'Het toerisme is nu echt een industrie'
ADVERTENTIE-SPECIALS
Warmondse theekoepel weer open
Bewoners Hofweg vrezen
komst van auto-showroom
ZATERDAG 3 JUNI 1989
PAGINA 11
Duinrell-graaf over toekomst Nederlandse attractieparken
WASSENAAR - Dat attractiepar
ken zich meer op 45-plussers moe
ten richten, weet Duinrell-directeur
Van Zuylen van Nijevelt donders
goed. "We zien al tien jaar dat de
schoolreisjes teruglopen en ons pu
bliek vergrijst. We afficheren ons
steeds meer als familiepark voor pa,
ma en grootmoeder. Ónze kikker
achtbaan gaat nadrukkelijk niét
over de kop en we hebben nostalgi
sche attracties als de caroussel uit
1879 en de zweefmolen".
door
Paul van der Kooij
"Je kunt hier ook jeu de boulen
en midgetgolfen en we hopen dat
dames-, sport- en gezelschapsvere
nigingen daar wat meer op afko
men. Bij die groepen kunnen we
scoren, dat is ons gat in de markt".
Geheel in de lijn van het rapport,
mikt de graaf op seirvice, shows, in
formatie en educatie. Naast ten
toonstellingen over spoorwegen,
amusement en reddingswerk biedt
Duinrell momenteel een verzame
ling minutieps nagemaakte dieren
die in de duinen leven of hadden
moeten leven. "Vleermuizen, roer
dompen, houtsnippen, konijnen:
we hebben nu al vijftien dieren
langs de gondelvaart staan. Bezoe
kers mogen de namen raden en krij
gen een lesbrief. Heel educatief'.
Verder werkt de eigenaar/direc
teur aan een "heel groot project",
waar hij weinig meer van zegt dan
dat het "internationaal educatief
wordt met veel elektronica". Hij is
naarstig op zoek naar sponsors
maar wil de plannen zo veel moge
lijk zelf ontwikkelen. Het project
moet een plaatsje krijgen in het cen
trum van het park, op de plek waar
nu nog de Westkustruiters zitten.
"Het zijn keurige mensen hoor,
die ruiters. Maar het is een beetje
gevaarlijk: al die paarden in een
drukbezocht pretpark. Ook de mest
is een probleem". De graaf heeft de
ruiters jaren geleden voor het eerst
de huur opgezegd. Omdat de ruiters
maar moeilijk een andere accom-.,
modatie konden vinden en de graaf
geen concrete plannen had, streek
hij keer op keer met zijn hand over
het hart. Nu is het over en zegt de di
recteur/eigenaar dat de Westkust-
ruiters niet op never, never-basis in
zijn park kunnen blijven: "Het is
heel naar, maar het zal een keertje
moeten".
Actie
Om het gewone publiek - de jonge
gezinnen, tieners en jonge twenners
- te behouden blijft de graaf op actie
mikken. Hij heeft de langste en
snelste overdekte glijbanen van Eu
ropa en een rodelbaan waarbij de
mensen uit de bocht kunnen vlie
gen: "We onderscheiden ons wat
dat betreft van parken als de Efte-
ling. Daar ga je in een attractie zit
ten en gebeurt alles voor je. Hier
klim je eerst omhoog naar de glijba
nen, bepaal je zelf welke glijbaan je
neemt en zetje zelf af'.
Andere verschillen zijn econo
misch van aard. De Efteling heeft
gigantisch geïnvesteerd in grote at
tracties en heeft de toegangsprijzen
navenant verhoogd. Van Zuylen wil
een bezoekje aan zijn park niet
duurder maken dan een bezoekje
aan de bioscoop en vreest het mo-
Attractieparken en andere dagrecreatiebedrijven doen het
minder slecht dan begin jaren 80 werd gevreesd.
Bezoekersaantallen namen tussen 1981 en 1987 iets toe en
de bezoekers bleven iets langer hangen. De inkomsten
stegen flink, maar de investeringen ook. Dit was vorige
week de boodschap van een rapport van het Nederlands
Research Instituut voor Toerisme en Recreatie.
De Club van Elf, een vereniging van directeuren van grote
dagrecreatiebedrijven, had het instituut aan het werk gezet
en liet bij de presentatie de nodige voorzichtigheid
doorklinken. Het mag dan goed gaan, in binnen- en
buitenland loert de concurrentie. Bovendien veranderen de
wensen van de mensen en vergrijst Nederland in snel
tempo.
De eigenaar/directeur van camping/attractiepark Duinrell
in Wassenaar, graaf H.R.J. van Zuylen van Nijevelt, is
laconiek als altijd. Volgens hem is de toeristenindustrie
veel professioneler geworden en kan ze het nodige aan.
"Het is nu echt een industrie. Vroeger zette je wat neer en
zei je: mooi. Nu is alles doordacht en dat moet ook".
ment dat mensen honderden kilo
meters reizen om uren in de rij te
mogen staan voor een attractie die
een minuut lol biedt: "Er is niets zo
funest voor een pretpark als een te
leurgestelde bezoeker. Die zie je na
melijk nooit meer terug", weet hij.
De graaf moet het voornamelijk
van mond-op-mondreclame heb
ben. Radiospots, folders, adverten
ties, stickers op bussen en tv-shows
uit Duinrell helpen een duur handje
en de vele openingen met hoge gas
ten doen de rest.
Tussen 1961 en 1988 investeerde
Van Zuylen een kleine 60 miljoen
gulden en in 1987 zei hij de komen
de vijf jaar 50 miljoen nodig te heb
ben. Veertig procent van dat bedrag
opgaan aan het vergroten
moest dan wel wat actiever worden
dan de Fata Morgana van het
sprookjespark in Kaatsheuvel.
Goedkoper
Om de investeringen terug te ver
dienen zou het aantal bezoekers
met een kwart moeten stijgen tot
1.250.000. De gemeente Wassenaar
schrok van de verhalen, conflicten
hoopten zich op en Van Zuylen
koos voor een goedkopere variant.
Hij legde dit jaar 2,5 miljoen gulden
opzij voor een zweefmolen, een wa
terachtbaan, een toegangshek, be
plantingen, wegen en een kinder
bad bij het Tikibad. Onderhoud, alles zelf deed in het landgoed van
schilderwerk en bijscholingscur- zijn voorvaderen,
sussen voor het personeel zetten de De laatste jaren heeft hij de be
au toon. Over de vergroting van het schikking over twee adjunct-direc-
het Tiki-bad en het verhogen van de Tikibad werd geen beslissing geno- teuren en twee commissarissen. De
Tikibad-toren met de toegestane men. ene commissaris komt uit de verze-
tien meter. De glijbanen zouden Door de regenachtige zomer en keringswereld, de andere is ban-
dan nog spectaculairder worden en een slechte catering was 1988 een kier. Met de luchthartige charme
het bad aan nog meer bezoekers hel- slecht Duinrell-jaar. Dit jaar loopt van een graaf noemt Van Zuylen
pen. Verder zette hij zijn zinnen op de camping 50 procent beter dan hen 'vrienden' en benadrukt hij dat
'acht en zit het attractiepark zijn park niet bij de bank van dp
De Wassenaarse Duinrell-directeur graaf H.R.J.
de liggen".
Zuylen van Nijevelt: "Een bungalowpark zou best in de r
"redelijk permanente tent",
compleet met skibaan
sneeuw. In navolging van de Efte
ling dacht Van Zuylen ook
kunst- precies op schema. Het noopt Van commissaris bankiert. Niet minder
Zuylen tot voorzichtigheid en hij
weigert de schuldenlasten de pan
vaarbij dc bezoeker langs r
overdekte attractie uit te laten rijzen. "Ik ben niet
plan té afhankelijk te worden i
spannende zaken wordt geleid. Het banken", zegt de graaf die lange tijd
laconiek doet hij over de collega's
van de Club van Elf. Zij heten con-
culega's en vormen een vrienden
clubje: "Een vervelende vent kun
nen we niet gebruiken".
Controle
In uw verslag van de vergadering
van de Leiderdorpse raadscommis
sie ruimtelijke ordening, verkeer en
milieu van maandag 29 mei wekt u
de indruk dat de PPR/PSP fractie
akkoord gaat met het collegevoor
stel betreffende onafhankelijke
controle op het toekomstige stort-
gebied 'De Does'. Het college kiest
voor interne steekproeven door een
gemeenteambtaenaar, aangevuld
met een zeer beperkte externe con
trole.
Wij zijn van mening dat 'onafhan
kelijk controle' alleen maar zinvol is
als die controle objectief en kwalita
tief van voldoende niveau is, en dat
aan die uitgangspunten het best
kan worden voldaan door de op
dracht tot controle aan een extern
ingenieursbureau te geven. Voor
het college telt vooral de kwantiteit,
ofwel het aantal steekproeven. Wij
zijn dus niet akkoord gegaan met
het collegevoorstel en hebben dat
duidelijk naar voren gbracht.
Mogelijk was het voor uw verslag
gever onvoorstelbaar dat wij met
dat standpunt alleen de WD als
medestander vonden. De zaak is
voor ons echter belangrijk genoeg
om u te vragen op deze wijze uw
verslag te corrigeren.
i» Wethouder J. de Vos heeft gistermiddag de gerestaureerde theekoepel i
telijk heropend.
WARMOND - Wethouder W.A.B.
Vos van openbare werken en mon
mentenzorg heeft gistermiddag,
het Warmondse Park Groot Leerust
En de onderlinge concurrentie
dan? "Wij trekken een heel ander
publiek dan Madurodam, om maar
wat te noemen. De Efteling is wel
een concurrent. Als je daar geweest
bent, ga je niet ook nog een keer de
volgende dag naar Duinrell". Geen
wonder dat de aanvallen zich op de
ze conculega richten. Van Zuylen
heeft het over "hoge prijzen, enor
me files en soms lange rijen".
Eenheidsworst
In het rapport wordt gewaar
schuwd voor nieuwe attractiepun-
ten in Nederland. De graaf nuan
ceert dat wat: "We zijn vrij liberaal
en wanneer iemand een heel nieuw
concept heeft, is dat prachtig. Het
moet vooral geen eenheidsworst
worden en zonder overheidssteun
gebeuren. Overheidssteun zorgt
maar al te vaak voor oneerlijke con
currentie, zeker wanneer het zaakje
failliet gaat en voor niets en niemen
dal wordt overgenomen. En wat
dacht u van dat windpark in Fries
land? Het zou miljoenen bezoekers
trekken, het werden er enkele tien
duizenden".
Ook de plannen voor een archeo
logisch park bij Alphen ontvangt hij
gematigd positief: "Het kan een aar
dige combinatie worden, dat en
Duinrell". Feit is wel dat het aantal
bezoeken aan de vijftig grote en
kleinere attractieparken en dieren
tuinen al jaren rond de 19 miljoen
blijft liggen en in feite vrij hoog is.
Terwijl Amerikanen gemiddeld een
keer per jaar een attractiepark be
zoeken, gebeurt dat in Nederland
gemiddeld anderhalf keer per jaar.
"Ik denk dat wanneer het ons
land goed gaat; het besteedbare in
komen stijgt en mensen meer vrije
tijd krijgen, het totaal aantal bezoe
ken nog verder omhoog kan", voor
spelt Van Zuylen. Ook buitenlan
ders kunnen vaker langskomen. Hij
pleit dan wel voor snelle treinen zo
dat mensen een dagje Disney-park
in Parijs wat gemakkelijker met een
bezoekje aan Duinrell kunnen com
bineren. Om de buitenlanders vast
te houden zijn goede verblijfsmoge
lijkheden nodig, zegt Van Zuylen in
navolging van het Nederlands Re
search Instituut voor Toerisme en
Recreatie.
Van Zuylen: "Een bungalowpark
zou best in de rede liggen. Maar je
moet daar wel een groot stuk grond
voor hebben en dat is hier alleen in
het duingebied voorhanden". En
dan: "Misschien is het iets voor
mijn zonen, later". De komende tijd
is hij tevreden met zijn 2000 plaat
sen tellende camping, compleet
met stacaravans.
Lastig
Met het oog op 1992 probeert hij als
voorzitter van Europarcs, de Eu
ropese club van attractieparken, de
omstandigheden gelijk te trekken
in de verschillende lidstaten. BTW-
tarieven mogen niet te ver uiteen lo
pen, er moeten eenduidige veilig-
verpauperde koepel, maar het duur- voorheen ook had. Het gebouwtje heidseisen en redelijke bestem
de lang voordat de gemeenteraad wordt niet verhuurd aan verenigin- mingsplanprocedures komen en de
als de Efteling heeft daar veel min
der last van gehad. Aan de ene kant
is dat begrijpelijk in onze dichtbe
volkte Randstad en het unieke wa
terwingebied. Aan de andere kant
ging het vaak te ver. Kijk maar naar
Engeland. Daar mag je, binnen de
grenzen van een park, bijna alles.
Hier moet ik al toestemming heb
ben als ik de dakgoot een ander
kleurtje wil geven".
Terwijl het nieuwe bestemmings
plan de nodige versoepelingen kent
en globaler is geworden, legt de
nieuwe hinderwetvergunning extra
beperkingen op. "De kok moet met
dichte deur koken, terwijl ik bij wij
ze van spreken geen buren heb.
Ambtenaren hebben echt de
puntjes op de i gezet om een stuk
van 220 bladzijden te produceren.
Volgende week dient de zaak bij de
Raad van State. Dat zal wat wor
den".
Bij het bestemmingsplan wilde
de graaf zich neerleggen, ware het
niet dat Wassenaar strakkere eisen
stelde dan de Kroon. Zo mocht hij
veel minder doen met het terrein
waar vroeger het centraal gelegen
'kasteel' stond. Bij het opstellen van
een nieuw bestemmingsplan wil de
graaf de toegestane bouwhoogte
opkrikken. De twintig meter die her
en der is toegestaan, is hem te laag:
"Een gebouw is al snel 30 meter
hoog en geeft ook dan geen proble
men. De vlag op onze uitkijktoren,
het hoogste punt van Duinrell,
steekt 50 meter boven het NAP uit
en zie je maar op een punt in Wasse
naar. En als je dan een klein puntje
ziet is dat toch leuk?"
'Huurhuizen in
Zoeterwoude
liefst naar
eigen inwoners'
ZOETERWOUDE - Niet alleen de
huizen van Zoeterwoude's laatste
nieuwbouwwijk Bloemenweide
maar ook de woningen die Zoeter-
woudenaren achterlaten als ze naar
Bloemenweide verhuizen, moeten
zo veel mogelijk in Zoeterwoudse
handen komen. "Anders bouwen
we indirect voor niet-Zoeterwoude-
naren", aldus burgemeester A. Hou-
dijk in de raadscommissie volks
huivesting. Om dat doel te berei
ken, werkt de commissie hard aan
criteria voor de uitgifte van vrije
sector kavels van de wijk Bloemen
weide.
Alle fracties zijn het erover eens
dat Zoeterwoudenaren die nu een
huurhuis bewonen, de meeste voor
rang moeten krijgen. Zij laten im
mers een huurhuis achter en het is
de gemeente die bepaalt wie daar
mogen wonen. Op de tweede plaats
komen de "starters", de mensen die
nu zelf nog geen huis hebben maar
bij hun ouders woonachtig zijn.
De raadsleden willen ook grip
krijgen op achtergelaten koophui
zen. Alleen WD-raadslid Van der
Kooi weet nog zo net niet of hij zijn
fractie voor dat idee kan winnen.
Toch wil de raadscommissie Zoe
terwoudenaren die hun koophuis
aan een dorpsgenoot verkopen,
krijgen meer voorrang geven bij de
toewijzing van Bloemenweide-ka
vels dan Zoeterwoudenaren die za
ken doen met "buitenstaanders".
Iets minder voorrang krijgen
Zoeterwoudenaren die hun huis
verkopen aan mensen die econo
misch gebonden zijn aan Zoeter
woude. Nog iets minder voorrang is
er voor Zoeterwoudenaren die ver
kopen aan economisch gebondenen
uit de Leidse agglomeratie.
Dressuur
Ruitervereniging Liethorp in Leiderdorp
organiseert zondag een gecombineerde
wedstrijd springen en dressuur voor le
den. Belangstellenden zijn welkom vanaf
10.00 uur in sportpark De Bloemerd.
Ruilbeurs
Vereniging De Verzamelaar houdt
maandag 5 juni een ruilbeurs in gebouw
De Werf in Voorschoten (Schoolstraat 4).
Postzegels, ansichtkaarten, bierviltjes,
munten en andere verzamelobjecten
kunnen tussen 19.00 en 22.00 uur wor
den geruild.
Fietstocht
Jong en oud kan zondag meedoen aan
een fietspuzzeltocht in de omgeving van
warmond. Start vanaf 13.00 uur bij het
Meerpunt in de Dorpsstraat.
Ars Aemula
Twaalf leden van de Leidse Kunste
naarsvereniging Ars Aemula exposeren
van 3 tot en met 25 juni in het Ambachts-
en Baljuwhuis in Voorschoten.
Op de expostitie zijn schilderijen, aqua
rellen, foto's, gemengde technieken en
beeldhouwwerken te zien.
Concerten
Het Leids Barok Ensemble geeft zondag
4 juni een concert in het Groene Kerkje in
Tien Zoeterwoudse JKSTST2
Corelli, Bach, Handel en Mozart. Aan
vang 20.15 uur.
Ensemble II Preto Rosso geeft zondag 4
juni een concert in de Dorpskerk van
Zoeterwoude. Het programma omvat
werken van Sammartini, Scarlatti, Han
del, Telemann en Naudot. Aanvang
14.30 uur.
vrouwen richten
adviescommissie op
ZOETERWOUDE - Zoeterwoude
heeft net als 220 andere gemeenten
in ons land nu ook een VAC. VAC
staat voor vrouwenadviescommis
sie. De tien vrouwen tellende com
ment gesprekspartner zijn van de
gemeente, andere opdrachtgevers
als ontwerpers en aannemers, bij
welk bouwproject dan ook.
De VAC geeft vooral praktische
adviezen die voornamelijk voortko
men uit een vrouwelijke kijk op
bouwplannen. Vrouwen brengen
immers veel tijd in en rond de wo
ning door.
Zomerbridge
Voor niet-rokers organiseert bridge-club
[De schrandere vos' elke maandag een
speciale bridge-avond. Gedurende de
zomermaanden (vanaf 5 tot en met 28
augustus) worden de wedstrijden gehou
den in 'Hotel het Witte Huis' in Oegst-
geest Belangstellenden kunnen zich
aanmelden bij M.E.L. Vogel, (Dwergwier
5, Leiden) of H.I.J. Schrandt (Louise de
Colignylaan 17, C
i het Warmondse park Groot Leerust fees-
geschikte architect en aanne- gen,
de gerestaureerde theekoepel offi- gekozen
r kon vinden. Uiteindelijk werd
particulieren zullen i
de twee ton gekost. Het ministerie bacht. Pas
van welzijn, volksgezondheid en knapbeurt begonnen. De koepel
cultuur heeft 70 procent van de tota- bleek er zo slecht
Ie kosten, zo'n 125.000 gulden, voor monument niet
gebruik maken. Een aantal
de oorspronkelijk Warmonders heeft de sleutel van de
toegangsdeur en zal de koepel ge
bruiken om een kaartje te leggen en
werd jnet de op- een kopje koffie te drinken.
Volgéns Lautenbach
Warmondse architect B. van Beek
aannemer uit Bergam-
sociale premies vindt hij
ge landen ronduit te hoog: "Voor de
prijs van een toegangskaartje kun
nen we een scholier drie kwartier
aan het werk houden omdat hij zo
nodig ook tegen ziekte verzekerd
moet zijn en spaart voor zijn AOW.
bij stukje
haar rekening genomen. Warmond beetje kon worden opgeknapt. De
de Leiderdorpse heeft het resterende bedrag betaald, koepel werd in zijn geheel in de
toe dat het kleine gemeente als Warmond nog In Amerika kun je scholieren drie
Jos Jansen
Nijenrode 10
Leiderdorp
De restauratie is niet zonder slag werkplaats hersteld.
of stoot tot stand gekomen. In 1985
zou de gemeente zo snel mogelijk
beginnen met de restauratie van de
Het bouwwerk behoudt volgens
gemeentesecretaris I.J. Lautenbach
de bijzondere bestemming die het
mogelijk. Is de gemeente niet bang
voor vandalisme en diefstal? "Als je
denkt aan vandalisme kan het juist
een preventieve werking hebben
wanneer er vaak mensen in de koe
pel zitten", aldus de gemeentesecre
taris.
laten werken voor de prijs
een toegangskaartje".
Het meest ergert Van Zuylen zich
aan bestemmingsplannen. "Als een
van de eersten zijn wij in 1973 al
aangepakt en maar weinigen is het
leven zo lastig gemaakt. Een park
VOORSCHOTEN - Achttien bewoners van de Hofweg-west in Voorscho
ten hebben in een brief aan B en W hun bezwaren geuit tegen de vestiging
van de auto-showroom Van Schie in hun straat. 'Zo blij als we zijn met de
toezegging dat onze straat wordt opgeknapt, zo teleurgesteld zijn we, nu
we vernomen hebben dat men een autoshowroom gaat vestigen', stellen
de bewoners in de brief.
Ze zijn bang dat het autobedrijf verkeer aantrekt van potentiële kopers
en clandestien parkeerplaatsen gaat innemen. Bovendien vrezen ze dat het
aanzicht van de straat door de vestiging van een autohandel wordt ge
schaad. Ze vinden dat een dergelijk bedrijf een armoedige indruk maakt in
een woonstraat.
Daarnaast zijn de bewoners bang voor uitbreiding van het bedrijf. 'De fa
milie De Laat heeft een tuin die onlang is ingekort en de bestemming be
drijventerrein heeft', schrijven ze in de brief. 'Als de huidige eigenaar deze
grond verkoopt is het leed niet te overzien en komt er een gigantisch auto
park achter onze tuinen'. De bewoners zijn bang dat de huizen, die voor
grote bedragen zijn gerenoveerd, hierdoor in waarde zullen dalen. De acht
tien Hofwegbewoners hopen dat hun argumenten er toe leiden dat de ge
meente de vestiging van het bedrijf niet toestaat.
1989 biedt ondernemers weer volop commerciële scoringskansen. Niet alleen omdat de consumptieve bestedin
gen gelijke tred houden met een stijgend vertrouwen in een groeiende economie, maar ook omdat,de grote beurs-
tentoonstellingen in hun kielzog regionaal veel consumenten over de streep trekken.
Het Leidsch Dagblad en Alphens Dagblad maken het hun lezers dit jaar weer extra gemakkelijk om trends, ont
wikkelingen en aanbod op de voet te volgen. De speciale advertentiepagina's (vaak met gratis steunkleur) bieden
een overzichtelijke en duidelijk herkenbare presentatie van wat ondernemers hun potentiële klanten in dat specifie
ke marktsegment te bieden hebben.
DOELGERICHT ADVERTEREN BRENGT CONSUMENTEN IN BEWEGING!
Verschijning: dinsdag 6 juni
SPECIAL INBRAAKPREVENTIE
De zomer komt er weer aan. Dat betekent hopelijk veel zon, lekker
uitrusten en op vakantie gaan. Maar óók zorgen! Want niets is zo
aantrekkelijk voor geveltoeristen, als een verlaten pand.
Maak het ze niet gemakkelijkl Laat u informeren door specialisten
op het gebied van inbraakpreventie. Zij staan in deze special!
Telefonisch opgeven van special-advertenties: 071 1613 93
