Vrees dat het vak lichamelijke
opvoeding weer ten onder gaat
De Valk
Nieuwe attracties bij molemmiseum
VW wil meer aandacht
voor de Pilgrim Fathers
Ruim een derde van
patiënten ondervoed
Bezwaren tegen bouw van aula
met crematorium bij Rhijnhof
LEIDEN
DINSDAG 27 JUNI 1989
Burgerlijke Stand
LEIOEN - Geboren: Elisa Clazina, dv. P. van
Doorn en J.A.C.M. Hoogeveen. Mandy Thea-
dora Elisabeth Maria. dv. GJ.P. van Leeuwen
en P.P.M. Blom; Ru0oHus Arnold us, zv. R.N.A.
van Nobeien en M.A.H. Heemskerk; Sil, zv.
M.M. Fnssen en A.A.M. Benters; Maartje Eliza
beth, dv. G. Spaargaren en E.P. Mosselaar;
Jort Klaas Willem, zv. R. Statema en H.A.G.
Pasechier; Fleur Maria, dv. P.P.R.Q.M. Da
niels en I.M. Bogaert; Jonathan, zv. M. Polet;
Niall Conor, zv. J.C.M. Berkhout en N.C. Byr
ne; Luuk Comelis. zv. J.C. Marijt en J.C. van
Roon; Dirk. zv. D. van der Plas en M.D. van der
Plas; Deeirée Petronella. dv. P Roelandse en
P.H.L WaHaart.
LEIDEN - De VW wil de komende tijd meer aandacht besteden aan de
Pilgrim Fathers. Daarmee hoopt de vereniging, na het bezoek van de
Amerikaanse president Bush volgende maand aan deze stad. meer toe
risten uit de Verenigde Staten naar Leiden te lokken. De VW zal tij
dens het bezoek van de president onder meer een groot aantal folders
uitreiken waarin aandacht wordt besteed aan de 'sporen' die deze
vluchtelingen in Leiden hebben achtergelaten.
Het bezoek dat Bush de 17de juli aan Leiden brengt staat in het teken
van de Pilgrim Fathers; een groep puriteinen die vanwege hun geloof
Engeland moesten ontvluchten en in 1620 vanuit Leiden zijn uitgewe
ken naar Amerika. De Pilgrim Fathers hebben een belangrijke rol ge
speeld bij de totstandkoming van de Verenigde Staten.
Voorzitter F. Portheine van de VW is uitermate gelukkig met het
bezoek van de Amerikaanse president. "Het betekent dat Leiden een
geweldige promotie krijgt in de Verenigde Staten". Volgens Portheine
is het echter wel noodzakelijk dat Leiden het bezoek een publicitaire
'foUow-yp' geeft. De VW heeft inmiddels bij het Nationaal Bureau
voor Toerisme (NBT) er op aangedrongen in de toeristische propagan
da meer aandacht te schenken aan de Pilgrim Fathers. De VW zelf
heeft een toeristische Pilgrim-route door de stad uitgezet.
Portheine gelooft dat het bezoek van Bush een 'geweldig' aantal
Amerikanen naar Leiden zal trekken. "Die paar uitzendingen van ont-
bijtelevisie over Nederland hebben de belangstelling al aantoonbaar
vergroot. Daarbij is Nederland toevallig voor Amerikanen één van de
goedkoopste vakantielanden in Europa".
Aanleg van terras en bouw Ideine rosmolen
Ook omdat er volgens hem niet
zoveel van dergelijke molens
meer zijn, is de rosmolen een aar
dige kans voor De Valk om het
aantal bezienswaardigheden te
vergroten. Overwogen wordt om
zo nu en dan by wijze van demon
stratie een paard aan de molen
aan het werk te zetten.
Van der Lelie kreeg voor zijn
plannetje steun van de gemeente
lijke directie ruimtelijke orde
ning en stadsvernieuwing, die het
wat aanpaste en uitbreidde. Van
der Lelie: "Voor ons plan dachten
we aan één gebouw voor de ros
molen en een horeca-voorziening.
Nu is er voor de bezoekers name
lijk alleen een koffie-automaat.
Maar de gemeente vond de plek
aan de kant van de Beestenmarkt
die wij hadden uitgekozen min
der geschikt, vooral omdat dan
een aantal mooie meidoorns zou
moeten worden gekapt. Nu is het
hele plan iets verplaatst en ko
men molen en horeca los van el
kaar te staan".
Bij 'horeca' moet, benadrukt
Van der Lee, niet aan iets groots
en commercieels worden ge
dacht. "Dat zouden we met het
personeel ook niet kunnen be
happen. Wat de bediening betreft
denken we aan het werven van
een contingent vrijwilligers, zoals
de Vereniging van Vrienden die
de Lakenhal heeft".
De gemeente zag volgens stede-
bouwkundige J.C.F.D. Piret in
het plannetje van het molenmu
seum een mooie gelegenheid "de
aantrekkelijkheid van het gebied
te vergroten. Bij een kantorenge-
bied als dit - op het Schuttersveld
wordt volop gebouwd, het station
wordt vernieuwd - hoort een soort
uitloop naar de stad, iets van
'middagpauze-vertier'. Anders
kan een bedrijf net zo goed in een
polder in Zoeterwoude gaan zit
ten. Met de Leidse Salon, het mu
seum van Volkenkunde én de
molen met terras heb je een leuk
stadswandelingetje". Als het plan
wordt gerealiseerd, krijgt het mu
seum er aan de kant van de Rijns-
burgersingel een ingang by. Die
leidt dan naar een nu geheel over
woekerde trap, die op zijn beurt
naar het aan te leggen terras
voert.
Gelijktrekken
taxitarieven
uitgesteld
LEIDEN De taxitarieven .in deze
regio worden voorlopig nog niet ge
lijkgeschakeld. De provinciale com
missie taxivervoer heeft gisteren
een besluit hierover met enkele
maanden uitgesteld. De commissie
deed dit omdat nog onvoldoende
duidelijk is welk tarief voor alle be
trokkenen het meest aanvaardbaar
De taxicommissie wil in deze re
gio een eenheidstarief invoeren,
zoals ook in veel andere gebieden in
Nederland inmiddels het geval is.
Nu hanteren de verschillende taxi
bedrijven in deze regio nog zeer uit
eenlopende ritprijzen. Het is de be
doeling dat bij de invoering van het
eenheidstarief ook het nachttarief
vervalt.
Het bureau NEA doet in opdracht
van de commissie voorstellen over
een dergelijk eenheidstarief. Die
voorstellen worden echter niet voor
het eind van dit jaar verwacht. Om
toch al een begin te maken, wilde de
taxicommissie alvast een voorlopig
tarief invoeren. Dat stuitte echter
op bezwaar van de taxi-onderne
mers. Die moeten dan in korte tyd
twee keer hun taximeters aanpas
sen, hetgeen een kostbaar karwei is.
En daar voelen ze niets voor.
Het probleem zou nog kunnen
worden omzeild als de onderne
mers zelf al een prijs zouden hebben
afgesproken. Het ligt dan voor de
hand dat dat ook het uiteindelijke
tarief wordt. De taxibedrijven heb
ben hierover echter nog geen be
sprekingen gevoerd. De commissie
besloot hierop het besluit over ge
lijkschakeling van de tarieven uit te
stellen tot na de zomervakantie.
Leidse afdeling voor sportleraren KVLO bestaat 40 jaar
Hotelboekingen
via VW Leiden
flink gedaald
LEIDEN - De VW speelt een
steeds kleinere rol in de hotelbe
middeling in Leiden. Het aantal ver
zoeken dat het VW-kantoor bin
nenkreeg voor een hotelboeking is
vorig jaar in vergelijking met 1987
bijna gehalveerd. In 1987 deden nog
ruim 2200 mensen hiervoor een be
roep op de toeristenorganisatie. Vo
rig jaar waren dat er slechts ruim
1200.
Voorzitter F. Portheine van de
Leidse VW begrijpt hieruit dat de
toeristen steeds 'zelfstandiger' wor
den. "Men doet niet meer vanzelf
sprekend een beroep op de VW,
maar trekt er zelf op uit". Voorts ne
men touroperators een steeds gro
ter aandeel van de toeristische
markt in. "En die kloppen niet by
de VW aan, maar maken zelf af
spraken met hotels".
Ook op enkele andere terreinen,
zoals bij theaterbemiddeling en het
verstrekken van inlichtingen aan
toeristen, is de rol van de VVV vorig
jaar teruggedrongen, zij het overi
gens aanmerkèlijk minder dan bij
de hotelbemiddeling. Voorzitter
Portheine voorziet hierdoor geen
grote financiële problemen op voor
waarde dat de VW er in slaagt an
dere bronnen van inkomsten aan te
boren. Daartoe zal dit jaar het kan
toor van de VW aan het Stations
plein worden verbouwd, waardoor
meer mogelijkheden ontstaan aller
lei artikelen te verkopen, een plan
dat de vereniging trouwens al gerui
me tijd op stapel heeft staan.
LEIDEN - Molenmu
De Valk heeft er waarschijn
lijk binnen afzienbare tijd
twee attracties bij: een com
plete rosmolen 'uit het begin
van deze eeuw en een terras.
Het terras, zo'n tien bij vier
meter groot, wordt aangelegd
aan de kant van de Rijnsbur-
gersingel, de rosmolen komt
daarnaast onder een afdak te
staan.
Met de uitbreiding, die gepaard
gaat met verbeteringen aan het
groen in de omgeving, is een be
drag gemoeid van ongeveer
60.000 gulden. Als B en W en de
deelcommissie De Valk van de
raadscommissie voor cultuur,
volksgezondheid en groen in
stemmen met het plan en de kos
ten, wordt aan het eind van de zo
mer met de uitvoering daarvan
begonnen. Volgens chef openba
re werken van de gemeente W.
van Stigt bekijkt de gemeente de
mogelijkheden om een en ander
als werkgelegenheidsproject
Voor een aantal jongeren (Jeugd
werkgarantieplan) aan te merken.
De rosmolen is volgens De
Valk-beheerder Hennie van der
Lelie al sinds het begin van de ja
ren '70 in het bezit van het muse
um. Zo liggen de drie. maalstelen
die erbij horen al lang bij de mo
len. "De Valk heeft de rosmolen,
waarmee grondstoffen voor bus
kruit werden gemalen en die
werd voortbewogen door een
paard, destijds gekregen van het
Legermuseum. Er is toen gezocht
naar manieren om de molen op te
stellen, maar dat is niks gewor
den. Niet in de laatste plaats van
wege de financiën. De molen is
namelijk voor een groot deel van
hout en moet dus onder een afdak
staan, en dat kost geld. In de tus
sentijd zijn de onderdelen op ver
schillende plaatsen opgeslagen,
zoals de Lakenhal en de Stads-
timmerwerf, en in de vergetel
heid geraakt. Ma,ar bij de ontrui
ming van de werf vanwege de res
tauratie kwam hij weer boven wa
ter".
Waarna Van der Lelie het werk
van zijn voorgangers voortzette:
proberen de ongeveer drie meter
De uit het Legermu
n ajkomstige rosmolen wordt ba bij molen De Valk opnieuw opgebouwd.
hoge rosmolen, officieel koller-
molen geheten, een permanent en
zichtbaar plaatsje te geven. "Door
de verplaatsingen zijn in de loop
der tyd wel veel onderdelen ver
loren gegaan, vooral de ijzeren.
Die zijn wellicht bij de sloper be
land. Maar we hebben goede af
beeldingen van de molen, dus het
moet niet moeilijk zijn hem weer
compleet te krijgen", aldus de be
heerder.
LEIDEN - De grootste veran
dering: lichamelijke opvoeding
heeft zich in het onderwijs een
speciale plaats verworven en
hangt er anders dan vroeger
niet alleen maar een beetje bij.
De grootste zorg: dat die ver
worvenheid weer ten onder
gaat door de bezuinigingen die
minister Deetman in het vakon
derwijs (zoals lichamelijke oefe
ning) voorstaat.
Tevredenheid over wat is bereikt en
strijdlust over wat nog bevochten
moet worden heerst er bij de Leidse
afdeling van de Koninklijke Vereni
ging voor Leraren in de Lichamelij
ke Opvoeding. De afdeling, die de
belangen behartigt van zo'n 300
leerkrachten lichamelijke opvoe
ding in 34 gemeenten in de regio's
Leiden, Alphen aan den Rijn en
Duin- en Bollenstreek, is dit jaar 40
geworden. Aanleiding voor een ge
sprek met een aantal bestuursleden
over wat doorgaans als één van de
leukste, dan wel meest spijbelge-
voelige vakken geldt. "Je moet ook
tegen de wind en het verkeer in
kunnen schreeuwen".
Secretaris Meelis Stauttener en
bestuurslid Jack van Duijn van de
Leidse KLVO-afdeling over de in-
Hoofd dienst diëtiek van AZL:
LEIDEN - Bij 35 tot 45 procent van
de patiënten in ziekenhuizen komt
ondervoeding voor. Het gevolg
hiervan is dat opnames langer du
ren en dat de kwaliteit van het leven
vermindert. Door de voedingstoe
stand van de patiënten te meten kan
er sneller bij ondervoeding ingegre
pen worden om de situatie te verbe
teren. Dit stelt M. 't Hart-Eerdmans,
hoofd van de dienst diëtiek van het
Academisch Ziekenhuis, in een in
terview met Cicero.
Bij opname in een ziekenhuis
komt het volgens 't Hart vaak voor
dat mensen door slechte eetge
woontes een totaal gebrek hebben
aan voedingsstoffen. Het gaat daar
bij om tekorten aan vitamines, mi
neralen, eiwitten en kalk. Hierdoor
hebben patiënten te weinig reser-
Fransen lichten
elkaar in
Nederland op
LEIDEN - Vier Fransen zijn door
landgenoten in Leiden opgelicht
voor een bedrag van 650 gulden. De
vier kwamen hun landgenoten, een
man, vrouw en kind, tegen. Het ge
zin vertelde dat al hun geld was ge
stolen en dat ze verbleven in het
Amsterdamse Holiday Inn. De vier
gaven 650 gulden.
Omdat ze later toch twijfelden
aan het verhaal, gingen ze naar de
Leidse politie. Eén telefoontje naar
het Amsterdamse hotel maakte dui
delijk dat het gezin daar nooit had
gelogeerd-.
ves in het lichaam om bijvoorbeeld
de gevolgen van een operatie goed
te verwerken. Infecties komen bij
ondervoeding eerder voor. Tevens
duurt de herstelperiode van slecht
gevoede patiënten veel langer dan
van gezonde patiënten.
Op dit moment werkt in het Aca
demisch Ziekenhuis een commissie
van chirurgen, internisten, diëtis
ten, apothekers en voedingsdes
kundigen aan een checklist voor het
bepalen van de voedingstoestand.
Bij opname wordt gekeken naar'het
lichaamsgewicht en naar biochemi
sche bepalingen in het lichaam.
Volgens 't Hart kan deze controle in
een paar minuten geschieden en
„weinig extra kosten met zich mee
brengen.
Controle van de voedingstoe
stand kan op die manier volgens 't
Hart het ziekenhuis veel geld bespa
ren. Goed gevoede patiënten bekor
ten het aantal opnamedagen en ver
kleinen het aantal extra behande
lingen. Naast de financiële voorde
len, is het volgens 't Hart ook zo dat
patiënten die goed gevoed zijn zich
veel beter voelen. "We maken ons
de laatste tijd terecht zorgen om het
kwaliteit van het bestaan. Door er
voor te zorgen dat patiënten genoeg
reserves in het lichaam hebben, kan
het verblijf in een ziekenhuis een
stuk minder onplezierig worden",
aldus 't Hart-Eerdmans.
Zij verwacht dat in het jaar 2000
van alle patiënten de voedingstoe
stand gemeten wordt. Ondervoede
patiënten die een behandeling in
het ziekenhuis ondergaan zal dan
een zeldzaamheid zijn. Volgens 't
Hart moeten in de toekomst veel pa
tiënten via sonde of infuus worden
gevoed.
houdelijke veranderingen in het li
chamelijke opvoeding-onderwijs
of, zoals het tegenwoordig heet, de
bewegingsleer: "Gymnastiek was
vroeger vooral: toestellen, één
strek, twee strek en samen marche
ren. Nu is er een groter scala aan
spelen. Spel heeft in de lichamelijke
opvoeding de laatste jaren een enor
me vlucht genomen. Dat is ten kos
te gegaan van turnen. Was de verde
ling eerst 70 procent turnen, 20 pro
cent atletiek en 10 procent spel, dan
is die nu 40 procent turnen, 40 pro
cent spel en 20 procent atletiek.
Maar veel leerlingen vinden turnen
toch wel heel leuk".
door
Simone van Driel
"Die verschuiving heeft te maken
met de veranderingen in de huidige
bewegingscultuur en het zoeken
naar mogelijkheden om de motiva
tie van leerlingen op gang te hou
den. Bijna elke school heeft nu haar
eigen triathlon, er worden weekein
den skiën, kanoën en wat al meer
georganiseerd. Spel geeft ook veel
meer een ingang naar sport buiten
school, waarbij de samenwerking
die wij hebben met de Leidse sport
verenigingen een belangrijke rol
speelt. Zij vragen ons of ze een cur
sus mogen organiseren, bijvoor
beeld hockey of rugby. Het is mooi
als vervolgens een paar leerlingen
voor zo'n sport enthousiast worden
en zich bij een club aanmelden".
"We zijn geen vakbond", zegt Staut
tener, "maar een vakvereniging. We
proberen ons vak te promoten".
Een mooi, volwaardig vak. Vandaar
dat de vereniging niet zo blij is met
het gegeven dat studenten van de
pedagogische academies de be
voegdheid hebben om gymnastiek
onderwijs te geven op de basisscho
len.
"Het is namelijk een vrij minima
le opleiding", stelt bestuurslid Ber-
nadette van der Meer. "De sportaca-
demie duurt vier jaar". Stauttener:
"Mensen van de pabo mogen soms
met twintig uur opleiding al gymon-
derwijs geven. Wij vinden dat de
twee keer drie kwartier die een
school aan lichamelijke opvoeding
moet geven, helemaal door een vak
leerkracht moet worden gegeven.
Daar maken we ons sterk voor. En
je mag ook hopen dat dat lukt om
dat na 1992 er wel een tekort aan on
derwijskrachten, maar niet aan
gymnastiekleerkrachten zal zijn".
"Dat blijft toch één van de pun
ten", zegt Van Duijn. "Er zijn veel
collega's die zeggen: ach, die gymle- waaronder sommigen gebukt gaan. aantal uren dat z
lekker
op zo'n veld of
derdaad, heel de dag op
Het bijna voltallige bestuur van de jubilerende vakvereniging voor leerkrachten lichamelijke opvoeding KLVO:
Joke Augustinus-Ladan, Remco van Montare, Meelis Stauttener, Jack van Duijn en Bernadette van der Meer.
"Meer spel, minder turnen". <r0to Jan Holvast)
wijt collega-bestuurslid Van Duijn Volgens de secretaris doet zich al de ten die de Leidse afdeling 'bedient',
puberteitscrisis" tendens voor dat scholen voor het voldoende accommodatie om te
i vakonderwijs sporten en gymnastiekonderwijs te
heel de dag Wat niet wegneemt dat in de toe- mogen besteden, steeds vaker een geven. Nog wel, stelt hij echter r
zwembad. In- komst lichamelijke opvoeding mo- docent lichamelijke opvoeding ver- drukkelijk wat Leiden betreft. Hy
gelijk een (verplicht) examenvak kiezen boven iemand die kinderen ziet het namelijk somber
i veld.
brandt wel de zon wordt in het voortgezet onderwijs, tekenen, zingen of muziek bij- neer het individueel sporten - de
door je hoofd". Stauttener: "En je Stauttener juicht dat toe en weet brengt. Hetgeen alle drie de be- trimcultus - uit de gratie raakt en
het verkeer zich daarin door ongeveer de helft stuursleden verklaren door "beter mensen zich weer massaal bij clubs
al zijn collega's in het land ge- inzicht in het nut van beweging". gaan aanmelden. "De gemeente is
steund. Voor de overigen hoeft het hevig aan het bouwen op verschil-
moet tegen de wind
in schreeuwen. Dat is heel
end".
Door kinderen wordt de weke- volgens hem niet. "Maar het
lijkse gymtyd op verschillende wij-
gewaardeerd. De ervaring i
Bernadette van der Meer wijst in lende sportvelden in de stad. Op pa
veel meer erkenning voor het be- dit verband op de situatie in Den pier is er op dit moment minder
lang van dit vak betekenen. Er Haag waar kinderen bij wijze van ruimte nodig, maar als de situatie
Van der Meer is dat kinderen op de wordt zelfs aan gedacht om bij de proef elke dag gym krijgen. En wat verandert, staat het overal barstens-
basisschool meestal staan te trappe- toelating tot de opleiding voor fy- blijkt: aan hun resultaten is niet af vol huizen en is er geen veld meer
len om de zaal te mogen betreden, siotherapie of gezondheidskunde, te meten dat ze de taal- of rekenles over. Die zullen dan buiten de stad
Het hiermee
staand a
scholen
schril contrast verplicht te stellen dat een leerling die ze hierdoor minder krijgen, r
onder leerlingen van in bewegingsleer examen heeft ge-
voortgezet onderwijs, daan".
r moeten worden aangelegd. En
Ze kunnen zich door zo'n dage- als alle scholen hun vakuren aan li-
lijkse portie beweging daarentegen chamelijk onderwijs gaan besteden,
beter concentreren. Stauttener: is het de vraag of de gymzalen die
"Hier geldt, denk ik: eerst grijpen, her en der worden gesloten of gepri-
dan begrijpen. Eerst een rondje lo- vatiseerd omdat het enorm scala
pen, dan kunnen ze er ook één teke- aan gymnastiekverenigingen in
nen". Leiden is verdwenen, wel heropend
Volgens hem is er in de gemeen- kunnen worden".
LEIDEN - Tegen de komst van een
crematorium bij de begraafplaats
Rhijnhof zijn bezwaren ingediend
door de volkstuinvereniging Veld-
heim en de vereniging van huiseige
naren Koppelstein, de wijk die tus
sen Smaragdlaan en Hoge Morsweg
ligt. Beide bezwaarmakers tegen de
aanvraag voor een hinderwetver
gunning hebben niets tegen de ge
kozen locatie voor het crematori
um, maar willen maatregelen om
eventuele overlast tegen te gaan.
Het crematorium moet komen
tussen het volkstuincomplex Veld-
heim en de huidige begraafplaats.
Het is de bedoeling dat bij het cre
matorium, waar jaarlijks tussen de
zes- en zevenhonderd crematies
moeten plaatshebben, een nieuwe
aula komt, die tevens wordt ge
bruikt voor de begraafplaats. Zowel
het crematorium als de begraaf
plaats worden ontsloten via een
nieuwe weg die aansluit op de
Haagse Schouwweg.
De volkstuinders willen goede
groenvoorziening zodat het crema
torium en de aula niet vanaf Veld-
heim kunnen worden gezien. "Als
die er komt, dan hebben wij geen
bezwaar meer tegen het crematori
um. Of er moet zoveel vuiligheid uit
de pijp komen dat we als volkstuin
ders beter kunnen verdwijnen",
zegt bestuurslid Vermolen.
Dezelfde opmerking komt uit de
mond van mevrouw Kruit, be
stuurslid van de vereniging van
huiseigenaren Koppelstein. "Op
zich hebben wij geen bezwaar tegen
het crematorium op deze plaats,
maar wij zijn bang voor stankover
last en een toename van het verkeer.
We hebben nu het Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen in de wijk
erbij gekregen en het is de bedoe
ling dat in het crematorium 700 cre
maties per jaar plaatshebben. Dat
betekent toch twee crematies per
dag", zegt Kruit.
De vereniging is met de gemeente
in gesprek over de verkeerssituatie
in de wijk. "De Haagse Schouwweg
is voor ons een knelpunt", zo stelt
Kruit. Maar ook de vereniging van
huiseigenaren benadrukt haar be
zwaren in te trekken als wordt tege
moet gekomen aan de verkeerspro
blemen en eventuele stankoverlast.
Er is door de gemeente Leiden
nog geen beslissing genomen over
de aangevraagde hinderwetvergun
ning. "We zijn op dit moment aan
het bekijken aan welke voorschrif
ten een crematorium moet vol
doen", aldus milieu-ambtenaar Ket-
tenis.
