Ziek en gek van vakantie Sociale Zaken maakt slechte beurt bij Gehandicaptenraad Leerstoel door bezwaren tegen Balke van de baan Reportage Ruzie en spanningen langs het strand en op de camping PAGINA 2 DONDERDAG 6 JULI 1989 door Anje Romein Dat zegt de Amsterdamse prof. A. P. Vroon, die zich als psycholoog verdiept heeft in de verandering die de vakantieganger ondergaat. Op een van zijn vakgebieden, de psy chosomatiek, is geconstateerd dat. de vakantie ziektebevorderlijk werkt. "Er bestaat een lijst van fac toren die een aanslag doen op psy chologische en lichamelijke proces sen van de mens. De dood van een partner, een verhuizing, het aan gaan van een hypotheek, maar ook op vakantie gaan". Naast puur lichamelijke klachten brengt vakantie voor labiele men sen ook psychische problemen met zich mee. Vroon: "Die mensen blij ven nauwelijks overeind. De pro bleempjes in hun omgeving waar ze mee te maken krijgen, maken hen acuut krankzinnig. En dat terwijl half-half labiele mensen vaak van hun arts het advies krijgen eens met vakantie te gaan". Instellingen als de ANWB-alarm- centrale, SOS-international en alarmcentrale Eurocross herken nen deze situaties. H. Ceulen, arts en hoofd van het medisch team bij Eurocross: "Mensen verkijken zich op de vakantie. Het normale leven is helemaal weggevallen. Het ver trouwde is weg en dat is juist iets wat labielere mensen nodig heb- AMSTERDAM/NOORDWIJK Mensen die met vakantie gaan, worden sneller ziek. "De lichamelijke afweer van het lichaam neemt af wanneer de routine, de sleur, doorbroken wordt. Dat gebeurt als je op vakantie bent. Een andere omgeving, warm klimaat, slechte behuizing, een andere taal. Daardoor ben je vatbaar der voor een griepje". blemen in het gezin. We krijgen ook veel te maken met verslaafden. Zij zoeken de uitweg uit hun ellende in een warm, ver land, maar in het bui tenland ontsporen ze nog meer", zegt Ceulen van Eurocross. De Eurocross-bellers zijn in twee groepen te verdelen: jongeren tot dertig jaar en mensen in de leeftijd tussen de veertig en zestig, "maar vraag me niet waarom, daar heb ik geen idee van". Zo komt het vaak voor dat twee meisjes op vakantie naar Spanje gaan. De een gaat voor haar rust, de ander gaat voor de ge zelligheid mee. Na een paar dagen belt de laatste in paniek naar Euro cross: er is geen land met haar vriendin te bezeilen. Slechts een enkele keer gaat het mis met iemand die van tevoren geen spoortje oververmoeidheid vertoont en altijd probleemloos door het leven gaat. In opperste stemming gaat hij met vakantie, maar ver in de vreemde keert het tij. "Iemand kan volslagen onverwacht in een identiteitscrisis komen. Dat komt doordat hij zich opeens een to taal ander leefpatroon aanmeet. Je kunt het vergelijken met een hard werkende manager die pas een hart infarct krijgt in zijn vrije tijd". Als het echt kritiek worat bellen reisbegeleiders, hostesses of part ners in paniek naar Noordwijk. Alarmcentrale Eurocross moet uit komst bieden. "Als het even kan proberen we de vakantie van het 'slachtoffer' voort te zetten. Medici die we zelf in die vakantieomgeving hebben, gaan erheen, in heel ernsti ge gevallen reist iemand vanuit Ne derland om de persoon in kwestie persoonlijk op te halen. Of we pro beren iets met onze buitenlandse contacten, regelen een gesprekje of misschien medicijnen", aldus Ceu len. Echtelijke ruzies Volgens prof. Vroon is er op psy chologisch vlak nog een andere, vaak voorkomende categorie pro blemen. Dat zijn de echtelijke ru zies die tijdens de vakantie opeens in alle hevigheid losbarsten. De oor zaak daarvan zit volgens hem in de wanverhouding binnen het stan daardrollenpatroon van de Neder lander. "In Nederland is het nog steeds zo dat de vrouw wast, strijkt en kookt. De man werkt, soms wel 14 uur per dag. Eenmaal op de cam ping in Torremolinos verandert er van alles voor die kerels. Ze moeten meevegen, meekoken en meehel pen opvoeden. Sommigen willen datf gewoonweg niet, maar al zou den ze het willen dan kunnen ze het niet". Voor de vrouwen verandert er dus weinig in het zonnige zuiden. Het verschil met thuis is vrij klein. Maar de mannen zorgen voor de problemen. De gevolgen zijn iedere zomer weer op de campings aan de Middellandse Zee te zien. "De man nen voelen zich doodongelukkig, krijgen ruzie met hun vrouw en grij pen naar de drank. Je ziet ze daar zitten, die kerels: amechtig voor hun tent met een dikke buik en pils in de hand commanderen ze hun echtgenoten". Niet voor niks maken heel wat vrouwen tijdens hun vakantie ge bruik van de mogelijkheid slaap- en kalmeringsmiddelen zonder recept te kunnen kopen. Volgens Vroon kunnen deze taferelen voorkomen worden door niet naar een camping te gaan - met alle primitiviteit van dien -, maar naar een hotel. "Daar moet je je allebei aanpassen". ben. Door de andere cultuur en de vreemde taal wordt dat unheimi sche gevoel alleen nog maar ver sterkt". Prof. Vroon ziet in het gedrag van Nederlanders op campings in Zuid- Europa een vorm van zelfbescher ming om zo'n crisis te voorkomen. "Allereerst wordt de angst voor het onbekende door drank bestreden. Het huisje deugt niet, het eten is raar; de angst daarvoor wordt weg gespoeld met drank". "Dat Nederlanders met z'n allen op een kluitje gaan zitten, duidt ook op de angst om alleen in het onbe kende te zitten. Het zijn grote Ne derlandse koloniën. Men gaat ook ieder jaar naar dezelfde camping. Helemaal vertrouwd wordt het wanneer de buren van vorig jaar er ook weer zijn". In de war Ieder jaar nemen 1000 tot 1500 men sen contact op met de alarmcentrale Eurocross, dochter van verzeke ringsmaatschappij het Zilveren Kruis en een van de grootste organi saties op het gebied van medische hulp aan de toerist. Dit aantal mel dingen betreft mensen die volledig in de war zijn. Zij kunnen het psy chisch allemaal niet meer bolwer ken op hun vakantiebestemming. Het overgrote deel van deze groep gaat juist op reis om bij te komen van depressies of overspannenheid. Ontspanning en zomerzon moeten een keer in hun problematische si tuatie'brengen. Soms slaat al op de dag van aankomst de angst toe. "Het betreft echt niet de meest seri euze gevallen. Het zijn vaak mensen met huwelijksproblemen, of pro- Op weg naar het zuiden. Een maal op de cam ping in Torrem olinos veran dert er van al les, vooral voor de mannen. "Ze moeten meeve gen, meekoken en meehelpen opvoeden, voe len zich doodon gelukkig, krij gen ruzie met hun vrouw en grijpen naar de drank". (foto GPD) DEN HAAG Staatssecretaris De Graaf van sociale zaken wil bedrij ven en instellingen verplichten meer gehandicapten in dienst te ne men. Het percentage moet omhoog naar drie tot zeven procent. Opval lend is dat het percentage gehandi capte medewerkers bij het ministe rie zelf is blijven steken op het na oorlogse niveau van twee procent. door Theo Haerkens De afgelopen driejaar is duidelijk geworden dat de wet arbeid gehan dicapte werknemers (wagw) niet werkt. Volgens de wet moeten werkgevers en werknemers afspra ken maken over het aantal gehandi capten dat bedrijven moeten opne men. Gestreefd wordt naar een per centage van drie tot zeven procent, afhankelijk van de mogelijkheden, die niet in elke sector gelijk zijn. Nu blijkt dat het vrijblijvende karakter van de wet tot niets leidt. Geen en kele bedrijfstak bereikt de onder grens van drie procent. Zelfs het mi nisterie van sociale zaken, voldoet niet aan dit streefcijfer. Dat is een pijnlijke aangelegen heid voor staatssecretaris De Graaf. De bewindsman geeft toe "dat er in dicaties zijn dat we niet voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Als straks blijkt dat dat werkelijk het geval is, is de overheid geen goed voorbeeld". Gevolgen wil de be windsman nog niet verbinden aan die conclusie. "Dat kan ik niet en dat wil ik ook nog niet. Nu is nog niet te overzien wat de consequen ties zijn, die moeten eerst tegen el kaar worden afgewogen". Het blijft een rare zaak dat de overheid bedrijven en instellingen verplichtingen oplegt waaraan ze zelf 'niet voldoet, maar De Graaf heeft daar niet zo veel moeite mee. "Het is natuurlijk makkelijker om bedrijven zover te krijgen als de overheid het goede voorbeeld geeft, maar de overheid moet even objec tief worden beoordeeld als de marktsector". In kringen van gehandicapten wordt gefluisterd dat De Graaf niet bereid is echt beleid te voeren ten gunste van mensen met een handi cap. Ondertussen 'koketteert' hij wel met het feit dat één van zijn top ambtenaren spastisch is. "Hij neemt die man steeds mee als het over gehandicapten gaat en dan denk je: waarom doet die man dat De Graaf reageert gekwetst op de ze beschuldiging. "Deze man speelt een heel centrale rol bij de beleids vorming en als hij ergens aanwezig is, is dat puur functioneel. Ik vind het voor de persoon zelf heel erg jammer dqt dit soort dingen gezegd wordt. Het is geen man die zich voor een of ander karretje laat spannen. Het steekt me dat dat zo wordt be oordeeld". Slechte beurt Met het eigen personeelsbeleid heeft Sociale Zaken een slechte beurt gemaakt. Uit een onderzoek van de Gehandicaptenraad, waar tal van gehandicaptenorganisaties bij zijn aangesloten, blijkt dat zelfs het simpele zinnetje 'bij gelijke ge schiktheid gaat de voorkeur uit meldt op welke verdieping i naar een gehandicapte', stelselma tig ontbreekt bij de personeelsad- braille-tekens vertenties. De raad noemt het wrang dat uit- gearriveerd. Eén gerekend staatssecretaris De Graaf ren rijdt in een re het er op zijn eigen ministerie zo staat zelfstandig slecht van afbrengt. Hoe pijnlijk de ze misser is, blijkt wel uit het feit dat het ministeries van wvc, vrom, jus titie en defensie mensen met een handicap wel uitdrukkelijk uitnodi gen te solliciteren. De Graaf steekt de hand in eigen boezem. "We hebben niet alle gele genheden te baat genomen om mensen met een handicap aan te moedigen bij ons te solliciteren. Ik ga dit intern aan de orde stellen". De bewindsman vindt niet dat de overheid heeft gefaald. Veront schuldigend wijst de staatssecreta ris erop dat alle ministers zich heb ben verplicht de omvang van hun ambtelijke staf jaarlijks met twee procent te laten krimpen. "Maar ik loop nu vooruit op het onderzoek van Binnenlandse Za ken, dat nog in de ministerraad be sproken moet worden. Bovendien moeten vrouwen en mensen uit minderheidsgroepen al met voor rang behandeld worden. Extra aan dacht voor het aantrekken van ge handicapten, wordt dan een moei lijke zaak", aldus De Graaf. met knopjes die voorzien zijn van we eigenlijk nog veel r bandje dat doen". Het ministerie de ambtena- ken, waar premier Lubbers de scep- el en is niet in ter zwaait, scoort het slechtst. Vol- r het toilet te gens woordvoerder Bais van perso- gaan. Een verpleegkundige uit de neelszaken beloopt het aantal me- wijk helpt hem daarbij. Het klinkt dewerkers met een handicap "r ADVERTENTIE Lift Het ministerie van wvc ('Wij zijn het beste departement op dit gebied') laat desgevraagd weten 250 mede werkers met een handicap in dienst te hebben. Op een totaal van 6207 is dat ruim vier procent, rekent de woordvoerster voor. Het ministerie beschikt over een lift voor blinden EINDELIJK JE DOCHTER IN CANADA KUNNEN BEZOEKEN. Volgende week woensdag Is het weerzover. Dan begint om 19.46 uur op Ned. 3 de eerste van 3 trekkingen. Dik 1 miljoen prijzen tegenover 2 miljoen loten met ruim 33 miljoen guiden in kas. Als u snel bent, doet u nog mee. GEEN MOOIER LOT DAN 'N STAATSLOT. tief "want dat is stigmatiserend voor de groep zelf'. Dat de Gehan dicaptenraad er wel voor pleit men sen met een handicap speciaal uit te nodigen, doet daar niets aan af, meent Bais. "Wij zien daar niet zo veel in." Staatssecretaris De Graaf geeft hierop geen commentaar. "Dit valt onder de verantwoordelijkheid van algemene zaken. Maar ik vind het wel een goed om gehandicapten met nadruk uit te nodigen te sollici teren. En wat minstens zo belang rijk is: het werkt". De Gehandicaptenraad is niet erg te spreken over de manier waarop be drijven, instellingen en overheid omgaan met gehandicapten. "Er le ven nog veel vooroordelen over wat je wel en niet kunt als je in een rol stoel rijdt". Het algemene beeld is dat een gehandicapte altijd een spe ciale werkplek nodig heeft, veel langzamer werkt dan een ander en veel vaker ziek is. Om die vooroordelen de wereld uit te krijgen, heeft de raad -samen met de aangesloten organisaties een handleiding uitgebracht onder de titel 'Werk en Handicap'. Per ziekte of handicap staat erin wat over het algemeen de mogelijkheden en be perkingen zijn, maar woordvoerster Krijnen beklemtoont dat ieder ge val weer anders is. "Mensen met een handicap kunnen elk werk doen, maar niet elke gehandicapte kan elk werk doen". Krijnen vindt het reëel dat in de bouw geen mensen de stei gers op gaan die zijn aangewezen op een rolstoel, maar iemand met een spraakstoornis kan dat natuurlijk best. Rolstoelers bepalen het beeld van 'de' gehandicapte, maar dat is niet terecht. Lang niet iedere gehandi capte rijdt in een rolstoel, ook ast- matici, psoriasis- en reumapatiën ten vallen onder dit begrip. "Iets is een handicap als het je functioneren in het dagelijks leven beïnvloedt", formuleert Krijnen. Hellingbanen in plaats van trappen, aangepaste liften en bredere deuren, zijn dus lang niet altijd nodig. Des te meer verbazing wekt het dat er zo weinig gehandicapten in dienst zijn bij de overheid. In veel functies is het nauwelijks nodig aparte voorzieningen te treffen. "Het is een kwestie van mentaliteit. Wie in het aantrekken van een ast mapatiënt een mooie gelegenheid ziet om een afdeling rookvrij te ma ken, stelt zich heel wat positiever op dan degene die zich zorgen maakt over het feit dat er nu weer een afge schermde werkplek moet komen". Keer op keer wyst de woordvoer ster erop dat inpassing van de ge handicapte in de samenleving op de eerst plaats een kwestie is van men taliteit. Legio gehandicapten heb ben helemaal geen aangepaste werkplek nódig, een beetje reke ning houden met elkaar is vaak al genoeg. Een extra afvalbak kan nauwelijks een investering worden genoemd. Toeh is dat voldoende om stomapatiënten en mensen die lij den aan incontinentie in dienst te nemen, aldus de raad. Ten onrechte wordt ook vaak gedacht dat gehan dicapten vaker ziek zijn dan ande ren. Maar dat is geenszins het geval. "Ze zijn misschien niet recht van lijf en leden, maar het zijn gezonde De bijzondere leerstoel kerk geschiedenis in Groningen, die dr. Wim Balke zou gaan bezet ten, is vrijwel zeker van de baan. De hervormde commissie Theologisch Wetenschappelijk Onderwijs (TWO) zal het be stuur van de synode adviseren de aanvraag in te trekken. Re den is het feit dat de theolgische faculteit van Groningen zich te gen de komst van Balke heeft uitgesproken. De bezwaren van 'Groningen' gelden de contac ten die Balke heeft met vakge noten uit Zuidafrika. De financiering van de bijzon dere hoogleraarspost was door het ministerie van onderwijs voor vijfjaar mogelijk gemaakt. Er was daarbij een koppeling gemaakt tussen de leerstoel en de persoon van dr. Balke, die part-time be leidsmedewerker is op het minis terie. Een van de twee voorwaar den voor de vestiging in Gronin gen was volgens dr. Ad de Roon dat de faculteitsraad met de kan didatuur van dr. Balke akkoord zou gaan. Omdat aan die voor waarde niet voldaan is, zal TWO de synode verzoeken de aanvraag in te trekken. TWO, die de synode adviseert in zaken betreffende het weten schappelijk onderwijs, heeft aan de affaire een nare smaak overge houden. Volgens dr. De Roon heeft de faculteit 'in paniek' en onder druk van de werkgroep Kairos (Christenen tegen apart heid) een besluit genomen zonder dr. Balke en de commissie TWO te horen. De Roon vindt dat be treurenswaardig, temeer daar in middels gebleken is dat de werk groep Kairos actief geworden is na gealarmeerd te zijn door een gemeentelid van dr. Balke, "met wie hij wel eens in de clinch heeft gelegen". Het is De Roon ter ore gekomen dat de opposanten van dr. Balke na diens benoeming door de sy node in het landelijk bureau van de Hervormde Kerk op zoek zijn gegaan naar 'belastend materi aal'. "Als ze mij dat geleverd had den, had ik ze de deur gewezen". Wat Groningen betreft, zegt dr. De Roon dat de commissie TWO zich in de toekomst tweemaal zal bedenken voordat opnieuw een kandidaat voor een hoogleraars- post "aan zo'n procedure wordt blootgesteld". Van de bezwaren tegen de per soon van dr. Balke is dr. De Roon niet onder de indruk. "Hij staat achter groepen die vinden dat de apartheid alleen langs geweldloze weg beëindigd kan worden. Er zijn meer mensen die dat vin den". De secretaris van de com missie TWO vindt dat er sprake is van een soort 'Berufsverbot'. "Meestal komen zulke acties uit rechtse kring, nu maken we het eens van een andere kant mee". Redenen voor de Groningse fa culteit om zich tegen dr. Balke uit te spreken, waren de contacten die deze onderhoudt in Zuidafri ka en een reis met catechisanten naar Zuidafrika die voor een deel betaald wordt door de stichting Herstel culturele betrekkingen. Dr. De Roon: "Die reis is een pri- vé-aangelegenheid. Dat dr. Balke in Zuidafrika voordrachten heeft gehouden, was TWO en de syno de bekend. Het congres dat hij als Calvijnkenner bezocht, werd ook bijgewoond door een hoogleraar uit Leiden en door vakgenoten uit Engeland en Amerika". Tuchtmaatregelen De afwijzing van tuchtmaatre gelen wegens homoseksuele ge aardheid en leefwijze staat cen traal in het synodebesluit. Dat schrijft het synodebestuur van de Hervormde Kerk in een brief aan kerkeraden en predikanten. De Hervormde synode wees vo» rige maand met 29 om 23 stem men tuchtmaatregelen tegen ho moseksuelen af: "Iedere vorm van machtsmisbruik is de ge meente van Christus onwaardig". Het is volgens het bestuur echter dringend noodzakelijk dat het ge sprek wordt voorgezet over het rapport van de commissie, dat ter synode van tafel geraakte. Het be stuur zet daarom het rapport in november opnieuw op de agenda van de synode. Zowel in het voorstel van de commissie, dat niet meer in. stem ming kwam, als in het synodebe sluit wordt ervoor gepleit de stu die rond (homo)seksualiteit voort te zetten om binnen afzienbare tijd tot ethische en kerkrechtelij ke richtlijnen te komen. Dat had op zichzelf kunnen doen vermoe den op dat de tijd voor een stellige uitspraak over de aanvaardbaar heid van tuchtmaatregelen nog niet is gekomen, zo schrijft het bestuur. Volgens het synodebestuur is het synodebesluit "als een uiter ste oproep tot terughoudenheid met tucht" niet in strijd met het voorstel van de commissie, maar er veeleer een aanscherping van. "En van een aantasting, door de synode, van de eigen bevoegdhe den en verantwoordelijkheden van de andere ambtelijke verga deringen, is dan geen sprake". Het moderamen erkent dat de ze interpretatie voor discussie vatbaar is. Tegenstanders van het synodebesluit (dr. G. Bos, ds. R. van Kooten en ir. J. van der Graaf) hebben bij verschillende gelegen heden deze interpretatie van de hand gewezen. Voorbehoedmiddelen Het Vaticaan had miljoenen dollars kunnen krijgen, als het had besloten het gebruik van kunstmatige voorbehoedmidde len toe te laten. Dat heeft de presi dent van de pauselijke raad voor het gazin, de Canadese kardinaal Edouard Gagnon, gezegd in een lezing voor een theologische ho geschool in Washington. Volgens Gagnon kwam het aanbod van de internationale fe deratie voor ouderschapsplan ning, die in de jaren zestig werd geleid door de inmiddels overle den Amerikaanse generaal Willi am Draper. "Zij zeiden dat zij ons miljoenen dollar zouden geven, als wij ons niet formeel tegen voorbehoedmiddelen zouden verklaren. Elk project dat we wil den, zouden ze willen betalen", al dus Gagnon. Hij maakte niet dui delijk, of de federatie vooral pro jecten van bet Vaticaan voor ge boorteregeling wilde steunen. De Amerikaanse ethicus dr. Germain Grisez, die verbonden was aan de commissie die paus Paulus VI over voorbehoedmid- delen adviseerde, zei niet op de hoogte van het aanbod van de fe deratie te zijn geweest. Maar de religieuze dr. Hanna Klaus, een natuurkundige die het gebruik van natuurlijke methoden van ge- boortenbeperking stimuleert, wist al enkele jaren, van de con tacten tussen Draper en het Vati- Een woordvoerster van de Amerikaanse afdeling van de fe deratie, die haar hoofdkantoor in Londen heeft, zei dat niemand zich daar iets van de zaak kan her inneren. "Ik ben er diep van over tuigd dat paus Paulus VI een bo vennatuurlijke inspiratie had, toen hij zijn encycliek Humanae Vitae schreef', aldus de woord voerster. In deze pauselijke rond zendbrief uit 1968 verbood de paus het gebruik van kunstmati ge voorbehoedmiddelen. Hij ne geerde het advies van de meer derheid van een commissie van deskundigen, die door zijn voor ganger, paus Johannes XXIII, was ingesteld. Geschorst. De zwarte Ameri kaanse priester George Stallings, die zondag tegen het uitdrukkelij ke verbod van zijn aartsbisdom een Afro-Amerikaanse parochie stichtte, is door kardinaal James Hickey van Washington ge schorst. Stallings mag tot nader orde geen handelingen meer in de kerk verrichten. De schorsing zal pas ongedaan worden gemaakt als hij op zijn ongehoorzame schreden is teruggekeerd. Stal lings heeft inmiddels laten weten dit niet van plan te zijn. Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Nieuw-Buinen drs. E. G. H. Laseur kand. Druten. Gereformeerde Kerken: beroe pen te Biddinghuizen (herv.-ge- ref.) mevr. drs. H. E. van der Zwaag kand. Wapenveld; aange nomen naar Moordrecht W. Jeroense, leraar godsdienston derwijs in Nieuw-Vennep, wo nende te Hoofddorp.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2