Aanzienlijke
daling van
werkloosheid
Gorbatsjov omarmt Westduitse industriëlen
Acties dreigen in
de bejaardenzorg
Kamer behandelt omstreden
wet arbeidsvoorziening toch
Zilveren Kruis bang
voor volksverzekering
TIE KOOP
WOENSDAG 14 JUNI 1989
ECONOMIE
PAGINA 7*
DEN HAAG (GPD/ANP) - De werkloosheid is tussen het
eerste kwartaal 1988 en de periode maart-mei van dit jaar
met bijna 100.000 gedaald. Dat is ruim twintig procent. Het
Centraal Bureau voor de Statistiek heeft dit bekend ge
maakt.
Over de periode maart-mei waren
gemiddeld 387.000 mensen werk
loos. In de drie maanden daarvoor,
de periode februari-april, was de
werkloosheid nog 409.000. Toen het
CBS in 1988 voor het eerst het (nieu
we) werkloosheidscijfer presenteer-"
de, kwam het over de eerste drie
maanden gemeten uit op 484.000.
Het CBS geeft toe dat er onzeker
heidmarges in de cijfers zitten,
maar zeker is dat er sprake is van
een daadwerkelijke daling van- de
werkloosheid over een langere pe
riode. In de afgelopen maanden
daalde de werkloosheid zowel voor
mannen als voor vrouwen over'vrij
wel de hele linie. Alleen voor vrou
wen die langer dan een jaar werk
loos waren, was er geen verbetering
te constateren.
In een brief aan de Tweede Ka
mer heeft minister De Koning (soci
ale zaken) gisteren te kennen gege
ven dat een werkloze die is inge
schreven bij een arbeidsbureau 48
procent kans heeft om binnen een
jaar werk te vinden. Is betrokkene
korter dan een jaar werkloos dan is
die kans 62 procent. Duurde de
werkloosheid al drie jaar of langer
dan bestaat nog maar 27 procent
kans op het vinden van een baan
binnen een jaar.
Vooral jongeren tussen 15 en 24
jaar die nog geen jaar werkloos zijn,
hebben kans op het snel vinden van
ander werk. Van hen komt 75 pro
cent binnen een jaar weer aan de
slag. Ouderen tussen 40 en 64 jaar
die langer dan driejaar zonder werk
zitten hebben de minste kans op
een andere baan. Van hen vindt 19
procent binnen een jaar weer werk.
De kansen om snel weer uit werk
loosheid aan de slag te komen, lig
gen volgens De Koning hoger voor
vrouwen dan voor mannen. Oor
zaak is de gemiddeld lagere leeftijd
van werkloze vrouwen. Alleen voor
vrouwen die langer dan twee jaar'
zonder werk zitten en ouder dan 24
jaar zijn, liggen de kansen op het
vinden van een nieuwe baan slech
ter dan voor mannen.
De kans voor Marokkanen eri
Turken op het vinden van een nieu
we baan na werkloosheid ligt onder
het gemiddelde, aldus De Koning.
Datzelde geldt voor werklozen af
komstig uit de sectoren textiel en
kleding, huishoudelijk personeel,
kunst en sport.
Landelijk gemeten scoren Gro
ningen en Zuid-Holland lager dan
het gemiddelde voor werklozen om
binnen een jaar ander werk te vin
den. De kans daarop is in beide pro
vincies 46 procent, twee procent on
der het landelijk gemiddelde. De
overige provincies scoren beter met
Zeeland als topscorer (62 procent
van de werklozen vindt binnen een
jaar ander werk).
De berekeningen van De Koning
gaan over de periode mei 1988 tot
mei 1989. In dat jaar namen de kan
sen op het vinden van werk binnen
over de hele linie met twee tot drie
procent toe. Vooral degenen met
middelbaar- of hoger beroepson
derwijs zagen hun kansen op het
snel vinden van een baan na werk
loosheid stijgen.
AbvaKabo zwicht voor druk
RIO DE JANEIRO - De Effectenbeurs in Brazilië
moesten gisteren hun deuren sluiten nadat een groot
scheepse fraude aan het licht was gekomen, waarbij
zeven effectenhuizen zijn betrokken. Daarvan verke
ren er drie met een gezamenlijke schuld van 18,4 mil
joen nieuwe cruzado (31,3 miljoen gulden) in beta
lingsmoeilijkheden, Handelaren beschrijven de crisis
als de ergste in de 144-jarige geschiedenis van de beurs.
De speculant Naji Nahas, die met een effectenporte
feuille van ongeveer zeshonderd miljoen dollar handel
de, bleek cheques te hebben afgegeven die niet voldoen
de waren gedekt. Het effectenkantoor Ney Carvalho
werd het eerst de dupe toen het een cheque van elf mil
joen nieuwe cruzado (tegen de officiële koers 19,8 mil
joen gulden) niet bleek te kunnen verzilveren bij de
bank. Nahas kwam in de problemen doordat de aande
lenkoersen vorige week sterk zijn gedaald en de rente
flink is gestegen.
De regering heeft laten weten de beurs niet de helpen
de hand te zullen toesteken. "De beurs is een particulie
re organisatie. De overheid heeft er niets mee te maken
en zal niets doen om haar te redden", zo heeft president
Sarney verklaard. Ondanks de hollende inflatie in
Brazilië levert de beurs de beleggers hoge winsten op.
Gecorrigeerd voor de inflatie stegen de koersen vorig
jaar met 74 procent. Het dagelijks verhandelde volume
verdubbelde tot een waarde van bijna dertig miljoen
dollar. (foto afp)
NOORDWIJK (ANP) - Zilveren
Kruis, met bijna 670.0000 verzeker
den de grootste particuliere ziekte
kostenverzekeraar in Nederland,
vindt dat in het plan-Dekker voor
de gezondheidszorg nog onvol
doende waarborgen bestaan dat er
dat er geen verkapte 'klassieke'
volksverzekering komt.
Bestuur en directie zeggen in het
jaarverslag over 1988 ook dat voor
invoering van het plan-Dekker
eerst de garantie moet komen dat er
inderdaad genoeg concurrentie zal
zijn om de zorgverzekering uit te
voeren en dat er prikkels zullen blij
ven bestaan om de kosten te beheer
sen. De tot nu toe gevolgde proce
dure leidt er volgens Zilveren Kruis
toe dat verschillende groeperingen
in de gezondheidszorg a'fhaken.
Het plan-Dekker heeft er al toe
Economie ko
Luchtwaardig
De Europese luchtvaartautoriteiten
hebben met de Amerikaanse vlieg
tuigfabrikant Boeing volledige
overeenstemming bereikt over de
vijzigingen,
geleid dat de particuliere verzeke
raars en de ziekenfondsen praten
over samenwerking. Zilveren Kruis
(veertig jaar geleden door zieken
fondsen opgericht) voert met een
aantal ziekenfondsen besprekingen
over voortzetting van de samenwer
king, die kunnen leiden tot integra
tie of fusie.
Door premie-aanpassingen voor
de overige polissen, kostenbewa
king en vermindering van de be
heerskosten kon over 1988 weer een
winst van 4,2 miljoen gulden wor
den geboekt. Het jaar 1987 eindigde
voor Zilveren Kruis met een verlies
van 67,5 miljoen gulden door de gro
te toeloop van mensen uit de in 1986
opgeheven vrijwillige ziekenfonds
verzekering. Zij kostten meer dan
de door de overheid vastgestelde
premie voor de standaardpolis.
Voor 1989 verwacht Zilveren
Kruis een verdere verbetering van
het resultaat, mede doordat de pool-
ingsregeling voor de standaardpolis
(de verdeling van de tekorten over
alle particuliere verzekeraars) dit
jaar is uitgebreid.
De gemiddelde kosten per verze
kerde zijn, ondanks de vergrijzing
van het verzekerdenbestand, vorig
jaar gedaald met 2,4 procent. Het
aantal verzekerden bij Zilveren
Kruis is in 1988 met bijna 30.000 ger
daald tot 667.000.
DEN HAAG (ANP) - De Twèede
Kamer heeft gisteren gezorgd voor
een kleine doorbraak rond de om
streden herziening van de arbeids
voorziening. Het wetsvoorstel om
werkgevers en werknemers naast
de overheid een gelijkwaardige
stem te geven in de besteding van
de bijna twee miljard gulden die de
arbeidsbureaus te besteden hebben
is 'niet controversieel' verklaard.
Dat betekent dat het toch nog be
handeld kan worden tijdens de pe
riode van dit demissionaire kabinet.
Overigens ziet het ernaar uit dat het
voorstel pas na de zomer kan wor
den behandeld, maar dat laat ruim
te over voor een ingangsdatum van
1 januari 1990.
In de vaste kamercommissie voor
sociale zaken werd gisteren beslo
ten om eerst mondeling te overleg
gen met minister De Koning (socia
le zaken en werkgelegenheid) om
verduidelijking te krijgen over zijn
laatste, gewijzigde plan. De be
windsman kwam daarin enigszins
tegemoet aan de bezwaren van met
name de PvdA en de WD, die
vreesden dat de politiek zijn greep
op het werkgelegenheidsbeleid zou
verliezen. De partijen wensen meer
inspraak van de Kamer over de be
steding van het geld dan de sociale
partners (werkgevers en werkne
mers) willen toestaan.
Ervaringsplaatsen
Inmiddels heeft de commissie voor
sociale zaken ook besloten om het
wetsontwerp op de werkervarings
plaatsen plenair te behandelen. De
oppositie vindt niet zozeer dat het
voorstel niet voldoet, maar dat de
regering te krenterig is. Met de
werkervaringsplaatsen is een be
drag van bruto 470 miljoen gulden
gemoeid, maar de regering bespaart
bijna 290 miljoen gulden aan uitke
ringen. De PvdA vindt dat er wel
wat meer geld voor worden uitge
trokken om nog meer langdurig
werklozen een werkervaringsbaan
te geven.
De Koning is bij deze werkerva
ringsplaatsen overigens niet bang
voor een zogeheten 'verdringingsef
fect', zei hij gisteren in een schrifte
lijk antwoord op vragen daarover
uit de Kamer. Hij sloot uit, dat be
drijven langdurig werklozen in
dienst nemen op een zogenoemde
werkervaringsplaats en tegelijker
tijd een vaste werknemer (of de
baan die hij na vertrek openlaat)
schrapt.
Werkgevers en werknemers zul
len moeten controleren of er geen
sprake is van verdringing. In de eer
ste plaats moeten sociale partners
samen afspraken maken over de
plaatsen en hebben geen van beide
belang bij een sterke verdringing
(10 procent is aanvaardbaar).
Tot op heden zijn er in de markt
sector afspraken gemaakt voor een
paar duizend werkervaringsplaat
sen, die door de overheid en uit pre
mies bekostigd zijn. Voor werker
varingsplaatsen kan een werkgever
15.000 gulden subsidie krijgen.
DEN HAAG (GPD) - De AbvaKabo
gaat onder druk van de Actiegroep
Bejaardenzorg In Opstand (ABIO)
de cao-onderhandelingen in de be
jaardenzorg geforceerd beëindigen
om een loonconflict uit te lokken.
De bond zal vervolgens op korte ter
mijn de leden raadplegen over ac
ties in bejaardenhuizen om de loon
eis van 5 procent kracht bij te zet
ten.
Dit heeft AbvaKabo-voorzitter
Jaap van der Scheur gisteren ge
zegd tijdens een door de ABIO geor
ganiseerd protest van enkele tien
tallen werknemers uit de bejaar
denzorg bij het hoofdkantoor van
de AbvaKabo in Zoetermeer. De ac
tievoerders eisten in een langdurig
gesprek met leden van het AbvaKa
bo hoofdbestuur dat de bonden bij
de cao-onderhandelingen 5 procent
loonsverhoging eisen, alsmede in
voering van een systeem van func
tiewaardering (dat leidt tot nog eens
vijf procent loonsverhoging) en uit
breiding van het personeel in de be
jaardenoorden.
De ABIO is een volle dochter van
de actiegroep van Verpleegkundi
gen WIO. De groep verzet zich te
gen de principe-overeenkomst die
de bonden 23 mei met de werkge
versorganisaties afsloten. Daarin
kwamen de partijen overeen dat de
lonen 0,7 procent stijgen en een
functiewaarderingssysteem zou
worden ingevoerd dat vergelijkbaar
is met dat in de gezondheidszorg.
Enige tijd geleden heeft de Abvaka-
bo het principe-akkoord ongeldig
verklaard en nieuwe onderhande
lingen gevraagd. Nu streeft de vak
bond een regelrechte breuk met de
werkgevers na, teneinde in actie te
kunnen komen.
Van der Scheur noemde de over
eenkomst van 23 mei 'een fout' en
legde de schuld bij de dinsdag afwe
zige AbvaKabo-onderhandelaar
Pim van Loon: "Toen Van Loon het
resultaat presenteerde heb ik hem
terug gefloten". Volgens Van der
Scheur „zijn er hier en daar wat on
gelukken gebeurt. Vijf procent was
de eis, is de eis en zal de eis blijven.
Ook uit de functiewaardering moet
een salarisverhoging voor zoveel
mogelijk mensen voortvloeien".
RIDDERKERK (ANP) - Eind
1991 gaat in Amsterdam op proef
een autobus in de dienst van de
GVB rijden die een elektrische
aandrijving heeft die op waterstof
werkt. Uit de uitlaat komt H20,
pure waterdamp. De hoofdstad
krijgt daarmee een wereldpri
meur. Dit heeft Holec, fabrikant
van electronisch gestuurde aan
drijvingen, bekendgemaakt. De
'milieubus' is in het gebruik iets
duurder dan de huidige diesel
bussen.
Holec loopt al zo'n tien jaar
rond met het plan voor een bus
met een elektrische aandrijving.
In 1987 verkreeg de onderneming
samen met andere bedrijven de
status van Eureka-project voor
het plan. Dat betekent dat de re
gering en de EG de ontwikkeling
van de bus subsidiëren omdat zij
Superschone
stadsbus rijdt
op waterstof
technisch gezien van een hoog ni
veau is. Eureka is de Europese or
ganisatie die samenwerking tus
sen bedrijven uit twee of meer
landen stimuleert bij de ontwik
keling van nieuwe technologi
sche hoogstandjes.
Holec bouwt de 'motor', het
Belgische bedrijf Elenco levert
brandstofcellen, waarin de water
stof verbrandt, Air Products uit
Waddinxveen heeft de waterstof
kennis in huis, en Den Oudsten
bouwt de carrosserie van de bus.
Met de bouw van de bus wordt
over enkele maanden begonnen.
Over twee jaar komt er in Amster
dam een speciaal tankstation
voor de bus, die een actieradius
van 250 kilometer heeft.
Volgens Holec is er internatio
naal al veel belangstelling ge
toond voor de waterstofbus. Zo
heeft het openbaar-vervoerbe
drijf van Athene -waar nogal eens
dikke smogdampen hangen- inte
resse, maar ook uit Zweden en Ja
pan is in Ridderkerk naar de nou
veauté van het Nederlandse be
drijf geïnformeerd.
De directie van Holec denkt
voorlopig echter alleen aan de
binnenlandse markt. Bovendien
is in het huidige stadium nog niet
te zeggen wanneer de bus pro-
duktierijp is, als de proef in Am
sterdam gunstig verloopt.
Nieuwe staatslening
DEN HAAG (ANP) - Er komt een
nieuwe staatslening en die draagt
een iets lagere rente dan de vorige.
Op 20 juni kan worden ingeschre
ven op de tienjarige lening, die een
rente meekrijgt van 7,25 procent, zo
heeft het ministerie van financiën
vandaag bekendgemaakt. De rente
voet van de vorig lening bedroeg 7,5
procent. Stortingsdatum is 17 juli.
Aflossing geschiedt ineens op 15 ju
li 1999. Vervroegde aflossing is niet
mogelijk.
De vorige lening (tegen 7,5 pro
cent) leverde f 6,5 miljard op.
Van der Scheur weigerde een ver
klaring te ondertekenen waarin hij
garandeerde dat de eisen van de
ABIO zouden worden overgeno
men. "Niets, maar dan ook niets kan
gegarandeerd worden, maar we zul
len de uitkomsten aan u voorleg
gen", zei de voorzitter van de Abva
Kabo. „Als u die afwijst dan zult u
zich daar ook hard voor moeten ma
ken."
Over de financiering van de eisen
wilden de AbvaKabo-bestuurders
zich niet uitlaten. Mogelijk zal de
bond, ondanks de bezwaren van de
ABIO, voorstellen een deel te be;
kostigen uit een verlaging van de
pensioenpremie.
De AbvaKabo zal overigens het
resultaat van de "verkenningspo
ging" van oud-staatssecretaris Van
der Reijden afwachten voordat tot
actijes in de bejaardenzorg wordt
overgegaan. „Ik hoop vurig op een
gunstig resultaat, dan kan ik na
maanden actievoeren in de gezond
heidszorg weer eindelijk eens nor
maal mijn werk doen", verzuchtte
een aanwezige AbvaKabo-districts-
bestuurder.
Explosieve groei
cd-verhuur kost
musici kapitalen
HILVERSUM (ANP) - Muzikan
ten, componisten, producenten en
platenmaatschappijen lopen een
enorme hoeveelheid inkomsten mis
door de verhuur van compact-discs.
De cd's worden niet gehuurd om
naar te luisteren, maar om te ko
piëren op muziekcassette, waarvoor
geen cent auteursrecht wordt be
taald.
De auteursrechtenorganisaties
BUMA/STEMRA noemden deze si
tuatie bij de presentatie van de jaar
verslagen bedreigend. De groei van
met name commerciële verhuurbe
drijven van cd's is explosief. Uit een
lopend onderzoek naar deze ver-
huurvorm, waarvan de resultaten in
september bekend worden ge
maakt, blijkt dat 90 procent van de
cd's verhuurd worden om te ko
piëren. Nu al adverteren sommige
verhuurbedrijven met stunts waar
in gratis een lege cassette wordt
aangeboden en is het mogelijk om
cd's voör een halve dag te huren.
Directeur Willemsen van Stemra
wil niet proberen de verhuur te ver
bieden, maar wel zou in de verhuur
prijs een percentage voor auteurs
rechten moeten worden inge
bouwd. Hij zal bij de minister van
wvc op aandringen om een leen
rechtregeling voor de cd-verhuur in
te voeren. Het leenrecht is in een
groot aantal Europese landen al in
gevoerd, naast een extra toeslag op
lege banden.
ADVERTENTIES
WEGENS OPHEFFING MAGAZIJNRUIMTE
1 Aluminium schuifpui
Winkelinventaris
1 Averij prijsapparaat
8 Speakerzuilen
1000 Zonnefilters
ini. Sjaardema auto-hifi
Nw. Beestenmarkt 28, Leiden
Boeing 747-400 moeten worden i
gebracht om aan de Europese eisen
te voldoen. De Nederlandse Rijks
luchtvaartdienst heeft op basis van
deze overeenstemming een Neder
landse typecertificaat of definitief
bewijs van luchtwaardigheid voor
dit nieuwe vliegtuig gegeven.
Boeing krijgt twee jaar de tijd om de
gewenste wijzigingen aan te bren
gen.
Rodamco
Het vastgoedfonds Rodamco, een
van 's werelds grootste beleggings
maatschappijen in onroerend goed,
heeft nog ruim drie miljard gulden
vrij voor nieuwe beleggingen. Op de
Nederlandse onroerend-goedmarkt
zijn daarvoor te weinig toplocaties,
blijkt uit het jaarverslag. Positieve
factor is volgens het jaarverslag de
aanzet tot enige city-vorming in ons
land, vooral in Rotterdam. Rodam
co heeft iets meer dan vier percent
van de ,5,3 miljard reeds uitgezette
vastgoedbeleggingen uitstaan in
ons land.
Aardgas
De wereldproduktie van aardgas
heeft vorig jaar een record bereikt
van 1.943 miljard kubieke meter.
Dat was 2,3 procent meer dan in
1987. Ook de aangetoonde aardgas
reserves zijn verder toegenomen tot
111.829 miljard kubieke meter. Dat
is het 58-voudige van de produktie
van vorig jaar, zo heeft Esso AG, de
Westduitse dochter van de Ameri
kaanse oliemaatschappij Exxon,
dinsdag bekendgemaakt.
Frankeren
Op zes postkantoren worden op 22
augustus frankeerautomaten ge
plaatst. Klanten kunnen dan zelf
hun post frankeren met frankeers-
troken, die in totaal in veertien
waarden verkrijgbaar zullen zijn.
BONN "Liever stikken wij in het
stof, dan dat we de kapitalisten poli
tieke concessies doen", donderde
Nikita Chroesjtsjov in 1964. „Ik kan
iedereen die handel aan politieke te
gemoetkomingen wil verbinden,
zeggen: jullie zullen eerder door de
wormen zijn opgevreten, dan dat
wij voor jullie door het stof krui
pen".
door
Hans Hoogendijk
Een kwart eeuw later sprak een
andere Sovjetrussische leider, Mi-
chail Gorbatsjov, heel andere woor
den tot de leidende Westduitse in
dustriëlen. Hij zei dat zijn land zich
ontwikkelt in de richting van een
vrije-markteconomie, maar dat dit
proces tijd vergt.
De roebel zal nog niet vrij inwis
selbaar worden, omdat dit een hol
lende inflatie en prijsexplosies tot
gevolg zou hebben. Dat zou volgens
Gorbatsjov de sociale vrede in het
land bedreigen. "Een vrije-markt
economie kan niet van de ene dag
op de andere worden geschapen.
Maar er zal geen terugkeer zijn naar
de economische methoden die in de
tijd van de stagnatie domineerden.
Zij die vooruit kijken en gecalcu
leerde risico's nemen, handelen
juist".
Een ongekend open Gorbatsjov,
die alle fouten in de geleide markt
economie toegaf, constateerde ook
dat zijn land op die gebieden v^aarin
het land wél mee kan doen op de
wereldmarkt, worjlt gediscrimi-
Michael en Raisa Gorbatsjov in Bonn. "Een vrije-markteconomie kan
niet van de ene dag op de andere worden geschapen". (foto ap>
neerd. In dat verband pleitte hij In een tijd waarin "ijzeren gordij-
weer voor het opheffen van de zoge- nen vallen", riep hij de Duitse in-
naamde COCOM-lijst met strategi- dustriëlen op niet te aarzelen en de
sche goederen die niet aan de Sov- kansen te benutten die perestrojka
jetunie mogen worden verkocht, biedt. Hij beloofde liberale handels-
"Deze beperkingen doen ons pijn.
Maar rekent u eens uit hoeveel mil
joenen of zelfs miljarden ze u, lei
dende managers in het Westen kos
ten"?
wetgeving, bescherming
teringen en afbouw van de starre
bureaucratie.
Gorbatsjov bood de Duitsers sa
menwerking aan op een aantal ge
bieden, waarin de Russen volgens
hem wel topklasse zijn: researchop-
drachten tegen marktprijzen aan de
Russische Academie voor Weten
schappen, orders voor het lanceren
van Duitse satellieten, samenwer
king bij de scheepsbouw en de pro
duktie van conmsumptiegoederen,
exploitatie van de bodemschatten
op het schiereiland Kola en in Sibe-
Conversie
Verder maakte hij bekend dat het
zogenaamde conversieprogramma,
waarbij de militaire industrie wordt
omgeschakeld op civiele produktie,
vruchten begint af te werpen. "Al in
1989 zal de civiele produktie van on
ze defensie-industrie 40 procent van
het totaal bedragen. In 1995 zal dit
percentage tot 60 procent zijn geste
gen".
Bewogen appelleerde de Russi
sche leider aan de Westduitse in
dustriëlen om hun argwaan te laten
varen en mee te doen aan zijn le
venswerk. "Er is sinds korte tijd
minder achterdocht en angst en
meer vertrouwen. De ontwikkelin
gen van de economische, weten
schappelijke en technologische
banden kan een toetssteen worden
voor de oprechtheid van de politie
ke bedoelingen. Ik ben ervan over
tuigd dat het concept van een ge
meenschappelijk Europees huis
een veelbelovende weg is om de Eu
ropese deling te overwinnen. U, als
captains of industry in Duitsland,
zou daar bij stil moeten staan, om
dat u, samen met alle andere Duit
sers, buitengewoon gevoelig bent
voor de effecten van deze deling".
Het was een toespraak van een
man, die zich heel goed. realiseert
dat de liefde voor perestrojka door
de maag van de 'gewone' Rus gaat.
Na vier jaar hervorming zijn de win
kels leger dan ooit en Gorbatsjovs
belangrijkste taak is het dan ook er
voor te zorgen dat er brood op de
plank komt.
Hij strijdt op twee fronten. In de
eerste plaats zijn er aan het thuis
front nog veel ministeries waar tra
ditionalisten de dienst uitmaken,
die in hun achterhoofd nog altijd de
autarkie-doctrine van Stalin heb
ben. In de tweede plaats worden
veel hervormingsgedachten dood-
eenvoudig gesaboteerd, omdat
functionarissen bang zijn hun privi
leges kwijt te raken en in de derde
plaats is een in 70 jaar gegroeide
centrale economie niet in een han
domdraai te herstructureren.
Staatsschuld
De redding moet vooral uit het bui
tenland komen, maar daar aarzelen
de industriëlen hun kapitaal risico
dragend in te zetten. Het zijn niet al
leen de bureaucratische hindernis
sen die daar achter zitten. Velen zijn
afgeschrikt door het enorme tekort
aan deviezen in de Sovjetunie. De
staatsschuld is opgelopen tot omge
rekend 120 miljard mark en alleen
dit jaar moeten 48 miljard worden
vrijgemaakt voor rente en aflossing.
De geldkraan druppelt nog slechts
en steeds meer potentiële investeer
ders worden geconfronteerd met de
eis naar compensatie-orders. Maar
wat heeft de Sovjetunie meer te bie
den dan grondstoffen?
Opinie-onderzoeken hebben uit
gewezen dat de meeste Westduitse
bedrijven hopen en geloven dat pe
restrojka een succes wordt, maar
dat zij weinig kansen zien dat de
reusachtige Russische markt voor
hen op korte termijn perspectieven
biedt. De toekomstkansen hangen
volgens de Westduitse economen af
van de structurele verandering in
het economisch bestel in de Sov
jetunie. De vroegere minister van
economische zaken en huidige
FDP-voorzitter Otto graaf
Lambsdorff is daar duidelijk over:
"De Russen zijn nog altijd niet in
staat artikelen aan te bieden die op
de wereldmarkt goed te verkopen
zijn".
Michail Gorbatsjov gooit het dan
ook vooral op de langere termijn: in
vesteren nu zal de Westduitse in
dustriëlen in de toekomst goud op
leveren. Maar Tyll Necker, presi
dent van de Westduitse werkgevers,
reageerde afwachtend en bena
drukte dat het moeilijk samenwer
ken is zolang de Sovjeteconomie
niet werkt zoals die in het Westen.
"De Bondsrepubliek heeft nau
welijks bodemschatten. Haar rijk
dom berust op de motivatie van de
burgers om te presteren en verant
woording te dragen, op de kennis en
het kunnen van de mensen, op het
vermijden van verspilling en beper
king van staat en bureaucratie. Ei
genbelang, concurrentie en directe
verantwoordelijkheid zijn bij ons
de belangrijke motoren van de
vooruitgang. Ondernemers begrij
pen de problemen van andere on
dernemers het best".
