icmBiart Coupleider kondigt de noodtoestand af In het El Salvador van Cristiani is denken verboden Parlement Sudan ontbonden VN-organisatie stuurt voedsel naar Uganda Seksschandaal in hoge regeringslaingen VS TTF m -- V-V- M Papandreou: desnoods zonder premierschap Zhao Ziyang verliest alle functies Sovjetdelegatie: vooruitgang in overleg chemische wapens ZATERDAG 1 JULI 1989 BUITENLAND PAGINA 5 KHARTOUM (GPD/AFP/Rtr/DPA/ANP) De leider van de militaire staatsgreep tegen de Sudanese regering heeft gisteren de noodtoestand afgekondigd, de voorlopige grondwet opgeschort en het parlement en de ministerraad ontbonden. De staatsgreep heeft zich zonder bloedvergieten voltrokken. Pre mier Sadiq el-Mahdi en een aantal andere ministers zijn gearresteerd. De noodtoestand geldt volgens het Sudanese persbureau Mena voor het gehele land. Een deel van het KAMPALA (Rtr) De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Vere nigde Naties (FAO) stuurt meer dan 6000 ton voedsel naar Uganda waar ongeveer 600.000 dreigen te verhon geren door aanhoudende droogte. Dit heeft Amir Khalil, een vertegen woordiger van de FAO gisteren ver klaard. Khalil zei dat om de noodhulp is gevraagd door de Ugandese presi dent. Museveni. De zending bestaat uit 5400 ton maïs, 720 ton peul vruchten en 360 ton plantaarige olieën, aldus de FAO-man. Volgens ïem is dat in ieder geval genoeg voor 30 dagen. Ugandese regeringsfunctionaris sen zeiden dat de noordwestelijke provincie West-Nijl naast de droog te tevens te maken heeft met een mislukte oogst en een enorme stroom vluchtelingen uit Sudan. Excuses Rechercheurs van de Amerikaanse marine die onderzoek doen naar de explosie aan boord van het slag schip Iowa hebben hun excuses aangeboden aan een overlevend be manningslid voor persberichten waarin deze onterecht in verband werd gebracht met de ramp, die aan 47 Amerikaanse zeelieden het leven heeft gekost. Sjevardnadze Sovjetminister van buitenlandse za ken, Sjevardnadze, is gisteren door de Opperste Sovjet opnieuw in zijn ambt benoemd. De populaire be- windsman, die de Sovjetunie onder jaar durende burgeroorlogen het meer een ontwapeningsverdrag, te- "J~ J T*~-J zuiden is echter in handen van het Sudanese Volksbevrijdingsleger (SPLA). In een uitzending van de Sudane se staatsradio beschuldigde briga de-generaal Omar Hassan Ahmed al-Bashir de regering en de politie ke partijen ervan de Sudanese be volking in de steek te hebben gela ten. De miserabele economische toestand heeft volgens hem het le ven van de Sudanezen volledig ver lamd en hen alle noodzakelijke le vensbehoeften ontnomen. De 'juni-revolutie' zoals de staats greep van gisteren wordt genoemd, is volgens Sudans nieuwe leider niet bedoeld om de bevolking te ti ranniseren, maar om het land te red den en een aantal ingrijpende ver anderingen door te voeren. De nieuwe machthebbers hebben behalve het uitroepen van de nood toestand, tevens alle politieke par tijen en andere qverheidsorganen ontbonden en de grondwet ongel dig verklaard. In de hoofdstad Khartoum heeft het leger alle strate gische punten bezet en wegversper ringen opgericht terwijl het interna tionale vliegveld is gesloten. Legereenheden verspreid het land, waaronder de machtige Banazin-brigade, hebben zich in middels achter de coup geschaard en in de hoofdstad hebben ook de monstrerende burgers hun steun betuigd aan de nieuwe militaire lei ders van het land. De 'Raad van de leiding van de re volutie', zoals de coupleiding zich noemt, zal een nieuwe regering vor men, aldus de radio. Alle belangrij ke Sudayese politici zijn onder huisarrest geplaatst. De nieuwe machthebbers hebben een uit gaansverbod afgekondigd dat van 18.00 tot 07.00 uur (plaatselijke tijd) van kracht zal zijn. Overtreders kunnen volgens de radio op zware straffen rekenen. Naar schatting 250 Nederlanders bevinden zich in Sudan, zo heeft het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag meegedeeld. De Ne derlandse ambassade in Khartoum heeft Nederlanders aangeraden bin nen te blijven. De staatsgreep komt na maanden van politieke en maatschappelijke onrust in Sudan en enkele dagen voordat de Sudanese regering en het bevrijdingsleger SPLA ver wacht werden werderom aan de on derhandelingstafel te gaan zitten om een einde te maken aan de al zes WASHINGTON (AP) - Het schandaal rond de homoseksuele escort-service waar Amerikaanse regeringsambtenaren en mede werkers van Congresleden van gebruikmaakten heeft zijn eerste slachtoffer geëist. Paul Balach, die voor minister van vervoer Eli zabeth Dole de contacten met het Witte Huis verzorgde, heeft don derdagavond zijn ontslag bekend gemaakt. In zijn ontslagbrief schrijft Bal ach dat hij opstapt "na de publie ke bekendmaking van activitei ten die mijn privéleven betref fen". Volgens de Washington Ti mes, de krant die de affaire heeft onthuld, heeft Balach van de ju rist van het ministerie van Dole de keuze gekregen tussen ontslag of de eer aan zichzelf te houden. Het is Balach verboden nog in zijn kantoor te komen. Aan het onderzoek naar de mannelijke prostitutieketen, die werkte met namen als Dream Boys' en 'Man to Man', wordt ge werkt door de Secret Service, de veiligheidsdienst van het Witte Huis, en door de politie van het District of Columbia, waar Was hington onder valt. In februari en mei hebben de Secret Service en de politie inval len gedaan in een huis in een dure wijk van Washington, waarbij re keningen en andere financiële do cumenten in beslag zijn geno men. De 'gebruikers' van de prostitu- tiedienst zouden de rekening hebben opgevoerd op hun onkos- tenrekening. Balach heeft boven dien tegenover de politie ver klaard dat er na zijn bezoek aan het bordeel nog duizenden dol lars werden afgeschreven van zijn rekening, kennelijk omdat men zijn credit card had weten te ver valsen. De Times zegt te beschikken over een aantal doorslagen van credit card-afrekeningen, en der halve over de namen van de be zoekers. De krant meldde dat een van de bezoekers van het bordeel een zo hoge functie vervulde, dat hij in juli 1988 een nachtelijke rondleiding door het Witte Huis kon geven voor een groep vrien den, onder wie twee mannelijke prostitués. Ook een voormalig redacteur van de Times zou tot de klanten van het bordeel behoren; de be treffende journalist, Stanley Mark Tabscott, heeft op 20 juni ontslag genomen bij de krant. Hij heeft verklaard dat hij niet heeft betaald voor seksuele dienstver lening, maar bezig was met een reportage naar porno-telefoonser vice. De Times schreef echter dat verder niemand op de redactie op de hoogte was van een dergelijke opdracht. sL y'~ f» - -j «UK - ir' Voor coalitie met communisten ATHENE (AP) - De Griekse nemend premier Andreas Papan dreou Een groepje militairen staat wat bij de Chinese vlag te praten op een geheel uitgestorven Chinese Muur. Nor- maal gesproken wemelt het hier van de toeristen, die op hun reis door China één van de zeven wereldwonderen meden willen bekijken. Veel toeristen hebben echter hun vakantie naar China geannuleerd in verband met de recente rust. <toto E PEKING De in ongenade geraak- functie werd de partijsecretaris te Chinese gematigde partijleider Shanghai, Jiang Zemin, benoemd. Constantine Mitsotakis hebben gis teren aangeboden in een coalitiere gering met de communisten te stap pen, zonder zelf het premierschap op te nemen. Met dat aanbod willen de leiders van de twee grootste Griekse partij en tegemoet komen aan het voorstel van de communistische Coalitie van Links en Vooruitgang om een regering van nationale eenheid te vormen die over brede steun be schikt, maar niet wordt geleid door een van de twee voormannen uit de Griekse politiek. Als de communisten met hetzij de socialisten, hetzij de conservatieven tot een akkoord komen, zouden nieuwe verkiezingen worden ver- de politieke impasse Griekenland worden doorbro- epa) ken De politieke commissie van de communistische coalitie zou giste ren overleg plegen over het aanbod van de twee grote partijen. Daarna praat de communistische leider Ha- rilaos Florakis opnieuw met de soci- e, alistische PASOK en met de conser- overleefd, vertelden echter dat b.j vat,eve Nieuwe Democratie. Gister- parlementslid van zijn eigen partij. Met zijn aanbod deed de conserva- zijn conservatieve rivaal tieve leider een stap terug. Eerder had hij geëist dat hijzelf als leider van de grootste partij aan het roer zou staan van een coalitieregering. Noch Nieuwe Democratie, noch de PASOK beschikt in het 300 leden tellende parlement dat op 18 juni werd verkozen over een absolute meerderheid. Daardoor zitten de communisten met hun 28 zetels op sleutelpositie. Nieuwe Democratie heeft 145 zetels en PASOK beschikt over 125 vertegenwoordigers in het parlement. Zhao Ziyang is gisteren door de per manente commissie van het Natio naal Volkscongres (parlement) af gezet als vice-voorzitter van de cen trale militaire door Bob Mantiri Daarmee heeft Zhao, de motor ach ter de economische hervormingen China, zijn laatste belangrijke dat bij het bloedige militaire ingrij Zhao wordt ervan beschuldigd de door studenten georganiseerde pro- democratische beweging te hebben gesteund. Of Zhao zijn lidmaatschap van de communistische partij ook heeft moeten inleveren is niet bekend. Een woordvoorder van de partij zei eerder deze week dat de partijlei ding deze kwestie nog in studie heeft. De Chinese autoriteiten hebben gisteren voor het eerst toegegeven. de militaire actie in de nacht op 4 juni tenminste drieduizend mensen zijn gedood. Op het mo ment van de militaire interventie waren op het plein zo'n 40.000 men- sen. w Honderden militairen zijn giste- ren ingeschakeld voor de 60ste ver- reerdrUrèokliÏÏerë'gëring avond liep het formatiemandaat in Florakis ten einde. Papandreou deed zijn aanbod in :n verklaring die werd vrijgegeven het staatsziekenhuis in Athene hij momenteel herstelt van nierproblemen. Hij sugge- de ja^^.a€,..Xan comnuinistische PASOK en de communisten onder ^8nS^en ceremonie legde i^ing van Kostis Stefanopoulos, het leger de eed van trouw af aan de iejder rugtrekking uit Afghanistan sterk verbeterde betrekkingen met buurlanden als China en Iran heeft bezorgd, kreeg bij een hoofdelijke stemming alle handen omhoog. Afvalschip Een uit Nederland afkomstig schip met zinkoxide-afval mag in Brazilië niet gelost worden, omdat Produ- quimica, het bedrijf dat het afval heeft gekocht, geen invoervergun ning heeft aangevraagd. Het overi ge deel van de lading ligt nog in Rot terdam, na een actie van de milieu organisatie Greenpeace vorige week die betoogde dat het hier om giftig afval gaat dat niet naar Derde Wereldlanden moet worden uitge voerd. Gevangenen In de gevangenis van Eskehir, 250 kilometer ten westen van Ankara, zijn sinds eergisteren 80 politieke gevangenen in hongerstaking om te protesteren tegen de omstandighe den in de gevangenis en de slechte behandeling die zij daar krijgen. Zij worden gemarteld, zo hebben enke le gedetineerden tegenover het Franse persbureau AFP verklaard. Iran Iran heeft gisteren ontkend dat het via een Westduitse firma heeft ge probeerd chemicaliën in te voeren waarmee mosterdgas kan worden geproduceerd. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken heeft volgens het Iraanse persbureau Irna gezegd dat dit ge rucht deel uitmaakt van lastercam pagne van de VS die "om bepaalde politieke en propagandadoeleinden onware en negatieve berichten ver spreiden". Burma Zeker 25 Burmese soldaten en twee Karen-rebellen zijn omgekomen in hevige gevechten dichtbij de grens met Thailand, aldus de Thaise grenspolitie. Nog eens 35 soldaten en 14 opstandelingen raakten dins dag gewond bij een aanval op de guerrillabasis Pa Loo, aldus de poli tie. Ook gisteren werd nog melding gemaakt van gevechten bij de basis, 13 kilometer ten zuiden van de Thai se grensstad Mae Sot. Gewetensbezwaarden Het Hongaarse parlement heeft gis teren besloten dat gewetensbe zwaarden voortaan een vervangen de burgerdienst van 28 maanden kunnen vervullen om aan hun dienstplicht te voldoen, zo berichtte het staatspersbureau MTI. Tot nu toe bestond de dienstplicht in Hongarije alleen uit 18 maanden ac tieve dienst in het leger gevolgd door 10 maanden dienst als reser vist. zuiden van het land. Eerdere desonderhandelingen tussen beide partijen vonden twee weken gele den plaats. functie verloren. De voorzitter i de invloedrijke commissie is sterke man Deng Xiaoping, die van de po sitie gebruik heeft gemaakt om de militaire bevelhebbers te betrekken in de bloedige actie tegen de stu denten. Zhao werd vorige week zaterdag pen begin deze maand op het plein van de Hemelse Vrede, behalve stu denten ook artsen en burgers zijn gedood. Op het plein liepen talrijke artsen die vrijwillig de zorg op zich hadden genomen van de hongersta kers. Volgens de stadsautoriteiten zijn als secretaris-generaal van de com- tweehonderd mensen gedood. Ge- munistische partij afgezet. In zijn tuigen die de slachtpartij hadden partij. Alle leiders verschenen deze gelegenheid in het openbaar om de eenheid te onderstrepen. De plechtigheid werd uitvoerig door radio en televisie verslagen. Parlementsvoorzitter Wan Li, die aanvankelijk het studentenprotest steunde, maar later door Deng Xiaoping tot de orde werd geroe pen, prees het besluit om geweld te gen de studenten te gebruiken. Wan Li, eens een bondgenoot van Zhao, gewaagde van een 'noodzakelijke actie'. de conservatieve splintergroep Democratische Ver nieuwing die in het parlement over een zetel beschikt. Mitsotakis deed een soortgelijk aanbod en stelde als kandidaat-pre mier Tzanis Tzannetakis voor, een ADVERTENTIE nse hoofdstad Seoul hebben gisteren naar nde politiemannen een mars van studen ten naar de Noordkoreaanse grens met geweld tegengehouden. De stu denten wilden een delegatie sturen naaréen internationaal jeugdfesti- val in de Noordkoreaanse hoofdstad Pyongyang bijwonen. (foto ap> GENÈVE (Rtr/AFP) - De Verenig de Staten en de Sovjetunie staan op het punt overeenstemming te berei ken over de inspectie-procedures voor installaties waar chemische wapens gemaakt kunnen worden, zo hebben Sovjetfunctionarissen gisteren laten weten. De inspectie is een van de netelig ste onderdelen van de verificatie procedure van een eventueel ver drag dat chemische wapens ver biedt. De beide supermogendheden zijn het ook vrijwel eens over de vernietiging van voorraden chemi sche wapens, volgens leden van de Sovjetdelegatie, in afwachting van een verdrag over de uitwisseling van gegevens over de produktie en voorraden chemische wapens. Het optimisme van de Sovjets, die niet uitsloten dat er binnen ne gen maanden een algemeen ak koord zou kunnen worden onderte kend, werd niet gedeeld door de Amerikaanse delegatie. De Ameri kanen vonden het nogal voorbarig om van een doorbraak te spreken en zij wezen erop dat er veel werk moet worden verzet voor de onderteke ning van een verdrag in zicht komt Maar beide partijen waren het er over eens dat deze elfde onderhan delingsronde, de eerste sind6 presi dent Bush aan de macht is, de meest produktieve tot nu toe is geweest. Het gebruik van chemische wa pens werd verboden in het protocol van Genève van 1925, en de Vere nigde Naties proberen sinds 1968 een verbod op de produktie en op slag van deze wapens op te stellen. Het moeilijkste onderwerp daarin is de controle (verificatie) dat geen en kel land chemische wapens ontwik kelt, produceert of opslaat. Tel. 071-177158 Kamsteeg Auto Rental Hlllegom.^Jujerdorp. Alptien Yd Rijn Vredesoverleg Angola en Unita opgeschort LUANDA (Rtr) De Angolese re gering heeft het vredesoverleg met de verzetsbeweging Unita opge schort, nadat Unita het bestand in de burgeroorlog heeft geschonden. Dit heeft de Angolese minister van buitenlandse zaken Pedro de Cas tro Van-Dunem gisteren bekendge maakt. Van-Dunem zei echter niet te ver wachten dat dit 'kleine incident' het vredesproces zou verstoren dat 22 juni in gang gezet werd door presi dent José Eduardo dos Santos van Angola en Unita-leider Jonas Sa- vimbi. Luanda verklaarde dat Unita het bestand had geschonden door de elictriciteitstoevoer naar de hoofd stad af te snijden. Unita pleegde de ze sabotagedaad op het moment dat delegaties van de regering en het verzet in Zaire onderhandelden over de details van het vredespro ces. Van Dunem zei niet wanneer het overleg met Unita weer zal wor den hervat. Grote delen van Luanda zaten donderdag zonder stroom nadat de toevoer van de waterkrachtcentrale bij de Cambambe-dam naar de hoofdstad, volgens de regering door Unita, was afgesneden. De minister sprak van een 'terroristische daad' en merkte op dat Unita blijkbaar niet in staat is haar beloften na te komen. De opschorting van de onderhan delingen is het eerste grote obstakel in de uitvoering van het verdesak- koord dat een eind moet maken aan de 14-jarige burgeroorlog in Angola. Het voornaamste onderdeel van het plan is de integratie van leden van de Unita in de Angolese regering en het leger. ANC Het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) is eventueel bereid de gewapende strijd voor twee jaar te staken om onderhandelingen met de Zuidafrikaanse regering mo gelijk te maken. Maar het ANC houdt vast aan oude voorwaarden. Dat is gisteren gebleken tijdens het overleg van de Zuidafrikaanse be vrijdingsbeweging met een groep van 117 blanken uit Zuidafrika. De bijeenkomst vond plaats in de Zam- biaanse hoofdstad Lusaka. SAN SALVADOR In El Salvador vindt een gevaarlijke polarisatie plaats. De nieuwe, ultra-rechtse re gering van president Alfredo Cris tiani zint op harde maatregelen te gen sympathisanten van de linkse guerrilla. En de rebellen zelf lijken dergelijke maatregelen juist te wil len uitlokken. Hoe harder de onder drukking, des te groter de protes ten, zo lijken zij te redeneren. door Rob Sprenkels Na een maand aan de macht te zijn, doet Cristiani nog alijd zijn uiterste best om de wereld een gematigd ge zicht te tonen. Dat heeft hem voort durend kritiek opgeleverd uit zijn eigen Arena-partij. De uit het leger gestapte kolonel Sigfrido Ochoa, leider van de zogenoemde 'harde kern' binnen deze ultra-rechtse par tij, heeft al gedreigd zich uit de poli tiek terug te trekken. Voor Ochoa is het onaanvaard baar dat Cristiani verscheidene ho ge militairen uit het christendemo cratische tijdperk van José Napo leon Duarte op sleutelposities heeft behouden. Ochoa doelt daarmee vooral op de benoeming van gene raal Rafael Humberto Larios als mi nister van defensie en het aanblij ven van kolonel René Emilio Ponce als stafchef van het leger. Niemand weet in hoeverre het bij dat soort protesten om politieke manoeuvres gaat. Het is een pu bliek geheim dat beide militairen zijn gehandhaafd op aandringen vanuit Washington. Maar het is ook bekend, dat de absolute leider van Arena, Roberto d'Aubuisson, daar mee uiteindelijk akkoord is gegaan. D'Aubuisson is volgens velen de werkelijke macht achter de presi dent. Hij was degene die Cristiani in de politiek haalde. Ook was hij de man die hem binnen Arena tot pre sidentskandidaat bombardeerde. En daarmee heeft d'Aubuisson, een van de oprichters van de beruchte doodseskaders uit het begin van de jaren tachtig, zelfs de zegen van Washington gekregen. Het Amerikaanse Congres be sloot deze week door te gaan met het geven van militaire hulp. Er is voor de komende twee jaar 85 mil joen dollar vrijgemaakt. Dat is 12 miljoen minder dan de regering- Bush had gevraagd, maar evenveel Cristiani. «oio afp> als de S&lvadoranen onder Duarte kregen. Officieel is de hulp afhanke lijk gemaakt van het respect voor de mensenrechten. Maar het Congres kon het niet eens worden over mo gelijke sancties indien die rechten wel worden geschonden. Is Cristiani nu echt zo gematigd? Hij staat op het punt om alle sociale hervormingen van de christen-de mocraat Duarte terug te draaien. De koffie-export, na de Amerikaanse hulp de belangrijkste inkomsten bron van de Salvadoraanse econo mie, wordt weer in privé-handen ge bracht. Ook de landbouwcoöpera ties zullen worden afgeschaft. In de ogen van Cristiani moet elke boer een 'kleine kapitalist' worden. Cristiani is de president van de gevestigde burgerij. Zijn economi sche plannen komen neer op meer subsidies voor investeerders, een ontmanteling van staatsbedrijven en een bevriezing van de salarissen. Tegelijkertijd heeft hij maatregelen aangekondigd om de georganiseer de arbeidersbeweging te bestrijden. "Zelfs denken wordt verboden", zo heeft de nieuwe leider van de chris ten-democraten, Fidel Chavez Me na, voorspeld. In eerste instantie schermde Are na met een verregaande anti-terro ristische wetgeving. Daarin werd het, zelfs voor buitenlandse journa listen, verboden om ook maar met een woord over het doen en laten van de linkse guerrilla te praten. Maar Cristiani zag daar uiteindelijk toch van af. Uiteindelijk is hij geko men met een reeks van wijzigingen op het Wetboek van Strafrecht. In de praktijk zal dat bijna op hetzelf de neerkomen als de zogenoemde anti-terroristenwet. Sympathisan ten van de guerrilla worden met 35 jaar gevangenisstraf bedreigd. Alles wijst op een terugkeer naar de situatie aan het begin van de ja ren tachtig, toen de doden in El Sal vador letterlijk en figuurlijk uit de bomen vielen. Eigenlijk is er al sinds de verkiezigsoverwinning van Cristiani, eind maart, een duidelijke opleving van het geweld merkbaar, zowel op het platteland als in de ste den. Linkse activisten worden ont voerd, verkracht, gemarteld en ver moord. Ultra-rechtse militairen voelen zich opnieuw onaantastbaar. Ook de guerrilleros doen hard mee aan het provoceren van de ver dere polarisatie. Eerst was er de moord op Antonio Rodriguez Porth, als minister van de 'presiden- cia' één van de nauwste medewer kers van Cristiani. En eind vorige week gooide er iemand een hand granaat op de drukste volksmarkt in de hoofdstad San Salvador: drie doden en veertig gewonden. De rebellen beweren dat het daar bij ging om acties van de zogenoem de harde kern binnen Arena, be doeld om Cristiani tot harde maat regelen te dwingen. Waar of niet, de ze week schoten de rebellen zelf ko lonel Roberto Rivera dood. Deze was door Cristiani als chef van de brandweer benoemd, maar onder hield vroeger intensieve contacten met de doodseskaders van d'Au buisson. De rebellen lijken tevreden is met de huidige situatie. Zij hebben met lede ogen moeten toezien hoe zij de afgelopen jaren op het politieke ter rein maar amper een voet aan de grond konden krygen. Het gros van de Salvadoranen is de oorlog spuugzat en wil dat er orde opzaken wordt gezet. De guerrilleros hopen blijkbaar dat de toename van de staatsterreur hun strijd onder het volk weer wat populairder zal ma ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5