Toneel is goed voor je zelfvertrouwen' 'Er heerste een liefdevolle minachting voor 't volk5 PODIUMBLIK Overdaad aan schoonheid DINSDAG 6 JUNI 1989 PAGINA 21 LEIDEN Het Leidse thea terseizoen loopt ten einde. Nog enkele voorstellingen en de deuren van zowel de schouw burg als het LAK gaan een poos je dicht. Pencak Silat Voor het zo ver is wordt donder dagavond in het theater aan de Oude Vest een demonstratie gege ven van pencak silat, een in Indo nesië ontwikkelde vorm van ge vechtskunst. In tegenstelling tot een aantal andere Aziatische ge- vechtssporten vormen filosofische aspecten een belangrijkrijk on derdeel van deze op gestileerde be weging gebaseerde zelfverdedi gingskunst. Dat een en ander in Indonesië wordt gezien als een soort levenshouding komt onder meer tot uitdrukking in het feit dat al op de basisscholen pencak silat mede uit oogpunt van karak tervorming deel uitmaakt van zo wel de sportieve als educatieve Redactie Pieter C. Rosier vakken. De voorstellingen in ons land worden uitgevoerd door vijf tien leden van de IPSI (Ikatan Pencak Silat Indonesia. Met tra ditionele kostuums en levende muziek worden stijlen van Suma tra en Java getoond, terwijl de monstraties van authentieke tech nieken laten zien welke verdedi gingsmogelijkheden pencak silat heeft, hetzij met gebruikmaking van alleen het lichaam hetzij met behulp van wapens. Wie zijn ken nis met betrekking tot land en Pencak silatIndonesische zelfverdedigingskunst, donderdagavond n de Leidse Schouwburg. (foto pr) volk van Indonesië wil verbreden, zal de weg naar de Oude Vest on getwijfeld weten te vinden. Dansscholen Leerlingen van Leidse dansscho len hopen de komende weken hun beste beentje op het podium van de Leidse Schouwburg voor te zet ten. De leerlingen van Lucette Bletz laten zaterdagavond zien tot wel ke prestaties zij in staat ziin en de 'volgelingen' van Inge van den Broek doen dat op zondagavond. De dansgroep van Marjolein Briër tenslotte hoopt op 21 juni de zomer in te luiden met een voor stelling in de schouwburg. Schooltoneel De theatergroep van het Bonaven- turacoilege voert op 15 en 16 juni in de schouwburg een musical op, getiteld 'De zoon van Al Capone. Aan deze eigen produktie werken niet minder dan honderd leerlin gen en docenten mee. Leerlingen van de Vlietschans- scholengemeenschap, bekend als 'De Jonkies', geven op 8,9 en 10 ju ni in de aula van hun school aan de Apollolaan voorstellingen van LAK-produktie Het LAK brengt ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan een jubileumproduktie uit, 'Dolce di Sposa'. De voorstellingen worden van 6 tot en met 17 juni gegeven in de parkeergarage van het Witte Singel/Doelencomplex. De pre mière is vanavond. (Aanvang 21.00 uur). Dolores Onder de vlag van het LAK spelen De Zwarte Hand en Maccus, twee professionele Zuidhollandse thea tergroepen, het stuk 'Dolores' op 16 en 17 juni in een boottent op het Havenplein. 'Dolores' is geinspi- reerd op teksten, liedjes, poëzie en muziek van Latijnsamerikaanse en Nederlandse kunstenaars over Zuidamerika. Een familievoor- steling vol zang, dans, muziek, theater en poëzie. (Aanvang 21.00 uur). Leerlingen van de Vlietschans spelen 'De getemde feeks' "Wanneer je op het toneel staat, hoop je te kunnen voldoen aan wat het pu bliek van je verwacht'. Ca- rolien Verrips van de chris telijke scholengemeen schap 'De Vlietschans' legt daar de nadruk op. Zij is één van de leerlingen uit de bovenbouw van de school, die dit jaar mee doet aan het toneelstuk 'De getemde feeks' van Shakespeare. Het stuk wordt opgevoerd door de schooltoneelgroep 'De Jonkies' onder leiding van leraar Nederlands Bert Jonk. door Moniek Bluyssen LEIDEN Dertien jaar geleden begon Jonk een toneelgroep op school. "Toneel op school vind ik van belang omdat de leerlingen elkaar op een andere manier leren kennen, ze moeten samenwer ken. Ze doen iets wat ze normaal misschien niet zouden doen. En bij toneel leer je je eigen vaardig heden ontdekken, het is goed voor je zelfvertrouwen". Het toneelstuk moet leuk of in teressant zijn en het aantal spe lers moet kloppen. Dat zijn de enige criteria die Jonk handhaaft bij het uitzoeken van een toneel stuk. "Meestal is het zo dat het ene jaar een serieus stuk wordt gespeeld en het daaropvolgende jaar een grappig stuk. Dat laatste is dit jaar het geval. "Het is een stuk vol ironie. Het is snel, en de situaties zijn erg grappig", zegt Bart Mulder die eveneens in het 'De getemde Feeks' meespeelt. Bert Jonk zag het toneelstuk van de Engelse toneelschrijver eerder in Amsterdam. Het werd toen uitgevoerd door een Belgi sche toneelgroep onder leiding van de regisseur Dirk Tanghe. Deze regisseur wist het klassieke stuk tot een stuk van deze tijd te maken. Jonk was er erg enthou siast over en besloot het dit jaar uit te voeren met 'De Jonkies'. Theaterfestival Dit jaar heeft de toneelgroep ook voor het eerst meegedaan aan het Nationaal Scholieren Theater Festival van 2 tot en met 6 mei, waar de première van het toneel stuk is gehouden. Voor het festi val, dat dit jaar voor de derde keer werd gehouden, hadden tachtig scholierentoneelgroepen zich in geschreven waarvan er twaalf van werden uitgekozen om aan het festival deel te nemen. De groe pen werden bij de selectie beoor deeld op orginaliteit, uitdaging en prikkeling. Tijdens het festival kregen scholieren de kans hun stukken voor elkaar uit te voeren en te be spreken. Er werden stukken van professionele spelers bekeken. Tevens kregen de jongeren de kans om met professionele men sen uit de theaterwereld te wer ken in workshops. Daarin kwa men aspecten aan bod als: grime ren, recenseren, toneelschrijven, regisseren, belichten, muziek. De toneelspelende scholieren vonden het een uitdaging om tij dens het festival voor andere scholen te spelen. De definitieve voorstellingen zien de leerlingen positief tege moet. Eva van Thiel: "Het scheelt dat we het al eens hebben opge voerd. Het leuke was dat toen we tijdens het festival speelden, de zaal helemaal was uitverkocht. Ondanks het feit dat de meeste mensen ons helemaal niet ken den. Toen we na afloop op een ter rasje zaten hoorden we mensen nog over ons stuk praten". De voorstellingen in de Vliet schans Apollolaan) in Leiden worden gehouden op 8, 9 en 10 juni in de aula, aanvang 20.15 Boelen opnieuw in ziekenhuis LEIDEN - Frans Boelen, de direc teur van de Leidse Schouwburg, is in het ziekenhuis opgenomen. Hij moet een hartoperatie ondergaan. Boelen werd enkele maanden gele den getroffen door een hartinfarct, waardoor de schouwburg het enige tijd zonder hem moest stellen. On langs, bij de presentatie van het pro gramma van het komende thea terseizoen, maakte hij bekend dat hij de regie zou gaan doen van Mar- jol Flores one woman show en van het programma 'De kreek' van Kitty Jansen en André van den Heuvel. Volgens een woordvoerder van de schouwburg zal Frans Boelen in au gustus met de regie van deze twee stukken beginnen. Danstheater niet naar Argentinië DEN HAAG (ANP) - Het Neder lands Danstheater heeft de tournee die het eind juni en in juli in Argen tinië zou maken afgezegd in ver band met de politieke situatie in dat land. Het was de bedoeling dat het Nederlands Danstheater in het Teatro Colon In Buenos Aires tien vooorstellingen zou geven met bal letten van Jiri Kylian en van Nacho Duato. Zeven van de tien voorstel lingen in het theater (3.500 zitplaat sen) waren al uitverkocht. De tournee naar Brazilië gaat wel gewoon door: op 12 juni vertrekt het Nederlands Danstheater naar Rio de Janeiro. 'Jubilate' in Concertgebouw LEIDEN/KATWIJK - Het Kat- wijks Christelijk Mannenkoor 'Ju bilate' viert op 27 juni het vijfender tigjarig bestaan met een uitvoering waarin muziek uit Zuidamerika en het Caraïbisch jgebied centraal zul len staan. Vanuit Katwijk zullen on geveer 40 bussen vertrekken naar het Concertgebouw in Amsterdam, waar de feestelijke gebeurtenis plaats heeft. Het koor wordt bege leid door het show-orkest 'Rendez vous'. Een speciaal gastoptreden geeft de zanger Imrich Lobo, be kend van de hit 'The Carribean Dis coshow'. FREDY WOLF-WUBBEN - De Leidse kunstenares Fredy Wolf- Wubben exposeert nog tot en met 11 juni in Galerie De Zaal aan de Koornmarkt in Delft haar nieuwste objecten. Deze beelden zijn ge maakt van ribbelkarton en staal dat met de snijbrander is bewerkt. "Het klinkt misschien pathetisch, of moralistisch, maar ik vind dat er in deze ernstige tijden geen plaats behoort te zijn voor zoiets kinderachtigs als het corps". Een interview met dr. Kees van der Pijl, schrijver van het onlangs bij uitgeverij De Harmonie verschenen 'Esprit de corps', een sleutelroman over het Leidse corpsleven in de jaren zestig. door Wim Brands LEIDEN - Kees van der Pijl (41), die als politicoloog werkzaam is aan de universiteit van Amsterdam, pu bliceerde begin jaren zeventig ver halen in literaire tijdschriften als Hollands Maandblad en* De Revi sor. Die verhalen trokken de aan dacht van uitgever Jaco Groot (De Harmonie) die Van der Pijl aan spoorde meer belletrie te produce- Dat kwam er toen niet van: hoe wel Van der Pijl het schrijven van verhalen leuker vindt dan het op stellen van een wetenschappelijke tekst, windt het bedrijven van we tenschap hem meer op. Na zijn pro motie ('Imperialism and Class For mation in the North Atlantic Area') werd Van der Pijl evenwel ziek. "En in die tijd van contemplatie dienden de herinneringen aan mijn Leidse corpsverleden zich op een dusdani ge manier aan dat ik dacht: hier moet ik een boek over schrijven". Wat hem voor ogen stond, was geen praat-voor-de-vaak-boek, zoals hij het zelf noemt. "Je weet wel, 'Opwaaiende regenwulpen', of hoe die privé-herinneringen ook mogen heten. Ik wilde een boek schrijven met verschillende lagen, dus: de herinneringen die ik ophaal de aan Minerva wilde ik tegelijker tijd in een breder maatschappelijk kader plaatsen". Het resultaat van die ontdek kingstocht is 'Esprit de corps', een sleutelroman die zich afspeelt in het Lèidse corpsmilieu van de jaren zestig. Het boek moet een feest der herkenning zijn voor wie toenter tijd ook bij het corps zat, want hoe wel Van der Pijl namen veranderde en gebeurtenissen verzon, blijft er genoeg herkenbaars over. Bree 14, het roemruchte corpsballenhuis bij voorbeeld, en ook de doorgeslagen trommelvliezen ontsproten niet aan de fantasie van de schrijver. Homo-erotisch Hoofdpersoon van 'Esprit de Corps' is Sjoerd Visser. Aan het begin van het boek wordt hij weer met zijn verleden geconfronteerd als een jaargenoot minister wordt en ande re jaargenoten besluiten om een ge zellig etentje te organiseren. Visser raakt in een staat van opwinding als hij het bericht hoort: die benoeming is voor hem reden om een memo- Kees van der Pijl (41) schreef sleutelroman over Leidse corpsleven Schrijver Kees van der Pijl: "...jongens v lustig in een positie van volstrekte 'rechtelc met: zo, stuk stront. In die fascistisch". in een jaar of achttien wel- tsheid plaatsen, toespreken schuilt onmiskenbaar iets randum op te stellen waarin hij de minister eens precies zal uitleggen wat er allemaal fout is in de Neder landse samenleving. Die ministersbenoeming is een li teraire truc, maar het zal niemand Een jeugdvr verbazen dat Van der Pijl in een ser verbaast z aantal opzichten lijkt op Sjoerd Vis- Visser zich die ser. Evenals zijn personage is de po- welgevallen. Sla liticoloog afkomstig uit een mid- d< nstandersgezin en ook hij werd in het Leidse corpsmilieu van namen met dubbele scharnieren tot op ze kere hoogte beschouwd als een out sider, of zoals Van der Pijl zelf zegt: "De meer verlichte elementen van Minerva zouden mij wel eens keurig leren praten; van mij een mens ma ken, dat vonden ze een ressant project". rechteloosheid plaatsen, toespre ken met: zo, stuk stront. In die ma nier van doen schuilt onmiskenbaar iets fascistisch". Sjoerd Vis- er waarom in doen laat is zijn even remedie. op, eenvoudige als Waarom liep jij eigenlijk achterste voren een trap af omdat een dik mannetje je dat gebood? "Omdat ik er bij wilde horen. Ik kom uit het type gezin waarin een grote verering heerste voor de hoge re standen, met andere woorden: i ma- voor mij was het corps een moge- inte- lijkheid om naar boven te ontsnap pen. A way to heaven. Ik ging het slag lag. Wat stoort, en irriteert, zijn de gels van de groep: de bereidheid genadeloos met andere te gaan. Niet terugdeinzen doorslaan van trommelvliezen, jon gens van een jaar of achttien wellus maken, om, maar eens een bezwe- Hoe kijk je op die tijd terug? Met ring uit het idioom van het corps te veel rancune? gebruiken. Het was alleen zaak om "Die tijd doet me niet veel meer, een goede vrouw te trouwen en ver- eerlijk. Bovendien is het in meer al- volgens kwam je vanzelf wel in een gemene zin te eenvoudig om in ter- raad van bestuur met dat Minerva- men van rancune over een corpsle- verleden. Dacht ik, die intussen ver ven te praten. Er zaten ook aardige gat dat je ook nog moest studeren, jongens bij, met wie je een speciale Het keerpunt kwam voor mij toen band had: jongens van een jaar of ik de studie in '69 weer opvatte na achttien onder elkaar, bijna homo- militaire dienst. Ik kon lid worden erotisch. Wat dat betreft, verschilt het corps niet van een andere vere niging. Dan had je de kleurrijke ty pes: jongens die een sigaar zo bij zonder in hun hoofd wisten te stop pen dat je zag dat er aan dat gebaar een eeuwenoude traditie ten grond- rituelen eigenlijk zijn". bijstand Minerva; ik mocht dus in de groen tijd flink om me heen hakken. Maar tijdens die onderbreking was ik toch volwassener geworden en had ik leren inzien hoe kinderachtig die tig Chantabel Dan vorm je een uitzondering. Ie mand als Molly Geertsema kwam in de tijd dat hij al een bekend politi cus was nog regelmatig helpen bij het zogenaamde afzeiken. "Dat is juist. Hij is één van die positie van volstrekte lichtelijk gestoorde mannen die al- het tijd maar blijven doorgaan met het instandhouden van de rituelen. Dat is overigens niet typisch Neder lands. In Californië heb je een club van vooraanstaanden, 'Bohemian Grove' geheten, die jaarlijks bij el kaar komen, een vliegtuig vol dure hoeren laten overkomen, zichzelf uitdossen in meisjeskleding en ver volgens bestaat hun plezier daaruit dat ze elkaar in het zwembad gooi- Wat doen ze eigenlijk? Onschul dig vermaak? Op het oog, ja. Maar ik denk dat ze elkaar tegelijkertijd - onbewust misschien wel - in een chantabele positie brengen om de banden maar vooral flink strak te houden: wij tegen de rest van de we reld. Ze verschillen wat dat betreft niet van de mafia. En om nu terug te komen op het Leidse corps: ook daar die rituelen, die tot de folklore behoren zolang er niks aan de hand is. Maar zo'n groep met rituelen is altijd een potentiële brandhaard. Ik zie nog de zoon van de politicus Biesheuvel in de jaren zestig met z'n vrindjes in Leiden een pand ontruimen waarin protes terende studenten zaten. Gewa pend met hockeysticks gaven ze ui ting aan hun idee van mores". Je behandelt in je boek ook het ab soluut ontbreken van mededogen van corpsleden voor mensen uit an dere milieus. Het woord wordt te vaak fout gebruikt, maar in dit ge val kun je toch spreken over fascis tisch? "Nee, want je vergeet dat het Leidse corps altijd liberaal is geble ven: heersen met de handschoenen aan. Fascistisch is in dit geval een te zwaar woord. Er heerste een liefde volle minachting voor het volk. Leidse arbeiders werden be schouwd als zuivere mensen zo lang ze zich maar niet lieten meeslepen door vakbondslieden. Arbeiders waren goed zo lang ze de schoenen van de corpsleden maar mooi ble ven poetsen. En dat deden die arbei ders soms met een graagte die me achteraf wel eens heeft verbaasd. Ik herinner me bijvoorbeeld dat in ons huis de twee schoonmaaksters het recht om zich te mogen laten verne deren op leven en dood verdedig den". Belachelijk Je hoofdpersoon, Sjoerd Visser, schrijft een memorandum aan zijn oude studiegenoot die minister wordt om een aantal foute zaken in Nederland aan te klagen. Zo heeft hij het onder meer over de toename van agressieve honden, nieuwsuit- grammas - en over autorijden schrijft hij: "Direct na de oorlog schreef iemand al dat in Amerika het autorijden steeds meer ging die nen om een toestand van innerlijke onrust te overwinnen en niet meer noodzakelijk om ergens te komen". Deel jij die bezorgdheid over wat we maar verloedering zullen noemen? En hoort het corpsleven in het rijtje van Sjoerd Visser thuis? "Toen ik dat memorandum aan de minister bedacht, was ik me er van bewust dat het een belachelijke indruk kan maken: iemand die op schrijft wat er niet deugt in dit land. Maar tezelfdertijd dacht ik: wat is er belachelijk aan iemand die eerlijk en oprecht schrijft over wat hem al lang bezighoudt! Waarmee ik indi rect antwoord geef op die vraag of ik die zorgen deel: ja, natuurlijk. We leven inmiddels in een restaura tieklimaat: alle middelen om naar boven te komen zijn geoorloofd, doet er niet toe hoeveel slachtoffers je maakt onderweg, andere mensen zijn er om te gebruiken. En dat men sen zich in deze tijd, waarin vele klokken op vijf voor twaalf staan, zich dan ook nog druk maken over onbenullige zakeh als..." ...Je bent het dus eens met die Ha genaar die de maker van een disco hitje toebeet: "Hoe durf jij te zingen over 'Hot nights', terwijl we met z'n allen van de aardkloot af kletter- "Ja, zonder meer. Ik vind het radi cale egoisme dat veel mensen te genwoordig aanhangen een droevi ge zaak. En aangezien het corps doordrongen is van die mentaliteit, vind ik dat het corps zeker thuis hoort in het lijstje van mijn hoofd persoon. Die hele santekraam had moeten ophouden in de jaren zestig. Ze zijn te kinderachtig voor deze tijd, ze nemen het leven niet ernstig genoeg. Dat klinkt wellicht over dreven, maar het is de realiteit. Ik had het net over onbenullige zaken, ik wilde toen een voorbeeld geven, laat ik dat nu toesnijden op het corps: het is toch belachelijk dat het corps zich nog steeds drukt maakt over gepriegel als de terechte en de onterechte das, terwijl we in een zorgelijke tijd leven waarin elke minuut een stuk bos ter grootte van een voetbalveld verdwijnt en tallo ze Chinese studenten worden door zeefd met kogels". ('Esprit de Corps' van Kees van der Pijl verscheen bij uitgeverij De Harmonie te Amsterdam.) Griftheater met Pantagruel HOLLAND FESTIVAL: Griftheater met Pan tagruel (naar de kronieken van Rabelais). Mimografie/regie: Paul Kolck. Muziek: Peter Onnes. Gezien op 5 juni in De Beurs van Berlage in Amsterdam alwaar nog tot en met 9 juni. Aanvang: 22.30 uur. AMSTERDAM - 'A thing of be auty is a joy forever', maar altijd opgaan doet dit bekende gezegde niet. Teveel schoonheid maakt lui en onoplettend, verveelt. Iets der gelijks was gisteravond in de prachtige Beurs van Berlage in Amsterdam het geval. Het Grif- theater speelde in het kader van het Holland Festival de voorstel ling Pantagruel die gebaseerd is op de vijf boeken over de reuzen Gargantua en Pantagruel van de Franse schrijver Rabelais (1494- 1553). Een mooie en grappige tekst, een zeer sfeervolle belich ting, live 'gregoriaanse' muziek, zang, beweging van slapstick tot dans, kostuums en machinerieën: geen enkel theatraal aspect was onbenut gelaten. Maar alle schoonheid werd menig toe schouwer te veel. Francois Rabelais werd gebo ren in de overgansperiode van Middeleeuwen en Renaissance. Zijn werk zit dan ook vol met zo wel vette, seksueel doorspekte boertigheden als met de vroege classicistische vormen uit het Griekse toneel. Bekendheid ver wierf Rabelais zich echter vooral door zijn scherpe satirische tong zodat de destijds hooggeplaats- ten als doctoren, rechtsprekers, priesters en kunstenaars het moesten ontgelden. Zijn Gargan tua en Pantagruel werd be schouwd als de bijbel van de vrij zinnige gedachten. Regisseur/mimograaf Paul Kolck bewerkte de vijf reuze-boe ken van Rabelais en concentreer de zich vooral op het reisverhaal van Pantagruel en zijn studie vriend Panurg. De vader Gargan tua komt zelfs niet meer in de voorstelling voor. Op toneel werkte Kolck volgens het procé dé: een verteller vertelt en de spe lers tonen grofweg het vertelde. De verteller is in dit geval de schrijver Rabelais zelf die voor leest uit eigen virtuoos werk. De spelers, zangers en muzikanten il lustreren zijn anekdotes en be spiegelingen. Op die manier raak je de draad van het verhaal niet snel kwijt. Pantagruel wordt ge boren terwijl zijn moeder sterft, we zien een stukje van zijn opvoe ding en zijn studie in Parijs. Zijn vriend Panurg worstelt met de le vensvraag of hij nou wel of niet moet trouwen. Op zoek naar een antwoord op deze vraag vertrok ken ze per boot naar het orakel en beleven ze de dwaaste avonturen die Kolck op onnavolgbare wijze vormgeeft. vloer, drie naakte mannen kam men hun schaamhaar met de stof fer zonder blik, een rijdend'schip bevaart de Beurs van Berlage, muziek schalt van de balkons waar zich ook nog katten, waar zeggers en zangers bevinden. Reuzen tekenen zich af op de muur via gigantische schaduwen. Kortom, van kerk'tot kermis: ver scheidenheid aan sferen is troef en oog en oor hoeven zich geen moment te vervelen. Dat die verveling allengs toe slaat komt juist door het teveel aan pure opeenvolging van idee ën en, niet altijd even overtuigen de, scènes. Pantagruel duurt ruim twee uur. Twee uur esthetiek in die illustratieve vorm is te veel. 'This thing of beauty' zou gebaat zijn bij een half uurtje minder aan beeldenrijkdom. Al met al is de Holland Festival bijdrage van het Griftheater een hele bijzondere. Walter Cromme- lin als Rabelais en Wim Kanne- kens als Pantagruel stelen door de beheersing van hun vak, de show. Je waant je in de Amster damse Beurs in de verre oorden van je verbeelding. Soms droom je er helaas even weg. INGRID VAN FRANKENHUYZEN Eén van de vele scènes uit 'Pan tagruel'. (foto Maarten Brinkgreve» ■.--.-—I Bert Jonk (staande rechtsmet zijn Jonkies voor de Vlietschc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 21