Chinese top: geen politieke vrijheden Drie olierampen in VS Formatiepoging zieke Papandreou kansloos Turkije kan stroom Bulgaarse vluchtelingen niet meer aan Kleurloze Jiang Zemin nieuwe partijleider Hongaarse partijleider onder curatele gesteld MAANDAG 26 JUNI 1989 BUITENLAND PAGINA 5 SINGAPORE (GPD) - De Chinese communistische partij heeft gisteren de 1,1 miljard Chinezen botweg gezegd, dat zij niet hoeven te rekenen op politieke en intellectuele vrij heid en dat de zuiveringen van contra-revolutionairen niet alleen in de top, maar ook in de onderste regionen van de partij zullen worden doorgevoerd. Tegelijkertijd beloofde de partij dat de economische hervormingen zullen doorgaan en dat de open-deurpolitiek wordt voortgezet. VRSAC (AFP) - Roemenië bouwt niet alleen aan een hek langs de grens met Hongarije, het heeft ook langs de grens met Joegoslavië maatregelen genomen om te voor komen dat zijn burgers de wijk ne men voor het bewind van partijlei der en president Nicolae Ceauses- cu. Volgens Joegoslavische reizi gers uit Roemenië zijn langs de hele grens tussen de twee landen prik keldraadversperringen verrezen. Op 'gevoelige' plaatsen, zoals langs de oevers van de Donau, heb ben de Roemeense autoriteiten een waarschuwingssysteem aangelegd. Het bestaat uit een vrijwel onzicht bare draad die bij de geringste aan raking een lichtkogel activeert, zo vertelt een grenswachter die vaak op familiebezoek in Roemenië gaat. Vorige week werd bekend dat Roemenië aan een hek langs de grens met Hongarije bouwt. Dat kleine ijzeren gordijn moet een ein de maken aan de golf van ontsnap pingen naar Hongarije. De afgelo pen jaren zijn tienduizenden Roe menen naar het veel vrijere buur- Roemenië sluit ook grens met Joegoslavië land gevlucht. Daarbij gaat het vooral om Roemenen van Hongaar se afkomst, die zich in hun taal en cultuur bedreigd voelen. De Hongaarse regering maakt al lang geen geheim meer van haar ge schillen met het socialistische zus terland onder leiding van Ceauses- cu. Maar de Joegoslavische rege ring is wat terughoudender en wil niets zeggen over de prikkeldraad versperringen langs de grens. Een Joegoslavische regeringswoord voerder zei desgevraagd over geen enkele informatie te beschikken. Belgrado wil zijn toch al uiterst delicate betrekkingen met Roeme nië niet op het spel zetten door Bu- De verklaring kwam gisteren, nadat de conservatieve oude garde partij leider Zhao Ziyang, de architect van de economische hervormingen, en andere hervormers in het Centraal Comité en in het Politburo aan de kant had gezet. In zijn plaats is de 61-jarige kleurloze burgemeester van Shanghai Jiang Zemin be noemd, die wordt gezien als een stroman van Deng Xiaoping, Chi na's sterke man en het brein achter de zuiveringsactie in de partijtop. De verschuivingen komen drie weken nadat het Volksleger op het Plein voor de Hemelse Vrede een door studenten geleide democrati sche beweging bioedig in de kiem had gesmoord. Tevoren hadden miljoenen mensen over heel China de studenten gesteund met massale demonstraties in hun eisen voor po litieke hervormingen. De communistisch partijleiding kondigde verder aan dat de zuive ringen in de 47 mihoen leden tellen de partij tot aan de basis zullen wor den doorgevoerd. "De leden die zijn afgedwaald van de correcte lijn van de partij en de partijdiscipline heb ben geschonden tijdens de onrust en contra-revolutionaire opstand, wacht een strenge bestraffing", al dus een verklaring van de centfale t partijdiscipline. militaire commissie, waar Deng Xiaoping voorzitter van is. Ondui delijk is echter of hij zijn lidmaat schap van de partij ook is kwijtge raakt. De zaak wprdt nog nader be keken, zo is door de disciplinaire Met Zhao Ziyang zijn drie andere hervormers uit het Centraal Comité en het Politburo verdwenen. Het zijn Hu Xili, hoofd van de propagan da commissie van de partij, Rui Qingwen en Yan Mingfu. Zhao Ziyang is uit al zijn functies onthe ven, inclusief zijn vice-voorzitter- schap van de invloedrijke centrale De hervormers onder leiding van Zhao worden ervan beschuldigd "een staatsgreep te hebben willen uitvoeren en een kapitalistisch sys teem te willen vestigen in China". Zhao's val kwam toen hij op 19 mei een emotioneel bezoek bracht aan de hongerstakende studenten op het Plein van de Hemelse Vrede. In het gewijzigde politburo zitten nu nog voornamelijk conservatie ven als premier Li Peng, Qiao Shi, de chef van het staatsveiligheidsap- paraat, vice-premier Yao Yilin, en de nieuwe partijleider Jiang Zemin. Een uitzondering vormt de 55-jarige burgemeester en partijleider van Tianjin, Li Ruihan, die wordt be schouwd als een fervente voorstan der van de economische hervormin gen en een bondgenoot van Zhao. partijleider, Jiang Ze- min, is een schoonzoon van ex-pre sident Li Xiannian, een van de eer sten van de oude garde die zich ach ter Deng schaarde toen deze de mili tairen inschakelde om de pro-de mocratische beweging de kop in te drukken. De foto van Jiang in een Mao-pak werd prominent afgedrukt in het Volksdagblad, de orgaan van de partij, naast die van Deng Xiaoping, waarmee werd duidelijk gemaakt, dat Deng nog altijd de dienst uit maakt in het land. Jiang is een tech nocraat, die tegen politieke hervor mingen is. In het commentaar schrijft de nieuwe hoofdredactie van het Volksdagblad, dat "China door zal gaan met de economische hervor mingen en de deur naar de buiten wereld zal openhouden. Niemand heeft een reden om te proberen dit beleid te wijzigen". Maar het Volks dagblad waarschuwde, dat de partij niet zal toestaan dat het volk politie ke en intellectuele vrijheid krijgt. Daaronder verstaat het blad een de mocratisch multi-partijsysteem, privé-bezit en markt-gerichte eco nomie, vrijheid van meningsuiting en een moderne cultuur. Schoonmakers aan het werk langs de kustlijn van Rhode Island WASHINGTON (GPD) - Bij drie verschillende ongelukken met olietankers in de Verenigde Sta ten is het afgelopen weekeinde in totaal zes miljoen liter olie vrijgekomen. Het gaat bij elkaar om de ergste milieuramp in Amerika sinds de Exxon Valdez in Alaska aan de grond liep. De meeste olie kwam vrij bij een ongeluk met de in Uruguay geregistreerde tanker Presiden te Rivera die zaterdag in een baai in de noordoostelijke staat Delaware aan de grond liep en lek sloeg. Daarbij kwam naar schatting drie miljoen liter olie in het water terecht. Kustwachten stelden later vast dat een deel van de olie is aangespoeld op de stranden langs de baai van Delaware. Milieudeskundigen maakten zich hierover gisteren grote zor gen, omdat de baai bekend staat vanwege zijn rijkdom aan die ren- en plantenleven. Enkele honderden kilometers ten noorden van de ramp met de Presidente Rivera, voor de kust van de staat Rhode Island, liep vrijdagavond de Griekse tanker World Prodigy op een rif. Aanvankelijk liet deze ramp zich zeer ernstig aanzien. De eer ste schattingen hielden het er op, dat meer dan vier miljoen li ter lichte, maar zeer giftige stookolie in zee was terechtge komen. Maar later bleek het om hooguit twee miljoen liter te gaan. De olie is bovendien, zo bleek gisteren, door een draai ende wind grotendeels zee waarts gespoeld w^ar zij naar verwachting spoedig zal worden afgebroken. Een derde ongeluk vond vrij dagavond plaats in de Galves ton Baai, in de staat Texas, toen een tanker botste met een duw boot met drie duwbakken vol olie. Daarbij ontstond in een van de bakken een gat, waaruit een miljoen liter zware ruwe olie ontsnapte. De drie ongelukken komen op een slecht moment voor de Amerikaanse olie-industrie, die net vorige week probeerde iets van de sinds de ramp met de Exxon Valdez verloren gegane populariteit terug te winnen door aan te kondigen vijf regio nale rampen-centra te zullen op richten. Die centra zullen het vermogen moeten hebben snel te reageren op rampen zoals die met de Exxon Valdez. De aankondiging was mede gedaan met het gegeven in het achterhoofd, dat het Huis van Afgevaardigden aanstaande woensdag stemt over de wense lijkheid voor de kust van Alas ka, Californië en het hele oosten van het land oliewinning toe te staan. Dat is nu nog verboden. karest aan de schandpaal te nage len. Maar op die voorzichtige hou ding komt steeds meer kritiek in ei gen land. Veel Joegoslaven vinden dat hun regering veel te weinig doet voor de Joegoslavische minderhe den in Roemenië. In het land wonen 50.000 Serviërs, 10.000 Kroaten en zo'n l.OÓO Slovenen. Tot voor kort konden Roemenen die in de grensstreek woonden met een speciaal pasje twaalf keer per jaar naar Joegoslavië. Maar daaraan is sinds een maand een einde geko men. Volgens een Joegoslavische douanier hebben de Roemeense au toriteiten alle pasjes ingetrokken. De egelpolitiek is niet alleen een ramp voor de deviezensmokke- laars, maar treft ook de Joegoslavi sche boeren die graag gebruik ma ken van goedkope arbeidskrachten uit Roemenië. Ieder jaar komen zo'n 250.000 Roemenen naar Joego slavië om mee te helpen op het land of soms ook in de bouw. Daar ver dienden zij met twee weken werken bijna evenveel als zij thuis in een heel jaar verdienen. Nog gem einde aan onlusten in Kazachstan MOSKOU (AP) - In de Sovjet-deel republiek Kazachstan heeft een groep jongeren met stokken, stenen en metalen staven in de hand dit weekeinde een plaatselijk politie bureau aangevallen. Daarbij wer den 51 mensen gearrresteerd. zo meldde het Sovjet-partijdagblad Pravda. Volgens Pravda ontstond de onrust een week geleden in de stad Novy Oezen. Nadat er een avondklok in de stad was ingesteld en er honderden manschappen van de binnenlandse veiligheidstroe pen naar het gebied waren gestuurd nam de onrust in de stad zelf af, maar breidde zich uit naar de gebie den Waar geen uitgaansverbod geldt. De activisten eisen de deportatie uit Novy Oezen van alle immigran ten uit de Kaukasus. De oorspron kelijke bewoners van Kazachstan klagen dat de immigranten de ba nen in de olie-industrie van hen af pakken. Ook in de republiek Tadzji kistan zou grote onrust zijn ont staan. Volgens het plaatstelijke dag blad Kommoenist Tadzjikistana waren op 11 juni ongeveer 2.000 et nische Turken in vluchtelingen kampen aangevallen door een me nigte die eiste dat ze onmiddellijk ergens anders zouden worden on dergebracht. Toen bewakers pro beerden de vluchtelingen te be schermen werden twee i dood en vijf verwond. Palestijn gedood bij beschieting in Gaza-strook JERUZALEM (AP) - In de door Is rael bezette Gaza-strook hebben Is raëlische militairen gisteren een Pa lestijn doodgeschoten. De dood van de Palestijn leidde onmiddellijk tot demonstraties in een weekeinde, waarin het zeer onrustig was. De soldaten openden het vuur op gemaskerde mannen die hun pa trouille te lijf gingen met bijlen en messen. Twee andere Palestijnen raakten daarbij gewond. Het inci dent deed zich voor in Khan Yunis, waar jongeren onmiddellijk de straat op gingen om te protesteren en winkeliers hun zaken sloten. Elders in de Gaza-strook en op de Westoever kwam het ook gisteren weer tot botsingen tussen Israëli sche troepen en Palestijnse beto gers. Volgens berichten zouden daarbij onder de Palestijnen in to taal negen gewonden zijn gevallen. Ook raakte een Israëlische soldaat gewond. In Nablus, op de Westoever, werd het lijk gevonden van een 21-jarige Palestijn. Volgens een Arabische journalist werd de man vermoord omdat hij ervan verdacht werd met de Israëlische bezetters te hebben gecollaboreerd. In Gaza begonnen de taxichauf feurs gisteren een driedaagse sta king. Zij gaven daarmee gehoor aan een oproep van de ondergrondse leiders van de opstand. In Arabisch Oost-Jeruzalem verspreidde een ra dicale Palestijnse factie gisteren een pamflet, waarin de Palestijnen werden opgeroepen niet in te gaan op uitnodigingen van Israëlische functionarissen voor overleg over het vredesplan van premier Shamir. Op de bezette Westoever gooiden onbekenden twee brandbommen naar een huis van een joodse kolo nist in de nederzetting Shaarei Tik- vah. Hierbij vielen geen gewonden. In Hebron, eveneens op de Westoe ver, raakte een soldaat aan het hoofd gewond toen zijn patrouille door Palestijnse jongeren met ste nen werd bekogeld. Het leger gaf onmiddellijk daarna de plaatselijke winkeliers opdracht hun deuren te sluiten. WERKKAMPEN - Voor eind juli zullen 50.000 Iraanse drugverslaaf den bij wijze van ontwenningskuur naar werkkampen met streng regi me worden gestuurd. Dit heeft het Iraanse persbureau Irna gisteren bekend gemaakt. De maatregel maakt deel uit van een landelijke anti-drugscampagne in Iran. BUDAPEST (GPD) - De top van de Hongaarse communistische par tij is afgelopen weekeinde ingrij pend gereorganiseerd. Partijleider Emotionele taferelen bij ziekenhuis Griekse premier Spionage De Amerikaanse sergeant Michael Peri (22) is Wegens spionage tot 30 jaar gevangenisstraf veroordeeld door een militair tribunaal in de Westduitse stad Fulda. Peri, die was gelegerd in de Bondsrepubliek, heeft bekend te hebben gespio neerd voor de Oostduitse inlichtin gendienst en geheime militaire in formatie te hebben gestolen. Busongeluk In het noordoosten van Brazilië zijn bij een ongeluk met twee passa giersbussen dit weekeinde zeker 31 doden en 50 gewonden gevallen. De twee bussen vielen zo'n 30 meter dé diepte in toen de weg plotseling in stortte als gevolg van een aardver schuiving. Reddingswerkers noem den het een wonder dat nog tiental len mensen het ongeluk hebben overleefd. Chili De 70-jarige Patricio Aylwin, een vertegenwoordiger van het midden in de Chileense oppositie, is de ge zamenlijke presidentskandidaat van de grootste oppositiepartijen in Chili. Van de 17 partijen die vere nigd zijn in een alliantie, hebben al leen twee kleinere milieupartijen en linkse groepen nog niet besloten of zij ook de kandidatuur van de chris ten-democratische Aylwin zullen steunen. Visrechten Om te kunnen controleren wat vis sers precies doen moeten er per sa telliet te volgen seinbakens komen op vissersschepen, die vissen in kustgebieden van een ander land. Deze gaan vaak hun boekje te bui ten en dat is nu nauwelijks te con troleren. Dit staat in de slotverkla ring van de conferentie van kleine vissers uit de hele wereld, die de af gelopen week is gehouden in de Portugese hoofdstad Lissabon. Doodgeschoten In het Noordierse Lisburn hebben leden van een paramilitaire protes tantse groepering, de Ulster Free dom Fighters, een rooms-katholie- ke kroegbaas doodgeschoten. Vol gens de politie waren zeker drie mannen bij de aanslag betrokken. Zij hadden met behulp van mokers de woning van de kroegbaas weten binnen te komen. ATHENE In de conditie van de Griekse demissionaire premier An dreas Papandreou, die in de nacht van zaterdag op zondag ernstig ver ergerde, lijkt een zekere stabilise ring te zijn gekomen. Een college van negen Britse en Griekse dokto ren, onder wie de ijlings uit Londen overgevlogen Yakup, die vorig jaar bij de premier een zware hartopera tie verrichtte, constateerde dat de belangrijkste problemen nu zijn ge legen in de nieren en dat de therapie voornamelijk moet bestaan uit bloedzuivering. door Frans van Hasselt Papandreou zelf blijft bij kennis en ontvangt menige gast. Dramatisch was de komst van zijn ex-echtgeno- te Margareta, die de eerste nacht vijf uren bij hem bleef, hoewel ook min nares Dimitra Liani in het zieken huis de wacht hield. Doordat even eens de vier kinderen en de schoon zoon verschenen, was de familie voor het eerst weer compleet. Onverkwikkelijk daarentegen waren de tonelen bij de ingang van het ziekenhuis, waar een groeiende fanatieke menigte, bestaande uit Avrianisten (lezers van het populis tische, Papandreou-gezinde dag blad Avriani) alle bezoekende poli tici uitjouwde die hen niet bevielen. Journalisten werden uitgescholden voor 'verkochten'. Papandreou is niet alleen een zwaar zieke hart- en longpatiënt, hij is ook kabinetsinformateur tot en met vandaag. Zijn ziekbed is als het ware symbolisch voor de kansloos heid van wat hij in de zin heeft. Re kenkundig is de coalitie mogelijk: 125 (Pasok) plus 28 (Alliantie) is 153, op een totaal van 300 parlementsze tels. Maar psychologisch is deze for matie ondenkbaar. Een stuk of zes van de 125 Pasok-afgevaardigden is namelijk direct of indirect bij schandalen betrokken, onder wie de premier, zijn zoon George en de directeur van Olympisch Airways Akrivakis, die zich nu ook in het parlement heeft laten kiezen. Dat zijn dus niet de aangewezen figuren om plaats te nemen in, of te stem men voor, een kabinet dat moet gaan 'zuiveren'. De grondwet schrijft voor dat in formatieopdrachten vanaf Grieks grondgebied gegeven moeten wor den. Omdat president Sartzetakis in Madrid is voor de EG-topconferen- tie, zal hij pas morgenavond na te rugkomst de (derde) informatieop dracht geven aan de leider van de Linkse Alliantie, de communist Florakis. Deze echter maakt even min kans en heeft al verzocht zijn beurt voorbij te laten gaan. Het zo genaamde 'vierde mandaat' waarin de Grondwet voorziet en waarover ming van een regering van 'de alternatief - nieuwe verkiezingen in hier nu iedereen speculeert, moet grootste aanvaarding'. de hete zomer, die alle schandalen dan de oplossing brengen: Sartzeta- automatisch zouden doen veijaren - kis moet contact zoeken met de lei- Het lijken wederzijds moeilijke is voor beide zijden nog minder /or- onderhandelingsposities, maar het ders de grote partijen trekkelijk. Bij een temperatuur kenhuis in Athene op flauwgevallen tegen de 40 graden Celsius wachtte gisteren e r de zieke premier Papandreou. Op de foto wordt c r het algemene zie- x weggedragen die is (Foto ANP» Reszo Nyers (Foto epa» Karoly Grosz is daarbij min of meer onder curatele van de hervormers gesteld. Het Centraal Comité koos zaterdag na twee dagen van heftige debatten een vier man sterk presidi um dat de partij moet gaan leiden. In dit nieuwe collectieve leider schap is Rezso Nyers 'eerste onder zijns gelijken'. Zo althans presen teerde het kwartet dit gisteravond op de Hongaarse tv. Grosz blijft eer ste secretaris van de partij, maar Nyers, een econoom die wel de 'va der van de Hongaarse hervormin gen' wordt genoemd, kreeg de func tie van partijpresident. De andere leden van het presidium zijn pre mier Miklós Nemeth en minister van staat Imre Pozsgay, die als de leider van de radicale hervormers in de partij wordt beschouwd. Boven dien werd het negen leden tellende Politbureau, het dagelijks bestuur van de partij, opgeheven en vervan gen door een 21 man sterk 'Politiek Uitvoerend Comité'. Alle wijzigingen hebben het ka rakter van een zwaarbevochten compromis met het doel een breuk in de party te voorkomen. Het Cen traal Comité heeft zich nu zwart op wit uitgesproken voor een meerpar- tijensysteem en een marktecono- EDIRNE - De Turkse regering vreest dat zij op korte termijn de aanhoudende stroom vluchtelingen uit Bulgarije niet meer zal kunnen verwerken. Nu al is er een tekort aan tenten in de doorgangskampen nabij de grens om de duizenden door Sofia verjaagde etnische Tur ken op te vangen. Volgens een offi ciële opgave van de Turkse autori teiten arriveerden alleen al dit weekeinde ruim 8000 vluchtelin gen. Onder bedreiging van geweld of psychologische druk zijn de afge lopen twee weken bijna 70.000 Bul garen van Turkse afkomst door het regime van de Bulgaarse president Todor Zjivkov gedwongen naar hun land van oorsprong uit te wij ken. door Taco Slagter Sinds 1984 voert Sofia een strenge assimilatiepolitiek die de 900.000 zielen tellende Turkse minderheid Turkije houdt het cijfer op ander half miljoen op straffe van harde sancties voorschrijft Turkse cultu rele uitingen en de islamitische reli gie op te geven. Het verbod op on derwijs en het spreken in de Turkse taal, de verplichting om Turks-isla mitische namen te veranderen in Bulgaarse en het sluiten van de moskeeën leidden de afgelopen vier 'jaar tot felle protesten. Een maand geleden culmineerde dat verzet in gewelddadige confrontaties met de Bulgaarse politie. Er vielen doden. Ten slotte begon Sofia aan de uit voering van een grootscheeps opge zet deportatieplan voor de al eeu wen in Bulgarije woonachtige Tur ken. Tijdens een bezoek aan het vluch telingenkamp in Edirne, 18 kilome ter van de grens met Bulgarije, deed gisteren de Turkse socialistische oppositieleider Erdal Inonu een be roep op de Europese Gemeenschap om hulp. "Dit is een groot probleem voor Turkije", zei Inonu onder een verzengende zon voor een tent van een gedeporteerde familie. "De Bul garen willen niet met, ons praten om de emigratiegolf enigszins te stroomlijnen. We weten dus niet hoeveel er nog zullen komen. Maar als het waar is dat Sofia al 300.000 uitreisvisa heeft afgegeven, dan is dat voor Turkije een ramp. Zoveel mensen kunnen wij op korte ter mijn niet huisvesten en niet aan werk helpen". De socialistische partijleider doelde in feite op de slechte econo mische situatie in zijn land. Turkije kampt met een inflatie van 100 pro cent op jaarbasis en er heerst een grote werkloosheid. De opvang van de vluchtelingen wordt nu nog uit sociale fondsen gefinancierd, maar die zullen bij de voorspelde exodus van 300.000 vluchtelingen snel zijn uitgeput. Een meerderheid van de 52 mil joen Turken is zich echter nog niet bewust van de gevolgen van deze vermoedelijk, grootste volksverhui zing in Europa sinds de Tweede We reldoorlog. Tijdens een massale de monstratie afgelopen zaterdag in Is tanbul betuigden ruim 230.000 Tur ken hun onbegrensde solidariteit met hun gevluchte broeders en zus ters en zwoeren zij zich op de Bulga ren te zullen wreken. In soortgelijke bewoordingen lieten ook de politie ke leiders zich uit die dit evenement hadden georganiseerd. Daarbij ver gaten zij even de manier waarop Turkije de mensenrechten schendt ten aanzien van de Kurdische min derheid in het land en hoe nog steeds Turken (hoofdzakelijk com munisten) om hun politieke over tuiging worden gevangengehou den. Het was een beangstigende en met strenge veiligheidsmaatregelen omgeven betoging, waarbij naar Irans model uit één keel om ingrij pen van het Turkse leger werd ge schreeuwd. Nationalistische gevoe lens bereikten hysterische hoogten door minuten achtereen te krijsen dat er geen sterker land is dan Tur kije. De Bulgaarse president Zjikov werd voor moordenaar uitgemaakt en op een aantal meegevoerde leu zen was te lezen dat hij de nieuwe Hitler van Europa is. De Turkse staatstelevisie zond de demonstra tie rechtstreeks uit. Om die reden waren in veel steden en dorpen de winkels gesloten en waren de stra ten uitgestorven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5