Inseminatie straks
in aparte praktijk
Schiphol in de ban van een oude vliegtuigbom
Artsen Radboud nemen initiatief
'Nijpels hield gegevens
bodemvervuiling achter'
'Hotline' gewenst voor
incidenten als met MiG
'Eigenlijke functie scholen in gevaar'
11! ta Gol<l r'lm 100 lso
W
'Slr fSiwiSïjj
I ff p
fulfill
I
DONDERDAG 6 JULI 1989
BINNENLAND
PAGINA 3
ADVERTENTIE
Gezien op TV?!
IkKodgcoi/J
Aanbiedingen geldig t/m za 15 juli of zolang de
NIJMEGEN (GPD) - Er komt los van het Sint-Radboudziekenhuis in Nijmegen een prak
tijk waar vrouwen zich kunstmatig kunnen laten insemineren. Enkele artsen van het zie
kenhuis hebben daartoe besloten, nu bestuur en directie in overleg met de Katholieke
Universiteit hebben besloten per 1 augustus te stoppen met insemineren.
i verge-
;r ande-
Nijmegen
"Wij zijn het niet eens met het be
sluit om met insemineren te stop
pen". zegt prof. dr. R. Rollard, hoofd
van de afdeling obstetrie en gynae
cologie van het Radboud. Hij is een
van de initiatiefnemers voor een
aparte praktijk, los van het zieken
huis. De plannen zijn
vorderd stadium.
De praktijk die hij
ren in het centrum v
willen openen komt geheel los
het ziekenhuis te staan. De betrok
ken artsen willen in een stichting
hun werk gaan doen. "De stichting
is niet gericht op het maken van
winst, maar er moet ook geen ver
lies worden geleden", aldus Rol
land. De mensen die bij de nieuwe
praktijk aankloppen moeten net als
nu in het ziekenhuis een eigen bij
drage betalen.
Het katholieke Radboudzieken-
huis wil stoppen met insemineren,
omdat de anonimiteit van de zaad
donor na recente uitspraken van de
rechter en wetgeving inzake per
soonsregistratie niet meer kan wor
den gegarandeerd. Het bestuur wil
de donor beschermen tegen "een la
tere, eventuele confrontatie met
zijn biologische nakomeling".
De rechter heeft in een enkel ge
val een inzagerecht in medische
dossiers toegekend. Voor het Rad
boud, en de daarmee gelieerde Ka
tholiek Universiteit is dat een pro
bleem. De zaaddonors is immers
anonimiteit beloofd. "Voor het be
stuur is het onzeker of dossiers van
zaaddonors kunnen worden opge
vraagd. Totnutoe werd dat veron
dersteld niet te kunnen. Voor mij is
CDA-kamerlid:
plan gedoemd
tot mislukken
NIJMEGEN - Volgens het Nijmeeg
se CDA-Tweede-Kamerlid Ad Lan-
sink, specialist volksgezondheid in
zijn fractie, is het plan voor eën
aparte kliniek voor kunstmetige in
seminatie tot mislukken gedoemd.
"Dat die erkend zal worden door het
ministerie van WVC, daar is geen
sprake van. Ze hebben een vergun
ning nodig, maar die krijgen ze niet,
want alleen de academische zieken
huizen mogen KI doen, en daarom
hoeven ze ook niet te rekenen op
vergoedingen van ziekenfondsen
en ziektekostenverzekeraars".
Lansink vindt overigens dat de
gyneacoloog Rolland maar ontslag
nemen als arts in het Radboud-zie-
kenhuis. "Iemand met zulke ideeën
moet toch niet in een katholiek zie
kenhuis willen werken. Ik ben een
liberale man, maar als CD A-er vind
ik het verzoek van de bisschoppen
en de paus toch wel even belangrij
ker dan wat meneer Rolland vindt.
Anonieme donors? Dat is al hele
maal niet in het belang van het kind,
dat gewoon wil weten wie zijn vader
is. Waarom moeten donors weglo
pen voor hun verantwoordelijk
heid? Dat heeft enorme psychische
effecten op een kind", aldus Lan
sink.
Een woordvoerder van WVC kon
gisteren bevestigen noch ontken
nen of er een vergunning voor de
KI-praktijk nodig is.
Binnenland kort
dat nog geen uitgemaakte zaak", al
dus Rolland.
Hij noemt het besluit om te stop
pen met de inseminatie van zaad
van onbekende donors niettemin
"begrijpelijk, want het ziekenhuis
bestuur heeft nu eenmaal te maken
met de instructie van het Vaticaan".
Zwangerschappen zouden volgens
die instructie uitsluitend op een na
tuurlijke manier tot stand moeten
komen. In het ziekenhuis mag
straks alleen nog geïnsemineerd
worden met het zaad van de echtge
noot. Rolland: "Wij vinden dat deze
voorziening in zijn geheel gehand
haafd moet blijven. De ervaring die
wij hiermee sinds 1984 hebben op
gedaan heeft ons bevestigd dat KI
voor goed gemotiveerde paren een
bijzonder goede manier van hulp
verlenen kan zijn".
DEN HAAG (GPD) - De Tweede
Kamerleden Melkert (pvdA) en
Tommei (D66) vinden het onbe
hoorlijk dat minister Nijpels van
milieubeheer informatie heeft ach
tergehouden over de vervuiling van
de bodem. Uit een vertrouwelijk
rapport van het adviesbureau Data
Process blijkt dat de bodem op
meer dan honderdduizend plekken
zo ernstig is vervuild dat er moet
worden gesaneerd. Tot nu toe werd
-op basis van provinciale inventari
satielijsten- aangenomen dat het
ging om niet meer dan tienduizend
vervuilde plekken, waarvan er zes
tienhonderd voor sanering in aan
merking komen.
De Kamerleden zijn verbaasd dat
het Nationaal Milieubeleidsplan
niet over de nieuwste cijfers rept,
terwijl Nijpels bij het opstellen er
van al wel over deze gegevens be
schikte. De Kamerleden willen de
minister hierover aan de tand voe
len en hebben inmiddels schriftelij
ke vragen gesteld.
Volgens het ministerie zijn de cij-
DEN HAAG/MOSKOU (DPA/Rtr.) -
In West- zowel als Oost-Europa zijn
naar aanleiding van de vlucht van
een onbemand Russisch gevechts
vliegtuig Over Nederland en België,
stemmen opgegaan om een perma
nente 'hotline' aan te leggen tussen
NAVO en Warschaupact om te kun
nen overleggen bij incidenten.
De NAVO kreeg dinsdag geen
waarschuwing vanuit Polen of de
DDR dat een Russisch gevechts
vliegtuig op het punt stond het wes
terse luchtruim binnen te vliegen.
Na een onbemande vlucht van ruim
900 km stortte het toestel neer bij
Kortrijk in België, waarbij een jon
gen van 18 om het leven kwam.
In het dagblad Izvestia zegt gene
raal Sjaposjnikov, adjunct-opper
bevelhebber van de Russische
luchtmacht dat "een operationele
verbinding noodzakelijk is in dit
soort gevallen". De generaal rea
geerde op de suggestie van de Belgi-
sche minister van defensie. Guy
Coëme, een permanent verbin
dingssysteem op te zetten tussen de
twee militaire bondgenootschap
pen.
In Nederland heeft Sovjet-ambas
sadeur Chikvaidze heeft gistermid
dag namens zijn regering zijn ver
ontschuldigingen aangeboden voor
de schending van het Nederlandse
luchtruim door de MiG-23 straalja
ger. Hij verzekerde dat er geen spra
ke was van enige opzet het Neder
landse luchtruim te schenden en
dat er maatregelen genomen moe
ten worden om herhaling te voorko-
De Nederlandse regering aan
vaardt de aangeboden verontschul
digingen en wacht verdere informa
tie af. Nederland wil vooral weten
waarom de Sovjet-autoriteiten niet
hebben gewaarschuwd alvorens de
MiG het Nederlandse luchtruim
binnenvloog.
Sjaposjnikov zegt in Izvestia dat
de pjjloot van het toestel, Nikokg
Skuridin, het toestel in de richting
van de zee had gestuurd, weg van
bevolkt gebied, voor hij de jager
verliet. "Hij was zeker dat de MiG in
zee zou vallen op korte afstand van
waar hij er uit sprong", aldus de ge
neraal.
In Nijmegen ondergaan ongeveer
100 gehuwde vrouwen per jaar een
inseminatie-behandeling. Zestig
krijgen op deze wijze een kind. Zon
der KI zouden ze kinderloos blij
ven. In een beperkt aantal gevallen
wordt geïnsemineerd met zaad van
de eigen man, maar in de regel
wordt een beroep gedaan op de
veertig anonieme donors van de
spermabank, die eveneens in het
ziekenhuis is gevestigd. Deze do
nors zullen niet automatisch 'mee
verhuizen' naar de nieuwe praktijk.
Momenteel zijn nog pakweg zes
tig vrouwen bjj het Radboud in be
handeling voor KI. Rolland meent
dat het nog ten minste een half jaar
of langer zal duren "voordat alle toe
zeggingen zijn nagekomen". Daar
na zal de stichting een behandeling
kunnen bieden, denkt hij.
fers, die Data Process in opdracht
van VROM verzamélde, echter "bo
terzacht". Het rapport dat april vo
rig jaar werd afgerond, wordt naar
verwachting volgende maand gepu
bliceerd als bijlage van het tienja
ren-scenario voor de bodemsane
ring.
'Nederland Gifvrij', een samen
werkingsverband van Natuur en
Milieu, Milieudefensie en enkele
andere milieuorganisaties, is niet
verbaasd over de cijfers van Data
Process. 'Gifvrij' wijst er op dat de
zelfde gegevens voor een deel al ver
werkt zijn in het rapport 'Zorgen
voor Morgen'.
'Nederland Gifvrij' gaat ervan uit
dat de cijfers van Data Process
kloppen en pleit voor een grondige
schoonmaak. Op dit moment is on
geveer 200 miljoen gulden per jaar
beschikbaar voor het saneren van
vervuilde terreinen. Om de bodem
op den duur werkelijk schoon te
krijgen is jaarlijks een miljard gul
den nodig, aldus woordvoerster
Versteegde.
DEN HAAG - Onder aanvoering van voorzitter Dolman van de Tweede Kamer is gisteren in Den Haag het Vis
serspad, een wandelroute langs de Zuidhollandse kust, in gebruik genomen. De wandelroute heeft een lengte van
honderd kilometer. (foto anp)
VALKENSWAARD (ANP) - De
politie in Valkenswaard heeft een
49-jarige vrouw uit die plaats aan
gehouden. Ze wordt ervan ver
dacht 38 in snoeppapier verpakte
pilletjes op straat te hebben ach
tergelaten. Een deel van die ta
bletten is voor kinderen dodelijk.
Een woordvoerder van de politie
heeft dit gisterën meegedeeld. De
politie spreekt van "een lugubere
zaak".
De eerste pilletjes werden dins
dagmiddag gevonden. Ze zaten in
een bonbondoosje waarop met
een pen "snoepjes voor iedereen"
was geschreven. De tabletten wa
ren afzonderlijk verpakt in papier
Dodelijke
pilletjes in
snoeppapier
dat wordt gebruikt om echte
zuurtjes in te verpakken. Het
doosje werd gevonden door een
kind dat er mee naar zijn ouders
stapte. Die waarschuwden op
hun beurt de politie.
Tijdens een uitvoerig buurton
derzoek werd nog een tweede
doosje gevonden. Alles bij elkaar
gaat het om drie soorten witte en
rose pillen waarvan twee soorten
dodelijk kunnen zijn. Tijdens het
onderzoek meldde zich een getui
ge die had gezien dat de aange
houden vrouw een van de doosjes
op straat legde. In de betreffende
wijk wonen veel kinderen.
De verdachte wordt poging tot
moord ten laste gelegd. Ze ont
kent maar de politie heeft tijdens
een huiszoeking voldoende be
wijzen gevonden om aannemelijk
te maken dat de doosjes inder
daad afkomstig zijn van de
vrouw, die al geruime tijd een
psychiatrische behandeling on
dergaat.
Volgens de piloot is de naver-
brander tijdens het opstijgen uitge
gaan, waarop het toestel vaart ver
loor, zei hij. Doordat de vlieger de
schietstoel gerbuikte zou het vlieg
tuig weer voldoende vaart hebben
gekregen om verder te vliegen. "Op
dit moment heb ik geen informatie
of de radarsystemen op het grond
gebied van Polen en de DDR het
toestel hebben gezien", zei Sjaposj
nikov. Het toestel had een automati
sche vluchtrecorder aan boord die
mogelijk zal aangeven wat is ge
beurd, voegde hij er aan toe.
De Sovjet-minister van defensie,
Dimitri Jazov, wist gisteren geen
antwoord op de vraag waarom het
vliegtuig niet werd neergehaald
door de Poolse luchtafweer of het
noordelijk onderdeel van het Sov
jet-leger. "Het is moeilijk te zeggen
waarom het niet is opgespoord en
neergeschoten. Er moet een groot
schalig onderzoek komen", zei hij.
Meisje gewond
bij omvallen
decorstuk op
NS-feestterrein
UTRECHT (GPD) - Een elfjarig
meisje uit Waalwijk is gistermiddag
gewond geraakt toen een multiplex
decorstuk omwaaide op het evene
ment 'Treinen door de tijd' van de
Nederlandse Spoorwegen in
Utrecht. Het kind liep een hersen
schudding, verwondingen aan het
gezicht, kneuzingen en schaafwon
den op. Het meisje kon na behande
ling in het Academisch Ziekenhuis
met haar ouders mee naar huis.
Het is voor de tweede maal dat er
een ongeluk gebeurt "op 'Treinen
door de tijd', de jubileummanifesta
tie van de NS op het terrein van de
Jaarbeurs. Op woensdag 21 juni
overleed een zesjarig Utrechts jon
getje en raakten drie mensen ge
wond, van wie een ernstig, nadat
een klimwand op hen terecht
kwam. Deze wand was niet veran
kerd.
Vorige week werd het evenement
heropend, nadat er volgens de NS
alle voorzorgsmaatregelen waren
genomen om verdere ongevallen te
voorkomen. Alle speelwerktuigen
werden met staaldraad verankerd.
Dat zou ook het geval moeten zijn
geweest met het multiplex decof
van 4.80 meter breed en drie meter
hoog. Dit werd gebruikt door een
theatergroep, die gistermiddag een
voorstelling wilde geven. De afde
ling Bouw- en Woningtoezicht van
de gemeente Utrecht stond het op
treden toe, mits het decor stevig
vast zou staan. Bij voorstellingen
eerder deze week was dat ook het
geval.
Gistermiddag ontbrak de veran
kering. Om kwart voor twee kreeg
de wind greép op het decorstuk en
het viel op het Waalwijkse meisje.
De Utrechtse recherche heeft van
het Openbaar Ministerie opdracht
gekregen de zaak uit te zoeken.
DEN HAAG (GPD/ANP) - De sa
menleving stelt zulke hoge en uit
eenlopende eisen aan het onderwijs
dat de eigenlijke functie van scho
len ten onder dreigt te gaan. Dat zei
de Nijmeegse hoogleraar Van Lies
hout gistermiddag bij de presenta
tie van een rapport over het Neder
landse onderwijsbestel. Dit 'landen-
rapport' vormt de basis voor een on
derzoek van de Organisatie voor
Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO) naar de kwa
liteit van het onderwijsbeleid in Ne
derland.
Volgens Van Lieshout en zijn me
de-auteurs doet de samenleving te
vaak een beroep op het onderwijs
om maatschappelijke vraagstukken
aan te pakken. Ook vragen de op
stellers van het rappdrt zich af of
voorlichting over tal van onderwer
pen wel een echte onderwijstaak is.
"Technologische ontwikkelingen,
emancipatie, milieuzorg, beroeps
voorbereiding. Is dat niet een over
daad aan wensen en verlangens om
mee bij het onderwijs aan te klop
pen?", vroeg Van Lieshout zich af.
Een van de kerntaken van de
school is volgens de rapporteurs
"het open en kritisch leren van
waarden en normen", want een kri
tische houding is jiiet alleen voor de
wetenschap maar ook voor de sa
menleving van groot belang. Juist
het aankweken van deze instelling
dreigt in het gedrang te komen,
meent Van Lieshout.
Ook de voorzitter van het Neder
lands Christelijk Werkgeversver
bond (NCW), Weijtenberg, heeft
meegewerkt aan het landendocu-
ment. Hij is verheugd dat het onder
wijsbestel eens grondig door een
buitenstaander wordt doorgelicht.
"U moet het vergelijken met het in
huren van een extern organisatie
bureau. Veelal weten de bedrijven
in kwestie allang waar de schoen
wringt, maar is het klimaat nog niet
rijp om dat zwart op wit te zetten.
Voor een buitenstaander is dat ge
makkelijker", aldus Weijtenberg.
De onderwüsspecialisten van de
OESO brengen dit najaar op uitno
diging van minister Deetman (on
derwijs) een bezoek aan tal van on
derwijsinstellingen in Nederland.
Hun analyse van het Nederlands
onderwijsbeleid wordt eind decem
ber verwacht. Deetman zei gisteren
veel belang te hechten aan een tota
le doorlichting van het onderwijs.
- i'l
'kodacolor
WP 36 opnamen. 3 Halen, 2 betalen.
Kodak S100 EF kompakt camera Per 3 5tuks-44k5"29.90
Met ingebouwde flitser en lenskap. Nu in speciale kadoverpakking met tas,
batterij en Kodacolor Gold film. 5 Jaar garantie. J29?"
Werkverkeer
De gemiddelde afstand in het woon
werkverkeer is tussen 1984 en 1988
gegroeid met 1,4 procent tot 14,8 ki
lometer. Ten opzichte van 1980 be
draagt de stijging zelfs 12,1 procent.
Dat blijkt uit cijfers van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
(CBS). De stijging is vooral veroor
zaakt door de relatieve daling van
het aantal mensen dat 10 kilometer
of minder van zijn werk woont.
Gierput
De 28-jarige landbouwer J. de Graaf
uit het Brabantse Baarschot, ge
meente Diessen, is gisteren samen
met zijn 51-jarige oom M. Rikken uit
het Gelderse Bemmel, in de gierput
van De Graaf bedwelmd geraakt en
verdronken. Volgens een woord
voerder van de rijkspolitie zat in de
2,5 meter diepe put slechts 35 centi
meter gier. Er hing echter een zeer
sterke concentratie ammoniak-
damp.
Celstraf
Het Amsterdamse gerechtshof
heeft twee 27-jarige inwoonsters
van Amersfoort gisteren veroor
deeld tot respectievelijk zes en vijf
jaar gevangenisstraf wegens moord
op Tinus Drenth. De vrouwen, de
ex-echtgenote van Drenth en haar
buurvrouw, werden eerder, na een
eis van twaalf jaar, door de recht
bank in Utrecht veroordeeld tot
drie en 2,5 jaar celstraf. De procu
reur-generaal eiste acht jaar cel te
gen beide
SCHIPHOL - Wachten. Iets an
ders zat er voor de op Schiphol
terugkerende luchtreizigers
niet op. Wie de pech had zijn au
to geparkeerd te hebben op het
vlak voor het stationsgebouw
gelegen parkeerterrein P4,
moest engelengeduld hebben.
Begrip voor de situatie over
heerste. Slechts een enkele rei
ziger vond het belachelijk dat
hij na uren vliegen voor zoiets
kleins als een bom zijn kostbare
tijd moest verspillen.
door
Piet Teeling
"Waar kan ik een claim indienen",
vroeg een reiziger uit Barneveld die
van New York via Frankfurt in Am
sterdam was geland. "Dit pik ik
niet. Dit kost me geld. Ik wil met
mijn auto, die hier geparkeerd staat,
zo snel mogelijk weg. Zo niet, dan
dien ik een claim in".
Hoe de vertegenwoordigers
de luchthaven Schiphol ook op de
man inpraatten, voor enige rede
bleek hij niet vatbaar te zijn. Hij
werd uiteindelijk opgehaald door
een kennis.
Het afsluiten van het parkeerter
rein was slechts een van de maatre
gelen die de luchthavendirectie op
voorspraak van de Explosieven Op-
ruimings Dienst (EOD) had geno
men. Schiphol was voor treinreizi
gers al vanaf het middaguur onbe
reikbaar geweest. NS zette bussen
£3niü t M* j
Terwijl twee experts het handboek raadpleegden, bekeken gisteren twee andere medewerkers van de Explosie-
jen Opruimingsdienst de zware vliegtuigbom in de bouwput. (foto anp>
in die vertrekkende passagiers van voer, een in de haast geregelde op-
de stations Amsterdam-Lelylaan en haaldienst of openbaar vervoer per
Hoofddorp naar de luchthaven pen- bus of taxi. Taxibedrijven op de
delden. De aangekomen reizigers luchthaven deden goede zaken en
waren aangewezen op eigen ver- konden de plotselinge drukte nau
welijks aan.
Even voorhalf een had een dragli
ne-machinist die graafwerkzaamhe
den verrichtte voor de bouw van de
tweede Schipholtunnel, een onbe
kend projectiel in zijn bak mee naar
boven genomen. Eenmaal boven
water gleed het 1 meter lange en 30
centimer dikke voorwerp terug in
het water van de bouwput. De ma
chinist staakte onmiddellijk zijn
werkzaamheden. Ook de andere
werkzaamheden, waaronder het
heien in de onmiddellijke nabijheid
van de vindplaats, werden gestaakt.
Ontsteker
De EOD, bezig met een uitgebreid
bommenonderzoek op Schiphol-
Oost, werd erbij gehaald. Duikers
van de Haarlemmermeerse brand
weer daalden af in de bouwput om
de bom te lokaliseren, echter zon
der resultaat. Pas tegen vijf uur ta
kelde de dragline het projectiel naar
boven. EOD-kapitein M. J. Huij-
bers: "We zagen meteen dat het om
een 500-ponder ging. Een Engels ty
pe vliegtuigbom. Het probleem was
echter, dat de ontsteker gedeeltelijk
was afgebroken, waardoor we geen
gebruik konden maken van onze op
afstand bedienbare apparatuur. Het
betekende ook dat er maar een ma
nier overbleef om de bom onscha
delijk te maken, namelijk met de
hand".
Terwijl uit voorzorg een gebied
binnen een straal van 150 meter
werd afgezet voor aller verkeer, be
gon een van de medewerkers van de
EOD met het onschadelijk maken
van de bom. Op afstand moesten
luchtreizigers lijdzaam toezien hoe
de minuten verstreken. Om half
tien gisteravond gaf kapitein Huy-
bers het sein dat met de demontage
van de bom kon worden begonnen.
Het stationsgebouw werd herme
tisch afgesloten. Vertrekkende rei
zigers, er vertrokken nog vijf vlieg
tuigen. moesten via een achterdeur
van het luchthavengebouw het
vliegtuig zien te bereiken. Ook de
wegen werden afgesloten: slechts
het luchtverkeer ging door. De
luchtverkeersleiders uit de ver
keerstoren werden uit voorzorg
overgeplaatst naar een mobiele post
ergens op het landingsterrein. Om
tien uur was het karwei geklaard.
Het projectiel werd op een leger
truck afgevoerd.
Hekken
Het wachten van de reizigers die
met hun auto naar huis wilden,
werd pas tegen half elf beloond. Pas
op dat moment werden de hekken
verwijderd en konden de automobi
listen hun voertuig ophalen. Pleis
ter op de wonde vormde het feit dat
ze zonder betaling het parkeerter
rein mochten verlaten. Pas tegen
middernacht keerde de rust op de
luchthaven Schiphol terug en ver
dwenen de files van komende en
vertrekkende automobilisten.
Vandaag zuljen de werkzaamhe
den aan de nieuwe Schipholtunnel
gewoon worden voortgezet. Voi-
gens kapitein Huijbers van de EOD
moeten er op het luchthaventerrein
meer projectielen, vermoedelijk af
komstig van Engelse vliegtuigen,
liggen. "Ik verwacht dat een derge
lijke bom ook op een van de 38 ver
dachte plekken die we op Schiphol-
Oost hebben aangetroffen zal lig
gen. Maar je hebt ook best kans, dat
we meer van dergelijke projectielen
zullen aantreffen op Schiphol-Cen-
trum, nu daar toch op grote diepte
wordt gegraven".
