Militairen stromen hoofdstad binnen omen nnen Bang&Olufsen i Griekse verkiezingen in teken van 'verslaapkamering' Versterking leger na groeiende chaos China 3 chaos China Troepen kunnen rust niet herstellen in Oezbekistan Khamenei handhaaft voorzitter Rafsanjani als opperbevelhebber Verdrag Moskou en VS Ryzjkov: fors snoeien in defensie-uitgaven Daarom geschenken als u nu voor mooist kiest DONDERDAG 8 JUNI 1989 PAGINA 5 PEKING (GPD/AFP/UPI/Rtr/AP) De chaos die al een maand de Chinese hoofdstad Pe king in haar greep houdt, is overgeslagen naar andere delen van het land. Ondertussen worden in Peking zelf nieuwe troepenbewegingen geconstateerd, en wordt er af en toe ge weervuur gehoord. id de Chinese hoofdstad Pe- van het land. Ondertussen en wordt er af en toe ge- erd. komt, werd gisteren massaal gepro testeerd en gerouwd om de doden door die dag niet te werken. MOSKOU (AP/DPA/Rtr.) - Een me nigte Oezbeken heeft gisteren in de stad Kokand een gebouw aangeval len van de regionale overheid en een politiebureau in het Fergana- dal. Ondanks de aanwezigheid van 12.000 man speciale ordetroepen duren de etnische onlusten in de Centraalziatische Sovjetrepubliek voort. Dit heeft de Sovjettelevisie gemeld. In en rond de stad Fergana bra ken op 23 mei etnische rellen uit tussen Oezbeken en Mescheten (et nische Turken) waarbij een groot aantal slachtoffers is gevallen. Hoe veel is nog altijd niet duidelijk. Tot nu toe werd steeds gewag gemaakt van meer dan 60 doden en enkele honderden gewonden. Maar de Sovjettelevisie meldde dat de ge welddadigheden rond Fergana aan ongeveer 100 mensen het leven heb ben gekost. Daarnaast zouden zeker 500 ge wonden zijn gevallen, aldus de tv. Het officiële persbureau Tass voeg- Vanochtend trok een konvooi van meer dan 300 vrachtwagens de hoofdstad binnen. De wagens brachten nieuwe troepen en voed sel naar het hart van de stad, zonder dat daarbij incidenten werden ge meld. Wel zijn elders in de stad schoten gehoord. In de hoofdstad dreigt inmiddels een voedseltekort te ontstaan doordat het particuliere verkeer bijna geheel tot stilstand is gekomen. Ook de aanvoer van drinkwater is verminderd, terwijl eveneens de hoeveelheid elektrici teit beperkt is. Vijf dagen nadat de militairen de macht in Peking hebben overgeno men, waarschuwt de Chinese rege ring andere landen tegen in menging in de binnenlandse aange legenheden. In de propagandaoor log worden vooral de VS beschul digd van betrokkenheid, zo blijkt uit een bericht van het officiële Chi nese persbureau Xinhua. Maar wie er nou precies de macht heeft in Pe king, is nog steeds onduidelijk. De regering bekritiseerde het Amerikaanse besluit (later gevolgd door andere landen) om een wape nembargo in te stellen. Ook zou een Chinees dissident, de astro-fysicus Fang Lizhi, een veilige schuilplaats gevonden hebben in de Amerikaan se ambassade. In Shanghai staken woedende de monstranten gisteren een trein in brand nadat deze was ingereden op studenten die op de rails waren Bhutto ontkent dat Pakistan atoombom heeft WASHINGTON (GPD) - De Pakis taanse premier Benazir Bhutto heeft gisteren de verzamelde verga dering van het Amerikaanse Con gres verzekerd, dat haar land geen atoombom heeft, en ook niet van plan is atoomwapens te maken. In een rede voor het Congres ant woordde ze zo op de veelvuldig ge hoorde bewering dat Pakistan al over atoombommen beschikt, of dan toch op z'n minst op het punt zou staan nucleaire wapens te ma ken. Een maand geleden bijvoorbeeld zei het hoofd van de Amerikaanse geheime dienst (CIA) Webster, nog dat Pakistan 'overduidelijk' bezig is met de ontwikkeling van atoomwa pens. Als Pakistan inderdaad dergelij ke wapens zou bezitten, dan zou dat de vele honderden miljoenen dol lars aan economische en militaire hulp die het land uit Amerika krijgt, in gevaar brengen. Die hulp is na melijk afhankelijk van een jaarlijk se verklaring van president Bush aan het Congres, waarin staat dat Pakistan geen atoomwapens heeft. Bhutto zei daarom gisteren niet alleen, dat haar land deze wapens niet heeft, maar bovendien bereid is een akkoord te tekenen dat van de hele regio een kernwapenvrije zone zou maken. De wens daartoe heeft. Pakistan in het verleden ook al eens uitge sproken, maar India voelt niet veel voor een dergelijk akkoord. India, dat ook over de capaciteit zou be schikken kernwapens te maken, ziet er niets in omdat de oude vijand China al sinds lang over kernwa pens beschjkt. Polen De communisten in Polen zijn he vig geschokt door de verkiezingsne derlaag. Er dreigt een machtsstrijd in de top van de communistische partij, die zelfs de positie van partij leider Jaruzelski in gevaar kan brengen. Een aanwijzingen daar voor is dat het leger de afgelopen dagen in verhoogde staat van pa raatheid is gebracht. Dit is de me ning van Bujak. lid van het hoofd bestuur van Solidarnosc. Sri Lanka In centraal en zuidelijk Sri Lanka is gisteren, na vijf dagen van overstro mingen en grondverschuivingen die minstens 315 mensen het leven hebben gekost, het waterpeil lang zaam gedaald. Reddingswerkers slaagden er inmiddels in de berg achtige gebieden te bereiken die het zwaarst zijn getroffen door de aard verschuivingen. Foley Foley, de nieuwe voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden, heeft in zijn eerste rede ge zegd dat de Republikeinen de De mocraten terecht verwijten hun meerderheidspositie in het Congres soms op overdreven wijze te heb ben uitgebuit. Hij belöofde in dat opzicht een gematigder koers te zul len varen. Botha President Pieter Botha van Zuid- afrika heeft gedreigd het leger in te zetten in Namibia tegen anti-apart- heidsactivisten die vanaf Nami- bjsch grondgebied aanvallen onder nemen tegen Zuidafrika. gaan zitten. Daarbij kwamen vol gens officiële opgave zes, maar vol gens omstanders minstens twintig mensen om het leven. Ook elders worden steeds meer onlusten gemeld, zoals uit Wuhan (in centraal China) waar soldaten en studenten botsten over het bezit van een brug. De rust in Nanjing, in het oosten van het land, is uiterst gespannen onder invloed van ge ruchten dat het leger ook hier zou ingrijpen. In Chengdu zijn enkele tientallen mensen omgekomen toen politie optrad tegen demonstraties. Westerse geheime diensten becij feren dat bij de slachting op het Tiananmen-plein zaterdag en zon dag, zeker zevenduizend mensen werden gedood. Daarbij waren rond de duizend soldaten, die of door de demonstranten werden ge dood of door hun kameraden van het 27ste leger. Het officiële doden cijfer staat op 300. Overigens melden de diensten in hun rapport, dat gisteren werd ge publiceerd, dat naast het 27ste ook onderdelen van het 38ste leger wa ren betrokkan bij het schoonvegen van het plftiü. Over het algemeen zou de discipline in het leger rede lijk goed bewaard zijn gebleven. In New York kwamen de meeste van de 150 Chinese vertegenwoor digers bij de Verenigde Naties giste ren bijeen voor een plechtigheid als eerbetoon voor de studenten die het slachtoffer zijn geworden van het bloedige optreden van het leger. Gisteren veroordeelde Hongarije als eerste socialistische land het ge weld in China scherp. In een verkla ring liet de Hongaarse partijleider Grosz wéten dat hij het legeringrij pen beschouwt als een "broeder moord die niets met socialisme heeft te maken. Ook in Polen wordt geprotesteerd tegen het geweld in China. Maar de Poolse regering heeft nog niet officieel willen reage- Taiwan besloot om een telefoon verbinding in te stellen met 80 Chi nese steden. De Taiwanese minister van telecommunicatie zei dat de maatregel van tijdelijke aard is en bedoeld om de informatievoorzie ning uit en naar de Volksrepubliek te verbeteren. Tienduizend Taiwa- nezen demonstreerden gisteren te gen het door het leger aangerichte bloedbad in Peking. Ook in Hong kong, de nu nog Britse kolonie die in 1997 weer onder Chinees gezag ATHENE - Zo'n 117 bekende Griekse intellectuelen, onder wie Nobelprijs-winnaar voor literatuur Elytis en Leninprijs-winnaar voor literatuur Ritsos, ondertekenden onlangs een verklaring waarin ze hun ongerustheid uitspraken over de toenemende 'verrotting' van het politieke bedrijf in hun land. Zij vreesden het ergste voor het te ver wachten peil van de campagne voor de verkiezingen van 18 juni. door Frans van Hasselt Hun ergste vermoedens zijn be waarheid. De campagne neemt het karakter van een 'slaapkameroor log' aan, althans in de populistische kranten die respectievelijk de socia listische regering van Andreas Pa- pandreou en de rechtse oppositie onder Mitsotakis steunen. Begin vorige maand kwarti er een boek in roulatie met nieuwe naakt foto's van Dimitra Liani, de maitres- se van de premier. Het ging vlot van de hand. Een van de serieuze kran ten kwam toen al met een spotprent waarop men een krantenkioskhou der ziet als een soort slager, die de klant vraagt: en wat zal het zijn, borst of dij? Vorige week kwam er wederom een boek uit, ditmaal voornamelijk TEHERAN (Rtr/AFP/DPA) - De Iraanse parlementsvoorzitter Rafs- anjani blijft opperbevelhebber van de strijdkrachten. Dat heeft Irans nieuwe leider, Khamenei, gisteren gezegd. Khamenei, die zondag werd gekozen tot opvolger van de overle den ayatollah Khomeini, sprak ver der zijn steun uit aan de Revolutio naire Garde. Krachtens de Iraanse grondwet uit proza bestaand: 'Het geheime dagboek Kastri' (waarmee de voor malige woning van de premier wordt aangeduid). De schrijver, Va- silis Keramas, was zes jaar chef van de lijfwacht van de premier en heeft al diens verrichtingen dus van de kleinst mogelijke, afstand kunnen volgen. Uit zijn verslag rijst het beeld van een totale erotomaan, een staats man die zelfs als collega's moesten worden begraven - zoals Palme en Andropov - voornamelijk bezig is met de consequenties die dat heeft voor de erotische ontmoetingen (toen nog niet met Dimitra) die op zijn agenda staan. Gelijktijdig kwam de Avriani (Krant van Morgen) het populisti sche dagblad dat de regering steunt, met de tekst van een afgeluisterd te lefoongesprek tussen oppositeilei- der Mitsotakis en een zekere Katha- rina, houdster van een boetiek in Thessaloniki. Hierin halen zij herin neringen op aan een romantisch sa menzijn. Het bandje werd ook afge draaid op het radiostation dat bij de krant hoort. Mitsotakis is één jaar ouder dan de 70-jarige Papandreou, Katharina zou 33 zijn, één jaar jon ger dan Dimitra. Daar gaat Mitsotakis' zorgvuldig opgebouwde reputatie van onberis pelijk familiehoofd, riep het blad, aankondigend dat het nog 49 van dit soort cassettes in voorraad had. Als de vulgaire aanvallen op Andreas heeft de Leider van de Islamitische Republiek, zoals Khamenei's offi ciële titel luidt, het bevel over de strijdkrachten. Maar Khomeini be noemde een jaar geleden al Rafsan- jani tot waarnemend opperbevel hebber. Volgens radio-Teheran zei Khamenei tegen een groep com mandanten van de Revolutionaire Gardisten dat de parlementsvoor zitter de beste man voor deze post is en deze functie zal behouden. Rafsanjani heeft op zijn beurt de keuze van Khamenei tot nieuwe Iraanse leider verwelkomd, hoewel hij altijd als een van Khamenei's grootste tegenstanders werd be schouwd. De verwachting van waarnemers is dat de machtsstrijd binnen het Iraanse bewind eind augustus pas goed zal losbarsten, wanneer er een WASHINGTON (GPD) - De Vere nigde Staten en de Sovjetunie zul len maandag een verdrag tekenen, dat moet voorkomen dat onbedoel de militaire incidenten tussen de twee supermachten uitgroeien tot verdergaande confrontaties. De Amerikaanse chef-staf Crowe zal voor de ondertekening van het verdrag naar Moskou reizen, aldus de Washington Post van gisteren. Crowe heeft de afgelopen acht maanden persoonlijk aan Ameri kaanse kant de leiding over de on derhandelingen gehad. In het akkoord worden vier gebie den genoemd, waarop zich per on geluk militaire incidenten zouden kunnen voordoen: in het geval van grensoverschrijdingen, bij militaire privéleven niet meteen ophielden, zouden bovendien foto's worden af gedrukt waarop men Mitsotakis ontkleed in pikante situaties zou aantreffen. De oppositieleider gaat in zijn re devoeringen nauwelijks in op wat hij noemt 'Avrianistische publica ties', maar beschuldigt Papandreou ervan, persoonlijk verantwoorde lijk te zijn voor dit nog verder zin- de daaraan woensdag toe dat zich een "groot aantal" vrouwen en kin deren bevindt onder de slachtof fers. Een sombere Sovjet-president Michail Gorbatsjov zei tegen de Op perste Sovjet dat de Oezbeekse au toriteiten de situatie onder controle hebben, maar dat van een stabiele toestand nog geen sprake is en er nog steeds mensen worden ver moord en huizen in brand gestoken. "De situatie is niet beter geworden. Wij maken ons ernstig zorgen", al dus Gorbatsjov. Minister van binnenlandse zaken Vadim Bakatin zei in een interview met de Komsomolskaja Pravda dat het moeilijk is geworden om de sta- nieuwe president moet worden ge kozen. Rafsanjani geldt als de meest serieuze kandidaat voor het presi dentschap, dat naar verwachting zal worden opgewaardeerd. Een groot probleem voor Khame nei is dat zijn naam niet voorkomt in Khomeini's testament. Ter legiti matie van zijn leiderschap publice ren nu de Iraanse kranten allerlei lo vende uitspraken van Khomeini over zijn opvolger. In het gedrang en gewoel van de miljoenen gelovigen bij de begrafe nis van Khomeini raakten volgens Radio Teheran 10.879 mensen ge wond, waarvan er zeker 440 in het ziekenhuis zijn opgenomen. De om roep meldde geen dodental. In een eerste schatting had het persbureau Irna 8 doden en meer dan 500 ge wonden gemeld. manoeuvres of vlootbewegingen in regio's waar spanningen heersen, bij gebruik van laserwapens, en bij storingen van communicatienet werken. Het verdrag geeft gedetailleerd de procedures die in alle vier de ge vallen moeten worden gevolgd. Van die procedures maakt rechtstreeks contact tussen militaire comman danten op de plaats van het incident deel uit. In het verleden hebben de Vere nigde Staten en de Sovjetunie al ak koorden getekend, die moeten voorkomen dat een kernoorlog of een zeeslag per ongeluk wordt ge start. De rechtstreekse telefoonver binding tussen het Witte Huis en het Kremlin is ook bedoeld ter voor koming van escalaties. ken van het peil van de verkiezings campagne. Is niet Makis Kouris, mede-eigenaar en hoofdredacteur van de Avriani, met Papandreou's instelling op de kandidatenlijst voor Athene geplaatst? Papandreou van zijn kant riep in zijn laatste verkiezingsrede, in Patras: "Wij weigeren, huisvrede breuk te accepteren bij wie dan ook, zelfs bij de leider van de Nieuwe De biliteit te behouden in gebieden waar Oezbeken en leden van de Turkse Mescheti-minderheid wo- Bakatin zei dat 11.000 van de 15.000 etnische Turken in Oezbekis tan waren geëvacueerd naar tijdelij ke vluchtelingenkampen. Komsomolskaja Pravda meldde dat het dodental, dat dinsdag op rond de 50 was geschat, was gestegen tot 67 en dat 417 huizen door brand stichting waren verwoest. De Komsomolskaja Pravda meld de dat de afgelopen dagen in Ferga na 417 huizen, 116 auto's, 8 fabrie ken en verscheidene scholen in de vlammen zijn opgegaan. De gebeur tenissen zijn "zo verschrikkelijk dat mocratie die zelf maandenlang de beschimping van mijn persoon als enig wapen heeft gebruikt". Na de ze uitspraak stopte de Avriani ('voorlopig' schreef zij) haar dage lijkse portie afluistering. Gisteren zijn twee strafvervolgin gen ingesteld, één tegen onbeken den wegens inbreuk op het particu liere leven van Mitsotakis, één te gen Keramas wegens inbreuk op zijn eigen ambtsgeheim. Maar Pa pandreou heeft geen eigen aan klacht tegen hem ingediend. Inmiddels is aangaande Dimitra een operatie 'herwaardering' op gang gekomen, die nog voor de ver kiezingsdag moet worden afgeslo ten met een echte bruiloft, waarvan het alleen nog de vraag is of zij in be sloten kring zal plaatsvinden of juist met een maximum aan publici teit. Dezer dagen wordt de schei dingsuitspraak verwacht tussen de premier en zijn 65-jarige echtgenote Margareta, die zich juridisch niet heeft verzet tegen Andreas' versie dat hun huwelijk al vier jaar was ontwricht. Dimitra wordt dus, zij het mis schien voor korte tijd, officieel de tweede dame van het land (na de vrouw van de president). Wat echter meer indruk heeft gemaakt, was het vraaggesprek dat haar op 'Gemeen te Athene', een van de vele nu func tionerende radiozenders, werd afge nomen. Zij kwam uit dit moeilijke vraaggesprek met goede cijfers, in- je er met je gezonde verstand niet bij kunt", aldus de krant. De aanleiding tot de geweldda digheden in het Fergana-dal, 2.500 kilometer ten zuidoosten van Mos kou, vormde een uit de hand gelo pen marktruzie over de prijs van aardbeien. Leden van de Oezbeekse meerderheid, Tadzjieken en Khirgi- ziers enerzijds en leden van de Turkse Mescheti-minderheid an derzijds, raakten het afgelopen weekeinde slaags. Sindsdien duren de onlusten voort. In de Sovjet van Nationaliteiten, een van de twee kamers van de nieuwe Opperste Sovjet, zei de Oez beekse partijleider Rafik Nisjanov dat de Mescheti-minderheid tiental len jaren een tevreden leven leidde in Oezbekistan. "Alles ging prima," zei Nisjanov, totdat de Mescheti's begonnen te eisen dat zij terug mochten keren naar hun thuisland in Georgië, waaruit zij tijdens de Tweede Wereldoorlog op bevel van Stalin waren gedeporteerd. clusief haar zangstem, want er werd ook een liedje gezongen. In een neteliger parket kwam het radiostation, gecreëerd door Miltia- des Evert, de 50-jarige oud-burge meester van Athene en tweede man binnen de Nieuwe Democraten. Over hem doen hardnekkige specu laties de ronde dat hij het succes van Mitsotakis beperkt wil houden om hem na de verkiezingen als par tijleider te kunnen opvolgen... Men zou kunnen verdwalen in de sloppen van de Griekse partijpoli tiek. De 117 intellectuelen zijn nog steeds ongerust. Hun enige troost en hoop zou gelegen kunnen zijn in de overheersende indruk, dat een groot aantal Grieken evenmin is ge diend van de 'verslaapkamering' van de electorale strijd, waaraan de beide grote partijen zich schuldig maken. Menigeen verwacht dat de Coalitie van Links en Vooruitgang, die zich zovéél mogelijk buiten deze materie houdt, en waarop trouwens het merendeel van de 117 stemt, ga ren zal kunnen spinnen bij de 'ver loedering van de polarisering' zoals zij het heeft uitgedrukt. leider van Iran, Khamenei (links) houdt zijn zakdoek voor zijn ogen tijdens een officiële herdenkings plechtigheid voor de overleden ayatollah Khomeini. Helemaal rechts zit parlementsvoorzitter en opperbevelheb ber van de strijdkrachten, Rafsanjani, naast Khomeini's zoon, Ahmed. (foto EPA) ADVERTENTIE JE HET GEZICHT VAN JE BAAS VOORSTELLEN. Volgende week woensdag is het weerzover. Dan begint om 19.46 uur op Ned. 3 de eerste van 3 trekkingen, Dik 1 miljoen prijzen tegenover 2 miljoen loten met ruim 33 miljoen gulden in kas. Als u snel f ent, doet u nog mee. GEEN MOOIER LOT DAN 'N STAATSLOT. MOSKOU (AP) Nikolai Ryzjkov, die gisteren is herkozen als premier van de Sovjetunie, heeft aangekon digd dat de defensie-uitgaven ver der zullen worden verlaagd ten be hoeve van de economische groei, en dat de regering financieel tegemoet zal komen aan de bijna 40 miljoen Sovjetburgers die onder de armoe degrens leven. Tijdens een door de televisie uit gezonden rede voor de Opperste Sovjet onthulde Ryzjkov voor het eerst dat de oorlog in Afghanistan de Sovjetunie achttien miljard gul den per jaar heeft gekost. Ryzjkov zei dat de regering het defensiebudget in de periode tot 1995 met 33 tot 50 procent wil in krimpen. President Gorbatsjov heeft het Congres vorige week ont huld dat de Sovjetunie 265 miljard gulden uitgeeft aan defensie, vier maal zoveel als voorheen officieel was toegegeven. Ryzjkov zei dat van dat bedrag 110 miljard gulden werd besteed aan wapens en uitrus ting, en 52 miljard gulden aan on derzoek en ontwikkeling. Ryzjkov beloofde dat de pensioe nen van 20 miljoen bejaarden zou den worden verhoogd tot minimaal 70 roebel (ongeveer 250 gulden) per maand. Nu moeten sommige oude ren zien rond te komen van 30 roe bel (110 gulden) per maand. Ryzjk ov zei dat de regering zich ervan be wust was dat bijna 40 miljoen Sov jetburgers beneden de armoede grens (255 gulden per maand) leef den. Om te verklaren waarom de eco nomische toestand er tijdens zijn af gelopen, vierjarige ambtsperiode blijkbaar alleen op achteruit was ge gaan, wees Ryzjkov erop dat de kernramp in Tsjernobyl het land acht miljard roebel had gekost, ter wijl de oorlog in Afghanistan, die 8,5 jaar duurde, elk jaar vijf miljard roebel had opgeslorpt. Op sociaal gebied zegde Ryzjkov toe dat de speciale medische zorg die bevoorrechte functionarissen genieten, zoals het roemruchte Vierde Directoraat van het ministe rie van volksgezondheid waar kop stukken van partij en regering tot nu toe terecht konden, zou worden afgeschaft. Voordat hij in zijn ambt werd be krachtigd werd Ryzjkov meer dan twee uur lang aan de tand gevoeld door afgevaardigden van de Op perste Sovjet die daarmee gebruik maakten van hun nieuw verworven recht om regeringsleiders ter ver antwoording te roepen voor de pro blemen waarmee het land kampt. ADVERTENTIE Feest bij Bang&Olufsen... Geschenken bij mu2ieksystemen. Bij de nieuwe paneelluidsprekers. Bij de betaamde LX en MX televisies. Want BangSOIufsen heelt een nieuw huis in Hilversum, en via ons deelt u in de (eestvreugde. Geschenken in stijl natuurlijk Bijzondere Beocom telefoons, BSO hoofdtelefoons. Beautycases en BSO jogging pakken. Komt u ze maar eens bekijken. Ooit kiest u voor mooist, zeggen we altijd Het zou extra mooi zijn als "ooit" voor u in mei ot juni valt. PIETERSKERKCHOORSTEEG 11, LEIDEN, TEL. 071-122184

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5