CDA: 12
voor
miljard
uitkeringen
Wetenschappers twisten over nut van wijkpolitie
Boycot Zuidafrika
is alleen zaak Rijk
Ontwerp-programma herstelt koppeling
Nederlandse snelwegen drukste
maar ook veiligste van Europa
■IT'S A
MAN'S
WORLD
T-SHIRTS 2 ST. 40,-
'Belg was uitputting nabij
toen hij moord bekende'
Inbraakbende
WOENSDAG 31 MEI 1989
BINNENLAND
DEN HAAG (ANP/GPD) Het CDA wil de komende vier jaar 12 miljard gulden uittrek
ken voor verhoging van de sociale uitkeringen en de lonen van ambtenaren en trendvol
gers. Voor werkgelegenheidsplannen trekken de christen-democraten vooralsnog geen
extra geld uit. Het nieuwe kabinet moet eerst proberen afspraken te maken met vakbon
den en werkgevers en vervolgens kijken wat die kosten, zo staat in het ontwerp-verkie-
zingsprogramma dat het CDA gisteren presenteerde.
Het programma voorziet in een ver- miljoen), misdaadbestrijding (350
dere vermindering van het over- miljoen), gehandicapten- en zwak
heidstekort met 0,5 procent per jaar zinnigenzorg (250 miljoen) en huur
kosten: 10.5 miljard), verhoging subsidie (100 miljoen),
van de kinderbijslag voor het eerste Het CDA wil de defensie-uitga
kind van 60 gulden per kwartaal ven laten toenemen met 0.6 procent
voor het eerste kind (1 miljard) en en handhaaft daarmee het huidige
extra uitgaven voor onderwijs (500 groeipercentage. Voor het milieu
beleid trekt het CDA 2,6 miljard gul
den extra uit, een verdubbeling van
de huidige uitgaven. Voor het be
vorderen van kinderopvang reser
veert het CDA 50 miljoen gulden.
Ruimte voor belastingverlaging
is er volgens het CDA-programma
niet, wel voor het verlagen van de
premiedruk. Overschotten in de so
ciale fondsen worden teruggegeven
aan de burger en het bedrijfsleven,
aldus het CDA.
Het programma spreekt zich uit
DEN HAAG Ina Brouwer (CPN)
en Bas de Gaaij Fortman (PPR) ste
ken de koppen bij elkaar. Sinds gis
teren behoren ze tot dezelfde groepe
ring, Groen Links. De nieuwe com
binatie van PPR, PSP. CPN, en
beleidsmatige koppeling. Dat EVP mikt volgend jaar op acht tot
tien zetels in de Tweede kamer en
hoopt in de toekomst vijftien pro
cent van de kiezers te kunnen trek-
houdt in dat de ontwikkeling
het minimumloon en de uitkerin
gen jaarlijks wordt vastgesteld. Bij
voldoende loonmatiging kunnen de ken. Naast de traditionele aanhang
van de deelnemende partijen wil
Groen Links, linkse stemmers van
PvdA en CDA weglokken.
Van Dijk waarschuwt gemeenten:
CD A-fractieleider De Vries maakt zich op voor persvragen c
kiezingsprogramma. Naast hem partijvoorzitter Van Velzen.
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse snelwegen zijn de drukste,
maar ook de veiligste van Europa.
Uit de ongevalcijfers van acht Eu
ropese landen en de Verenigde Sta
ten in het blad Verkeerskunde
blijkt dat Nederland in 1987 met 3,3
doden per miljard autokilometers
de andere landen in veiligheid ver
achter zich liet. Het gevaarlijkste
waren de Italiaanse snelwegen,
waar gemiddeld 18,1 doden per mil
jard kilometer vielen.
Opmerkelijk genoeg blijkt uit het
onderzoek dat in landen met een
druk bereden snelwegnet het onge-
vallencijfer lager ligt dan in landen
waar weinig verkeer op de weg is.
Italië beschikt, samen met Oosten
rijk, over het rustigste snelwegen-
net. Maar Oostenrijk staat met 15,2
doden per miljard kilometer op een
tweede plaats als het om het aantal
ongevallen gaat.
In Westduitsland is hét dodencij
fer met 6,3 ondanks de zeer hoge rij-
snelheden betrekkelijk laag. Dat
cijfer is vooral opvallend omdat
Westduitsland in 1972 nog ruim 27
doden per miljard kilometer te be
treuren had.
Schoolcomputers
Atari, fabrikant van computers,
gaat slag leveren tegen het ministe
rie van onderwijs om de computer-
markt in het basisonderwijs. Nu
Atari niet mee mag dingen naar de
order voor 25.000 computers voor
het basisonderwijs (het zogeheten
Comeniusprojekt), zal de fabrikant
zelf het basisonderwijs benaderen.
Het ministerie van onderwijs wil zo
geheten MS-DOS-computers aan
het basisonderwijs te leveren. Atari-
computers zijn met een ander sys
teem uitgerust.
Tennisarm
De afdeling heelkunde van het Vrije
Universiteit-ziekenhuis in Amster
dam verwacht dat een onlangs ge
start onderzoek naar een nieuwe be
handeling van de zogenoemde ten
nisarm uiteindelijk goede resulta
ten zal opleveren. Door gebruik te
maken van een elleboogbandage,
waardoor de arm betere steun
krijgt, kunnen kostbare operaties
en fysiotherapeutische behandelin
gen in de toekomst worden voorko
men, aldus het VU-ziekenhuis in
een verklaring.
Gehandicapten
Zo'n 200.000 van de in totaal ruim 5
miljoen woningen in ons land zijn
met overheidssubsidie aangepast
voor bewoning door gehandicap
ten. De aanpassingen lopen uiteen
van het aanbrengen van een beugel
tot het volledig geschikt maken van
de woning voor rolstoelgebruik.
Staatssecretaris Heerma (volks
huisvesting) zei dat vandaag tijdens
een bijeenkomst over aanpasbaar
bouwen in Nunspeet.
Cacaobrand
Een wolk blauwzuurgas heeft giste
ren korte tijd de Rotterdamse wijk
Heyplaat bedreigd. Het gas was vrij
gekomen bij een enorme brand in
een loods aan de Eemhaven, waar
22.000 ton cacao (dertigduizend ba
len) werd gelost uit een zeeschip.
Mede door de stevige wind ver
spreidde het gas zich snel en hoefde
de wijk Heyplaat niet te worden ge
ëvacueerd. De brand ontstond bij
werkzaamheden met een snijbran
der.
Forfait
Het CDA voorziet een verdubbeling
van de uitgaven voor het milieu. Het
programma omvat onder meer een
verbod op het gebruik van chloor
fluorkoolwaterstoffen (CFK's), een
heffing op het gebruik van tropisch
hardhout en een bijdrage aan bos
bouwprojecten in ontwikkelings
landen. Verder moet elke nieuwe
auto zo spoedig mogelijk zijn uitge
rust met een geregelde driewegka-
vertalysator en moet het gebruik van
ANP) de auto zelf worden beperkt. Ook de
afschaffing van het reiskosten
forfait staat in het programma. Ook
wordt voorgesteld de accijns op
brandstof te verhogen onder gelijk
tijdige verlaging van de motorrijtui
genbelasting.
Het programma, dat op 14 en 15
In alle landen blijkt de veiligheid juli door de CDA-partijraad wordt
op de snelwegen sinds het begin vastgesteld, is volgens fractieleider
n het verkie- MAASTRICHT (ANP) - "Het is de
de nieuwe rijksoverheid die vorm geeft aan het
formatie stelde Henk Branderhorst Nederlandse beleid richting Zuid-
(PSP) dat de nieuwe formatie meer afrika en dus ook aan de economi-
wil zijn dan een optelsom van de sche aspecten daarvan. In deze deli-
vier partijen. Groen Links is bereid cate materie kan de regering het
een progressief kabinet met PvdA dan ook niet toestaan dat gemeente-
D66 te steunen. Te zijner tijd zal lijke initiatieven het beleid door
kruisen."
Deze waarschuwing heeft minis
ter Van Dijk van binnenlandse za
ken vandaag in Maastricht laten ho
ren. Hij sprak op de slotdag van het
tweedaagse jaarcongres van de Ver
eniging van Nederlandse Gemeen-
Groen Links zal één kamerfractie ten (VNG). De woorden van Van
vormen. De minderheid moet zich Dijk komen op een moment dat veel
laatste een heilloze weg is. 1
meenten ervoor kiezen die weg op gaan
te gaan, wordt de regering wel ge- "Dan
dwongen hiertegen op te treden.
Het is de rijksoverheid die in dit ge
val de grenzen trekt".
beslist moeten worden of dat
beurt door toetreding tot het kabinet
of het gedogen ervan in de Kamer.
Voor alles staat het blokkeren van
een nieuwe CDA-VVD-meerderheid,
aldus Branderhorst.
Ouders eisen
menswaardiger
behandeling
Jolanda Venema
ASSEN (GPD/ANP) - De ouders
van de 23-jarige zwakzinnige Jolan
da Venema zullen de rechter in
schakelen om een betere behande
ling voor hun dochter af te dwingen
als daartoe niet binnen een week
daadwerkelijke stappen worden on
dernomen. Zij hebben dit de Hen
drik van Boeijenoordinrichting la
ten weten.
"Er wordt een spelletje met ons
gespeeld. Ik pik dit niet langer", al
dus de moeder van Jolanda.
Zij reageert hiermee op de con
clusie van een onderzoekcommissie
dat Jolanda op een andere manier
verpleegd moet worden. Nu ge
beurt dat terwijl ze naakt vastge
bonden zit in een afzonderlijke ka
mer. Zij zou jarenlang zijn be
schouwd als een kind waarmee toch
niets valt te bereiken. De commissie
pleitte erv oor haar onder te brengen
in een kliniek en door middel van
een betere begeleiding te zorgen
voor een menswaardiger bestaan.
Volgens vader Venema zijn alleen
de hygiënische omstandigheden
waarin zijn dochter verkeert de af
gelopen weken verbeterd. Hiervoor
is een huishoudelijke hulp aange
steld. Hij wil echter dat ook de be
handeling van Jolanda verandert.
Dat zou in de vorm van een over
gangsregeling nog in het Van Boeij-
enoord moeten gebeuren.
Volgens Venema heeft de directie
van Van Boeijenoord verzuimd na
de presentatie van het rapport op 11
mei onmiddellijk in overleg te tre
den met de commissie om zich te
beraden op stappen. De partijen
)as op 20 juni om de tafel,
het al gauw september,
voordat er wat gebeurt. Dat duurt
ons na tien jaar strijd, waarbij wij
eindelijk het gelijk aan onze kant
hebben gekregen, te lang," aldus
Venema-
Directiewoordvoerster I. Weer-
kamp van het Van Boeijenoord zei
reactie dat de leden i
daarbinnen neerleggen bij de i
derheid. Alleen bij etnische of prin
cipiële zaken kan daarvan afgewe
ken worden. De fractie is verant
woording schuldig aan een in te stel
len Groen Linkse Raad i
gemeenten sleutelen aan de opzet
van een eigen anti-apartheidsbe-
leid.
Verenigd in Lokale Overheden
Tegen Apartheid (LOTA) probeert
te geven aan maatrege-
de jaren zeventig te zijn toege
nomen. De Franse score
/oorbeeld in 1972 nog 35.2
De Vries niet toegeschreven
bij- welke coalitiepartner dan ook. ,,De
onderhandelingen over een coalitie
middels gedaald naar 10,8. Neder- zijn meer open dan ze in het verle-
land had in dat jaar 12,1 doden per den wel zijn geweest", aldus De
miljard kilometer te betreuren.
Het PPR-kamerlid Lankhorst, len, bij voorbeeld geen aankopen
dat aanvankelijk niets zag in de sa- doen bij bedrijven die belangen in
menwerking, liet weten ondanks Zuidafrika hebben. De bewinds-
grote twijfels over het succes van man erkent dat er ruimte voor ge-
Groen Links bereid te zijn "het meentelijke initiatieven moet zijn.
Ook het hanteren van een voor
keur (een bedrijf kiezen zonder be
langen in Zuidafrika) hanteren in
plaats van sancties (een bedrijf dat
er belangen heeft niet kiezen), vindt commissie-Noorda dermate druk
geen genade in de ogen van de be- bezet zijn dat 20 juni de vroegste da-
windsman. "Er zijn gemeenten die turn is die haalbaar is. "Wij hadden
menen dat er wel ruimte is voor wat niets liever gezien dan eerder te ver
wordt genoemd een voorkeursbe- gaderen. Achtentwintig mogelijke
leid. Op het eerste gezicht is dit een tijdstippen hebben wij aan de com-
groot verschil, bij nadere beschou- missie voorgelegd. Eerder dan 20
wing echter blijkt het verschil mi- juni lukt gewoon niet",
niem. Vandaar dat ik stel dat voor
keursbeleid verkapt boycotbeleid
is", aldus Van Dijk.
De bewindsman nam vast een
voorschot op de ontwikkeling dat
gemeenten verenigd in de LOTA
hun politiek toch doorzetten. "Ik
zeg duidelijk dat ik hoop dat we niet
in de situatie komen dat de Kroon
op grote schaal besluiten van ge
meenten moeten vernietigen".
KLEDINGCOLLECTIE (ANP) -
Een deel van de kledingcollectie die
tijdens het weekeinde werd gesto
len uit het atelier van couturier
Frans Molenaar aan de Jan Luyken-
straat in Amsterdam is terecht. De
politie heeft een 33-jarige man aan
gehouden, in wiens auto en woning
ongeveer driekwart van het gestole-
ne werd aangetroffen.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM (GPD) - De 33-jarige
Belg die de Rotterdamse ex-bingo-
koning John Bestebreurtje vorig
jaar op de Kleiweg zou hebben
doodgeschoten vanaf een motor
fiets, kan tijdens zijn eerste beken
tenis tijdens het politieverhoor in
een toestand van 'nabije psychische
uitputting' hebben verkeerd. Dat
zijn advocaat zijn bekentenis weer
in, omdat hij onder invloed zou zijn
geweest van medicijnen en alcohol.
Het rapport van prof.dr. Van Leeu
wen wordt morgen een van de be
langrijkste bewijsstukken in de
voortzetting van de strafzaak tegen
de Belg, zijn 30-jarige halfbroer en
27-jarige Hagenaar, die de r
schrijft de Leidse psychiater torfiets zou hebben bestuurd. Alle
prof.dr. A.M.H. van Leeuwen i
rapport. Het stuk is uitgebracht op
verzoek van advocaat mr. J. Boone.
drie de verdachten ontkennen.
De hoofdverdachte werd in no
vember gearresteerd en vier dagen
Van Leeuwen gaat in op het blikje intensief verhoord door twee
bier en enkele valiumpillen die de chercheurs. Hij raakte de tweede
man kreeg van de Rotterdamse po- dag gespannen, kreeg hartkloppin-
litie. De Belg trok na overleg met genen vertoonde vlekken in zijn ge
zicht. Een politie-arts gaf hem vali
umpillen. Tijdens de vierde avond
gaf hij de moord toe.
De rechercheurs namen naar ei
gen zeggen pas daarna een blikje
Een onder- bier, samen met verdachte, om even
uit te blazen. De Belg tekende de
volgende ochtend een officiële ver-
19 klaring. Nog een dag later gaf hij de
heeft moord voor de derde keer ook toe
Het is
volgens prof.
Van Leeuwen tijdens deze
laatste twee bekentenissen nog
steeds 'psychisch uitgeput' was en
handelde onder invloed van het
blikje bier en de valiumpillen.
ROTTERDAM (ANP)
zoek naar een schietpartij
ning in Rotterdam op 16 maart,
waarbij twee broers van 18
jaar werden aangehouden,
een sneeuwbaleffect gehad. Tijdens bij de rechter-
de verhoren bekenden de broers dat onduidelijk of de
zij deel uitmaakten van een bende dr.
van veertien man, die in verschil
lende samenstellingen zo'n 55 in
braken in winkels, woningen en be
drijven pleegde.
ROTTERDAM - Het
wijkteams door de politie draagt
niet wezenlijk bij aan het terugdrin
gen van de criminaliteit. Tot deze
conclusie komt onderzoeker A. Co-
zijnsen die vrijdag aan de Erasmus-
universiteit in Rotterdam op dit on
derwerp promoveert. De bevindin
gen van Cozijnsen staan lijnrecht te
genover die van J. Hom, die on
langs in Amsterdam promoveerde
op een vergelijkbaar onderzoek.
door
Theo Haerkens
Volgens arbeids- en organisatie
psycholoog Cozijnsen laat de be
drijfsvoering binnen het politieap
paraat ernstig te wensen over. Het
management is zwak en er worden
geen duidelijke prioriteiten gesteld
in het werk. "Als de burgemeester
opbelt dat er een auto verkeerd ge
parkeerd staat, stort iedereen zich
op het parkeerprobleem", illu
streert hij.
Verder blijkt dat de agent in de
straat eigenlijk onvoldoende is op
geleid. Het opmaken van een pro
ces-verbaal bij de recherche is wel
even wat anders dan het uitschrij
ven van een parkeerbon. Het ge
brek aan opleiding wreekt zich,
doordat officieren van justitie op
basis daarvan veelvuldig besluiten
zaken te seponeren. Niet de korps
leiding, maar de agent op straat,
maakt in de praktijk uit welke poli
tietaken voorrang krijgen, aldus Co
zijnsen die in dit verband spreekt
van 'hobbyisme'. "De commissaris
heeft er geen idee van wat de agent
in de wijk doet".
De promovendus, die organisatie
kunde heeft gedoceerd aan de Ne
derlandse Politieacademie, vindt
dat er bij de korpsen sprake is van
een gebrek aan leiding en modege
voeligheid. "Als1 Binnenlandse Za
ken geld beschikbaar stelt voor au
tomatisering, moet er ineens geau
tomatiseerd worden. En als er geld
is om meer aandacht te besteden
aan de bestrijding van milieuver
vuiling, is dat opeens het belang
rijkste".
Gunstig effect
Opmerkelijk is dat dr. J. Horn, die
eerder onderzoek deed naar de in-*
voering van wijkteams, deze kritiek
grotendeels onderschrijft maar te
gelijkertijd tot de conclusie komt
dat de politie op de goede weg is.
Volgens Horn heeft de invoering
van de nieuwe organisatie in Haar
lem en Amsterdam een gunstig ef
fect gehad op de criminaliteitsbe
strijding.
In Haarlem zijn de geregistreerde
criminaliteit en de onrustgevoelens
onder de bevolking met minstens
vijf procent afgenomen, terwijl het
ophelderingspercentage, de mel
dingsbereidheid en het oordeel van
Cozijnsen bestrijdt deze conclu
sie. Volgens hem is het niet moge
lijk enkel aan de hand van cijfers
over de ontwikkeling van de crimi
naliteit conclusies te trekken over
het functioneren van wijkteams. Hij
i wijst er op dat "er altijd meer boe
ven gevangen worden wanneer ie
dereen daar ineens op uit is. Je
hoeft maar één dief te pakken die
honderd zaken bekent en de resul
taten schieten omhoog. Je kunt ont
zettend schermen met cijfers, want
je weet niet wat er precies blijft lig
gen".
Het werken met vaste surveillan-
ceteams per wijk leidt tot taakver
zwaring en meer bureauwerk, daar
over zijn de wetenschappers het
eens. Maar de nieuwe aanpak leidt
voor de individuele agent ook tot
onzekerheid over zijn positie. Vol
gens Cozijnsen roept dat conflicten
op en weerstand tegen het nieuwe
beleid. Meer dan de helft van de
agenten gaat met minder zin naar
het werk.
Hom is het daarmee eens, maar
gelooft dat de weerstand van de
agenten in de praktijk best over
wonnen kan worden. In Sittard en
de bevolking over de politie met Hoorn zijn goede ervaringen opge-
minstens datzelfde percentage ver- daan, zo stelt hij. "De bezwaren
beterd zijn. In Amsterdam signa- worden minder, omdat het werk er
leerde hij vergelijkbare verbeterin- voor de agent op straat interessan-
gen. ter op wordt". Hij geeft wel toe dat
"de klachten over de toegenomen
werkdruk blijven".
Een van de doelstellingen van het
nieuwe systeem van de politie was
het contact met het publiek verbe
teren. Cozijnsen meent dat dat mis-
het oplossen
liteit is de politie voor negentig pro
cent aangewezen op informatie van
de burgers. Als in een wijk steeds
dezelfde agenten aanwezig zijn,
kunnen die de contacten leggen die
daarvoor nodig zijn. Agenten die de
ene dag in de ene wijk en de andere
dag in de andere surveilleren, sla
gen daar niet in".
Ondanks hun verschil in opvat
ting over het effect van de reorgani
satie bij de politie, zien beide onder
zoekers aanknopingspunten om
van de huidige reorganisatie-aan
pak bij de politie toch een succes te
maken. Voorwaarde is wel dat de
traditionele cultuur bij de politie
zich wijzigt, dat de starre structuur
van de organisatie soepeler wordt
en dat de contacten tussen leiding
en ondergeschikten verbeteren. Dat
laatste kan helpen tegen de leeg
loop bij de politie en de doelmatig
heid bevorderen: nu gaat bijna
twintig procent van de tijd - ofwel
één werkdag in de week - op aan
koffiedrinken, kaarten en andere
zaken die niets met het echte werk
van doen hebben.
