Schandalen van Papandreou
raken al in het vergeetboek
Grieken moeten zondag naar de stembus
'Postorder'
dierenarts
in opmars
Hervormde synode stelt gemeentegrenzen open
PAGINA 2
VRIJDAG 16 JUNI 1989
doening, als ze hun situatie vergelij
ken met die van tien of twintig jaar
geleden. De linksen onder hen
waarderen bovendien het veel vrij
er geworden politieke klimaat. De
jongeren daarentegen, die daar
geen ervaring mee hebben, verto
nen een duidelijke tendens riaar
rechts of naar onverschilligheid. In
elk geval meer, zo krijgt men de in
druk, dan naar de linkse oppositie.
Baantjes
Een andere reden om te verwachten
dat Papandreou's verlies beperkt
zal blijven, is het traditionele pre-
electorale beleid dat ook deze keer
weer is gevoerd in de maanden voor
de verkiezingen. Daarbij bemidde
len de plaatselijke kandidaten op
wie de stemmen worden uitge
bracht (en het zijn nu weer voor
keursstemmen, een systeem dat in
1985 was afschaft) bij het uitdelen
van gunsten. Tienduizenden ille
gaal gebouwde huizen zijn 'erkend',
duizenden baantjes toegewezen op
ministeries en staatsbedrijven.
Vooralsnog voor drie tot vijf maan
den, maar na de verkiezingen zal
worden overwogen ze permanent te
maken. Elk van die nieuwe werkne
mers levert, zo wordt geschat, vijf
stemmen op.
Dat de, reeds zwaar overbezette,
staatsbedrijven (waarvan de direc
ties in veel gevallen ook bij de
schandalen waren betrokken) op
deze manier nog zwaarder in de ro
de cijfers komen, is van later zorg.
De grote schuldenlast in de publie
ke sector is onlangs door de presi
dent van de bank van Griekenland,
Dimitri Chalikias, in een overigens
nogal optimistisch rapport Grie
kenland grootste probleem ge
noemd. Het tekort ligt momenteel
dichtbij de 25 procent van het bruto
nationaal produkt.
Het afbetalen van de nationale
schulden - recentelijk werden nog
twee grote binnenlandse staatsle
ningen aangegaan, voor het eerst in
'Europese' Ecu's - zal dit jaar 44 pro
cent van de belastingopbrengst op
slokken; in 1992 zal dit percentage
naar verwachting 53 zijn.
- of eventueel, oude -
premier van Griekenland komt eco
nomisch voor weinig benijdens
waardige taken te staan. Een daar
van is de waarschijnlijkheid van
een devaluatie van de drachme, die
dit jaar ten opzichte van de dollar al
40 procent in waarde is gedaald.
Mitsotakis heeft al aangekondigd
dat hij als regeringsleider het mes
zal zetten in de staatsbedrijven en
vooral in de sector van 'problemati
sche industrieën'. Hetgeen, naar hij
liet doorschemeren, met zich mee
zal brengen dat de werkloosheid,
momenteel stabiel op het peil onder
dat van de EG, 'tijdelijk' zal toene-
Economie
Optimistischer laat de voorzitter
van de Federatie van Grieks indus-
trialisten, Stelios Argyros, zich uit.
Hij verwijst naar de doorlopende
verbetering van de conjunctuur die
zich de laatste jaren voordeed, toe
nemende investeringen, exportper
spectieven vooral in de textielbran
che. Zelfs een onduidelijk verkie
zingsresultaat zal de economische
situatie van het land niet nadelig be
ïnvloeden. "De economie maakt
zich geleidelijk onafhankelijk van
de politiek in Griekenland. Als de
politici zich in de jaren negentig
niet moderniseren, dan zal de eco
nomie hen achter zich laten".
DEN HAAG Het zijn dieren
artsen, maar ze ze bekommeren
zich niet om dieren. Ze maken
misbruik van hun bevoegdhe
den om snel geld te verdienen.
In de ogen van hun collega's
vormen ze een mafia. De 'snel
weg-dierenartsen', zoals ze wor
den genoemd, proberen veehou
ders zoveel mogelijk medicijnen
te verkopen zonder dat ze de
beesten kennen of hebben on
derzocht. Minister Braks (land
bouw) heeft zijn bezorgdheid
over deze praktijken uitgespro
ken.
door
Weert Schenk
De omstreden dierenartsen be
zoeken ver buiten hun vesti
gingsplaats veehouders, verko
pen tegen gereduceerde prijzen
medicijnen en vertrekken weer.
Er is dus geen voortdurende
controle van dieren en over het
opzetten van een behandelings
programma wordt al helemaal
niet nagedacht. De typering
'snel weg-dierenarts' heeft dus
een dubbele betekenis.
Nog gemakkelijker maakt
zich de 'postorder-dierenarts' er
van af. Hij werkt als een soort
Wehkamp. Stuurt folders en ca
talogi rond en levert de bestelde
medicijnen per post af. Vaak
wordt dit systeem gehanteerd in
combinatie met de 'snel weg-
methode'.
Het is niet duidelijk hoeveel
dierenartsen zich met deze
praktijken bezig houden. Het
verhaal gaat dat ze een omzet
hebben van 120 miljoen gulden.
Dat gerucht is al genoeg om veel
onrust te zaaien onder netjes
plaatselijk werkende dierenart
sen. Zij moeten bij nacht en on
tij voor de boeren klaar staan,
maar tegelijkertijd zien ze hun
omzet dalen, doordat veehou-
ders op andere wijze veel medi
cijnen kopen.
De 'snel weg-dierenartsen' kun
nen de medicijnen door inkoop
in grote hoeveelheden voordelig
aanbieden. Voor boeren in de
bio-industrie is dat aantrekke
lijk, omdat het in die sector zo
slecht gaat dat ze elk dubbeltje
moeten omdraaien. Maar, om
dat de veehouders veel medicij
nen nodig hebben, verdienen
deze dierenartsen er goudgeld
Waarschijnlijk verkopen de
snel weg-jongens vooral anti
biotica en medicijnen die de
veestapel voor ziekten moeten
behoeden. Maar in principe
kunnen ze alles aan de boer slij
ten. Ze hebben tenslotte de be
voegdheid om alle medicamen
ten uit te schrijven.
Dat betekent dat de 'snel weg-
dierenartsen' ook verboden pre
paraten kunnen verstrekken die
niets met medische zorg te ma
ken hebben, maar alles met het
bevorderen van een snelle groei
van de dieren. Ook kan de boer
zo aan medicijnen komen die al
leen door dierenartsen mogen
worden toegediend. Boeren die
daar gebruik van maken, zijn in
overtreding.
"Het zal best voorkomen dat
zware en verboden medicijnen
zonder meer worden geleverd",
zegt algemeen secretaris A. Wij-
gergangs van de Koninklijke
Nederlandse Maatschappij voor
Diergeneeskunde. "We weten
het niet precies. Veehouders
hangen ook niet alles aan de gro
Snel weg-dierenartsen bekommeren zich niet om de gezondheid van
de dieren die zijn behandelen, maar alleen maar om de winsten die zij
door medicijnverkoop daaraan opstrijken, (foto anp>
te klok. Die dekken alles netjes
a/, w3nt die hebben tenslotte
ook een beperkte winst. De Al
gemene Inspectiedienst van het
ministerie zou ze op heterdaad
moeten betrappen."
Wet
Wijgergangs zegt niets te kun
nen doen tegen de snel weg- en
postorderdierenartsen. Het
wachten is op de Wet op de Dier
geneeskunde, die nu op bij de
Eerste Kamer ligt. De nieuwe
wet regelt onder meer het tucht
recht voor dierenartsen. Met het
onderlinge tuchtrecht van de
Maatschappij valt niets te begin
nen, omdat de snel wegdieren-
artsen zich niet hebben aange
sloten.
De Maatschappij voor Dierge
neeskunde heeft geprobeerd
snel weg-dierenartsen te bena
deren in een vriendelijke poging
hen er van te overtuigen dat ze
niet zorgvuldig hun vak uitoefe
nen. "Het liep op niks uit. Ze
zeggen: We hebben niks met jul
lie te maken."
Wijgergangs wil geen namen
noemen van snel weg- en post
orderdierenartsen. Hij verwijst
naar het ministerie van land
bouw. De woordvoerder van het
departement zegt geen namen
te weten. De Algemene Inspec
tie Dienst (AID) heeft de zaak in
onderzoek. Er is ook nog geen
beeld van de omvang van het
probleem. Niettemin heeft mi
nister Braks al in het openbaar
zijn bezorgdheid uitgesproken.
De bewindsman vindt dat het
de eerste taak van een dieren
arts is om diergeneeskundige
bijstand te verlenen, gekoppeld
aan een permanente bewaking
van de gezondheidstoestand
van de dieren op een bedrijf. De
snel weg-dierenartsen voldoen
daar niet aan, omdat zé geen dia
gnose stellen. Daardoor loopt de
gezondheid van de veestapel en
de kwaliteit van het vlees ge
vaar, aldus Braks.
Dierenarts R. Reulkens uit
het Brabantse Oosterhout wordt
door collega's aangewezen als
postorder-dierenarts. Reulkens
bevestigt in 1980 geprobeerd te
hebben een postorderbedrijfie
op te zetten, Hij wilde op die ma
nier onschuldige middelen aan
de man brengen zoals hoefvet
en wormkuren. "Noem het maar
drogisterij-artikelen."
"Het werkte niet", zegt Reul
kens "veehouders kopen niet
van een onbekend adres, ik ben
er dus meegestopt. En er is geen
enkel ander postorderbedrijf,
dat weet ik zeker, want er is
geen markt voor. Braks en de
Maatschappij voor Diergenees
kunde weten niet waar ze het
over hebben."
Leden van de Hervormde
Kerk kunnen zich voortaan la
ten inschrijven in een andere
gemeente dan de plaatselijke
gemeente. De hervormde syno
de is gisteren met een voorstel
tot wijziging van de kerkorde
akkoord gegaan. Hervormden
kunnen nu al ergens anders naar
de kerk gaan en daar catechese
of bijbelstudie volgen. Zij kun
nen echter geen ouderling of di
aken worden in een gemeente
waarin zij niet staan ingeschre-
De commissie open gemeente
grenzen had de synode voorge
steld het artikel in de kerkorde
dat hervormden lid zijn van de
kerkelijke gemeente waarin zij
wonen, niet onder alle omstan
digheden te handhaven.
Een verzoek tot overschrijving
wordt alleen gehonoreerd om re
denen van pastorale aard of als
het desbetreffende kerklid be
hoefte heeft aan meer, of juist
minder orthodoxe elementen in
de prediking en catechese. Plaat
selijk kunnen er in dat opzicht
grote verschillen tussen gemeen
ten bestaan.
De mogelijkheden tot over
schrijving zijn beperkt. Kerkle
den kunnen alleen lid worden van
een gemeente binnen dezelfde
classis (regionale kerkvergade
ring) als de woongemeente. Daar
op wordt een uitzondering ge
maakt bij gemeenten die aan el
kaar grenzen, maar tot twee ver
schillende classes behoren.
De synode stelde in maart nog
een besluit uit. Synodeleden
vreesden toen onder meer voor
meer bureaucratie in de kerk en
een onwerkbare regeling. Van de
ze kritiek was nu weinig meer te
beluisteren.
Het schriftelijk verzoek van een
kerklid moet ingediend worden
bij de centrale kerkeraad (wan
neer de gemeente minimaal drie
predikantsplaatsen telt) of de pro
vinciale kerkvergadering (in het
geval de plaatselijke gemeente
minder dominees telt).
Faculteit Amsterdam
De adviescommissie van de her
vormde synode die zich bezig
houdt met de theologische oplei
dingen, zal zich niet verzetten te
gen sluiting van de theologische
faculteit van de Universiteit van
Amsterdam. Dat werd gister-,
avond duidelijk tijdens de zitting
van de synpode.
Secretaris dr. Ad de Roon van
de commissie TWO (Theologisch
Wetenschappelijk Onderwijs) zei
dat het onontkoombaar is dat het
aantal theologische opleidingen
wordt verminderd. De commissie
wil zich wel sterk maken om ele
menten die de Amsterdamse fa
culteit waardevol maken voor de
Hervormde Kerk, bij andere op
leidingen onder te brengen.
Enkele synodeleden verweten
TWO een te lijdzame houding,
maar er werden geen pogingen
ondernomen de hervormde
krachten te mobiliseren. Volgens
dr. De Roon is het vooral een zaak
van de universiteit om de facul
teit te redden en kan de Hervorm
de Kerk daarbij hooguit indirecte
steun bieden.
Zoals bekend heeft de commis
sie godgeleerdheid ('commissie-
Oberman') in een rapport aan mi
nister Deetman een vernietigend
oordeel uitgesproken over de fa
culteit in Amsterdam en voorge
steld haar te sluiten.
Het plan van minister Deetman
om het theologisch onderwijs aan
de vier openbare universiteiten
waar de hervormden hun predi
kantenopleiding hebben onder
gebracht, in een kerkelijke instel
ling onder te brengen, komt waar
schijnlijk in juli in grote lijnen ge
reed. Volgens dr. De Roon levert
de juridische vormgeving meer
problemen op dan verwacht.
Wereldraad en PLO
Door het woord Palestina in
geografische zin te gebruiken,
conformeert de Wereldraad van
Kerken zich aan het PLO-stand-
punt. Het is "absoluut niet zo" dat
de Verenigde Naties de door Is
raël bezette gebieden met Palesti
na aanduiden.
Zo reageert P. Leurdijk van het
Nederlands instituut voor inter
nationale betrekkingen Clingen-
dael op het gebruik van het
woord Palestina door de Wereld
raad van Kerken. Clingendael
verzorgt in ons land de voorlich
ting over de Verenigde Naties.
In een vergaderstuk voor het
centraal comité (bestuur) van de
Wereldraad, dat deze zomer in
Moskou bijeenkomt, wordt in een
passage over de bezette gebieden
melding gemaakt van "een pasto
raal bezoek aan Palestina". Des
gevraagd laat de woordvoerder
van de wereldraad, Eeva Kemppi,
weten dat de wereldraad hiermee
aansluit bij het inmiddels gang
bare gebruik van die term, door
bijvoorbeeld de Verenigde Na
ties.
Leurdijk wijst er echter op dat
de Verenigde Naties het woord
Palestina alleen gebruiken voor
de status van de PLO-delegatie
als waarnemer bij de VN. Vorig
jaar, nadat de PLO de staat Pales
tina had uitgeroepen, veranderde
de naam van de delegatie in Pa
lestina.
Overigens ls het pastoraal be
zoek, dat in juni of juli zou plaats
vinden, uitgesteld.
Bevrijdingstheoloog
Voor de progressieve Brazi
liaanse geestelijke Leonardo
Boff, een van de belangrijkste ex
ponenten van de zogeheten be
vrijdingstheologie, dreigt op
nieuw een spreekverbod van de
zijde van het Vaticaan.
Vorige week ontving Boff een
brief van de Duitse kardinaal Jo
seph Ratzinger, het hoofd van de
congregatie voor de geloofsleer
de ideologische waakcommissie
van het Vaticaan. In de brief zegt
Ratzingen zich gestoord te heb
ben aan een aantal artikelen van
Boff die werden gepubliceerd in
rooms-katholieke bladen in Bra
zilië en Europa. Hij gaf Boff ad
vies zijn reizen naar het buiten
land te staken en zich terug te
trekken in het Franciscaner
klooster van Petropolis, in het
binnenland, voor een periode van
"spirituele retraite".
Een woordvoerder van de Bra
ziliaanse bisschoppenconferentie
zei dat contact was opgenomen
met kardinaal Ratzinger om te
achterhalen wat precies diens be
doeling is. De Braziliaanse bis
schoppenconferentie is geirri-
teerd over de frequentie waarmee
Rome ingrijpt in de kerkprovin
cie. De woordvoerder zei dat er in
het geval van Boff zelfs sprake
leek van regelrechte vervolging.
De 53-jarige Boff wordt vooral
door een groot deel van de rooms-
katholieke jeugd in Latijns Ame
rika op handen gedragen. Hij is
een van de grondleggers van de
theorie dat de kerk zich daadwer
kelijk moet inzetten voor het lot
van de armen en onderdrukten in
de wereld.
Evensong. Aan de Evensong,
die zondagavond plaatsvindt in
de Hooglandse Kerk in Leiden
(aanvang zeven uur), zal de canto-
rij van het kathedrale koor van de
St. Bavo in Haarlem medewer
king verlenen. Het koor bestaat
uit zo'n honderd leden (in leeftijd
variërend van heel jong tot ou
der), maar wordt voor speciale ge
legenheden in diverse kleinere
ensembles gesplitst. Liturg van
de Evensong is ds. A. Alblas.
Afscheid ds. N. Wijngaar
den. De gereformeerde kerk van
Nieuw-Vennep neemt dit week
einde afscheid van ds. N. Wijn
gaarden, die gebruik maakt van
de VUT-regeling. Morgenmiddag
is er van vier tot vijf uur een re
ceptie in het gebouw 'De Rank'
naast de kerk, terwijl zondag om
half vier de afscheidsdienst aan
vangt. Ds. Wijngaarden (61) is
sinds 1972 aan de gemeente van
Nieuw-Vennep verbonden.
Beroepen
Hervormde Kerk: aangenomen
naar Langweer c.a. (toezegging)
H. W. van Veldhuizen kand. Go-
rinchem; bedankt voor Oud-Al-
blas W. L. Smelt Randwijk.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Lethbridge (Canada) G.
M. de Leeuw kand. Rotterdam, te
Lisse, Poortugaal en te Rotter-
dam-Alexanderpolder P. Melis
kand. 's-Gravenzande.
Oud-Gereformeerde Gemeen
ten: beroepen als lerend ouder
ling te Achterberg, te Barneveld
en te Oosterland (Zeeland) D.
Monster Puttershoek.
Ongeveer 250.000 aanhangers van de Griekse socialistische partij verzamelden zich bij de haven van Saloniki
toen de premier daar een verkiezingstoespraak hield. (foto epa)
ATHENE Het aantal Grie
ken dat gelooft dat de socia
listische premier Andreas
Papandreou de parlements
verkiezingen van zondag po
litiek zal overleven, is niet
bijster groot. De vele finan
ciële schandalen, met als
grootste het bankschandaal
Koskotas waarbij minstens
400 miljoen dollar in rook
opging, maken in de ogen
van tallozen - niet alleen te
genstanders van de premier
- een nieuwe absolute meer
derheid voor een regerende
Pasok ondenkbaar.
In 1981 kwam Papandreou aan de
macht met 48 procent van de stem
men, in 1985 bleek hij daarvan
slechts twee procent te hebben in
geboet. Het zou verbazing wekken
als de socialisten deze keer een per
centage van 40 zouden overschrij
den.
door
Frans van Hasselt
Niettemin worstelt men zelfs bin
nen de gelederen van Papandreou's
felste vijanden bij tijd en wijle met
de bange vraag in hoeverre de
schandalen nog steeds de gemoede
ren van de gemiddelde Griekse kie
zer beheersen. Zijn ze niet alweer
een beetje in het vergeetboek aan
het raken? In Griekenland gaan de
gebeurtenissen gauw voorbij, men
wacht alweer op nieuwe ontwikke
lingen. Nog dagelijks komen er ont
hullingen, maar de aandacht begint
de verslappen. Men begint een
beetje murw te worden. "Misschien
hadden de schandalen electoraal
gezien iets later moeten losbar
sten", kan men in rechtse gelederen
horen.
Zowel nationaal als internatio
naal hebben de schandalen de aan
dacht ook een beetje afgeleid van
het fenomeen dat het economisch
gezien niet uitgesproken slecht
ging met Griekenland de laatste
twee jaar van socialistisch bewind.
scheiden van de vrouw met wie hij 38 jaar getrouwd was geweest, (foto epa)
En hier gaat het natuurlijk om be
dragen waarbij die van de schanda
len in het niet vallen. Zo zijn de re
serves aan buitenlands valuta sinds
1985 gestegen van 1,73 miljard naar
4,59 miljard dollar. Het tekort op de
betalingsbalans, in 1985 nog 3,3 mil
jard dollar, is vorig jaar tot onder
een miljard gezakt, een gunstige
tendens die zich dit jaar nog voort
zet, onafhankelijk van de ontwikke
lingen op de handelsbalans die een
gelijkmatig achterblijven van ex
port bij import vertoont.
De verbetering van de betalings
balans is maar voor een klein ge
deelte toe te schrijven aan Papan
dreou versoberingspolitiek van de
jaren '86 en '87. Het leeuwendeel
komt uit de kassen van de EG die in
de afgelopen drie jaar maar liefst
vijf miljard dollar liet binnenstro
men en Griekenland behoedde voor
Zuidamerikaanse ontwikkelingen
(de inflatie daalde van 22 tot 15 pro
cent per jaar). Het door de rechtse
oppositiepartij Nieuwe Democratie
nog steeds druk gebezigde argu
ment, dat het haar oprichter Kara-
manlis is geweest die Griekenland
de EG heeft binnengeloodst tegen
de oppositie van Papandreou in,
doet electoraal weinig opgeld meer.
Platteland
Van al die EG-gelden heeft vooral
het platteland geprofiteerd, nog al
tijd een derde van de bevolking, dat
electoraal zeker tot 40 procent ge
wicht in de schaal legt. In de dor
pen, waar men minder kranten
leest, geen oppositionele radiosta
tions ontvangt en aangewezen is op
de propagandistische staatstelevi
sie, is men niet zo vervuld van de
miljoenenschandalen, en het effect
op de publieke opinie van Papan
dreou's amoureuze avonturen kan
licht worden overschat. Behalve
misschien in Kalamata, het stadje
dat een jaar na de zware aardbeving
door Papandreou zou worden be
zocht, maar op het laatste moment
moest vernemen dat de premier de
voorkeur gaf aan een plezierboot-
tocht met Dimitra.
De EG bracht de boeren geen mil
joenen maar miljarden dollars, en
daarmee is wel degelijk wat gedaan:
kredieten, wegenbouw, gezond
heidszorg (nog steeds gebrekkig,
maar in de provincies toch sterk
vooruit gegaan sinds de rechtse ja
ren zeventig, met honderden plaat
selijke opvangcentra en gratis ge
neesmiddelen) en niet te vergeten
de gestegen pensioenen voor boe
ren en boerinnen.
Bij Papandreou's verkiezings
meetings in provinciesteden viel de
grote toevloed van ouderen op, die
oprechte redenen hebben tot vol
