incasseert fors verlies Papandreou Los Angeles 'smog-hoofdstad' van Verenigde Staten China dringt weer aan bij VS op uitlevering geleerde Communisten in Polen krijgen nieuwe afstraffing Roemenen en Tsjechen woedend over begrafenis Hongaar Nagy Toenaderingspoging tussen Assad en Arafat MAANDAG 19 JUNI 1989 BUITENLAND ATHENE Bij de parlementsverkiezingen gisteren in Griekenland heeft de socialistische Pasok van premier An dreas Papandreou een flinke nederlaag geleden. De Pasok zakte van 46 procent (1985) naar 39 procent van de stem men, verloor 33 zetels en is nu nog maar met 124 zetels ver tegenwoordigd in het 300-kopppig parlement. Wat hij er niet bij zei was dat het houden van nieuwe verkiezingen een groot nadeel inhoudt. Het zou namelijk een soort amnestie bete kenen voor al die bewindslieden, die bij de schandalen waren betrok ken. Alleen het gisteren gekozen parlement kan het initiatief nemen tot hun vervolging; zodra er een nieuwe optreedt zijn die schanda len 'verjaard'. De grondwet schrijft voor dat de president de leider van de grootste partij als eerste bekleedt met de op dracht tot het vormen van een nieu we regering. Het is vrijwel zeker dat Mitsotakis er niet in zal slagen op nieuw afgevaardigden uit het ande re kamp tot 'overlopen' te bewegen. Bij een falen van Mitsotakis moet president Sartzetakis na drie dagen de opdracht geven aan de leider van de tweede partij, Papandreou. Deze zal er zeker niet in slagen een coali tie met de linkse groepering te vor men. Die heeft laten weten alleen te willen samenwerken met een fat soenlijke Pasok, met andere woor den: zonder Papandreou en co. In dat geval gaat de opdracht, voor het eerst in de geschiedenis van Griekenland, naar de commu nistische leider (Florakis) die de derde grootse partij aanvoert. Hij zal moeten proberen een regering te vormen onder een niet-communis- tische. algemeen gerespecteerde premier, gesteund door de linkse groepering en de Pasok, een positie waarvoor reeds de naam van prof. Lazaris wordt genoemd. De Griekse oppositieleider Mitsotakis lacht wel breeduit maar zijn over winning was minder groot dan voorspeld (Foto epa) BUDAPEST (GPD) - De Poolse kiezers hebben de communistische partij opnieuw een afstraffing gege ven. Hoewel het officiële opkomst- cijfer van de gisteren gehouden tweede ronde van de parlements verkiezingen gisteravond nog niet bekend werd gemaakt, blijkt uit voorlopige cijfers dat tachtig pro cent van de 27 miljoen kiesgerech tigden de stembus heeft gemeden. In sommige plaatsen, zoals Kato wice, bleef het opkomstpercentage zelfs beneden de 10, in een paar klei nere gemeenten was het minder dan vijf. Het waren gisteren voorna melijk de vertegenwoordigers van de communistische partij en zijn partners in de regeringscoalitie, de Democratische en de Boerenpartij, die onder elkaar 'vochten' om 294 zetels in de Sejm, de Poolse Tweede Kamer. Solidariteit wist immers bij de eerste ronde op 4 juni 160 van de 161 aan de oppositie in het Ronde- Tafelakkoord toegewezen Sejm-ze- tels te bemachtigen. Bij de volledi ge vrije verkiezingen voor de nieu we honderd zetels tellende Senaat behaalden 92 kandidaten van Soli dariteit al meteen de vereiste helft plus een van het aantal geldige stemmen. Dat het wegblijven van de kiezers gisteren een duidelijke afstraffing voor de partij is, blijkt ook uit de (voorlopige) opkomstcij- fers uit de plaatsen waar de negen Solidariteit-kandidaten nog wel meededen: die lagen twee tot drie keer zo hoog als het landelijke ge middelde van twintig procent. De officiële uitslag van de verkie zingen komt waarschijnlijk pas morgen. De schokgolven die het sensationele resultaat van de eerste ronde heeft veroorzaakt zijn echter nog steeds niet uitgewerkt. In de partij zijn grote tegenstellingen, die zich onder andere manifesteren in geruzie over de wenselijkheid van een plenaire Centraal Comiteverga- dering, officieel voorzien voor 28 ju- Oostduitse reddingswerkers bij de resten van de verongelukte Iljoesjii De overwinning van de rechtse op positiepartij Nieuwe Democratie (ND) onder Kostas Mitsotakis was echter minder groot dan verwacht. Zij kwam van 41 op 45 procent (145 zetels) en bleef daarmee onder de fel begeerde en door Mitsotakis met veel bombarie aangekondigde ab solute meerderheid. door Frans van Hasselt De coalitie van Links en Vooruit gang onder Florakis en Kyrkos kreeg een voor haar zelf teleurstel lende 13 procent, maar won dankzij het veranderde kiessysteem maar liefst 17 zetels (van 12 op 29). Aanvankelijk tekende zich een veel grotere overwinning voor de oppositie van de Nieuwe Democra tie af. Er werd een percentage van 48 genoemd. In het centrum van Athene werd door ND-aanhangers al een gigantisch feest gevierd, dat echter in de loop van de nacht met het bekendworden van de uitslag in enthousiamse afnam. Mitsotakis verklaarde dat een grote meerderheid van het volk, meer dan 60 procent, "de regering van de schandalen" naar huis had gestuurd. Mocht hij geen absolute meerderheid behalen, dan lagen nieuwe verkiezingen in het ver schiet, "die onze partij 200 zetels zullen brengen". Dood kolonist wekt woede van Israëliërs JERUZALEM (Rtr) - Op de door Is raël bezette Westelijke Jordaanoe- ver is gisteren een joodse kolonist doodgestoken. De 48-jarige Friedrich Weisenfeld werd met een mes in de rug gevonden in de buurt van het Arabische dorp Buruqin. Met het oog op mogelijke vergel dingsacties van joodse kolonisten betrokken leger- en politie-eenhe- den meteen posities nabij de joodse nederzetting Ariel. Na een spoed vergadering besloten de kolonisten aldaar op te trekken naar Buruqin, maar de veiligheidstroepen hielden hen tegen. In plaats daarvan begaf het konvooi van circa 30 auto's zich naar Tel Aviv, waar de kolonisten protesteerden voor de woning van minister van defensie Rabin. Hem wordt verweten dat hij niet hard ge noeg optreedt tegen de intifada, de opstand van de Palestijnen in door Israël bezet gebied, waarbij inmid dels 520 Palestijnen en 21 Israëliërs zijn omgekomen. Dwergvinvissen De Internationale Walviscommissie heeft de behandeling van een Ja pans verzoek om ondanks een we reldwijd verbod op de vangst van walvissen 320 dwergvinvissen te mogen vangen, verschoven naar de volgende bijeenkomst van de com missie die in 1990 plaatsvindt in Ne derland. Volgens Japanse gegevens zijn door het vijf jaar oude verbod ongeveer 800 personen werkeloos geworden. Mijnramp Volgens de Chinese staatsradio hebben 18 mijnwerkers gisteren de dood gevonden toen zich in een mijn in Xianning, een stad in de provincie Hubei, een hevige explo sie voordeed. De radio zei dat het ongeluk te wijten was aan slechte ventilatie. Allë lijken waren op één na geborgen en onder de doden wa ren vaders met hun zonen, meldde de radio. Helikopterongeluk Een helikopter van de Amerikaanse Nationale Garde is zaterdag bij dichte mist boven een woonwijk niet ver van Cape Cod in Yarmouth neergestort, hetgeen ten minste zes personen het leven heeft gekost. Het toestel miste ternauwernood een woning, maar op de grond vie len geen slachtoffers en er werd geen schade aan woningen aange richt. Opgehangen In twee Iraanse provincies zijn za terdag in totaal zeventien mensen opgehangen: twee 'saboteurs' en vijftien handelaren in verdovende midddelen. Het was de eerste maal dat Iran weer melding maakte van terechtstellingen en arrestaties sinds de oprichter van de Islami tische Republiek, ayatollah Kho meini, op 3 juni op 86-jarige leeftijd overleed. OOST-BERLIJN (Rtr/DPA/AP) - Een Oostduits vliegtuig van de maatschappij Interflug met 113 mensen aan boord is zaterdag in brand gevlogen na een mislukte po ging op te stijgen van het Oostber- lijnse vliegveld Schönefeld. Zeven tien mensen kwamen om het leven; 54 personen raakten gewond, van wie 15 ernstig, aldus het Oostduitse persbureau ADN. Het viermotorige toestel, een II- joesjin IL-62, zou vertrekken naar Moskou, maar om nog onopgehel derde reden lukte het niet op te stij gen. Het vliegtuig reed aan het ein de van de startbaan nog 500 meter door en vloog in een maïsveld in brand. De meeste passagiers slaag den erin via nooduitgangen uit het WASHINGTON - Als je met het vliegtuig in Los Angeles aankomt, zie je het al direct beneden je. Je kunt de enorme, maar steeds verder uitdijende stad alleen maar zien door een waas, een vrijwel perma nent aanwezig rookgordijn. door Henk Dam Het is de beruchte smog van Los Angeles, de stad in Amerika waar de kwaliteit van de lucht ongetwij feld het allerslechtst is. Los Angeles heeft die twijfelachtige eer onder meer aan zijn bijzondere ligging te danken. Want groot-Los Angeles ligt -laag, aan zee, en is omgeven door bergen. Die geografische gesteldheid zorgt ervoor dat de luchtmassa boven de miljoenen-stad - net als de afgelo pen week die boven een groot deel van ons land - stilstaat, niet makke lijk kan ontsnappen. Mislukte start van Oostduits toestel: 17 doden toestel te komen voordat de romp in brand vloog. Het vliegtuig brak doormidden en brandde volledig uit, zo deelde een woordvoerder van de Oostduitse luchtvaartmaat schappij mee. Een Afghaans verkeersvliegtuig is gisteren in het oosten van Iran neergestort, nadat de piloot de con- De overvloedige zonneschijn die van Californië in het algemeen zo'n aangename staat maakt, doet de rest. De zon 'kookt' het mengsel van stikstofoxide, koolwaterstoffen en andere kwalijke gassen dat de stad loslaat. Dat maakt ozon vrij, en ozon, samen met stof en koolmo- noxyde, is weer het hoofdbestand deel van smog. De schadelijke stof fen uit de stad zijn voor het overgro te deel afkomstig uit de uitlaten van de miljoenen auto's die er in en rond Los Angeles rondrijden. Ooit was Los Angeles het prototy pe van de 'American Dream', een rijke metropool, omgeven door snelwegen die je snel en comforta bel in en» buiten de stad konden brengen. Maar die droom is een nachtmerrie geworden. Dat komt vooral omdat het aantal inwoners van groot-Los Angeles de afgelopen decennia veel sterker is gestegen dan was verwacht. Het openbaar vervoer in Los Angeles stelt weinig voor - er is bijvoorbeeld geen metro -, de stad is enorm uitge breid, dus al die inwoners moeten wel een auto hebben. trole over het toestel had verloren in een gevecht met drie gewapende vliegtuigkapers. Dit is door Iraanse en Afghaanse nieuwsmedia ge meld. Het officiële Iraanse persbureau Irna meldde dat het toestel, een An- tonov AN-26 van Sovjet-makelij, was neergestort rond het middag uur bij de stad Zabol, niet ver van de grens met Afghanistan. Irna berichtte dat vier inzittenden de dood hadden gevonden en dat 34 anderen waren verwond, toen het toestel, dat slechts geschikt was voor korte vluchten, dubbel vouw de en over de kop sloeg bij een po ging een landing te maken op een zandduin. Het persbureau zei niet wat er met de kapers was gebeurd. Het resultaat is, dat het 'freeway- systeem' niet langer werkt. De auto radio's van Los Angeles melden el ke dag van 's morgens zeven uur tot 's avonds acht uur wel ergens files. Wie een beetje verkeerd woont, doet over een ritje van normaal ge sproken 20 minuten twee uur. Het is niet voor niets dat het juist Los Angeles is, dat anderhalf jaar geleden in het nieuws kwam, omdat gefrustreerde automobilisten letter lijk op elkaar begonnen te schieten. Verdiend De auto's zijn er dan ook de hoofd schuldige van, dat Los Angeles de smog-hoofdstad van Amerika is. Datdit predikaat meer dan ver diend is, bewijzen de cijfers. Zestig procent van alle Amerika nen woont in stedelijke gebieden, waar zo nu en dan de federale nor men die voor smog gelden, worden overschreden. New York telt bij voorbeeld acht dagen per jaar waar in de lucht ozonrijker en vuiler is dan wettelijk is toegestaan. In Washington gaat het om ge- SINGAPORE - China heeft van daag de Amerikaanse regering ge waarschuwd haar "lange termijn belangen" niet op het spel te zetten en de dissidente geleerde Fang Li- zhi en zijn vrouw Li Shuxian aan de Chinese autoriteiten uit te leveren. Professor Fang en zijn vrouw hebben op 5 juni, daags na de mili taire interventie op het Plein van de Hemelse Vrede, een toevlucht ge zocht in de Amerikaanse ambassa de in Peking. Washington heeft ge weigerd om Fang en zijn vrouw, die beschuldigd worden van "contra revolutionaire daden" aan de Chi nese veiligheidsautoriteiten uit te leveren. door Bob Mantiri Peking wijst de kritiek van de VS op de onderdrukking van de door studenten geleide democratiche be weging van de hand met het argu ment dat de Amerikanen in "de ja ren '50, '60 en '70 de Nationale Gar de en zelfs commando's inzette om een studentenprotest neer te slaan". Het officiële staatspersbureau Xin hua stelt Washington de vraag of het zou toestaan dat "de Amerikaanse grondwet en wetten vertrapt wor den en de regering omver wordt ge worpen". Intusen lijkt het wel zeker dat het hoofd van het staatsveiligheidsap- paraat, Qiao Shi, bij de komende voltallige vergadering van het Cen traal Comité zal worden gekozen tot de nieuwe secretaris-generaal van de communistische partij. Het Volksdagblad, het orgaan van de partij, bracht hem gisteren prominent op de voorpagina en noemde Qiao Shi, de "politieagent van de partij". De 65-jarige veilig- heidsschef zal Zhao Ziyang opvol gen, die uit de partij is gezet omdat hij achter de door studenten geleide democratische beweging stond, die twee weken geleden op het Plein van de Hemelse Vrede bloedig werd onderdrukt. Qiao Shi, een naaste medewerker van Deng Xiaoping, riep in het blad BUDAPEST De herbegrafe nis vorige week vrijdag van vijf communistische leiders van de Hongaarse opstand in 1956 heeft Hongarije in aanvaring gebracht met twee Warschau-Pactbond- genoten. Roemenië en Tsjechos- lowakije kwamen zaterdag met afkeurende reacties, terwijl het Sovjet-staatspersbureau Tass een negatief commentaar gaf. door Hans Geleijnse De vijf, onder wie oud-pre mier Nagy, werden dertig jaar lang als verraders en leiders van een contra-revolutie be schouwd. Zaterdag werd de Hongaarse ambassadeur in de Roemeense hoofdstad Bukarest op het matje geroepen. In een hem overhandigde protestnota wordt de herbegrafenis van de 'contra-revolutionairen' be schreven als anti-socialistisch, anti-Roemeens, nationalistisch met fascistische tendenzen en revanchistisch. NICOSIA (AP) - In Syrië zijn 145 PLO-verzetsstrijders en 40 sunni- moslim-strijders op vrije voeten ge steld in een kennelijke poging om de Syrische president Assad en PLO-leider Arafat nader tot elkaar te brengen. Dit is gisteren door Ara bische zegslieden bekend gemaakt. De bronnen, die om anonimiteit verzochten, zeiden dat de 185 ge vangenen afgelopen dinsdag naar de noord-Libanese stad Tripoli wa ren gebracht. Tripoli staat onder in vloed van Syrië. Zowel Svrische middeld zes dagen per jaar, in Chi cago om 7 dagen, in San Francisco om drie. De olie-stad Houston heeft 19 smog-dagen, Atlanta heeft er 14 en Miami heeft er 2. Los Angeles daarentegen telt jaarlijks niet min der dan 144 dagen waarin de smog zo ernstig is, dat sommige groepen mensen (asthmatici met name) ge vaar lopen. Dat probleem wordt sinds jaren door de bestuurders van Los Ange les onderkend. De regels die nu al gelden voor bijvoorbeeld de indus trie en voor uitlaatgassen zijn zo streng dat, als ze in heel Amerika waren aangenomen, paradoxaal ge noeg alleen Los Angeles zelf nog de federale gezondheidsnormen zou overschrijden. De milieuwetten die president Bush onlangs aankondigde, gaan ook lang niet zo ver als de wetten die al in Los Angeles zijn aangeno men. Om een voorbeeld te geven: Bush wil dat de Amerikaanse auto industrie vanaf 1995 500.000 auto's maakt die op schone brandstoffen als methanol rijden, een getal dat in 1997 tot 1 miljoen moet oplopen. op tot "versterking van het demo cratisch socialisme en van het lega le systeem". Hij beloofde een "dia loog tussen de regering en verschei dene groepen". Ondanks deze ver zoenende woorden, wordt Shi gere kend tot de mannen van de harde lijn, die de bloedige militaire actie op het plein hebben goedgekeurd. Yuan Mu rechtvaardigde het mili taire geweld. Hij zei dat de troepen zich tolerant en beheerst hadden ge dragen tijdens de onderdrukking van de contra-revolutionaire rebel lie. "Er is niemand op het plein ge dood", vertelde Mu. Televisiebeelden, foto's en getui genissen van honderden mensen wijzen echter op het tegendeel. Een in Peking wonende Brit vertelde gisteren voor de BBC radio, met ei gen ogen te hebben gezien dat "mi litairen lukraak op mensen scho ten". Volgens hem waren de solda ten dronken of onder invloed van verdovende middelen. "Ik zag twee militairen met een fles in de hand lopen en het was dui delijk dat ze hadden gedronken. Ve len van hen hadden een sigaret in de mond, lachten en schreeuwden, ter wijl zij de mensen achterna zaten en op hen schoten. Ik had de indruk dat zij er plezier in hadden om de mensen dood te schieten". Voor de BBC radio vertelde hij ook, dat hij had gezien hoe tanks de De relaties tussen Roemenië en Hongarije zijn uiterst gespan nen als gevolg van de discrimi natie van de grote Hongaarse minderheid in Roemenië en de daardoor veroorzaakte golf vluchtelingen. Bovendien oe fent Hongarije kritiek op de Ceausescu-dictatuur. De woede van Bukarest is ongetwijfeld ge wekt door de aanwezigheid van een delegatie van Roemeense vluchtelingen, verenigd in het Comité Roemenie Vrij, bij de herbegrafenis van Nagy. Maar ook uit Praag kwam een felle reactie. Partij-ideoloog Foj- tik zei zaterdag dat "in Honga rije de vlag van perestrojka door contra-revolutionaire krachten wordt gedragen". Hij sprak ook over het begin van de weg naar restauratie van het kapitalisme en zei te hopen dat "de krachten voor het socialisme zich zullen mobiliseren", een duidelijke verwijzing naar de pogingen van de conservatieven in de Hongaarse partij om de hervor mers uit de partijleiding te wip pen. functionarissen als woordvoerders van het PLO-hoofdkwartier in Tu nis weigerden commentaar Volgens waarnemers maakt de stap van de Syriérs deel uit van in spanningen van de Syrische presi dent en de PLO-voorzitter om de strijdbijl te begraven en een einde te maken aan een zes jaar durende vij andschap. De controverse tussen beiden vormde lange tijd een obsta kel voonpogingen de Arabische lan den op een lijn te krijgen bij de voorbereidingen voor een vredes- Nee, dan Los Angeles. Daar moet binnen tien jaar 40 procent van alle personenauto's, 70 procent van alle vrachtwagens en 100 procent van al le bussen van schone brandstoffen gebruik maken. Vanaf 1993 moeten verder alle particuliere bedrijven of overheidsinstellingen die een wa genpark van meer dan 15 auto's hebben, verplicht 'schone' auto's kopen. Harde wetten Er zijn in Los Angeles meer harde wetten aangenomen. Zo moeten al le bedrijven met meer dan 100 werk nemers voor 1 januari voorstellen indienen waarin ze zeggen hoe ze denken het automobiel-gebruik van hun werknemers af te remmen. Wie dat niet doet, of onvoldoende krach tige pogingen doet de voorstellen ook in te voeren, riskeert een boete van maximaal 25.000 dollar. Mede daarom is al een stroom aan voorstellen ingediend. Sommige bedrijven willen car-pooling' be vorderen door middel van bijvoor beeld een belonings-systeem. An- eigen soldaten, die in linie voorop liepen, hadden overreden. "Het wa ren ongeveer 50 soldaten die door de tanks werden overreden omdat zij te langzaam liepen", aldus de ooggetuige. Hij vertelde voorts dat soldaten lichamen van doden en van gewonden in zakken stopten en in vrachtwagens gooiden. Schattin gen van het dodental variëren van 3000 tot 7000. De Chinese regering houdt het officiële cijfer echter op 300. De Wereldbank heeft in verband met de politieke onrust besprekin gen over nieuwe leningen aan Chi na opgeschort. Evenals een aantal Westerse landen. In Peking zijn intussen acht men sen, die de democratische bewe ging hebben gesteund, door een tri bunaal tot de doodstraf veroor deeld. Volgens het tribunaal heb ben zij bussen en militaire voertui gen in brand gestoken, troepen aan gevallen en niet nader genoemd ma teriaal gestolen tijdens de militaire actie op het plein. Een van de ter dood veroordeelden is een vrouw. Er zijn geen studenten bij. De acht zijn in beroep gegaan tegen het doodvonnis. De intimidatie, die de veiligheids politie en het leger op de bevolking uitoefenen, gaat onverminderd door. Totdusver zouden er 1350 pro- democratische activisten zijn gear resteerd. De Hongaarse onderminister van buitenlandse zaken Oszi noemde gisteravond Fojtiks re actie 'onaanvaardbaar'. Hij voegde er voor de tv-camera minzaam aan toe, dat sommige buitenlanders de veranderingen in Hongarije niet echt kunnen begrijpen. Het Sovjet-staatspersbureau Tass schreef zaterdag dat de her begrafenis werd begeleid door anti-Sovjet-uitingen. Speciaal vermeld werden de toespraken van Sandor Racz, in 1956 voor zitter van de Budapester arbei dersraden, en van Victor Orban, een vertegenwoordiger van de Alliantie van Jonge Democra ten. Racz had de aanwezigheid van Sovjet-troepen in Hongarije een obstakel voor de vestiging van echte democratie in ge noemd. Orban verklaarde dat de komende vrije verkiezingen een regering zullen opleveren die onmiddellijk gaat onderhande len over volledige terugtrekking van Sovjet-troepen. conferentie over het Midden-Oos ten. De Syriërs hebben altijd beweerd dat pogingen van Arafat om vredes onderhandelingen met Israël te be ginnen, een verraad van de Arabi sche zaak vormden. Arafat beschul digde de Syriërs er op zijn beurt van dat ze gepoogd hadden hem te do den. Eerdere inspanningen van Syrië en de PLO om de betrekkingen te verbeteren, waren op niets uitgelo pen. dere laten meer werknemers thuis werken, iets dat het toenemende ge bruik van computers nu eenmaal toch al toestaat. En veel werkgevers zoeken het antwoord verder in vierdaagse werkweken. Zo'n 8 procent van alle bedrijven in de regio is inmiddels begonnen met experimenten in die richting die het autogebruik bij de ze firma's dus in één klap met 20 procent reduceren. Onderzoeken wijzen uit, dat veel werknemers er positief tegenover staan. Hét grote voordeel is natuur lijk een lang, al op donderdagavond beginnend weekend. Het grote na deel is, dat de vier dagen dat wél ge werkt wordt, elk 10 uur duren. Niettemin, het is een opoffering die velen in Los Angeles, het epi centrum van de uitgesproken milieubewuste staat Californié, zich willen getroosten. Ze zijn tenslotte ook akkoord gegaan met komende extra belastingen op het bezit van meer dan één auto per gezin, en is er iets Amerikaanser dan een gezin waarvan iedereen boven de 16 jaar een eigen auto heeft? Supporters van de Chinese pro-democratische beweging hebben gisteren in Hongkong een standbeeld opgericht, dat een replica is van het vrijheids beeld dat de militairen twee weken geleden in Peking hebben verwoest (Foto AFP) Ook geen meerderheid 'reehts'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5