'Scandal': kleinzieligheid van grote jongens Zwarter kan een 'film noir' niet zijn 'Police Academy 6: gemakzucht en gebrek aan inspiratie TELEVISIE VRIJDAG 30 JUNI 1989 PAGINA 11 BIOSCOPEN ter: Lido, Leiden. Hoe minder feiten er over een schandaal onthuld worden, hoe meer het tot de verbeelding spreekt. Zodra je er het 'fijne' van weet, valt alleen de eventueel aangerichte schade nog te betreuren, maar haal je doorgaans over de zaak op zich de schouders op. In dit opzicht is 'Scandal' van Michael Caton-Jones, waarin 'De zaak Profumo' haarfijn uit de. doeken wordt gedaan, in feite een saaie film. Een politicus komt ten val, omdat hij een minnares deelde met een mogelijke spion. Of, als het erop aan komt, omdat hij loog over zijn overspel. Wat is er ba naler dan een politicus die liegt? 'De zaak Profumo' was in 1963 het wereldnieuws van het jaar. De En gelse defensieminister John Profu mo bleek een verhouding te hebben gehad met de jeugdige nachtclub- danseres Christine Keeler, die ook lief was geweest voor de Russische marine-attaché Eugene Ivanov. Een prostituée kon Keeler niet echt ge noemd worden en ook leek het on waarschijnlijk dat er werkelijk spio nage in het geding was, maar toch moest Profumo aftreden, belandde Keeler in de gevangenis, verdween Ivanov spoorslags uit Engeland, verloor uiteindelijk de conservatie ve regering voor jaren de macht en pleegde de orthopedist Stephen Ward, die Keeler in de 'betere' krin gen introduceerde, zelfmoord. Het was allemaal het gevolg van gekon kel en hypocrisie. Juist die laatste elementen zijn het, waaraan 'Scandal' zijn zeg gingskracht ontleent. In wezen gaat de film namelijk over de intrigeren de persoonlijkheid Stephen Ward. Als society-arts doorzag hij de schijnheiligheid van de zich als voorbeeldig beschaafd voordoende klasse en vanuit een daaruit ont staan cynisme speelde hij graag wat met de zwakheden van zijn hoogge plaatste vrienden, bijvoorbeeld door hen in contact te brengen met revuemeisjes die hij had gemodel leerd tot 'raspaardjes'. In dat model leren en manipuleren school een ze ker kunstenaarschap, dat zich ook uitte in de portretten die hij van zijn meisjes en vrienden tekende. Ver der plaatste hij zich door het 'ma ken' van een meisje als Keeler en door het als een voyeur genieten van haar bedgeheimen hoger dan de hooggeplaatsten. Want erg ver- i heffend was het niet, wat de minna res over zo'n ministertje te melden 'had. Caton-Jones meet het niet breeduit. Eén geeuw van Keeler in een korte vrijscène zegt genoeg. Het was Ward er niet om begon nen slachtoffers te maken. In zijn af scheidsbrief schrijft hij dat ook, ver bijsterd als hij is door het feit dat ie dereen hem liet vallen en vervol gens tot zondebok maakte. John Hurt is meesterlijk als Ward, diept de rol in al zijn lagen uit, van triomfantelijke ironie tot aarzelend besef van tragiek. Joanne Whalley- Kilmer is als Christine Keeler op haar sterkst waar ze de mysterieuze Ward tracht te doorgronden en haar vriendschap voor hem laat blijken. Bridget Fonda irriteert als de be haagzieke vriendin van Keeler, Mandy Rice-Davies. Knap gedaan, mocht dit historisch verantwoord zijn. En dan is er, behalve Jeroen Krabbé in het rolletje van de melan- Ian McKeller als minister John Produmo en Joanne Whalley-Kilmer als Christine Keeler in'Scandal'. (foto gpd> cholieke Ivanov, nog de tot bijzaak iemand die jaren na een dergelijk schijn-ophouders, waardoor mede geworden hoofdzaak, Profumo. schandaal officieel onderscheiden een maatschappelijk klimaat ge- IanMcKellen maakt er een enge aal wordt voor zijn liefdadigheidswerk, schapen werd dat wel moest leiden van, misschien ten onrechte, maar 'Scandal' geeft een navrant beeld tot de stormen van de jaren zestig, het kan ook juist terecht zijn voor van de kleinzieligheid van de grote RIJK VAN ROTTERDAM Theo van Goghs 'Loos': 7 17 7~~! wie hij maar al te goed wist hoe aan het fameuze 'Witness For The 'Loos'; regie: Theo van Gogh; hoofdrollen: Tom Jansen. Leen Jongewaard en Max Pam; theater: Kijkhuis, Leiden. De traditie van misdaadfilms is in Nederland nooit erg groot geweest. Als we hier opmerken dat 'Loos' het meest indringende moordmysterie is tot dusver in ons land op het doek gezet, dan is daarmee nog niet ge zegd dat Theo van Goghs nieuwe werkstuk ook bezienswaardig is. Dat is het echter wel. De filmtheorie kent sinds eefl halve eeuw het be grip 'film noir'. Als dat niet het ge val was geweest had het begrip nu mogen worden uitgevonden, want zwarter dan 'Loos' kan een 'film noir' niet zijn. Het is een project dat ooit door Guus Luyters en Theo van Gogh be dacht was als een verfilming van de Alkmaarse paskamermoordzaak, maar wijselijk heeft men die aan vankelijke actualiteit losgelaten, al zijn er nog wel een paar contouren van te herkennen. De film begint met een lustmoord in het magazijn van een schoenwinkel. Slachtoffer is een vrouw die we eerst nog amechtig hebben horen smeken; ..Mag ik me voor je uitkleden? Mag ik voor je knielen?" Ze mag het alle maal en een minuut of wat later is ze gewurgd. Vervolgens maken we kennis met Tom Jansen als Willem Loos, een naar men zegt briljante advocaat van kwade zaken, die gedurende de verdere gebeurtenissen zelfs advo caat van de duivel zal worden. Het is geen klus waar hij echt om verlegen zit, want hij begon zoetjesaan te walgen van zijn eigen handigheid in het vrijpleiten van schooiers van wie hij maar al te goed wist hoe schuldig ze waren. Een nachtclub eigenaar, genaamd Harry Wery, is in staat van beschuldiging gesteld vanwege de moord in het schoenen magazijn en het openbaar ministe rie heeft het belastende bewijsma teriaal hoog weten op te tasten. Cas Enklaar als de hoogst onrustbaren de duvelstoejager van Wery weet advocaat Loos zodanig te manipule ren dat die Wery's verdediging toch maar op zich neemt. Een verlei dingstruc door het masochistische meisje Anna (Renée Fokker) resul terend in een compromitterend vi deo-bandje, heeft de knarsetanden de Loos over de streep getrokken. Zijn confrontatie in de gevange nis met de verdachte Wery lijkt al leen maar te bevestigen dat deze aalgladde schobbejak zo schuldig is als 't maar kan. Hetgeen Loos' trek in de rechtzaak bepaald niet ver hoogt. Ruggespraak met de be vriende politie-inspecteur Dorrius (een voortreffelijke Leen Jonge waard) maakt de raadsman bepaald niet geruster op een gunstige af loop. Maar de hoop om mooie Anna terug te vinden, vormt voor Loos een reden om niet met uitsluitend tegenzin het inferno van Wery's nachtelijk koninkrijk te betreden, op zoek naar voor de verdediging nuttige informatie. Het is op de keeper beschouwd de klassieke uitgangssituatie voor een Perry Mason-film: advocaat moet iemand zien vrij te pleiten die alle schijn tegen zich heeft. Luyters en Van Gogh hebben evenwel voor zien in een afloop die alleszins ver rast, waarbij een ommekeer veroor-, zaakt wordt door een zich onver wacht aandienende kroongetuige. Op dit punt doet de intrige denken het fameuze 'Witness For The Prosecution' (Billy Wilder, 1957) hoewel deze wetenschap toch nie mand in staat zal stellen de huive ringwekkende finale van 'Loos' te voorspellen. Nederlands wildste filmmaker staat doorgaans en ook nu garant voor enige onvervreemdbare stijl eigenaardigheden. Een levendige belangstelling voor de putlucht van het menselijke bestaan bij voor beeld. Theo beziet de samenleving graag als het soort leven dat waar neembaar wordt na het optillen van een grote platte steen. Ergens horen we in 'Loos' iemand de opmerking maken: „Het is net als in de oorlog toen je twee soorten mensen had: Mensen die een ander voor niks wil den aangeven en mensen die dat be reid waren te doen voor een geel tje." Met zo'n levenbeschouwing kun Je op het idee komen om een nomi nale 'held' te verzinnen die stevig aan de drank is en daarom niet meer mag autorijden, die zijn huwelijk al om zeep geholpen heeft, door zijn kleine dochtertje voor 'lui' wordt uitgescholden, liefde bedrijft ge kleed in zwarte nylons en schoen tjes met naaldhak, voortdurend zweet als een otter en door Tom Jansen gespeeld wordt als een Klaus Kinski op zijn sinisterst. Maar wel een briljante advocaat in tussen, een gesjochten jongen. Hoe wel, ook dat blijkt tegen te vallen. De nominale 'heldin' van dit ver haal blijkt een van slaafsheid genie tend meisje dat zich met liefde aan de ketting laat leggen en op het top punt van haar geluk met Loos de tijd doodt met het spelen van Russi sche roulette. Tom Jansen in 'Loos': Klaus Kinski op zijn sinisterst. Hoe moet men zich tegenover dit soort droevige figuren dan de schurken voorstellen? Als Cas En klaar met feestneus en joggingpak en als Max Pam (de NRC-journalist geeft een werkelijk indrukwekkend visitekaartje af als filmacteur) met de gruwelijkste glimlach die op een besnord pooiersgezicht voorstel baar is. De echte slechtheid van de wereld treffen we aan in Wery's Showtime Club. Daar staat een tra vestiet als barman aan zijn eigen toog geketend, daar lopen blinde en tienjarige animeermeisjes rond, daar staan corpulente blote dames als rollades aan palen vastgebonden en daar spijkert iemand zijn scrotum boem! vast aan de pia- Van Gogh krijgt het op een of an dere manier voor elkaar dit soort naargeestige accenten en zieke grappen door je strot te duwen, zon der dat hij er zijn film mee om zeep helpt. Echt grafisch geweld wordt er intussen niet getoond en zelfs de sexscène's blijven opvallend kies. Soms hecht Van Gogh toch een te groot belang aan curieuze shots en afzonderlijke invallen en veroor zaakt dan dat de dramatische struc tuur in de verdrukking komt. Zeker voor een moordmysterie is dat geen zegen. In 'Loos' zijn de contrastpunten voor de rottigheid niet gezocht in momenten van tederheid of erbar men (zoals in Een dagje naar het strand en Terug naar Oegstgeest) maar in buiten-filmische grappen die menig Nederlander een hiklach kunnen bezorgen. De hooggeleerde Karei van het Reve als een magi straat die tijdens een zitting met uit gestreken smoel vliegtuigjes vouwt en door de rechtzaal keilt. Of Mat- thijs van Heijningen die deze film niet produceren wilde maar wel be reid bleek om op te treden als dikke sigaren rokende, moppen tappende en danspasjes makende cipier. Van Gogh verzint eigen regels voor wat een film de moeite waard zou moe ten maken en die regels blijven gril lig- PIETER VAN LIEROP Louis van Gasteren krijgt retrospectief UTRECHT (GPD) - De negen- de editie van de Nederlandse Filmdagen, die van 20 tot en met 27 september worden gehou den, zal dan onder meer een re trospectief bieden van het werk van Louis van Gasteren. De Joe goslavische cineast Dusan Ma- kavejev heeft zich bereid ver klaard in Utrecht, na Roland Joffe en Peter Greenaway in eerdere jaren, de derde Cinema Militans-lezing te komen geven. Tevens zal dan een aantal van zijn films worden vertoond. De hoofdmoot van het natio nale filmfestival zal gewoonte getrouw bestaan uit een totaal overzicht van alle gedurende de voorgaande twaalf maanden ge reed gekomen speelfilms, docu mentaires en animatie-films. Hét totale aantal wordt geraamd op 120 films. Tevens zal een se lectie worden gemaakt van in het buitenland tot stand geko men films, waaraan Nederlan ders bijzondere bijdragen heb ben geleverd. Het Gouden Kalf dat ter be schikking staat in een jaarlijks wisselende technische vak groep, wordt in 1989 uitgereikt voor de discipline scenario. Me de om deze reden zal aan het schrijven van scenario's tijdens de Filmdagen bijzondere aan dacht worden geschonken, on der meer via drie studie-dagen. 'Police Academy 6'; hoofdrollen: Bubba Smith, Michael Kinsey en G.W. Bailey; theaters: Luxor, Leiden en Euro, Alphen. Het is natuurlijk een dooddoener om vast te stellen dat deze zesde 'Police Academy' weer precies op zijn voorgangers lijkt. Net als de Ja mes Bond-serie is 'Police Academy' een formulefilm: elke aflevering is een variatie op een vast stramien. Daarmee houdt de overeenkomst wel op, want de melige kolder waar aan de manschappen van comman dant Lassard zich te buiten gaan is het volstrekte tegendeel van de ges- tyleerde sensatie van Bond. 'Police Academy' is slapstick: een genre dat al zo oud is als Hollywood. Het zou dus best leuk kunnen zijn, ware het niet dat het niveau sinds de ver schijning van het eerste deel in 1984 snel bergafwaarts is gegaan. In 'Police Academy 6' zucht Los Angeles onder de terreur van een bende, die bestaat uit een verknipt meesterbrein en drie kolderieke handlangers. Dat uiteindelijk Hightower, Tackleberry, Callahan, Hooks en hun kornuiten de stad redden staat bij voorbaat vast. Zij ontmaskeren de burgemeester als het kwade genius, en vinden en pas sant nog tijd om hun traditionele ve te met de aan hoogmoedswaanzin lijdende captain Harris uit te vech ten. Volgens het begeleidend persma teriaal heeft producer Paul Maslansky, die de serie vanaf het Captain Harris (midden) staat voor schut. (foto gpd> begin onder zijn hoede heeft gehad, ook van deel vijf al een rommeltje zich ingespannen om in Los Ange- en heeft daar zo te zien weinig van les plekken te vinden die nog niet -geleerd. eerder op film werden vasgelegd. Het grootste bezwaar is dat het Alsof dat van belang zou zijn. Het sprekende karakter van die bizarre, zal de gemiddelde toeschouwer een maar ondanks alles heel sympathie- zorg zijn of een kruispunt, wolken- ke hoofdrolspelers, langzaam maar krabber of riool al eens eerder voor zeker steeds meer vervlakt. Te hooi de camera is geweest. De makers en te gras mogen ze hun bekende hadden hun inventiviteit beter op kunstjes uithalen, maar ze gaan ver een andere manier kunnen uitle- loren in het kleurloze lawaai van de ven. Om te beginnen zou een andere film. Een originele grap is zeldzaam scenarioschrijver geen kwaad kun- geworden. Tekenend voor deze ge nen. Stephen J. Curwick maakte makzucht is de behandeling van agent Fackler, een nieuwkomer die met een blijmoedige glimlach een spoor van verwoesting achterlaat. Merkwaardig genoeg komt deze veelbelovende brokkenpiloot er bij de ontknoping niet meer aan te pas. Het publiek komt toch wel, zal Maslansky hebben gedacht. LEO BANKERSEN Speelfilm over Rotterdam ROTTERDAM (GPD) - De opna men van 'De vondst', een speelfilm die gemaakt wordt ter gelegenheid van het 650-jarig bestaan van de stad Rotterdam, beginnen 1 augus tus van dit jaar. De videofilm maakt deel uit van een project waarbij alle Rotterdamse scholen worden be trokken. Op 7 juni 1990 moet dat project leiden tot een massale zoek tocht naar een schat die, zo wil het verhaal, ergens rond de eeuwwisse ling is verstopt door een bediende van de legendarische Rotterdamse zakenman Pincoffs. Om de schat te kunnen vinden moet onder meer een anagram worden opgelost dat verborgen is in de film. De film maakt deel uit van een project dat tot doel heeft kinderen op een speelse manier bewust te maken van de geschiedenis van de stad Rotterdam. In totaal zullen zo'n 22.000 kinderen meedoen aan het project. (OP)NIEUW 'Police Academy 6' - Luxor, Leiden en Euro, Alphen 'Scandal' - Kijkhuis, Leiden 'Objects of desire' - Rex, Leiden Tequila sunrise' - City, Katwijk BLIJVERS 'Licence to kill' - persoonlijke wraak actie van agent 007 tegen drugsbaron, Lido, leiden en Euro, Alphen. 'My stepmother is an alien' - Kim Ba- singer als buitenaardse schoonheid in Amerikaans gezin - Lido, Leiden. City, Katwijk 'Working girl' - Secretaresse Melanie Griffith grijpt naar de macht - Green- way, Voorschoten 'The naked gun' - moderne slapstick uit de archieven van de tv-serie 'Police squad' - Luxor, Leiden, Euro, Alphen en City, Katwijk 'Dangerous liaisons' - verdorven adel speelt duivels liefdesspel - Lido, Lei- 'Rain man' - Dustin Hoffman kreeg een Oscar voor zijn rol van hoogbe gaafde autistische man - Greenway, Voorschoten 'Gorillas in the mist' - Sigoumey Wea ver als apenredster in het oerwoud - Greenway, Voorschoten 'The bear' - 'acterende' beren in senti mentele natuurfilm van Jean Jacques Annaud - Trianon, Leiden '9V2 weeks' - Kim Basinger en Mickey Rourke hebben benauwende relatie - Trianon, Leiden 'Taran en de toverketel' - Lido, Leiden 'Frank en Frey' - City, Katwijk 'Avontuur met een staartje' - Green way, Voorschoten DEN HAAG 'My stepmother is an alien' - Asta (463500), al. 'Dead bang' - Asta, 12 jr. 'Johnny Five he's alive' - Asta, al. 'Scandal' - Babylon (471656), 16 jr. 'Dangerous liaisons'- Babylon, al. 'A cry in the dark' - Babylon, al. 'Police Academy 6' - Cineac (630637), al. 'Pet's sematary - Cineac, 16 jr. 'Her alibi' - Cineac, al. 'Rain man' - Metropole (456756), al. 'Police Academy 6' - Metropole, al. 'Licence to kill' - Metropole, al. 'The naked gun' - Metropole, al. Zomerprogramma met diverse films - Metropole. 'Manhunter' - Odeon (462400), 16 jr. 'Licence to kill' - Odeon. al. 'Alien Nation' - Odeon, 16 jr. The naked gun' - Odeon, al. 'Pascali's island' - Studio (656402), 16 jr- 'Moments of love' - Studio. 16 jr. 'Another woman' - Studio, al. 'La lectrice' - Studio, 16 jr. AMSTERDAM "A cry in the dark" - Alfa (278806), al. 'Dangerous liaisons' - Alfa, al. 'Bagdad café' - Alfa, 16 jr. A fish called Wanda" - Alfa, al. 'Dangerous liaisons' Alhambra (233192), al. 'Rain man' - Alhambra, al. 'Tequila sunrise' - Bellevue Cinerama (234876), al. 'Police Academy 6' - Cinerama, al. 'Scandal' - Calypso (234876), 16 jr. 'Mississippi burning' - Calypso, 12 jr. 'Loos' - Cinecenter (236615), 16 jr 'Moments of love' - Cinecenter, 16 jr. 'Another woman' - Cinecenter, al. 'Frantic' - Cinecenter, al. 'Johnny Five he's alive' - Cinema, al. 'Licence to kill' - Cinema, al. 'Pet sematary' - City (234579), 16 jr. 'The naked gun' - City, al. 'Working girl' - City, al. "Twins' - City, 16 jr. 'Dead Bang' - City, 12 jr. 'Alien Nation' - City, 16 jr. 'De Pop' - City, 16 jr. 'Vincent' - Kriterion, 16 jr. 'Chinatown' - Kritenon, 16 jr. 'Family viewing' - Kriterion. 16 jr. 'The spirit of seventy-sex' - Parisien, 18 jr. 'Hot Blooded' - Parisien, 18 jr. 'El verano de la senora Forbes' - The Movies (245790), 16 jr. Zomerprogramma met diverse films - The Movies, 16 jr. 'La lectrice' - The Movies, 16 jr. 'My stepmother is an alien' - Tuschins- ki (262633), al. 'Licence to kill' - Tuschinski, al. 'The accidental tourist' - Tuschinski, al. 'De stam van de holebeer' - Tuschins ki, al. 'Police Academy 6' - Tuschinski. al. 'Moonstruck' - De Uitkijk (237460), al. In 'Can she bake a cherry pie', een Amerikaanse film uit 1983 van Henry Jaglom, begint een pas gescheiden vrouw (Karen Black) iets moois met een boekhouder Michael Emil). In de liefde gaat het goed, maar of de neurotische Black ook in de keuken iets pres teert? (vrijdag, Dtsl. 2, 22.45 uur). Roger More speelt in 'That lucky touch' een wapenhande laar die een romance met een vrouwelijke correspondent (Susannah York) begint. (BBC 1, 00.55 uur) In 'Gunfight at the OK-coral', een western van John Sturges uit 1957, zijn Burt Lancaster en Kirk Douglas in hun gloriedagen te zien. (zaterdag, Nederland 2,00.00 uur) 'The Sting', een Amerikaanse film uit 1973 van George Roy Hill, brengt Robert Redford en Paul Newman als criminelen die wraak willen nemen op een groep gangsters. De film werd met ze ven Oscars bekroond, (zondag, Duitsland 1, 20.15 uur) In 'Limelight' met Charlie Chaplin en Buster Keaton voor komt een clown de zelfmoord van een danseres (woensdag, Duits land 3, 22.45 uur). 'Fietsendieven' is de Neder landse titel van Vittorio de Sica's film over een arme man die vlak door diefstal de oorlog (1948) eerlijk zijn moeilijkheden komt. (donderdag, brood tracht te verdienen, maar Duitsland 3, 15.50 uur). FILMHUIZEN In het kader van de vluchtelin- genweek vertoont het filmhuis LVC vanavond en morgenavond twee films waarin vluchtelingen een grote rol spelen. Vanavond in dit kader twee Spaanstalige films: 'Cancion en Exilo' en 'Mercedes Sosa'. De eerste is een korte documentaire over enkele zuidamerikaanse vluchtelingen die elders proberen als straatmu zikanten hun brood te verdienen. Hun nummers gaan over onder drukking, verzet en ballingschap. Mercedes Sosa, die vanwege haar politieke uitspraken ook wel 'Moeder Courage' wordt ge noemd, wordt in de tweede film gevolgd tijdens haar toernee door Argentinië in 1984. Zij was toen net terug uit ballingschap. Behal ve concertfragmenten zijn ook de nodige beelden te zien van dit land, dat na jaren van ellende pro beert weer op te krabbelen. Zaterdagavond draait The kil ling fields' van Roland Joffé, een op ware feiten gebaseerd oorlogs drama dat zich afspeelt in Cam bodja. De Amerikaanse corres pondent van The New York Ti mes, Sydney Schanberg, verslaat de oorlog, daarbij geholpen door de autochtoon Dith Pran. Tijdens de evacuatie valt Pran echter in handen van de Rode Khmers. Aanvang van de films: 21.15 uur. Behalve de elders op deze pagi na beschreven film 'Loos', die tot Mercedes Sosa te zien in het Filmhuis LVC. uot» gpd) en met 5 juli elke avond om half acht en kwart voor tien te zien vertoont Het Kijkhuis deze week ook 'Fabula de la bella Palome- ra' over een onmogelijke liefde, gebaseerd op een verhaal van Ga briel Garcia Marquez. (vanavond en morgenavond, 20.00 en 22.15 uur). Dinsdag wordt in Het Kijkhuis 'Spoorloos' van George Sluizer vertoond en woensdag is de beurt aan 'Padre Padrone' van de ge broeders Taviani. (20.00 en 22.15 uur).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 11