen.
Politie maakt
eind aan grote
heroïnelijn
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse politie heeft vrijdag in
samenwerking met de Westduitse
politie één van de grootste heroïne
lijnen van Europa opgerold, zo
heeft de politie gisteren bekehdge-
maakt.
Zeven drugshandelaren zijn aan
gehouden, vijf in Nederland en
twee in de Bondsrepubliek. In to
taal werd 117 kilo heroine met een
straatwaarde van ongeveer 17 mil
joen gulden in beslaggenomen. De
organisatie smokkelde jaarlijks
honderden kilo's heroïne vanuit
Oost-Turkije naar Nederland.
De Amsterdamse narcoticabriga
de begon enige maanden geleden
een onderzoek naar een 34-jarige in
Amsterdam wonende Turk. Daarbij
bleek dat hij twee partijen heroïne
had besteld die per vrachtwagen
naar Nederland zouden worden ver
voerd. Na aankomst van de eerste
wagen werd op vijf plaatsen in Am
sterdam een inval gedaan. De twee
de wagen werd in de Bondsrepu
bliek onderschept met 92 kilogram
heroïne.
