'Macht van Gorbatsjov is te groot' Cristiani dreigt klok in El Salvador terug te zetten »C»TBgri Jeltsin wil referendum Bush vraagt Moskou Muur af te breken Regering China begint tegenaanval Voedseloproer in Argentinië houdt aan DONDERDAG 1 JUNI 1989 MOSKOU (Rtr/UPI) - Boris Jeltsin, afgevaardigde in het nieuwe parlement van de Sovjetunie, heeft gisteren het Volkscongres gewaarschuwd dat Sovjetleider Michail Gor batsjov te veel macht zou kunnen krijgen. Hij heeft daarom voorgesteld jaarlijks een referendum te houden over het be leid van de president. In een felle toespraak tot het Con- op hoog niveau, de zwarte markt en gres van Volksafgevaardigden, die de privileges voor hoge functiona- rechtstreeks werd uitgezonden rissen. Ook wilde hij weten wie van door de Sovjettelevisie, verweet de leiders in het Kremlin het leger PEKING Zo'n honderd Chinese Jeltsin Gorbatsjov dat hij er in de en veiligheidstroepen de opdracht soldaten in gevechtsteneu zijn Een officier van het Chinese leger onderhandelt met van de Communistische Partij in Peking. aantal studenten over hun sit-in protest voor het gebouw vier jaar dat hij aan de macht i: in geslaagd is de groeiende econo mische crisis in het land terug te dringen. "Het Congres, de grondwet en de partij hebben het staatshoofd ui terst vergaande bevoegdheden ge geven". zo zei Jeltsin tegen de 2250 afgevaardigden, nationalistische ochtend opgedoken op een steen- meldt dat het vroedere keizerlijke I de Georgische worp afstand van het Plein van de complex 'op last van de hoogste au- hoofdstad Tbilisi uiteen te jagen. Hemelse Vrede dat nog steeds door toriteiten' voorlopig is gesloten. Bij Daarbij kwamen 20 het duizenden studenten wordt bezet. leven. De voormalige partijchef van In looppas en onder het zingen Moskou kreeg niet r leefd applausje var den na zijn toespraak. r dan een be- krijgsliederen trokken de soldaten, keerd. de zuidelijke ingang stonden ochtend talrijke bussen gepar- de Congresle- die ongewapend Een andere afgevaardigde, de dwenen brede Changanboulevard langs de later i ten zijn rede, die iets langer duurde voormalige Olympisch kampioen zijstraten. Bob Mantiri gewichtheffen Joeri Vlasov, eiste inzage in de omvang en het budget van de geheime dienst KGB, die hij Hnnr betitelde als een "ondergrond? uuu rijk". De KGB "controleert alle as pecten van de samenleving en ie- dereen die erin leeft, maar wordt zelf niet gecontroleerd", zo zei Vlas ov in een vlammend betoog. "Wij Het plein weten niet hoeveel mensen e ken en hoe groot het budget KGB is de meest gesloten, ben", zo zei Vlasov Vlasov pleitte verder geling die het mogelijk maakt dan de toegestane 15 minuten aangedaan aanhoorden. "Het zou verleidelijk kunnen lij ken onze problemen met dwangme thodes op te lossen zodat wij ons, zonder dat we het merken, bevin- deh in een nieuw autoritair regime, een nieuwe dicatuur". En Jeltsin vervolgde: "In 70 jaar hebben wij nog geen methode ontwikkeld om de activiteiten van het staatshoofd te controleren. Als controlemiddel stel ik een jaarlijkse volksraadple ging voor over het vertrouwen van de mensen in de voorzitter van de Opperste Sovjet, de president". Jeltsin werd twee jaar geleden uit president die het Politburo van de partij gegooid nadat hij het trage tempo van Gor- batsjovs hervormingsprogramma ooit onaantastbare KGB sloeg aan de kaak stelde. In maart werd een bom bij de afgevaardigde hij met overweldigende meerder- zijn toespraak kreeg Vlasov heid in het Congres van Volksafge- staande ovatie van de Congi vaardigden gekozen, maar tot grote den, terwijl de afgevaardigden verontwaardiging van veel Mosko- vieten kreeg hij aanvankelijk geen plaats in de Opperste Sovjet, het permanente parlement. Uiteinde lijk kwam Jeltsin maandag toch in de Opperste Sovjet, nadat een ande re afgevaardigde zijn zetel had op gegeven. De kersverse parlementariër le verde felle kritiek op de corruptie studenten daar dinsdagochtend De hadden neergezet, lieten de militai- I w en- ren echter links liggen. Vermoede- zweerderige organisatie die wij heb- lijk gaat het hier om een intimidatie- formatie achter- vrijheid die de toorts met twee han- houdt voor het parlement, af te zet- den in de hoogte houdt, met hun le- ten. Maar vooral zijn kritiek op de ven zouden beschermen. Het is voor het eerst sinds de bom bij de afgevaardigden. Na noodtoestand elf dagen geleden g Vlasov een werd afgekondigd, dat militairen de Congresle- zich in het centrum van de hoofd- "gden in stad lieten zien. Al die tijd hield het zich uit- leger zich ergens in de stad verbor gen, vermoedelijk in de Verboden |De verschijning van de soldaten er- in hartje Peking komt na aanwijzin- de gen, dat de conservatieve regering van premier Li Peng de tegenaanval heeft geopend. Van het zeventien verdiepingen tellende prestigieuze Peking-hotel aan de Changanboule vard wapperen sinds gisteren rode banieren die steun betuigen aan de communistische partij en het 'bour- geois-liberalisme' hekelen. Ook in andere staatshotels hangen deze ba- het vrijheidsbeeld dat nieren. Hotelpersoneel is met ont slag gedreigd wanneer zij meedoen aan betogingen. De staatstelevisie liet beelden zien van een pro-regeringsbetoging van enkele honderden arbeiders, boeren en politiemannen. De de monstranten steunen de noodtoe stand die door premier Li Peng twaalf dagen geleden werd afge kondigd en roepen de studenten op de collegebanken weer op te zoe ken. Eerder liet de politie drie lei ders van een niet-erkende arbei dersunie oppakken, evenals elf le den van de motorfietsenclub de Tij gerbrigade die na de afkondiging van de noodtoestand militairen zou- poging. De studenten hadden der gezegd dat ze het tien meter ho ge standbeeld van de godin den hebben verhinderd om de stad binnen te trekken. In Daxing in het zuidelijke dis trict van Peking staken betogers een op de intellectuele dissident Fang Lizhi gelijkende pop in brand. Er circuleerden berichten dat de veiligheidspolitie een groot aantal intellectuelen, schrijvers en journa listen die de studenten steunden, had opgepakt. Een andere aanwijzing dat dè re gering pogingen doet om weer greep te krijgen op de situatie is het feit dat alle anti-regeringspamflet- ten aan de muren in de buurt van het plein van de Hemelse Vrede gis ternacht zijn verwijderd. De autori teiten draaiden sinds gisteren ook voortdurend via luidsprekers in de buurt van het plein een toespraak af die zou zijn geschreven door parle mentsvoorzitter Wan Li. die de studenten beschouwen als een supporter van hun zaak, is nu weer terug in Peking. Hij kwam uit Shanghai waar hij was uitgestapt na zijn afgebroken reis door de VS en Canada. De regering heeft de buitenland se journalisten in Peking gewaar schuwd dat krachtens de noodtoe standmaatregelen geen interviews mogen afnemen, filmopnamen ma ken of fotograferen. Maar niemand lijkt er zich echter aan te storen. BONN (GPD/AP) - De Amerikaan se president Bush heeft de Sovjetu nie gisteren uitgedaagd "de Koude Oorlog te begraven door de tragi sche deling van Europa ongedaan te maken, te beginnen met het afbre ken van de Berlijnse Muur". Hij riep tevens op tot vrijheid en democratie in heel Europa, waarbij hij aante kende dat het communisme zijn doelstellingen niet heeft waarge maakt. Bush deed deze uitspraken in Mainz gedurende zijn bezoek aan Westduitsland. De president erkende dat de weg naar democratie in Oosteuropa moeilijk zal zijn, maar "ik zal alles doen om de gesloten samenlevin gen in het Oosten te openen. Bij mijn aanstaande bezoeken aan Po len en Hongarije zal ik deze bood schap uitdragen: er kan geen vere nigd Europees huis zijn voordat ie dereen vrij is van kamer naar kamer te gaan". De president kondigde vier voor stellen aan die de Europese deling moeten helpen overwinnen. In de eerste plaats wil hij zich inzetten voor vrije verkiezingen en politiek pluralisme in Oosteuropa. "De grenzen met geweren en mijnen moeten weg. Nergens is de schei ding tussen Oost en West zichtbaar der dan in Berlijn. Daar scheidt de wrede Muur buren en families. De ze Muur is èen monument voor het falen van het communisme. De Muur moet weg". Zijn tweede plan heeft ook be trekking op Berlijn. "Glasnost is een Russisch woord, openheid een westers concept. Ons voorstel is van heel Berlijn een handelscentrum tussen Oost en West te maken, een plaats van coöperatie en niet van confrontatie. Breng glasnost naar Oost-Berlijn". Het derde 'plan behelst mondiale samenwerking op het milieugebied. Bush verwees naar de olieramp in Buitenland kort Chili In Chili zijn de oppositie en het be wind van generaal Pinochet het eens geworden over een reeks van wijzigingen in de omstreden grond wet uit 1980. Waarschijnlijk zullen die hervormingen begin augustus aan een volksstemming worden on derworpen. In december moeten er presidentsverkiezingen plaatsvin den. Stroessner De in februari afgezette president van Paraguay, Stroessner, heeft gis teren officieel politiek asiel gekre gen in Brazilië. In april wist een Pa- raguyaanse regeringsfunctionaris te melden dat de generaal geen ver blijfsvergunning voor de Verenigde Staten had gekregen, waar zijn vrouw woont. Roken Iedere dertien seconden sterft er gens op de wereld een roker of rook ster aan longkanker, longemfy seem, chronische bronchitis of een hartaandoening. Dat zijn jaarlijks bijna 2,5 miljoen mensen, onder wie een toenemend aantal vrouwen. Dit heeft de Wereldgezondheidsorgani satie (WHO) gisteren in Genève be kendgemaakt. Kashoggi De VS hebben gisteren Zwitserland verzocht om uitlevering van de Saudische miljonair Khashoggi. De zakenman en wapenhandelaar, die een belangrijke rol speelde in de Iran-affaire, moet in de VS terecht staan wegens fraude in verband met zijn zakenpraktijken met de afge zette Filipijnse dictator Marcos. Aids Naar schatting 400.000 Tanzanianen hebben het hiv-virus en versprei den onbewust de ziekte aids. Dat verklaarde de Tanzaniaanse minis ter van volksgezondheid. Aids wordt in Afrika voornamelijk ver spreid via seksuele contacten onder heteroseksuelen. Bulgaren In de Bulgaarse hoofdstad Sofia hebben ongeveer 60.000 mensen voor de Turkse ambassade gede monstreerd tegen de 'anti-Bulgaar- se campagne' in Turkije, aldus offi ciële bronnen. Zij riepen Turkije op zijn grenzen te openen voor Turkse Bulgaren die hun land willen verla ten. Ontvoering In de buurt van de Italiaanse stad Florence is dinsdagavond de 65-ja- rige industrieel Belardinelli ont voerd toen hij met de auto op weg was van zijn kantoor naar huis. Dit heeft de Italiaanse politie gisteren meegedeeld. De politie heeft echter nog geen eis om losgeld ontvangen. Menem en Alfonsin zoeken oplossing in crisis Kerk Zuidafrika wil ander volkslied JOHANNESBURG (GPD) - De Anglicaanse Kerk in Zuidafrika wil het volkslied vervangen. In plaats van 'Die Stem van Suid-Afrika' moet tijdens bijeenkomsten van de kerk in de toekomst het 'Nkosi sike- lel'i Africa' (God helpt Afrika) wor den aangeheven. Volgens de indie ners plaatst het huidige volkslied het belang van de blanke natie bo ven God. Bovendien wordt 'Die Stem' door de meerderheid van de bevolking niet als volkslied geac cepteerd. 'Nkosi' geldt als het volkslied van zwart Zuidafrika. Bijeenkomsten van de zwarte oppositie worden vaak besloten met het zingen van dit lied. Maar ook kleurlingen wei geren steeds vaker 'Die Stem' te zin gen. Alaska en de kernramp in Tsjer- nobyl en bood technologische en ju ridische samenwerking aan. Zijn vierde voorstel was gericht op de afbouw van de overbewape ning in Europa. Hij herhaalde in grote lijnen zijn in Brussel op de NAVO-top gelanceerde plannen. Samenvattend zei president Bush: "Groeiende politieke vrijheid in het Oosten, een Berlijn zonder Muur, een schoner milieu, een minder ge militariseerd Europa: stuk voor stuk edele doelen". "Samen vormen ze het funda ment voor een visie op langere ter mijn: een vrij en zelfstandig Euro pa. Laat de Russen weten dat ons doel het niet is hun legitieme veilig heidsbelangen te ondermijnen. Ons doel is het hen stap voor stap ervan te overtuigen dat hun definitie van veiligheid overdreven is, dat hun diepe angsten niet zijn gefun deerd". Amnesty laakt administratieve hechtenis Israël DEN HAAG (ANP) - Amnesty In ternational veroordeelt het systeem van administratieve detentie dat sinds maart 1988 in Israël en de be zette gebieden wordt toegepast. In een vandaag in Londen uitgegeven rapport schrijft de mensenrechten organisatie dat deze vorm van ge vangenhouding de fundamentele rechten van de mens schendt. Ruim 5000 Palestijnen zijn sinds het uitbreken van de intifada, de op stand van de Palestijnen in de be zette gebieden, in december 1987 zonder aanklacht of proces in admi nistratieve detentie gehouden. Vol gens Amnesty zitten op dit moment ten minste 1100 Palestijnen op deze gronden gevangen. Het grootste deel van de gevange nen zit onder moeilijke omstandig heden gevangen in het gevangen kamp Ketziot - ook bekend onder de naam Ansar III - in de Negev- woestijn. De meesten worden zes maanden vastgehouden, maar deze periode kan steeds met zes maan den worden verlengd. In een aantal gevallen is dat herhaalde malen ge beurd. De gronden voor administratieve detentie zijn ruim geformuleerd. Dit heeft er volgens Amnesty toe ge leid dat de maatregel in Israël en de bezette gebieden wordt gebruikt om mensen gevangen te zetten die vreedzaam gebruik maken van hun recht op vrijheid van meningsuiting en van vergadering. De Israëlische autoriteiten kunnen mensen gevan genzetten indien zij menen dat die de veiligheid van de staat of het ge bied (onder militair gezag) of de pu blieke veiligheid in gevaar brengen. BUENOS AIRES - Het gevaar voor een complete anarchie in Ar gentinië is nog altijd niet voorbij. Gisteren kwam het opnieuw tot een reeks van plunderingen in de arme, industrie-voorsteden van Buenos Aires. Daarbij werden drie mensen gedood. In totaal heeft de al drie da gen durende sociale onrust nu 15 le vens geëist. Er zijn meer dan 200 ge wonden geteld en er zijn ongeveer 2000 mensen gearresteerd. door Rob Sprenkels President Alfonsin sprak lange tijd met Menem, zijn eerder deze maand gekozen opvolger van de peronis- tische partij. Menem zei zijn mede werking toe bij het zoeken naar een oplossing voor de crisis, maar wei gerde tegelijkertijd een vorm van samenwerking met de radicalen van Alfonsin. Er komen twee gezamenlijke commissies van peronisten en radi calen om de begroting voor dit jaar aan de huidige realiteit aan te pas sen. Ook zal die commissie zich bui gen over de plannen var regering, die officieel op 10 decem ber aan de macht komt. Verder zullen dë peronisten een missie van de regering naar de Vere nigde Staten begeleiden om daar pident Alfonsin (links) en zijn opvolger Menem rechts) over de ernstige economische crisis waarin het (foto ANP) over de buitenlandse schuld van Ar- lingsachterstand van 2,8 miljard gentinië te onderhandelen. Het gaat dollar over vorig jaar. En niemand daarbij om 60 miljard dollar. Ook weet waar de voor dit jaar gepro- hebben de Argentijnen een beta- grammeerde aflossingen en rente's van 6,6 miljard dollar vandaan moe ten komen. Menem toonde zich na afloop van de ontmoeting met Alfonsin ervan overtuigd dat de crisis 'beetje bij beetje' zal opklaren. Volgens hem zaten er 'professionele oproerkraai ers' achter de rellen. De peronis- tische leider zei te geloven dat de op gang gekomen voedseldistributie onder de armen spoedig verlichting zal brengen. Over een mogelijk voortijdig af treden van Alfonsin zou niet zijn ge sproken. Menem zelf verklaarde echter daarmee nog altijd serieus rekening te houden. Eerder had Juan Carlos Pugliese, de minister van binnenlandse zaken, verklaard dat Alfonsin sowieso voor decem ber zal vertrekken. Inmiddels zijn daar ook i van het speciale Albatros-c do ingezet om de orde te kunnen handhaven. Het gaat om de eerste directe inmenging van het Argen tijnse leger in de huidige crisis. KINDERHANDEL - Tussen Italië en El Salvador zou een 'kolossale' kinderhandel bestaan. Dat heeft het Italiaanse dagblad La Republica vandaag gemeld. De handel is door de Romeinse justitie ontdekt. Vol gens de krant zijn honderden Sal vadoraanse kinderen verkocht aan Italiaanse echtparen. De Romeinse justitie stelde een onderzoek in naar aanleiding van klachten uit El Sal vador. ADVERTENTIE SPECIALE LEOLUX SHOW BIJ EUROPAMEUBEL BENTHUIZEN van 11 meit/m3juni Om u eens kennis te laten maken (of de kennismaking te vernieuwen) met de unieke kollektie Leolux zitmeubelen, eethoeken en salontafels, houdt Europameubel Benthuizen een speciale Leolux expositie van 11 mei t/m 3 juni waar u alle gelegenheid heeft de kollektie van Leolux te bewonderen en te 'bezitten'. Gelijktijdig met deze expositie kunt u de werkelijk magnifieke kollektie KENDIX gordijn stoffen welke zeer harmonieus gekombineerd kunnen worden met Leolux meubelen in volle glorie aanschouwen. M EUROPAMEUBEL BENTHUIZEN Tel079-311200 'HFTCOMPLKI F WONF.N IN HET GROENE HART VAN HOLLAND' Gemakkelijk te bereiken vanaf rijksweg A12 Den Haag - Utrecht (afslag Bleiswijk) MEXICO-STAD (GPD) - Het is een triest afscheid. De door kanker uitgemergelde Josë Napoleon Duarte heeft het einde gehaald. Maar erg tevreden is hij niet. Tij dens zijn laatste optreden optreden voordat hij vandaag afstand deed van de macht, waarschuwde Duarte dat El Salvador in een nieuwe spi raal van geweld terecht dreigt te ko- door Rob Sprenkels De 41-jarige Alfredo Cristiani van de ultrarechtse Arena-partij heeft vandaag een bijna onregeerbaar land in handen gekregen. De linkse guerrillabeweging Nationaal Be vrijdingsfront Farabundo Marti (FMLN) maakte haar dreigement om de machtsoverdracht te versto ren al gedeeltelijk waar. Aan de vooravond van de officiële plechtig heid zat als gevolg van een nieuwe reeks sabotage-acties opnieuw het halve land zonder stroom. Er waren ook veel telefoonkabels doorgesne den. In bijna negen jaar burgeroorlog vielen meer dan 70.000 doden en zijn er twee miljoen oorlogsvluchte lingen. De verwoeste economie wordt op de been gehouden dankzij de miljoenen dollars die dagelijks uit de Verenigde Staten binnenstro- De vertrekkende president heeft geen eind aan de oorlog kunnen ma ken. Duarte heeft zelfs geen kans gezien om af te rekenen met de fla grante schendingen van de mensen rechten. Zijn excuus is dat hij ook nooit echt alle macht in handen heeft gehad. In het begin van de jaren tachtig, als leider van de militaire junta, moest Duarte dansen naar de pijpen van het leger. Eenmaal als gekozen president, in 1984, werd het parle ment overheerst door ultra-rechts. En daarna waren er weer alle eisen van het leger en Washington. Het grootste succes, zo vindt Duarte zelf, is het behoud van de de mocratie. Maar er zijn meer succes sen. Zo heeft de christen-democraat meer vrijheid gegeven aan de Sal vadoraanse media en speelde hij een belangrijke rol in het Midden- amerikaanse vredesproces. Ook Cristiani heeft hij de terugkeer bewerkstel ligd van linkse politici en opende hij de deur voor vredesonderhandelin gen met de guerrilla. Maar met de komst van de ultra rechtse Cristiani dreigt de klok weer te worden teruggezet. Vorige week legde de komende president nogmaals uit, dat hij bereid is om 'onmiddelijk' met de linkse rebel len rond de tafel te gaan zitten. „Maar", zo merkte Cristiani op, „al leen als de subversieven hun wa pens willen neerleggen. In geen ge val ben ik bereid om met terroristen te onderhandelen". De gebeurtenissen van de afgelo pen dagen zijn een dreigende voor bode. Vorige week donderdag lan ceerden de guerrillastrijders een van hun meest spectaculaire acties in de hoofdstad San Salvador sinds het begin van de burgeroorlog. Te gelijkertijd werden met mortierge- schut drie belangrijke legerposten aangevallen, inclusief de San Carlos kazerne. Het antwoord van het leger was ongekend hard. De campus van de nationale universiteit werd be stormd. Ruim duizend studenten zaten langer dan een uur opgesloten in hun leslokalen. De volgende dag werden de lokalen van zes linkse or ganisaties door speciale comman do-troepen omsingeld. Vier ervan werden ondersteboven gehaald, in clusief het kantoor van de onafhan kelijke mensenrechtencommissie. Al eerder hadden rechtsgezinde militairen beweerd dat de universi teit een 'broeinest' van 'terroristen' is. En ook, dat de kantoren van de linkse organisaties schuilplaatsen zouden zijn voor de stadscomman- do's van de guerrillabeweging. Maar nog nooit was er zo direct en zo massaal na een aanval opgetre den. Natuurlijk werd er niets gevon den. Desalniettemin werden toch een viertal vakbondsleiders afge voerd. Een van hen, Francisco Pe rez, staat nu samen met een mede werker als 'vermist' opgeschreven. De autoriteiten ontkennen dat hij is gearresteerd. De afgelopen weken zyn in El Sal vador weer hele stapels papier met moordbedreigingen verspreid. Linkse politici voorspellen een defi nitieve wederopstanding van de ul tra-rechtse doodseskaders die in het begin van de jaren tachtig dui zenden doden op hun geweten heb ben. „Cristiani wil alle progressieve bewegingen onthoofden", vreest Guillermo Ungo, de politieke leider van het gewapende verzet. "Er komt een onderdrukking die is ge schoeid op fascistische leest". Ungo gelooft dat de Amerikanen eventu eel het doen en laten van ultra rechts aan banden kunnen leggen. Cristiani zelf is ervan overtuigd dat hij de rebellen met geweld op de knieën kan krijgen. Volgens de mi litaire experts binnen de partij van Cristiani, Arena, heeft het leger door alle corruptie de afgelopen ja ren niet effectief kunnen functione ren. "Voor veel militairen is de oor log een winstgevende zaak, daarom hebben ze er geen eind aan willen maken", zo verzekert de vroegere kolonel Sigfrido Ochoa. Nog meer oorlog in naam van de vrede. De linkse guerrillastrijders hebben een soortgelijke strategie ontworpen. Ook zij zijn ervan over tuigd dat ze de regering met militai re acties vroeg of laat tot echte on derhandelingen kunnen dwingen. De strijd in El Salvador lijkt voorlo pig niet voorbij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5